'Wij zijn de winkel van Europa'
Sport
iport is nu eenmaal niet winstgevend'
NBA?
IERDAG 16 JUNI 2001
37
Het Nederlandse voetbal biedt nog volop talent
neMühren, een van Neerlands meest begaafde
Iers ooit, stond onlangs in Amsterdam-Noord te
irtanden toen hij kleine jongens zag voetballen,
imigen niet eens acht jaar oud. „De meesten wa-
van Surinaamse en Antilliaanse komaf. Vooral
jongetjes zitten niet de hele dag achter de com-
a' er, maar voetballen nog lekker op pleintjes, op
at. Wat ik daar zag deed me denken aan wat je
'to ^tegenkomt in sloppenwijken in Brazilië: puur
Sb balgoud." Volgens Mühren, al jaren scout van
ik doopt er genoeg talent rond in Nederland. „Al-
missen we het besef dat we zoveel talent heb-
Toch zijn wij écht de winkel van Europa. Jawel,
winkel wordt vaak leeggekocht, maar dat is een
erverhaal. Het talent is er, meer dan ooit."
amende drie weken mag de oud-intemational
f irgenieten van 'voetbalgoden' uit de hele wereld
i ens het WK voor junioren (landenteams onder 20
dat maandag begint. Acht dagen zit de voor-
i/i> igAjacied in Argentinië, waar ook Oranje aanwe-
is. Het thuisfront moet het doen met samenvat-
:k fn op televisie. De eerste uitzending is maandag
"I «Nederland 2-programma 'Na Elven' om 22.55
Oranje speelt eerder die dag tegen Costa Rica.
olgens spelen de pupillen van Louis van Gaal op
iderdag 18 juni (tegen Ecuador) en zondag 24 ju-
egen Ethiopië). De nummers één en twee van de
gaan door naar de achtste finale. Ook de num-
rie heeft nog een kansje,
ren op grote toernooien is nooit de sterkste
eweest van Nederlandse jeugdteams. Maar het
jt vorig jaar drie vertegenwoordigende elftallen
ije onder 16 jaar, onder 18 en onder 21) op in-
ionale podja present waren, is volgens Han
het beste bewijs dat er wel degelijk voldoende
it is in ons land. „Met het Nederlands elftal, dat
[speelde, meegeteld hadden we vier nationale
ies op internationale toernooien. Dat is maat-
id. Een beter signaal bestaat niet," zegt de di-
r technische zaken van FC Utrecht,
im het dan met jeugdploegen toch niet lukt als
irvan de waarheid aanbreekt? Dat komt door-
andere landen de nadruk al op jonge leeftijd
jsteren ligt, meer dan in Nederland. Verder
Berger dat het te maken heeft met wasdom,
•bondscoördinator: „Raymond Verheijen, in-
ingsfysioloog van de KNVB, heeft eens gezegd
et aantal zon-uren bepalend is voor de hor-
ihuishouding van voetballers. Je ziet dat Turk-
iliaanse, Spaanse jongens van zestien, zeven
aar over het algemeen net wat volwassener zijn
lun Nederlandse leeftijdsgenoten." Frans
neester sluit zich daar bij aan. De scout van
lord zag laatst op het jeugdtoemooi in Toulon
je onder 19 aan het werk tegen Portugal. „Die
lwaren allemaal een jaartje ouder dan de Ne-
idse jongens. Ze hadden een achterhoede die
mpleet in de eredivisie terecht zou kunnen. Fy-
terk, in de duels en in de lucht. Groot, en kei-
in de duels hè. Die Portugezen waren in alle
hten een stukje verder. Volwassener." Toch viel
het niveau van de Nederlandse ploeg hem niet
.Bouwmeester meent dat we een paar jaar
ïn moeten wachten op de toevoer van excel-
jongelingen, maar nu breken mooie tijden aan.
nk dat dit een nieuwe stroming van hele goede
spelers is. Kijk naar Arjen Robben, Rafael van
aart. Fantastische voetballers. Maar niet louter
or die jongens. „Civard Sprockel van Feye-
nmer
toor
Rafael van der Vaart is een van de grootste Nederlandse voetbaltalenten. Foto: ANP/Jasper Juinen
Rafael van der Vaart (18), Arjen Robben (17). Twee toppers in de dop. Tieners nog maar die afgelopen seizoen
doorbraken bij hun club en de eredivisie verrijkten met frivool spel. Hoezo, Nederland heeft geen puur
voetbalgoud in handen.. „We missen het besef dat we zoveel talent hebben."
Door FRANK BUSCHMANN
noord en Johnny Heitinga van Ajax zijn nog niet zo
bekend, maar die spelers komen er aan", verwacht
Bouwmeester.
Het heeft er alle schijn van dat het Nederlandse
voetbal goud in handen heeft. Bovendien is daar nog
die extra 'bonus'. Gerrie Mühren legt uit: „Wij kun
nen terugvallen op met name de Surinamers en An-
tillianen die in Nederland opgroeien. De tijd heeft
ons geleerd hoever we er mee kunnen komen. Suri
namers, Antillianen, en inderdaad ook Zuid-Europe
anen: zij zijn op jonge leeftijd rijp. Staan er vaak eer
der dan Nederlandse jongeren, soms al op hun zes
tiende. Kijk naar Clarence Seedorf. Was op z'n
sterkst toen hij zestien was. Kijk ik naar Seedorf nu,
dan vraag ik me af of hij zoveel beter is geworden."
Volgens Mühren gedijen Nederlandse voetbaltalen
ten in een rustiger tempo. In zijn ogen hebben Ne
derlanders meer weg van Noord-Europeanen dan
van voetballers uit het zuiden. Mühren: „Neem Jari
Litmanen. Toen ik hem in eerste instantie zag, dacht
ik: Wat is dit nou?' Later werd hij pas goed. Scandi-
naviërs zijn een beetje als Amerikanen. Ze investeren
meer, gunnen zichzelf de tijd om zich te ontwikke
len. 'Dit jaar willen we zover zijn, een jaar later is dót
ons doel', dat idee. Ze gaan over het algemeen iets
langer door, hoeven er niet per se direct te staan.
Geldt ook voor Nederlandse voetballers. Een paar
jaar later halen wij spelers uit Zuid-Europa in. Tac
tisch zijn we namelijk beter."
Hij stipt twee voorbeelden aan, reeds gememoreerd
door Bouwmeester: Van der Vaart en Robben. Tie
ners die het voorbije seizoen doorbraken bij respec
tievelijk Ajax en FC Groningen. Briljanten om te
koesteren, de ruwe kanten die er nog aan zitten
moeten we voor lief nemen. Mühren: „De stap van
de A-junioren naar het eerste elftal is het moeilijkst.
Spelers worden vaak weggekocht, maar moeten met
een worden vervangen. Je ziet dan dat jonge spelers
er vaak niet klaar voor zijn. „Van der Vaart en Rob
ben zijn de eerste twintig, dertig minuten op hun
best. Daarna vallen ze nog wel eens weg. In het be
gin denken ze de hele wereld aan te kunnen. Dose
ren kunnen ze niet. Dat moeten ze leren."
Kritische noten van een oude meester. Mühren krijgt
bijval van Feyenoord-scout Bouwmeester „Ik zie
steeds meer trainers in Nederland die jonge spelers
voor de leeuwen gooien. Van mij mogen ze. Het kan
geen kwaad iemand vroeg te brengen." Alleen moe
ten coaches niet overdrijven. „Ik denk niet dat het
goed is om jonge voetballers alles te laten spelen. Je
hebt 34 wedstrijden, af en toe de Europa Cup er tus
sendoor. Iemand van zeventien, achttien jaar kan
gewoon niet alles spelen." Daarom moeten we blij
zijn met de inbreng van buitenlandse toptalenten in
de Nederlandse competitie. Niet zeuren over het feit
dat zij de ontwikkeling van eigen spelers in de weg
staan, vindt Bouwmeester. „Moeten de Nederlandse
jongens maar zorgen dat ze beter worden. Trou
wens, ze kunnen zich toch optrekken aan het niveau
van die buitenlanders?"
Volgens de kenners zijn er dus talenten in overvloed.
Nu nog leren presteren op eindtoemooien. „Leren
winnen", aldus Han Berger, „leren prestaties neer te
zetten is een onderdeel van topsport." Andere lan
den zijn daar verder in, geeft de technische baas van
FC Utrecht toe. Hij refereert aan het Nederlands elf
tal onder 16. Dat sneuvelde verleden jaar op het EK
tegen Tsjechië. Niet alleen een fysiek sterke ploeg,
ook sluw. „Intimideren, maten naaien. Die Tsjechen
bleven maar rollen over de grond, tijdrekken, ons
kaarten aansmeren. Zij volwassener? Nee, ik denk
dat het gewoon niet onze mentaliteit is. Wij willen
niet intimideren, maar in bepaalde landen ligt inti
mideren juist opgesloten in het karakter van men
sen." De ingeslagen weg volgen, is het devies van
Berger. „Ik blijf zeggen dat we geld, tijd en energie in
onze eigen opleiding moeten blijven steken."
Frans Bouwmeester: „Sinds we een jaar of zes gele
den bij Feyenoord zijn begonnen met de voetbal-
school, is het alleen maar beter geworden met de
ontwikkeling van talent. Vanaf de C-jeugd trainen ze
twee keer per dag. Zouden meer clubs moeten doen.
Wat me het meeste opvalt? Dat er meer voetbal in
die gasten zit dan ooit. De balbehandeling, de snel
heid van handelen, het ziet er allemaal goed uit. En
dat zijn toch zaken die belangrijk zijn."
Ook Gerrie Mühren ziet de toekomst rooskleurig.
„Johan Cruijff zegt dat er geen goede jeugd is en dat
er geen oud-voetballers betrokken zijn bij de oplei
ding. Dat moet Johan niet zeggen, want het is niet
waar. Er zijn alleen maar oud-voetballers betrokken
bij de opleiding van clubs. En juist dat vind ik een
goede zaak. Zij kunnen dingen goed overbrengen op
talenten." Wanhopen voor de langere termijn hoe
ven we in Nederland al helemaal niet. „Je moet eens
naar talentendagen voor de E-tjes en D-tjes gaan,"
adviseert Mühren. „Je weet niet watje ziet. Het gaat
maar door en door. We kunnen nog lang vooruit in
Nederland."
li/s onderzoek naar problemen in het amateurvoetbal
iedere club ondervindt
i den lijve, maar het is nu
enschappelijk bewezen:
iteurverenigingen kam-
|met geldgebrek, onvol-
(ie en verouderd kader en
ïglopend ledental. Dat
[uit een onderzoek, geti-
')ning voetbal, koning
van Jos Meloen (51),
wetenschappelijk
;rker aan de Leidse uni-
Clubs uit Leiden vor-
geen uitzondering op de
ilijke gegevens die Meloen
melde. Sterker nog, meer
elders vrezen Leidse ver-
ngen (een op de vijf) voor
roortbestaan. Volgens de
èlserbroek afkomstige on-
leker moet de politiek zich
fr meer dan minder met
[problematiek bezighou-
let moderne marlrtden-
de samenleving is de
[in de pot voor de sport",
Meloen.
rom dit onderzoek?
J de vakgroep sociologie
Én veranderingen en de
jnisering van de maat-
Ipij onderzocht. In de
ïorg en het amateurvoet-
P de laatste tien jaar heel
nderd. In beide geval
lijn commercialisering en
pering de oorzaak. Door
nquête te houden onder
[nderd willekeurige voet-
cnigingen in Nederland
[clubs in Leiden konden
I problemen en verande-
P in kaart brengen. De res-
is groot, meer dan drie-
td. Daarbij heb ik, op een
na, de besturen van alle
verenigingen geïnter-
zijn de voornaamste
•des van het onderzoek?
ps hebben steeds meer
F om te overleven. Ze zijn
I afhankelijker van spon-
!n de leden hebben steeds
t binding met hun ver-
fe Ze zeggen veel te mak-
I af voor een wedstrijd en
■zich niet meer onbetaald
[hun club inzetten. Dat
dies met de toenemende
isering te maken,
[wordt het steeds moei-
joni kader te vinden, ter
poor allerlei wetgeving,
Jos Meloen: „Voetbalclubs hebben steeds meer moeite om te overleven. Ze zijn steeds afhankelijker van
sponsors." Foto: Taco van der Eb
voor de functie van bijvoor
beeld penningmeester een ac
countant of boekhouder nodig
is. In de Randstad zijn er nog
andere problemen. Ten eerste
de toename van allochtonen
die een andere opvatting heb
ben over sport en -organisatie.
Ouderparticipatie kennen ze
bijvoorbeeld niet en aangezien
het vaak om de allerarmsten
gaat, komt contributieachter
stand veel voor. Ten tweede
speelt ruimtegebrek. De grond
prijzen in de grote steden zijn
hoog en daar zijn vooral in Den
Haag clubs de dupe van gewor
den."
Zijn er oplossingen?
„Besturen moeten zich er
niet bij neerleggen, maar juist
inspelen op de problemen en
durven experimenteren. Ze
moeten ervan doordrongen zijn
dat sponsors, leden en kader
echt geworven moeten worden.
Er gaat in dat opzicht gemid
deld nog veel te weinig aan
dacht uit naar het werven van
'nieuwe groepen' in het voetbal
zoals vrouwen, gehandicapten,
allochtonen en veteranen. Ver
enigingen moeten echt klantge
richt opereren. Een omni-ver-
eniging stichten of een fusie
aangaan kan een oplossing bie
den, maar is zeker niet zaligma
kend en in Leiden zijn fusies in
ieder geval een heikel punt. Be
ter enthousiast kader bij een
kleine club dan ongemotiveerd
kader bij een grote."
Hoe ziet u de rol van de
overheid?
„Sport is, met uitzondering
misschien van het betaalde
voetbal, nu eenmaal niet winst
gevend. Het is in het belang van
de politiek dat clubs in stand
worden gehouden. Het klinkt
ouderwets, maar het houdt kin
deren en jongeren van de straat
en verenigingen verstevigen de
sociale participatie van ouders
en kind. Omdat clubs meer be
drijfsmatig moeten worden ge
rund, wordt steeds minder in
gezien dat clubs mensen bij el
kaar brengen. Doet een ge
meente niets dan bijt zij zich
zelf in de staart. Dan moet er la
ter weer veel geld aan het wel
zijnswerk worden uitgegeven
om bijvoorbeeld een bezigheid
voor criminele jongeren te be
denken, terwijl voetbal, juist
door de inzet van vrijwilligers,
een goedkope oplossing is."
Hoe is de situatie in Leiden,
afgezet tegen de rest?
„Het is heel opvallend dat
Leiden bijna niet afwijkt. Lei
den heeft alleen geen profclub.
Daar is geen aanwijsbare reden
voor al vermoed ik dat het een
politieke achtergrond heeft.
Verder zijn er in Leiden relatief
veel zaalvoetballers actief."
Het onderzoek is al twee jaar
oud. Waarom is het nu pas in
boekvorm gepubliceerd?
„We waren lang op zoek naar
een uitgever, maar ik denk dat
de uitkomsten nog steeds gel
den. Uiteindelijk is het in eigen
beheer bij het departement be
stuurskunde van de universiteit
uitgebracht. Het is bij de vak
groep te bestellen en alle clubs
die meewerkten, hebben er een
gekregen. De KNVB wilde niet
aan de verspreiding meewer
ken. Ik denk omdat er toch een
paar kritische noten in staan."
loman leefmans
Jassen, petjes en rugzakken met het embleem van
de Chicago Bulls en Nike-schoenen van Michael 'Air'
Jordan sierden de schoolgaande jeugd. De wereld
wijde populariteit van Jordan en in mindere mate
'Magie' Johnson en Dennis Rodman zorgde er in het
begin van de jaren negentig voor dat de NBA - de
Amerikaanse profcompetitie basketbal - steeds
meer aandacht en invloed in Nederland kreeg. Mo
menteel woedt de finale tussen de Lakers en de
Sixers. Heeft de National Basketball Association nog
altijd dezefde impact?
ten. Ach, basketbal is, op wat
kleine oplevingen na, altijd een
kleine sport in Nederland ge
bleven.
Peter Paulides, werd in 1978
Nederlands kampioen met
het Leidse Parken
„Jordan gaat misschien weer
beginnen en zo niet, dan staat
er echt wel weer eens een nieuw
fenomeen op. Je merkt duide
lijk dat basketbal aan popula
riteit heeft ingeboet. De middel
bare schooljeugd weet nog re
delijk veel van Amerikaans
basketbal en Mart Smeets
brengt het altijd enthousiast op
tv. Maar hij is weer extra kri
tisch op het Nederlandse bas
ketbal en jongeren kunnen wel
tien namen uit de NBA noe
men, maar niet één uit het Ne
derlands team, op Rik Smits
na. Dat jongeren tussen de 14
en 18 jaar via de tv enthousiast
worden gemaakt voor basket
bal, is aardig, maar daar schiet
het Nederlandse basketbal wei
nig mee op. Het ledental van de
bond wordt er niet groter door
en als je op je ach tste niet al
duizend keer de bal hebt gestui
terd, word je ook nooit meer
een echt goede speler.
Rien Bergers van Wout Ber
gers Sport:
„Er is een tijd geweest dat we
meer straat-basketballen ver
kochten dan voetballen. Dat is
al aardig wat jaartjes geleden.
Hetzelfde gaat op voor Ameri
kaanse sportkleding met club
logo's. Jordan was uniek. Nu
lopen er uiteraard nog steeds
goede basketballers in de NBA
rond, maar toch veel van het
zelfde. Allemaal grote getatoe-
eerde jongens met zilveren haar
die een veel minder grote uit
straling hebben dan Jordan.
Shaquille O'Neal had zijn op
volger moeten worden, maar
dat is er niet van gekomen. Wat
ook speelt, is dat de NBA-wed
strijden achter de decoder zit-
Mart Smeets van Studio
Sport:
„Ik denk niet dat de populari
teit van de NBA is afgenomen.
In plaats van Jordan zie ik nu
jongetjes op straat lopen met
Kobe Bryant-shirts. Ér is een
verschuiving van Nike naar
Adidas aan de gang. Ons pro
gramma op zondagmiddag
waarin we NBA-beelden lieten
zien, trok tussen de 700.000 en
900.000 kijkers die een hoge
waardering gaven. Nee, ik zie
mij niet als een warm pleitbe
zorger van de NBA in Neder
land. Ik geef commentaar op
een toon die aanslaat. Er zit al
leen een scheef aspect aan. In
december en januari zonden
we een halfuur NBA uit. Nu de
finale aan de gang is, moet ik
het doen met maar een paar
minuten zendtijd. Daar ga ik
niet over, ik ben hier slechts
werknemer. Canal+ zendt de fi
nale's live uit. Het is jammer
voor de mensen die er werken,
maar daar kijkt geen hond
naar. Alleen de héél fanatieken
hebben een decoder en komen
er om half drie hun bed voor
uit."
Sid Bruinsma, trainer van het
Voorschotense Blitz en oud
speler van Parken
„De populariteit van de NBA is
zeer zeker gedaald sinds Jordan
is gestopt. Ik volg het nog via de
kranten en CNN. Canal+ zou ik
wel nemen als ik naast het Ne
derlandse ook het oorspronke
lijke commentaar zou kunnen
ontvangen. Dat is nu nu niet
mogelijk. De stadions zitten
nog vol, maar ook in Amerika
DE KWESTIE
is de aandacht voor de NBA
minder. Daarom doen ze er al
les aan het marktaandeel weer
te vergroten. Allerlei spelregels
worden veranderd met als doel
het show-element te vergroten
en scoren makkelijker te ma
ken. Verdedigen wordt steeds
moeilijker gemaakt. Ik vind die
veranderingen te begrijpen,
maar het karakter van het spel
verandert en er ontstaat een
spelletje dat mij niet aanstaat.
'Lopen' wordt steeds vaker toe
gestaan en 'doordringentoege
laten. Het is niet voor niets dat
het team van de VS het tijdens
de Spelen plotseling moeilijk
had met Litouwen; die verde-
digden 'oudenvets' en ijzer-
sterk. Ik hou toch meer van tac
tisch basketbal. Toch kan de
populariteit van de NBA ook in
Nederland wel weer groter wor
den. al was het alleen maar
door de overkill aan voetbal.
BV Leiderdorp:
„Ik volg de NBA via internet en
ik laat mijn oom video's maken
van de wedstrijden op Canal+.
Elke dag kijk ik of er nieuwtjes
zijn. Ik vind basketbal nm\een
maal een fantastische sport.
Wat wil je als je bent opge
groeid naast het basketbal
pleintje aan de Leiderdorpse
Tollenaersingel. Ik speel al 17
jaar. Vroeger volgde ik de In
diana Pacers omdat Rik Smits
daar speelde en de Phoenix
Suns vanwege Jason Kidd. Ik
merk dat de jeugd heel veel
weet van de NBA. Het is alleen
jammer dat je in Nederland
met de Amsterdam Admirals
wel naar American Football
kan kijken, maar niet naar een
soortgelijk basketbal-equiva
lent. Toch ervaar ik het als po
sitief dat er in de media steeds
meer aandacht voor de NBA
komt."
Ed de Kier (23), statisticus bij loaaan leefmans
