CULTUUR KUNST
Rapenburgconcert
moet uitgroeien
tot top-evenement
Romantisch beeld van indianen is verkeerd en verteken
Tweede
roman
Van der Jagt
op komst
Haarlem steekt 100 miljoen in culturele gebouwen
Brabantse varkens in actiefilm
Tour doe
Amerika
voor cine
Joris Iven
Kunst op
vuilniswagens
breda - Door vuilniswagens te
verfraaien met kunstuitingen
hoopt de gemeente Breda dat
inwoners van de stad meer be
langstelling krijgen voor het ge
scheiden aanbieden van afval.
Ruim honderd studenten van
de academie voor beeldende
kunsten in Breda maakten tij
dens een werkweek in april ont
werpen die de inzamelvoertui-
gen moeten opwaarderen. De
ontwerpen zijn vanaf 25 augus
tus te zien in het Centrum voor
Beeldende Kunsten De Beyerd
in Breda. Die dag worden ook
de drie eerste wagens met een
kunstuiting erop tentoonge
steld. In 2002 worden veertien
andere wagens onder handen
genomen en in 2003 de overige
vijftien.
Lowlands
uitverkocht
delft - Alle kaartjes voor het
popfestival Lowlands zijn ver
kocht. In het laatste weekeinde
van augustus wordt het drie
daagse evenement in Bidding
huizen bezocht door 57.500
mensen. De voorbereidingen
op het naast pretpark Six Flags
gelegen Lowlands-terrein zijn al
twee weken aan de gang. Het
programma van de negende
editie van Lowlands begint vrij
dag 24 augustus om 16.00 uur.
Tot en met zondag 26 augustus
staan 150 optredens op het pro
gramma van onder anderen
The Prodigy, Anouk, Kosheen,
Pulp, Eels, Tricky en Placebo.
Nieuwe gids
K&O Katwijk
leiden - De nieuwe program
magids van K&O Katwijk wordt
vanaf 27 augustus huis aan huis
in Katwijk verspreid. Andere
belangstellenden kunnen het
programma afhalen bij K&O
aan de Sluisweg 16 in Katwijk,
bij bibliotheken en VW kanto
ren. Op het programma voor
komend seizoen staan weer
concerten, theatervoorstellin
gen en tal van cursussen.
'Het Brein' trekt
ioo.ooo mensen
leiden - De interactieve exposi
tie 'Het Brein- een hoofdzaak'
in museum Naturalis is al door
meer dan 100.000 mensen be
zocht. Uit publieksonderzoek
blijkt dat de bezoekers de ten
toonstelling hoog waarderen.
'Het Brein' is nog te zien tot en
met 9 september.
donderdag 16 augustu:
den haag/gpd - De mysteri
euze schrijver Marek van
der Jagt publiceert in maart
volgend jaar zijn tweede ro
man: 'Gstaad 95-98'.
Centraal in deze roman
staat Francois Lepeltier,
zoon van een Duits kamer
meisje en een voorbijtrek
kende handelaar in gan-
zendons uit de Elzas. Lepel-
tier staat bekend als de ero
tomaan van Gstaad en als
een man die er een hoogst
eigenaardige manier van
verzamelen op na houdt.
Wanneer Lepeltier zijn acti
viteiten als minnaar dreigt te
staken, breekt er in het Zwit
serse wintersportoord een
oorlog uit, die van Gstaad
95-98.
De in Wenen wonende Van
der Jagt (1967) deed vorig
jaar op opzienbarende wijze
zijn intrede in de Neder
landse literatuur. Nadat de
jury van de Anton Wachter
prijs zijn roman 'De ge
schiedenis van mijn kaal
heid' had uitgeroepen tot
het beste debuut van de af
gelopen twee jaar en de
schrijver had geweigerd die
prijs in ontvangst te nemen,
rees het vermoeden dat ach
ter de naam Van der Jagt de
auteur Arnon Grunberg
schuilging. Het gevolg was
een nationale zoektocht
naar de geheimzinnige
schrijver.
Van der Jagt zelf houdt in
tussen vol dat hij wel dege
lijk bestaat. Tegen Grun
berg, die hem vorig jaar op
zocht, verklaarde hij zich in
leven te houden met de
handel in Oost-Europees
haar en schrijven.
Eerder werd bekend dat Van
der Jagt voor de stichting
CPNB een essay zal schrij
ven over het thema van de
Boekenweek 2002: 'Hebban
olla vogala nestas - Verhalen
en gedichten over de liefde'.
door Casper Wichers
leiden - Op 25 augustus begint in
Leiden een nieuwe traditie. Dan
vindt het eerste Rapenburgcon
cert plaats. En als het aan de or
ganiserende Stichting Rapenburg
Concert ligt blijft het niet bij een
eenmalige gebeurtenis maar
wordt het openluchtconcert „een
jaarlijks terugkerend evenement
van nationale allure." Op het pro
gramma van het eerste Rapen
burgconcert staan onder anderen
jazzzangeres Fay Claassen en
Jean 'Toots' Thielemans.
Frans Jansen van de organise
rende stichting noemt het van
essentieel belang dat ook de ko
mende jaren artiesten van inter
nationale betekenis naar het Ra
penburg komen. .Alleen dan
bestaat de mogelijkheid om uit
te groeien tot een evenement
dat vergelijkbaar is met het Prin
sengrachtconcert in Amster
dam. Daar begonnen ze ook
met één ponton. In drie jaar was
het evenement enorm gegroeid.
Kosten noch moeite worden
thans gespaard om grote sterren
aan te trekken."
In het comité van aanbeveling
voor het Rapenburgconcert zit
ten ook niet de eersten de bes
ten. Componist Joop Stokker-
mans, ook betrokken bij het
Prinsengrachtconcert in Am
sterdam en 'soldaat van Oranje'
Erik Hazelhoff Roelfzema, staan
op het lijstje. Jansen: „Hazelhoff
Roelfzema woonde vroeger aan
het Rapenburg. Het is illustratief
voor het Leidse element dat vol
gens ons ook in ieder Rapen
burgconcert aanwezig moet
zijn." Het programma begint op
25 augustus, om 14.00 uur, met
een optreden van de Leidse
Pasadena Dreamband.
Dit jaar staan nog voornamelijk
artiesten van eigen bodem op
het programma. Dat geldt ech
ter niet voor de elf Cubanen van
The Cuban Experience. Hun
muziek lijkt op die van de Buena
Vista Socialclub. Klassieke mu
ziek is er van het Maris Strijk
kwartet en jazz van het Dollar
Brand Project, waarin de Leidse
saxofonist en bandleider Rolf
Delfos meespeelt.
Volgens Jansen zitten er drie be
langrijke elementen aan het eer
ste Rapenburgconcert. „Er ligt
nu nog vaak muziek op de
plank, die maar zelden ten ge
hore wordt gebracht. Dat is zon
de. Die muziek moet worden
uitgevoerd." Daarnaast wil de
Stichting de stad Leiden promo
ten. „Er gebeurt veel in Leiden,
maar traditionele jaarlijkse con
certen met een gevarieerd pro
gramma zijn er te weinig." Ten
slotte wijst Jansen op de unieke
locatie, het Rapenburg.
„Van de gemeente Leiden heb
ben we tienduizend gulden
sponsorgeld gekregen. De ge
meente vindt het belangrijk dat
het concert gratis toegankelijk
is. Maar er worden ook vip-
kaarten verkocht. De vips en
muzikanten zitten op een over
dekt ponton. De andere toe
schouwers, waarvan Jansen er
zo'n tweeduizend verwacht,
staan op de kades en zijn bij een
plensbui dus aangewezen op
hun paraplu. Datzelfde geldt
voor de mensen die met him
bootje naar dit muzikale evene
ment komen."
De Cafés l'Espérance het Kei
zertje en Barrera voorzien de
luisteraars desgewenst van een
hapje en een drankje. Jansen:
„Wij hebben, in samenwerking
met beleidsmedewerker Anja
Quist van de gemeente, gezorgd
voor een absolute primeur in
Leiden: ecoglazen. Ze zijn on
breekbaar en er zit statiegeld
op."
Inmiddels werkt het stichtings
bestuur al aan plannen voor het
volgend jaar.
Jansen: „We overleggen met de
nieuwe Faculteit der Kunsten
van de Universiteit Leiden en
met het Koninklijk Conservato
rium in Den Haag over de mo
gelijkheid om afgestudeerde
studenten te laten optreden.
Dan moeten we misschien al
wel gaan denken aan een extra
concertdag. Maar dat is nog toe
komstmuziek."
Jean 'Toots' Thielemans treedt op tijdens het eerste Rapenburgconcert. Foto: GPD
haarlem/gpd - Achter de Haarlemse Stads
schouwburg komt een 32 meter hoge to
neeltoren in een kasteelachtige ombouw.
Dat is acht meter hoger dan het huidige
hoogste punt van de schouwburg. Het
voorplein krijgt een glooiende entree naar
het vernieuwde theater. Het college van B
en W van Haarlem is akkoord gegaan met
de eerste schetsen van architect Erick van
Egeraat waarin die aanpassingen zijn opge
nomen.
Voor de uitgebreide renovatie van de
Stadsschouwburg heeft de gemeente 32
miljoen gulden beschikbaar. Met dat geld
moet niet alleen het oude, verwaarloosde
gebouw worden opgeknapt Het theater
wordt ook uitgebreid; de achterkant wordt
fors hoger. Daar komt de nieuwe toneelto
ren, waarin decors worden opgehangen. Er
komt bovendien ruimte voor kantoren, een
artiestenfoyer, solistenkamers en kleedka
mers. Aan de voorzijde worden de pu
blieksfuncties geconcentreerd: de kassa,
het theatercafé en de garderobe.
De gemeente Haarlem steekt de komende
jaren honderd miljoen gulden in het op
knappen van vier culturele instellingen: de
schouwburg, Patronaat, Toneelschuur en
Concertgebouw.
De Haarlemse cultuurwethouder Haver
kort heeft nog wel zorgen over de financie
ring van de plannen. „Voor het Patronaat is
het benodigde geld nog niet gevonden. De
vraag is verder of de 64 miljoen die nodig
zijn voor schouwburg en Concertgebouw
voldoende zijn."
holthees/gpd - Als de bezoekers
van de nieuwe actiefilm 'The
fast and the furious' - vanaf 20
september in de bioscopen - het
geluid van gillende motoren
denken te horen, luisteren ze in
werkelijkheid naar een Brabant
se varkensstal.
Verantwoordelijk voor de dierlij
ke Brabantse inbreng is de in
Holthees geboren Charles Dee-
nen (31), die in Hollywood
werkt als 'sound-designer', ge
luidenmaker. De film gaat over
vier personen die in Los Angeles
met auto's racen. „Het zijn vier
verschillende persoonlijkheden
en de regisseur wilde ook hun
auto's een eigen karakter geven.
Daarvoor hebben we dierenge
luiden als basis gebruikt. De au
to van de vrouwelijke hoofdper
soon, een kattig meisje, maakt
ook katachtige geluiden. De ge
luiden van de varkens horen bij
de auto van de jonge politie
man."
De varkensgeluiden nam Dee-
nen enige tijd geleden op tijdens
een bezoek aan zijn geboorte
dorp Holthees. Hij woont en
werkt al tien jaar in Hollywood.
door Martin Hermens
arnhem/gpd - Een koffi
paar schoenen en 250
dollars. Meer had cini
Ivens (1898-1989) niet
toen hij in 1936 in New
kwam. Maar binnen eei
hij aan tafel met de An
se president om de n
van zijn samenwerking
nest Hemingway te lat
Volgend jaar maakt N
opnieuw kennis met ht
van Ivens.
De Europese stichtii
Ivens toert in 2002 vi(
den lang door de Veren
ten met zestien filmj
oeuvre van de filmma
retrospectief is bedoeld
ge generaties kennis te
men van het werk vani
nier op het gebied vj
mentaire-films.
„Ivens is nog altijd e
meen", stelt André Stui
de stichting. „We prese
het buitenland regelma
spectieve programma's
werk. Omdat Ivens ea
was, blijven zijn films
stelling houden. Hij is
hele wereld actief ge
heeft overal zijn invloi
cinema achtergelaten."
„De opzet van deze ti
om nieuwe generaties i
ka te laten zien hoe
de Amerikaanse jaren 1
zijn geweest voor zi
Ivens heeft er negen j
ten en had grote in
mensen als Orson Wel
Garbo en Robert Flahei
Stufkens benadrukt d<
langstelling voor Ivens
ka nooit is weggewei
films zijn altijd ven
Amerika. Met name 0
schappelijk niveau zij
publicaties geweest 1
werk. Het Museum ol
Art beschikt over een
ke filmafdeling waar v
riaal van Ivens is verzai
Juist omdat Ivens nog
aansprekende naam is
ka, toert het retrospeci
gramma van de Europ
stichting langs gereno
locaties in dat land. Op
staan onder meer he
Centre in New York ei
seum of Fine Art in Bos
De tournee duurt van
en met juni volgend jaa
Indiaanse kunst en cultuur in de Hooglandse Kerk
door Rody van der Pols
leiden - Met een verentooi op je
hoofd, paard onder je kont, jakke
ren over de prairie. Om daarna
moe maar voldaan terug te keren
naar je wigwam en met rooksig
nalen de buren te waarschuwen
dat het bizonvlees aan het spit
geregen is. Na afloop van het co
pieuze maal wacht een vredes
pijp onder de sterrenhemel.
Het zijn toch vooral romanti
sche beelden die veel mensen te
binnen schieten wanneer ze aan
indianen denken. „En dat is een
heel verkeerd, vertekend beeld",
zegt Mieke Brom van Walas uit
Amersfoort, een organisatie die
zich inzet om de kunst en cul
tuur van indiaanse volkeren on
der de aandacht te brengen. Met
de verkoopexpositie 'TTiey cal
led us indians', tot 22 september
te zien in de Hooglandse Kerk in
Leiden, hoopt Walas een aantal
misverstanden omtrent de oor
spronkelijke bewoners van het
Amerikaanse continent uit de
weg te ruimen.
Zoals die eeuwige onduidelijk
heid over de benaming 'india
nen'. „Wat wij 'indianen' noe
men, dat zijn meer dan vijfhon
derd verschillende bevolkings
groepen", zegt Brom. „Die ver
schillen stuk voor stuk net zo
veel van elkaar als Nederlanders
van Grieken of Turken. Ze heb
ben allemaal hun eigen taal,
cultuur en godsdienst."
Zo waren de 'prairie-indianen',
die in boeken en films altijd
maar weer ten tonele worden
gevoerd, in feite maar een heel
klein groepje, stelt Brom. „Bo
vendien klopt dat verhaal van
het vrije leven, waarmee ze vaak
geassocieerd worden, van geen
kant. Zo'n lolletje was het na
melijk niet om daar te wonen.
Die prairie is een dorre vlakte, 's
Zomers is het er plus veertig en
's winters is het er min veertig.
En voordat de Spanjaarden en
Portugezen paarden introdu
ceerden, moesten de mensen
die daar woonden alles zelf dra
gen."
De wolf, die veel voorkomt in Noord-Amerika en Canada, keert vaak terug in de kunstuitingen
nenvoiken. Foto: Totem Magazine
Ouanah Parker Burgess, een afstammeling van het laatste Comanche opperhoofd, combineert in zijn
werk moderne technieken, zoals in dit geval airbrush, met historische onderwerpen.
Foto: Totem Magazine
tingen die de indiaanse volkeren
hebben voortgebracht. En nog
steeds voortbrengen. Want on
danks de vele problemen waar-
Als tegenwicht voor al deze ste
reotypen toont Walas in de
Hooglandse Kerk de rijke en ge
varieerde kunst- en cultuurui-
mee indiaanse culturen vandaag
de dag kampen, zoals armoede
en alcoholisme, zijn er nog
steeds een groot aantal actief
met het in stand houden van de
traditionele cultuur.
Zoals de Canadees Joe Wilson,
in zijn eigen gemeenschap beter
bekend als Wah, die kleurrijke
cederhouten maskers maakt.
Traditioneel werden deze mas
kers gedragen door de leden van
een geheim genootschap tijdens
ceremoniële winterdansen. Dit
was dan ook het enige moment
dat de maskers te zien waren.
Hoewel deze traditie niet langer
wordt nageleefd, maakt Wah de
maskers nog steeds volgens het
oorspronkelijke proces, met
zelfgemaakte gereedschappen
en kleuren die volgens eeuwen
oude recepten gemengd wor
den.
Naast traditioneel werk is er ook
eigentijdse kunst te zien. Qua-
nah Parker Burgess, een afstam
meling van het laatste Coman
che opperhoofd, gebruikt in zijn
schilderijen moderne en tradi
tionele technieken door elkaar
heen. En ook in zijn onderwer
pen grijpt hij behalve op het
verleden - de geschiedenis van
de Comanches en het leven van
zijn illustere voorvaderen - te
rug op het bestaan in het reser
vaat Rez in Oklahoma van van
daag de dag.
Vooral onder kinderen zijn in
dianen populair. De tentoon
stelling speelt hierop in met een
speciale route voor kinderen,
waarbij ze aan de hand van vra
gen kunnen speuren naar de ei
genaardigheden van de indiaan
se volken en hun leefomgeving.
Elke woensdagmiddag zijn er
speciale knutsel- en schminkac-
tiviteiten. Ter aanvulling heeft
Walas voor basisscholen een
speciaal lespakket ontwikkeld
dat aansluit op de inhoud van
de tentoonstelling. Daarbij staat
het zelf knutselen van een to
tempaal centraal.
Naast het informeren van het
publiek hoopt Walas met deze
expositie ook een lans
voor de indiaanse ki
Al het geëxposeerde v
ook te koop, voor b«
variëren van vijftig
zend gulden. „Veel va
stenaars waarvan wij
zien, zijn in Amerika 1
beroemdheden", ze
.Alleen lukt het ze n
eigen kracht een vo
grond te krijgen in Ei
een expositie als deze 2
we ze daarbij een hal
pen."
They called us indii
22 september te zi
Hooglandse Kerk, Mi
in Leiden, di. tot en 0
11.00 tot 17.00 uur.
13.00 tot 17.00 uur.
middag van 14.00
uur: schmink- en k g
viteiten voor kindei
vier en twaalf jaar.
