CULTUUR KUNST
'Leiden Zeezijde' ontdekken op Dag van de Architectuur
Composities van
John Cage zijn
makkelijke prooi
idré Hazes: schoffie van vijftig uit De Pijp
Indrukwekkend
slot Psalmenfestival
Rowwen Hèze als dorpsuitje
Een sleutelfiguur in de countrymuziek
luim 70.000 bezoekers Holland Festival
Exotische afsluiting TAMTAM Festival
leaterprijzen
e Wit en Provily
liTERDAMActeui Benjamin de
t heeft voor zijn solovoorstel-
B 'Geen Kritiek' de Philip
jrris Scholarshipprijs gewon-
ti. Regisseur Olivier Provily is
Üerscheiden met de Ton
jzprijs. De toekenning van de
\e theaterprijzen vormden
erdagavond in Amsterdam
afsluiting van het Internatio-
il Theaterschool Festival.
Miljoen voor
erard Dou
jiENEen schilderij van de
dse schilder Gerard Dou
113-1675) heeft op een veiling
(iet Duitse Keulen zaterdag
m vijf miljoen gulden opge-
icht. Het schilderij 'De land
s' van de leerling van Rem-
indt komt uit een privé-ver-
Jieling. De opbrengst bete-
it een nieuw record. Nog
pit werd in Duitsland zoveel
jr het werk van een oude
(ester betaald, aldus het vei-
muis.
MAANDAG
2 JULI 2001
Esther Barfoot
Matten waar het gras doorheen groeit en waarop je je auto
kunt parkeren. Op die manier creëert architectenbureau Ce-
pezed de verplichte groenvoorziening en de benodigde par
keerruimte op dezelfde vierkante meters. En de matten, die
bestaan uit dunne rubberstroken in vierkanten en krullerige
vormen, zijn nog mooi ook. „Een geniale vondst", vonden de
wandelaars die gisteren, op de Dag van de Architectuur, deel
namen aan de 'ontdekking' van 'Leiden Zeezijde'.
Leiden - Niet alleen de parkeermatten worden als een slim
me vondst beschouwd, het hele gebouw van Cepezed is
volgens de wandelaars spectaculair. „Het bijzondere aan
deze 'zwart metalen kist'", vertelt Harold Tieman, de archi
tect die de belangstellenden rondleidt, „is dat de architec
ten de verschillende functies van een gevel uit elkaar heb
ben getrokken. Normaal gesproken dient een gevel om re
gen, wind en zonlicht tegen te houden en naar buiten te
kijken. Bij dit gebouw is de buitenmuur opgesplitst in een
glazen gevel, om door naar buiten te kijken, en een metaal
gazen scherm dat beschermt tegen wind en fel zonlicht."
Het gebouw wordt gezien als een hoogtepunt in de Neder
landse architectuur. Geen van de wandelaars wist dat.
De onbekendheid van bijzondere architectuur binnen de
Leidse stadsgrenzen heeft misschien de maken met het feit
dat het gebouw van Cepezed in het Bio-Science park staat.
„Er is zoveel aandacht voor het 'oude' Leiden en voor de
moderne architectuur in het centrum van de stad dat
hoogstandjes in de architectuur 'achter het station', in het
Bio-Science park, onbesproken blijft. Gisteren kwam daar
tijdens de Dag van de Architectuur verandering in. 'Leiden
Zeezijde', zoals dit deel van de stad wel genoemd wordt,
stond centraal op architectuurdag van het RAP Architec
tuurcentrum. „Een openbaring", vonden de deelnemers.
Veel indruk maakte ook het gebouw van Katwijk Farma.
Het organische gebouw van architectenbureau Alberts
Van Huut, is niet zo bekend als het gebouw van de ING-
bank in Amsterdam, maar net zo spectaculair. Het com
plex van Katwijk Farma staat door de toepassing van tradi
tionele bouwmaterialen wel in schril contrast met andere
gebouwen in de omgeving. Het is duidelijk dat het oor
spronkelijke plan van de gemeente om louter hightech ge
bouwen in het bedrijvenpark neer te zetten, een beetje is
mislukt Maar het contrast is wel spannend, vinden de
deelnemers aan de wandeltocht.
Contrastrijk is ook de 'menselijke maat' van deze gebou
wen en de kolossen van het Hoogheemraadschap Rijnland
en museum Naturalis. Naast die gebouwen wordt de mens
een beetje onbetekenend. „Dat is het effect van het hele
gebied," zegt wandelaar Caroline Han. „Het heeft iets on
menselijks. Af en toe zie je een moedige fietser, maar er
zijn geen wandelaars. Geen moeders met kinderwagens. Er
staat nergens een bankje. Terwijl de bedrijven hier toch
veel personeel hebben", vult Evelyne Verheggen aan.
„Maar, het heeft ook wel allure. Niet dat truttige van
sommige parken in het centrum. Het is een gebied ge
schikt voor grote beelden, zoals van Niki de Saint Phalle",
mijmert Han.
avenmonument
win de Vries
JjjiERDAM - De Surinaamse
Xstenaar Erwin de Vries mag
slavemijmonument maken,
heeft minister van Boxtel
inderhedenbeleid) gisteren
(otterdam bekendgemaakt,
„(varen negen kandidaten, die
ir de opdracht streden. Het
ionaal Monument Slaver-
:rleden' komt in het Oos-
lark in Amsterdam te staan.
;>norsaxofonist
enderson dood
ial FRANCiscoDe Amerikaanse
jorsaxofonist Joe Henderson
:eaterdag op 64-jarige leeftijd
ejrleden. Door zijn lyrische
T die deed denken aan het
d(l van Stan Getz, was Hen-
son vooral bij echte jazzken-
6 geliefd. In de jaren '90
"akte hij voor Verve drie al-
jis die een eerbetoon vorm
ei aan respectievelijk Billy
jtlyhorn, Miles Davis en Anto-
n|Carlos Jobim. Voor elk van
albums ontving Hender-
een Grammy.
tekenisvolle stiltes, alsof de mu
zikale boodschap in de akoes
tiek van de kerk moest blijven
hangen.
Zijn tempi waren over 't alge
meen opmerkelijk langzaam,
maar nog opvallender was zijn
strakke maatvoering. Een mooi
voorbeeld hiervan was de dra
matische explosie in 'Holle wo
ist dein Sieg waar Dijkstra het
koor geen millimeter ruimte gaf
om het driemaal herhaalde
'Hölle' op te rekken.
Het Leiderdorps Kamerkoor
zong zeldzaam mooi. Etherisch
in het eerste koor 'Selig sind die
da Leid tragen'. Als een zinde
rende zon in 'und gen Zion
kommen mit Jauchzen'. Wan
hopig in 'Herr, wes soli ich mich
trosten?', dynamisch spannend
in 'Herr du bist windig1De eni
ge zwakke schakel zit nog steeds
in de tenorsectie, waar met de
regelmaat van de klok te laag ge-
intoneerd wordt.
Hoewel Elena Vink een grote
dramatische sopraanstem heeft,
paste ze totaal niet in de gewe
tensvolle uitvoering van deze
dodenmis. Ook de overigens
prachtige bariton van Frans Fi
selier zong over de diepe inhoud
van de woorden heen, en dat
toch kan niet bij woorden als
'Herr, lehre doch mich, dass ein
Ende mit mir haben muss, und
mein Leben ein Ziel (doel) hat'.
Het Psalmenfestival had niet
indrukwekkender kunnen eindi
gen, terwijl niet 'de psalm' maar
'Gods Woord' het deze avond
voor het zeggen had.
MUZIEK RECENSIE
LI DY VAN DER SPEK
Concert: Psalmenfestival, Brahms'
Deutsches Requiem door Leiderdorps
Kamerkoor o.l.v. Peter Dijkstra, m.m.v.
Leo van Doeselaar en Wyneke Jordans,
piano vierhandig, Elena Vink, sopraan en
Frans Fiselier, bas. Gehoord: 30/6,
Pieterskerk, Leiden.
Al vele malen heb ik het duo
Jordans-Van Doeselaar met suc
ces vierhandig zien optreden,
maar wat dit echtpaar zaterdag
presteerde was boven alle vorige
concerten verheven. Zij speel
den op een fraaie Bechstein uit
1897 nog met de gloedvolle af
dronk van een Brahmsvleugel.
Schitterend, vol muzikaal mede
dogen, intensiteit en met enor
me zeggingskracht begeleidden
ze in harmonie met Peter Dijk
stra's interpretatie dit diep reli
gieus geïnspireerde koorwerk.
Want een echt kerkelijk stuk is
Brahms' Deutsches Requiem
nooit geweest.
Met een intensiteit die de ro
mantische muziek eigen is drukt
Brahms diep medelijden met
het menselijk lot uit, maar even
eens de hoop op uiteindelijke
verlossing. Hij stelde met grote
zorg de tekst samen uit medita
tieve bijbelpassages waarin het
mysterie van vergankelijkheid
en opstanding centraal staan.
Dijkstra koos zaterdag niet voor
hartstocht, ook niet voor grootse
effecten. Hij koos voor indruk
wekkende bewogenheid en be-
erdam/gpd - Het Holland
sWal (HF) heeft de afgelopen
ej weken 73.500 bezoekers ge-
':en. Het aantal bezoekers
het aantreden van artistiek
ir Ivo van Hove drie jaar ge
in is daarmee stabiel geble-
Bj. Er stonden 35 producties
tjhet programma met een to
taal van 89 voorstellingen. Daar
van waren er 34 uitverkocht, on
der meer de voorstellingen van
Johnny Jones, Sonic Youth,
True Love en Boris Charmatz.
Het Amsterdam Roots Festi
val, sinds 1998 vast onderdeel
van het HF, trok dit jaar 37.000
bezoekers, tegen 50.000 vorig
jaar. Vrijwel alle voorstellingen
waren uitverkocht. Belangrijkste
oorzaak van de terugval waren
de tropische regenbuien die het
Werelddorp in het Oosterpark
teisterden, zodat dit gratis toe
gankelijke evenement dit jaar
met 25.000 bezoekers genoegen
moest nemen.
leiden - Hindoestaanse muziek in het hart van Leiden-Noord. Naast de jongens van Mohan Sungeet Sama-
dj zorgde een keur aan muziekgroepen voor een exotische melange van klanken op het 'Eigen Wieken-
plein'. Berberse liederen van Assan, percussie van Saicoma en Turks cabaret van Nilgun Yerli. De jeugd kon
zich uitleven op de klimmuur of het springkussen en gedichten schrijven in de poeziëworkshop. Het We
reldmuziekfestival vormde de afsluiting van het cultuurproject TAMTAM in Leiden-Noord. Foto: Hielco Kui
pers
THEATER RECENSIE
AAD VAN DER VEN
Voorstelling: 'Song Books' van John Cage
in het kader van het Holland Festival.
Gezien: 30/6, Concertgebouw,
Amsterdam.
Alles- wat John-Cage aanraakte- -
elektronische muziek, multi-
media-producties, toevalsmu-
ziek, dadaïsme - deed hij van
richting veranderen. Dat en het
feit dat de Amerikaanse compo
nist sinds 1992 niet meer onder
ons is om te zeggen hoe het
moet - waarin hij overigens zeer
terughoudend was - maakt hem
een gemakkelijke prooi voor
kunstenaars, die in zijn geest en
soms met zijn materiaal verder
willen experimenteren.
Het Holland Festival werd za
terdagavond afgesloten met een
audiovisuele presentatie van
'Solo's for Voice' (1970) uit de
'Song Books' van Cage, gereali
seerd door de filmer Frank
.Scheffer, voor de muzikale reali
satie bijgestaan door Ron Ford.
Het was een bonte, overladen
en enigszins anarchistische aan
gelegenheid, deze anderhalf urn-
durende uitvoering in de Grote
Zaal van het Concertgebouw,
waaruit een groot deel van de
stoelen was verwijderd.
Cage heeft in zijn 'Song
Books' talrijke scènische aanwij
zingen gegeven. Hier moet de
uitvoerende het podium op en
af rennen, daar moet hij of zij
een landkaart van Massachu
setts tonen, weer op een andere
plaats moet een schrijfmachine
worden ingeschakeld, een partij
schaak worden gespeeld en zo
kunnen we nog even doorgaan.
In de door Frank Scheffer gerea
liseerde versie werden dit soort
theatrale elementen uitgebreid
en ook ten dele gelijktijdig naar
voren gebracht. Dat gebeurde
op diverse kleine 'podia' in de
zaal en op de balkons waarvan
enkele zangeressen af en toe ge
bruik maakten, onder wie Greet-
je Bijma, die met een slagroom-
klopper in de weer was.
Op het grote concertpodium
had dj 100% Isis een studiootje
ingericht, dat soms aan het oog
onttrokken werd door het Deen
se koor Ars Nova, waarvan de le
den op diverse plaatsen opdo
ken. Niet ver daarvandaan zaten
Hans Ree en Misha Mengelberg
achter een schaakbord. Elders in
de zaal was Louis Andriessen
onverstoorbaar met een oude
schrijfmachine in de weer.
Meer dominerend waren de
op vier schermen getoonde vi
deofragmenten waarin Frank
Scheffer voor een deel materiaal
had ondergebracht dat hij eer
der in verband met Cage had
gebruikt, zoals natuurbeelden
met veel water en bomen en
ook een versneld afgespeelde
voorstelling van Wagners 'Ring
des Nibelungen' waarin af en
toe het hoofd van de Ameri
kaanse componist opduikt Het
advies aan het publiek om toch
vooral niet op zijn stoel te blij
ven zitten werd niet in de wind
geslagen zodat je op het laatst
niet meer wist wie aan de voor
stelling meedeed en wie niet.
Die volslagen anarchie zou
Cage wel op prijs hebben ge-
stefd. De makers van deze pro
ductie hebben Cage serieus ge
nomen. Bovendien waren er
voortreffelijke musici voor inge
schakeld als de zangeressen Jo
an La Barbara en Susan Narucki
en de pianiste Tomoko Mu-
kaiyama. Maar al die overladen-
heid maakte de voorstelling er
niet spannender op. Na een half
uur was de fut er wel uit.
Jacques Hendriks
erdam/gpd - Een afgeladen
idiso, bussen vol met beken-
artiesten en (oud)-voetbal-
een optreden met Cuby
ds, Jan Akkerman en Ka-
lloemen die de hele zaal om
dernacht in een regen van
etti 'Happy Birthday' liet
en. 'Abraham' André Hazes
sinds de nacht van vrijdag
taterdag waar hij de mosterd
zijn knakworsten moet ha-
En hoe geliefd hij is. Bij col
's, bij de man van de straat
lij de bobo's. Een van hen,
gemeester Cohen van Am-
jdam, reikte de jarige het Ere-
in van Verdienste van de
Amsterdam uit. Wat de ras-
aimmer natuurlijk ontroer-
;t hardst zal hij gelachen
>en om het presentje van
ré van Duin. Op de uitnodi-
stond: 'Geen bloemen, reis-
ques wel welkom'. En dus
fan Duin een envelop met
strippenkaart. Maar het al-
nooiste cadeau had André
Burgemeester Cohen reikte de jarige het Ereteken van Verdienste
van de stad Amsterdam uit. Foto: ANP/Marco van Okhuizen
Hazes 's middags al gehad. Ver
telde hij met glinsterende ogen
om een uur of zeven in Hotel
Américain waar hij, voordat het
feest even verderop in Paradiso
zou beginnen, nog even op
adem kwam. „Ik heb vanmid
dag mijn grote bluesheld B.B.
King ontmoet."
Hij overhandigde de levende
blueslegende het eerste exem
plaar van de verzamelbox 'An
dré Hazes 50' en vertelde dat hij
hem één keer eerder had gezien.
„Eind jaren vijftig, hier in Am
sterdam. Trad hij samen met
John Lee Hooker en Muddy Wa
ters op. Ik had toen geen cent te
makken, dus ben ik stiekem on
der de regenjas van een buur
jongen gekropen, die wel een
kaartje had, en zo toch binnen
gekomen."
Je zou hem geen vijftig geven,
zoals hij dat daar zat te vertellen.
Nerveus. „Ik voel me vandaag
weer net een kleine jongen, zo
opgewonden ben ik", excuseer
de hij zich. Een Amsterdams
schoffie uit de wijk De Pijp. Bru
taal en onzeker tegelijk, zo'n ty
pe op wie je niet kwaad kunt
zijn, ook al haalt hij nog zo veel
kattenkwaad uit. Bij zijn vorige
kroonjaar - 25 jaar geleden, vlak
voor zijn doorbraak - zal hoog
uit een mannetje of twintig op
zijn visite geweest zijn, inclusief
familie. „Zo had ik het nu ook
willen doen. Ik zou zelf nooit
zoveel ophef maken over mijn
eigen verjaardag, zo zit ik niet in
elkaar. Maar toen de platen
maatschappij met het idee
kwam, voelde ik me toch wel
heel erg vereerd."
De zaal stroomde vol. Zijn
enige echte ontdekker was er,
Johnny Kraaykamp sr. Zijn voet
ballende vrienden van oud-
Oranje en de 'lieverdjes' van het
legendarische FC Amsterdam
waren er. Jody Bernal trad op,
Gradje Damen, George McCrae,
Rosenberg Trio, Sugar Lee Hoo
per. En tegen middernacht zong
Karin Bloemen 'Een Beetje Ver
liefd', gevolgd door 'Happy
Birthday^.
Het hoogtepunt volgde toen
André Hazes met zijn muzikale
vrienden Cuby Blizzards plus
de uit Ahoy' toegesnelde Jan Ak
kerman liet horen dat hij niet al
leen een levensliederen- maar
ook een blueszanger is. Op dat
moment zag en voelde je dat die
kleine man op dat grote podium
helemaal in zijn element was.
Het bier vloeide rijkelijk, Paradi
so lag aan zijn voeten. De kus
van B.B., het duet met Cuby, na
tweeën nóg een afterparty voor
intimi. En dat allemaal voor dat
schoffie van vijftig uit De Pijp.
„Bij Rowwen Hèze is het altijd gezellig." Foto: Eric Taal
Chet Atkins: 1924-2001
pUjn woonplaats Nashville, Tennessee,
jzaterdag op 77-jarige leeftijd de coun-
n^gitarist Chet Atkins overleden. Atkins
,ijed aan kanker.
jaiDe bescheiden Amerikaan heeft tij
dens zijn leven op meerdere gebieden
jBn sleutelrol gespeeld in de ontwikke-
gvan de countrymuziek. Zijn grootste
cendheid kreeg Atkins i^oor z'n duize-
ekkende gitaartechniek, waarbij hij
rees ieder genre moeiteloos onder de
lie te hebben. De typische Atkins-
g^opjes zijn vooral in de jaren zestig het
tticht van de countrymuziek gaan be-
t^len en hebben tientallen pop- en
ickgitaristen beïnvloed bij het ontwik-
0 ilen van hun eigen stijl.
Met name Mark Knopfler heeft nooit
ri ider stoelen of banken gestoken dat hij
gitarist schatplichtig is aan Chet Atk-
bP
i#e
ins. De beide muzikanten namen in
1990 'Neck And Neck' op, een album vol
virtuoze gitaarduetten.
Chet Atkins zelf gaf bij
de release te kennen
dat hij op zijn beurt
Mark Knopfler als een
bron van inspiratie be
schouwde. „Hij is voor
mij een stok achter de
deur om niet in slaap
te sukkelen." Een an
dere belangrijke navol
ger van Chet Atkins
was Jerry Reed. Hoe
wel deze gitarist zich al
snel ontwikkelde tot
Atkins' evenknie, ver
zandde zijn carrière halverwege de jaren
tachtig.
Ook als producer heeft Atkins zijn
stempel gedrukt op de countrymuziek.
Als baas van RCA Re
cords was hij vanaf het
begin van de jaren
zestig verantwoorde
lijk voor de 'commer
ciële Nashville-sound'.
Atkins wist de teruglo
pende verkoop van
countryplaten een
nieuwe impuls te ge
ven door zoemkoortjes
en breed uitwaaieren
de orkestraties toe te
voegen. Hiermee
boorde hij zelfs een
heel nieuw publiek
aan onder popliefhebbers.
Puristen hebben het Atkins destijds
flink kwalijk genomen dat hij op deze
manier de countrymuziek 'verkwansel
de'. Maar de eigenzinnige Chet Atkins
bleef doorgaan met z'n succesformule
en ging ook de keuze van de sessiemuzi
kanten bij een plaatopname bepalen. Jn
de jaren zeventig zorgden artiesten als
Tompall Glaser, Waylon Jennings en
Willie Nelson voor een revolutie door
hun eigen begeleidingsband weer mee
de studio in te nemen. Niettemin is de
door Chet Atkins gecreëerde Nashville-
sound tot op de dag van vandaag in de
countrymuziek hoorbaar gebleven. Be
halve voor countrysterren produceerde
Atkins ook platen voor artiesten als Per
ry Como. Zelf had hij zijn grootste hit
met 'Yakety Axe' in 1965.
door Harry de Jong Foto: AP
MUZIEK RECENSIE
HANS KEIJZERS
Concert: Rowwen Hèze. Gezien: 30/6,
Klaverhal, Zoeterwoude.
Zaterdagavond om tien uur kun
je nog gemakkelijk -de Klaverhal
in Zoeterwoude binnenkomen,
waar een coverbandje het zeer
gemeleerde gezelschap staat op
te warmen in afwachting van de
hoofdact uit het diepe Limburg
se zuiden Rowwen Hèze. Met
een na het voorprogramma gaat
het zwaite doek, als in een echt
theater, dicht. Als dat maar goed
gaat, denk je dan. Tijdens een
concert van de Eurithmics, be
gin jaren tachtig, trokken wild
enthousiaste fans het doek van
het plafond af. Maar het Zoeter-
woudse publiek blijft beheerst.
Rowwen Hèze vertoont in ze
ker niet ideale omstandigheden
- krijg maar eens een acceptabel
geluid in een galmende sporthal
- op een geraffineerde manier
zijn kunstje. De band kiest voor
het merendeel de snelle feest
tentnummers, maar geeft ook
ruimte aan het rustige 'Twieje
wurd' en het ingehouden 'Auto
Vliegtuig'.
De band draait op de tandem
Jack Poels en Tren van Encke-
vort. Hoe langer je naar de band
kijkt des te meer het opvalt dat
Martin Rongen op drums, Jan
Philipsen op basgitaar en Theo
Joosten qua klankkleur volstrekt
inwisselbaar zijn. Gitarist Joos
ten staat de hele avond eigenlijk
voor Piet Snot op het podium,
want de klanken van zijn gitaar
zijn nauwelijks in de mix te her
kennen. Jack Haegens zorgt met
zijn trompet voor de variatie in
de sound, maar kiest te vaak
voor de fanfare-benadering en
zou op een verdwaalde maan
dag zo kunnen aanschuiven bij
de Zoeterwoudse Vios.
„Of er nou vijfhonderd of dui
zend mensen komen, bij Row
wen Hèze is het altijd gezellig",
hoor ik iemand in een hardrock-
outfit roepen, terwijl naar harte
lust met bier wordteegooid. En
het vreemde is datfiüst die fon
tein van bierdruppels de lichts
how een extra dimensie geeft.
„Gezellige avond in het Klaver
blad", meldt zanger Jack Poels,
de man uit Limburg die duide
lijk de weg een beetje kwijt is.
Onwillekeurig moet je denken
aan een band die al jaren op
tournee is en bij God niet meer
weet waar ze aan het spelen
zijn. Poels komt op met een
klomp in zijn hand. de medley
van 'De Klompendans' die volgt
laat het beste in Rowwen Hèze
bovenkomen door de afwisse
ling van polka, tex mex en bal
lad om uiteindelijk weer bij de
klompendans uit te komen.
Limburg is natuurlijk de klassie
ke afsluiter. Poel windt Zoeter
woude om zijn vinger en laat
het dorp luidkeels uitschreeu
wen dat het tijd wordt om Lim
burgs te gaan lullen.
