De kick van
massaal feesten
Dancefestivals populair door extravagante sfeer
Interview
Achtergrond
ZATERDAG
11 AUGUSTUS
2001
Interview
Haagse advo
caat vond Joe-
goslavië-tribu-
naal een harde
les
Willem Pigmans
is na 38 jaar de
grote klap naar
niet te boven
Peking wordt in
rap tempo
de zoveelste
Aziatische
metropool
Berging van
Koersk wordt
gevecht tegen
de klok
Een luchtopname van Dance Valley bij Spaarnwoude. Een gefrustreerde festivalbezoekster: „Voortaan gaan we alleen als we de auto voor het terrein kunnen parkeren."
Foto: Aerophoto-Schiphol/Marco van Middelkoop
Groter, meer, duurder,
massaler. Voor het
internationale festivalcircuit
geldt de laatste jaren de
overtreffende trap. Er gaan
miljoenen om in de
dansfeestenbusiness. Steeds
grotere bezoekersaantallen
zijn nodig zijn om
topartiesten te strikken. Om
de muziek gaat het al lang
niet meer. Nee, het gaat om
het aanzuigen van jongeren
via het door de media
uitgedragen beeld van 'dit
mag je niet missen'. 'Het is
als met de merkkleding van
je vriendjes in de klas. Die
wil jij ook.'
door Mark Roos en
Hans Westervoorde
ili^H e hebben veel geld en zijn
mobieler dan ooit tevoren. Honderd
piek voor een dancefeest-kaaitje is
voor jongeren geen enkel probleem.
Geen festival in Nederland? Dan
stappen we toch in de auto, richting
Werchter of Roskilde!
Met zeven vriendinnen ging de
Utrechtse Suzanne Epker (24) afge
lopen zaterdag naar Dance Valley in
Spaarnwoude. In hun danskleren
stapten de meiden in twee auto's
richting Velsen. Parkeerterreinen
werden aangegeven op borden. „We
dachten dat we er bijna waren. Maar
toen moesten we nog drie kwartier
met een pendelbus. De ellende die
hen na afloop te wachten stond is
bekend. Epker schraapt haar pijnlij
ke keel. „Een spierpijn, joh! En toen
we de volgende dag de auto gingen
halen, waren de ruiten ingeslagen.
Kun je trouwens een aanklacht in
dienen?" Rijen voor de kassa's en
toiletten, kou en herrie. Wat is er zo
aantrekkelijk aan die dansfeesten?
Epker: „Zes, zeven jaar geleden ging
ik vaker. In de Utrechtse Jaarbeurs
werden veel dansfeesten gehouden,
het was toen een hele rage. Ik ben
ook naar Six Flags Mystery Land ge
weest en alle deejays die daar optra
den, waren ook op Dance Valley.
Vandaar dat we er met z'n allen weer
naar toegingen. Een soort reünie,
maar wel heel massaal."
Zondagochtend bekeek Nederland
met stijgende verbazing de journaal
beelden. Wat is hier aan de hand?
Ed Kroket
Geleen, 1970. De eerste editie van
Pinkpop trekt 10.000 bezoekers, met
bands als Golden Earring en George
Baker Selection. Een kaartje kost een
knaak, in de voorverkoop. De plaat
selijke politieagent amuseert zich
kostelijk tijdens een rustige dienst en
met het kijken naar al die hippies.
Een of twee buitenpodia, een hand
vol groepen van naam en faam en
wat biertenten, kraampjes van Ad
Patat en Ed Kroket en de plaatselijke
zeefdrukkerij. Dat waren jarenlang
de basisingrediënten voor een open
luchtfestival. Parkpop in Den Haag,
Pinkpop en zijn Belgische tegenhan
ger Torhout/Werchter oogsten suc
ces. Lochem Pop en New Pop (Rot
terdam) sterven daarentegen een al
om betreurde vroege dood.
In de jaren negentig verveelvoudigt
het aantal popfestivals in Nederland.
Elk dorp heeft inmiddels - Houten,
Driebergen, Wateringen, Hengevel
de, Oud Ade, Zieuwent, Zuidwolde
en Yerseke - zijn eigen feest. Volgens
het Nationaal Pop Instituut telt Ne
derland nu zo'n 160 geregistreerde
popfestivals.
De dancefestivals vinden hun oor
sprong en populariteit in de jaren
negentig. Het nachtelijke New Fron
tier, het vorig weekend uit de hand
gelopen Dance Valley, en indoor-
festivals als Sensation, Thunderdo-
me en Trance Energy; het is slechts
een willekeurige greep uit het aan
bod.
Het grootste deel van de popfestivals
wordt georganiseerd door Mojo
Concerts. Bij Lowlands, Pinkpop,
Crossing Border, de Bevrijdingsfesti
vals en Drum Rhythm heeft het
Delftse impresariaat een stevige vin
ger in de pap. Enkele pogingen om
immense openluchtfestivals buiten
Mojo om te organiseren - met Maas
pop in Rotterdam en Beach Rock in
Scheveningen als meest sprekende
voorbeelden - zijn uitgedraaid op
een mislukking.
Van grote invloed op het karakter
van de festivals is Lowlands - voluit:
A Camping Flight To Lowlands Para
dise - in Biddinghuizen. Bij dit festi
val, dat over twee weken zijn achtste
editie beleeft, hoort een heel dorp
met Mexicaanse, Marokkaanse, ve
getarische en Spaanse eetgelegenhe-
den. Tussen de biertenten op het
terrein staan tentjes met paddestoel
enthee, exotische bieren, Japanse sa
ke en cocktails. En wie even geen zin
heeft in rock of dance kan een film
pje pakken, een cabaretvoorstelling
bezoeken, meezingen met smartlap
pen, een piercing laten zetten, een
'Lowlandshuwelijk' bijwonen, zich
laten masseren, een aromatherapie
ondergaan of zich terugtrekken op
de 24-uurscamping, met 24-uurs su
permarkt en 24-uurscafé.
Lowlands dankt zijn succes aan het
totaalconcept, waar binnen een rela
tief korte tijd een maximum aan zin
tuiglijke kicks gegarandeerd wordt.
Het is in overeenstemming met de
huidige manier van vrije-tijdsbeste-
ding. Recreanten zijn bereid veel
geld te besteden aan een dagje of
weekendje uit; ze willen echter wel
waar voor hun geld. Noem het zap-
recreatie of hype-recreatie. Mensen
zoeken naar een plek waar ze van al
les kunnen doen.
„Mensen komen niet voor de bands
naar Lowlands, maar voor de sfeer
van het festival zelf zegt Jeroen van
Waardenberg van Mojo Concerts.
„De helft van de kaarten was dit jaar
al verkocht, voordat we naar buiten
waren gekomen met de bands die
zullen optreden."
Jaarlijks breidt het festivalterrein van
Lowlands zich uit. De campings
worden groter, evenals het aanbod
van bands en aanverwante artikelen.
Ook het aantal tenten waarin de ar
tiesten optreden neemt geleidelijk
toe. Het lijkt alsof Lowlands de festi
valwereld heeft wakker geschud. In
navolging van Lowlands besluiten
ook Dynamo Open Air, Pukkelpop
(België) en Pinkpop meerdaags te
gaan. Ook de aandacht voor decors,
de aankleding van het terrein en het
conceptdenken - met verschillende
muziekgenres in verschillende ten
ten met verschillende sferen - heeft
een grote vlucht genomen.
Hebbedingetjes
Volgens Giep Haagoort, lector kunst
en economie aan de Hogeschool
voor de Kunsten in Utrecht, zorgen
platenmaatschappijen, organisato
ren, media en sponsors voor een ge
degen imago van de festivals. „Door
middel van film, muziek, televisie en
internet wordt een duidelijke bood
schap richting jongeren uitgedragen.
Het beeld van 'dit mag je niet mis
sen'. Jongeren worden gemobiliseerd
- ik zeg niet gemanipuleerd - om
naar een event ie komen. Ze krijgen
het gevoel dat het iets van hun is.
Net als met de merkkleding van je
vriendjes in de klas. Die wil jij ook.
Festivals als Lowlands en Dance Val
ley zijn meester in het creëren van
een extravagante wereld waar je een
keer geweest moet zijn. Hagoort: „Je
vrienden gaan, jij ook. Daarbij heeft
Dance Valley in zich dat je er niet als
een zoutzak bijzit: je wordt er inge
trokken. Je neemt deel, je bent zelf
ook een speler. Al is het een enorme
mensenmassa, het gaat om jou. Jij
bent in de hoofdrol. Amerikanen
noemen het experienced economy."
Met de verkoop van dergelijke con
cepten is goudgeld te verdienen.
Hoewel ze bij het Delftse Mojo Con
certs - met honderd werknemers en
anderhalf miljoen bezoekers Neder
lands grootste concert- en festivalor
ganisator - niet graag over geld pra
ten, wil Jeroen van Waardenberg
best een kijkje in de keuken geven.
De productiekosten van een festival
als Pinkpop en Lowlands lopen 'in
de miljoenen'. Niet zozeer door de
programmering, maar door kosten
posten als veiligheidsvoorzieningen,
een mobiliteitsplan en andere logis
tieke zaken. „Een festival als Low
lands kost enorm veel voorberei
ding. Er zijn mensen die het hele
jaar een fulltime baan aan Lowlands
hebben. We zijn nu al weer met vol
gend jaar bezig. Zorgen voor vlucht
wegen, aanrijroutes, zorgen voor
voldoende ijzeren platen bij regen."
Tegenover de miljoenenuitgaven
staan miljoeneninkomsten. Moeder
SFX Entertainment - genoteerd aan
de Dow Jones - wil geld verdienen.
De opbrengst van de kaartjes is niet
voldoende. De merchandising flo
reert. De verkoop van T-shirts, pet
jes, sjaals, buttons, posters en ande
re hebbedingetjes laat de kassa's rin
kelen. Een gemiddelde festivalgan
ger slaat al gauw honderd gulden op
een dag stuk aan eten en drinken en
dat lijkt nog een voorzichtige schat
ting.
Giep Hagoort: „Het is ook helemaal
geen probleem als mensen er geld
aan verdienen, maar er zouden wel
kwaliteitseisen moeten komen. Het
probleem is dat de festivalleiding
soms bestaat uit goedwillende maar
weinig professionele mensen. Dat
kan tot heel ernstige dingen leiden;
zie de doden in het Deense Roskilde
en de recente gebeurtenissen rond
Dance Valley."
Tijdens Dance Valley wordt een ge
vaarlijke zorgeloosheid benadrukt,
vindt Hagoort. „De sfeer van alles
kan en alles mag. Van sun en fun.
Natuurlijk had de jeugd ook zelf
kunnen nadenken: 'had ik niet een
jas mee moeten nemen?' Je woont
tenslotte in Nederland. Natuurlijk
moet je dan niet in het programma
boekje schrijven 'denk ook aan een
warme jas'. Nee, zet zoiets als 'wil je
na afloop als een zombie worden af
gevoerd, neem dan vooral geen jas
mee'. Spreek jongeren aan in hun ei
gen taal."
Thuis, op de bank, moet Suzanne
Epker nog steeds bijkomen van het
stormachtige dance-avontuur van
vorig weekend. „Negentigduizend
mensen, lang wachten voor de hek
ken. Als je een leuk feest hebt gehad,
vergeet je dat ongemak snel. Maar
als je meemaakt wat wij na afloop
hebben meegemaakt, dan weet je: ik
ga nooit meer. Of je moet de auto
voor de deur kunnen parkeren.
Het Lowlands-festival bij Biddinghuizen trekt jaarlijks duizenden bezoekers en
is inmiddels uitgegroeid tot een mega-gebeurtenis waar je bij moet zijn. „Het
gaat niet om de muziek, maar om de sfeer." Foto: GPD/Archief
