De eindeloze
ariëteit van
iet gezicht
Bernhard ondanks alles nog steeds actief
ZATERDAG
23 juni 2001
Peter Post:
'Van Winnen en
Rooks zakt mijn
broek af
Mannen gaan
meer vreemd
dan vrouwen
Prins Bernhard op 3-jarige leeftijd.
Foto: ANP
In september
1936 verloofde
Bernhard zich
met Juliana. Op
de achtergrond
koningin Wilhel-
mina.
Foto: ANP
Auto's
- maar dan natuurlijk wel snelle -
zijn een passie van de prins.
Deze opname is uit 1947.
Noord wijk:
de bewogen
geschiedenis
van een gat
aan zee
Prinsheerlijk
De negentigste verjaardag
van prinses Juliana ging
twee jaar geleden stil voor
bij, zonder felicitaties, bloe
men en toespraken. Haar
flamboyante echtgenoot
daarentegen viert deze mijl
paal groots in de tuin van
paleis Soestdijk, omringd
door zo'n tweeduizend oude
strijdmakkers. Prins Bern
hard wordt komende vrijdag
90 jaar. Een hele prestatie
voor een notoire vrijbuiter
die het ziekenhuis wel eens
gekscherend zijn 'stamkroeg'
noemt.
door Berrit de Lange
s
tomverbaasd waren de afge
vaardigden van de Stichting Eerbe
toon Z.K.H. Prins Bernhard, toen zij
onlangs op het paleis het défilé - van
oud-strijders, voormalige verzets
mensen en koopvaardijpersoneel -
van komende woensdag met de
prins doornamen. Aan het slot van
de bijeenkomst merkte Bernhard
droogjes op: 'Zo, nu over vijfjaar
maar weer.'
Het zoveelste bewijs dat de prins
nog altijd blaakt van levenslust. En
er is niemand te vinden die openlijk
durft te betwijfelen dat de bijna ne
gentigjarige er niet gewoon wéér
staat over vijfjaar. Het prinselijk re
cept: een ijzeren wil en dagelijks een
glaasje bier bij het ontbijt.
Het verjaarsdefilé in de paleistuin
toont dat Bernhard nog altijd „leeft
voor de gemeenschap van ouwe
strijdmakkers", zegt J. van den
Bergh, vice-voorzitter van de Vereni
ging van Oud-strijders. „Want om
nou te zeggen dat hij in een blaken
de conditie verkeert, is een ander
verhaal. Lang staan is voor hem niet
gemakkelijk. Hij zou net zo goed
kunnen zeggen: 'Ik hou het voor ge
zien'. Tenslotte heeft hij ons niet no
dig. Hij staat er woensdag dan ook
niet als prins, hij staat er als ouwe
maat."
Het feit dat Bernhard als negentigja
rige in het middelpunt staat, mag ge
zien zijn lichamelijke kwalen van de
afgelopen jaren op zich al een won
der heten. Alleen al de laatste drie
jaar onderging de prins negen ope
raties, nadat hij eerder in zijn medi
sche loopbaan al onder meer een
gebroken nek, een schedelbasisfrac-
tuur, darmkanker en een bijna fatale
longaandoening overleefde. In de
cember nog werd een kwaadaardige
tumor in zijn borstkas zonder pro
blemen verwijderd.
De prins moest vorig jaar zomer ver
stek laten gaan bij de jaarlijkse uit
reiking van de Zilveren Anjers en het
huwelijk van kleinzoon Bernhard jr.
Hij was nauwelijks ontslagen uit het
Medisch Centrum Utrecht of hij
reisde naar het koninklijke verblijf
de Vrolijke Olifant in het Toscaanse
Porto Ercole om in alle rust te her
stellen van zijn buikoperatie en de
complicaties aan zijn luchtwegen.
De meeste hinder ondervindt Bern
hard van het buisje in zijn luchtpijp,
dat het ademen moet vergemakkelij
ken. Niet lang na deze operatie gaf
de prins dat zelf aan. „Slecht,
slecht," stamelde hij, wijzend op zijn
keel. „Ik kan niet spreken."
Bernhard vertelt altijd ronduit hoe
zijn operaties zijn geweest, zegt oud
strijder Meijer, vice-voorzitter van de
stichting Eerbetoon. „Alsof het de
normaalste zaak van de wereld is
laat hij z'n littekens zien. Maar dat
buisje noemde hij 'toch wel een
aparte ervaring'. Hij heeft er een ze
kere angst aan overgehouden, vooral
in gezelschap. Hij heeft dan ook lie
ver niet al te veel mensen om zich
heen, dan wordt-ie kriegelig."
Op de parade van zo'n tweeduizend
oud-strijders verheugt de prins zich
nog altijd, weet Meijer. Toen Bern
hard in de tweede helft van de jaren
zeventig verguisd werd als gevolg
van de Lockheed-affaire, waren het
immers de oude strijdmakkers die
hem onvoorwaardelijk bleven steu
nen. En zo ontstond in 1981 het eer
ste verjaarsdefilé. Meijer: „De prins
zei toen: 'Ik zat onder het podium,
jullie hebben me er weer bovenop
geholpen'."
Als opperbevelhebber van de strijd
krachten in de Tweede Wereldoorlog
genoot Bernhard bij terugkeer uit
Engeland groot aanzien. Een aan
zien dat hij de jaren ema handig
aanwendde voor een zinvol bestaan
als prins-gemaal. Schrikbeeld was
voor hem zijn schoonvader prins
Hendrik, die strak onder de duim
werd gehouden. Voor officiële
staatszaken achtte Wilhelmina haar
echtgenoot gewoonweg niet ge
schikt. „Ik ben slechts bagage", zei
Hendrik eens.
Bernhard was echtgenoot van ko
ningin Juliana, maar onttrok zich
waar mogelijk aan de koninklijke
Op 7 januari 1937 trouwen Juliana en
Bernhard in Den Haag. Het gelukkige
bruidspaar poseert met de wederzijd
se moeders, Wilhelmina en Armgard
(links). Foto: Nationaal Foto Persbu
reau
verplichtingen om zich met overga
ve te storten op zaken die hij écht
belangrijk vond. Het bedrijfsleven
bijvoorbeeld, waarvoor hij zich op
wierp als reizend ambassadeur. En
het natuurbehoud, dat hem in staat
stelde lustig de wereld rond te rei
zen. De charmante Bernhard genoot
van de macht en het respect die hem
in het buitenland ten deel vielen. Tot
in de uithoeken van donker Afrika
stond steevast het glaasje roze
champagne klaar.
Hij liet zich niet kooien, zelfs niet
achter tralies van goud. „Zonder de
oorlog zou ik nooit de dingen heb
ben bereikt waarnaar mijn hart uit
ging. Ik kon nooit meer zijn gewor
den dan een koninklijke marionet op
het toneel van mijn land", zei Bern-
hard ooit.
Hij kweet zich plichtsgetrouw van
zijn taken als prins-gemaal, maar al
tijd met een zweem van relativering.
Zo richtte hij samen met prins Philip
van Engeland gekscherend de klein
ste vakbond ter wereld op: die van
prinsgemalen. In plaats van eronder
gebukt te gaan, genoot Bernhard
met volle teugen van officiële ont
vangsten, rode lopers en ceremoni
eel vertoon. Bij langdradige bijeen
komsten of ellenlange diners kon de
prins zich echter al gauw stierlijk
vervelen. „Hij schoot dan stiekem
propjes servet naar zijn bewakers,
die aan een belendende tafel zaten
te eten", vertelt een voormalig lijf
wacht.
„Bernhard heeft zonder twijfel ge
zorgd dat het leven zo aangenaam
mogelijk voor hem was", zegt vriend
en veteraan Hemmes. „En dat ver
diende hij ook. Als hij genoot van
het bestaan, deed hij dat nooit al
leen. Hij wilde het altijd delen met
zijn vrienden. Hij laat zelden verstek
gaan op onze reünies. Hij is er dan
niet als prins, maar als vriend. Maar
het is niet zo dat mensen hem jovi
aal op de schouders slaan. Het is en
blijft Koninklijke Hoogheid."
Ondanks de vele lichamelijke onge
makken ontbreekt het de prins ook
de laatste jaren niet aan ontembare
levenslust. Enkele dagen geleden
nog dobberde hij op het prinselijke
jacht de Jumbo op de Hollandse
wateren en voor zijn 88ste verjaar
dag deed hij zichzelf het allernieuw
ste type Ferrari cadeau.
„De man heeft een ijzeren wil", zegt
Hemmes. „Eind 1994, toen hij in kri
tieke toestand in het ziekenhuis lag,
hebben we hem bezocht. Hij had
overal slangen, kon zich niet verroe
ren, niet spreken. Naast zijn bed lag
een leitje, waarop hij schreef: '5 mei
Wageningen'. En inderdaad, hij was
er."
Nog geen twee maanden na zijn
laatste operatie, reisde Bernhard af
gelopen februari twee weken door
Zimbabwe en Zuid-Affika, waar hij
onder meer natuurbeschermers lau
werde. Bernhard wilde geen media-
aandacht voor dit bezoek. Deson
danks verscheen er een karakteris
tieke foto: de bejaarde prins in tro-
penuniform en knielaarzen staand
voor een jeep, met zijn camera in de
aanslag.
„Bij toenemende leeftijd krijg je een
zwak voor eenvoud. Je richt je ster
ker op de kern van de dingen, op
hun ware en eenvoudige propor
ties", zei Bernhard een paar jaar ge
leden. „Men noemt dat wijsheid,
maar in feite is het tijdnood. Je hebt
geen tijd meer voor gewichtigdoene
rij en bijkomstigheden."
Oorlogsveretera-
nen, oud-verzets
strijders en de
prins hebben een
speciale band.
Hier een défilé
uit 1996 bij de
85ste verjaardag
van Bernhard.
Foto: Fotopersbu
reau Dijkstra
Het behoud van de natuur heeft een belangrijke rol gespeeld in het leven van
Bernhard, die hier door een olifant boeken krijgt aangereikt ter gelegenheid
van zijn 80ste verjaardag. Foto: ANP
Prinses Juliana en prins Bernhard met onder anderen Beatrix, Irene en Margriet
(Christina is dan nog niet geboren) in 1946 op het bordes van paleis Soestdijk.
Foto: ANP
De Lockheed-affaire leidde bijna tot een crisis. Hier de prins in 1956 met mana
ger Robert Cross. Foto: ANP
Opa Bernhard
poseert met het
koninklijke
bruidspaar, prins
Constantijn en
prinses Lauren-
tien.
Foto: ANP
A
