alle
tijden
is van
Gesprek van de Dag
Niemand wil de
roman van Janmaat
Huidkanker ontdekt bij
Pieter van Vollenhoven
Modieus touwtje zet de toon
in ondermode
Dymphna
WOENSDAG 13 JUNI 2001
MENSELIJK
De Amerikaanse r&b-groep
DESTINY'S CHILD komt
begin november naar Ne
derland voor een optreden
in Ahoy' Rotterdam. Dat
heeft Mojo Concerts giste
ren bekendgemaakt. Het
optreden van de zeer popu
laire band rond voorvrouw
Beyoncé Knowles heeft
plaats op dinsdag 6 no
vember. Destiny's Child
heeft de laatste jaren een
groot aantal hitsingles ge
scoord. Nummers als 'Say
my name', 'Bills, bills,
bills', 'Independent Wo
men' en 'Survivor' bereik
ten over de hele wereld ho
ge posities in de hitparade.
De drie albums die tot nog
toe werden uitgebracht,
haalden stuk voor stuk mil
joenenverkopen.
Een Spaanse BAKKER heeft maandag in een dorpje in
de buurt van Barcelona het GROOTSTE BROOD ter we
reld gebakken. Het baksel weegt een ton, is 57 centime
ter breed en 74 meter lang. De bakker haalde met zijn
prestatie het Guinness Book of Records. Het reusachtige
brood werd later op de ochtend in 10.000 stukken ge
sneden en verdeeld onder 6000 belangstellenden. De
broodstukken werden met tomaat ingesmeerd en opgege
ten met vijfhonderd kilogram worst en 2000 liter wijn en
Cava (Spaanse champagne).
Drie vrouwen uit de Engelse stad Stoke-on Trent zijn van
plan hun café om te toveren tot thema-pub over zanger
ROBBIE WILLIAMS. Williams is halverwege de jaren ze
ventig geboren in het pand, waar zijn ouders in het café
werkten. De drie barvrouwen willen een collectie Robbie
Williams-artikelen aanschaffen om ze in hun café te to
nen. Dat kan een dure grap worden, aangezien persoon
lijke bezittingen van de zanger onlangs bijna 580.000
gulden opbrachten. Lisa Smith (21), Donna Chevin (31)
en Dawn Greatback (32) houden de pub sinds februari
draaiende en zijnaljfdrie fan van de Britse zanger, die
tot zijn derde jaar'in het huis heeft gewoond. Het gezin
verliet het pand toen de ouders uit elkaar gingen.
MATTHEW MAXWELL
KENNEDY, een zoon van
Robert Kennedy, ziet voor
alsnog af van een campag
ne om in het Amerikaanse
Congres verkozen te wor
den omdat zijn jonge gezin
nog een te groot beslag
legt op zijn tijd. Dat heeft
Max Kennedy (36) deze
week bekendgemaakt. Zijn
neef Patrick Kennedy, lid
van het Huis van Afgevaar
digden en zoon van senator
Edward Kennedy, geeft
hem groot gelijk: ,,lk denk
dat hij een stuk gelukkiger
zal zijn, gelet op het huidi
ge klimaat (in Washington)
Het is een heel andere
omgeving dan toen zijn va
der en mijn vader hun en
tree maakten." Max Ken-
Naar kantoor doe je geen KORTE BROEK aan, vindt 80
procent van de Duitsers. Uit een peiling van het tijd
schrift 'Stil Etikette' blijkt dat vier op de vijf Duitsers
hun collega's liever niet met blote benen op het werk
zien verschijnen. Het taboe op de korte broek geldt voor
zowel mannen als vrouwen, blijkt uit de enquête. Vooral
werknemers van justitie, banken, verzekeringsbedrijven
en de belastingdienst kunnen hun benen maar beter be
dekt houden, vinden de ondervraagden. Ook T-shirt en
spijkerbroek zijn voor die beroepsgroepen uit den boze.
nedy zei voorlopig te zullen
blijven werken bij het Wa
tershed Institute, een door
hem opgerichte non-profit-
organisatie die voorlichting
geeft over milieuvraagstuk
ken.
Hans Janmaat, leider van de
Centrum-democraten, ziet er
de lange arm van de overheid
in. Hij heeft een roman over
zijn jaren aan het Binnenhof
geschreven, maar slaagt er niet
in het manuscript te slijten. Alle
gfote uitgeverijen gaven hem al
nul op het rekest. Meulenhoff
zpnd het ongeopend retour, bij
de Arbeiderspers kwam hij niet
verder dan de telefoon, en bij
E}e Geus in Breda hebben ze
het weggegooid na er eerst har
telijk om te hebben gelachen.
Maar Janmaat geeft niet op. Na
de grote volgen nu de kleine
uitgeverijen, en als hij daar ook
geen gehoor krijgt, gaat hij het
in Vlaanderen proberen. Hij ge
looft in zijn boek, dat de titel De
vrouw van dè secretaris draagt.
„Bij een belangrijke uitgeverij
in Amsterdam, waarvan ik de
naam helaas niet kan noemen,
zeiden ze tegen me: Meneer
Janmaat, uw boek zou een da
verend succes worden, maar we
durven het niet uit te geven. Ze
waren bang om opdrachten van
de overheid te verliezen."
Janmaat omschrijft zijn pen
nenvrucht als een politieke ro
man vol anekdotes over het le
ven aan het Binnenhof. „Je zou
het opgeleukte memoires kun
nen noemen. Ik beschrijf heel
precies welke machinaties er in
gang werden gezet om een on
gewenste partij, de CD dus, de
voet dwars te zetten. Maar ook
zult u er een verslag van mijn
amoureuze ervaringen in vin
den."
Maar alles wat hij schrijft is
waar gebeurd? „Ja, zoals die
keer, net na mijn beëdiging tot
Kamerlid, dat ik Erica Verkerk-
Terpstra op de trappen van het
oude Kamergebouw tegen
kwam. Ik ging een stap opzij,
maar zij niet, waardoor we nog
al hard tegen elkaar aan bots- rv*
ten. Toen ze onderaan de trap LU
was, draaide ze zich om en riep: O
hufter. Waarop ik terugriep: En
jij kon niet zwemmen, je dreef." 3
In zijn boek is niets terug te vin-
den van het gedachtegoed van
de Centrum-democraten. „Ik Z
kijk wel uit. Alles wat ik daar-
over zeg, brengt me voor de IE
rechter. Daar heb ik geen zin
meer in."
Bij Pieter van Vollenhoven, de
echtgenoot van prinses Mar
griet, is een vorm van huidkan
ker ontdekt. Hij zal op 21 juni
in het Nederlands Kanker Insti-
tuut/Antoni van Leeuwenhoek
ziekenhuis in Amsterdam wor
den geopereerd. Dat heeft de
Rijksvoorlichtingsdienst giste
ren bekendgemaakt.
Naar verwachting zal Van Vol
lenhoven enkele dagen in het
ziekenhuis moeten blijven. Na
dere details, over wat voor soort
huidkanker het gaat en wan
neer die werd geconstateerd,
wil de RVD niet geven.
Het aantal gevallen van huid
kanker in Nederland is de afge
lopen jaren gestaag toegeno
men, waarschijnlijk onder in
vloed van overmatige blootstel
ling aan zonnestraling. Per jaar
krijgen ongeveer 18.000 men
sen huidkanker.
Er zijn drie vormen van huid
kanker, waarvan melanoom het
gevaarlijkste is. Per jaar ontwik
kelen in Nederland ongeveer
2000 personen een melanoom,
van wie 60 procent vrouwen.
Elk jaar overlijden er 450 men
sen aan. Symptomen zijn een
moedervlek of wrat die veran
dert, nieuw ontstaat of gaat
bloeden. Een melanoom kan
uitzaaien en moet worden ver
wijderd.
Minder ernstige types huidkan
ker zijn het basaalcel- en pla-
veiselcelcarcinoom. Per jaar
krijgen ongeveer 3500 mensen
een plaveiselcelcarcinoom in
de bovenste huidlaag en naar
schatting 10.000 mensen een
basaalcelcarcinoom, dat dieper
in de huid zit. De kwaadaardige
celvorming is goed te behande
len door verwijdering. Toch
sterven hier jaarlijks ongeveer
negentig mensen aan, meestal
doordat het gezwel niet tijdig
ontdekt en behandeld wordt.
ANP»
De fictieve dagboekschrijfster Bridget Jo
nes, die op het moment schittert in de
bioscoop, mag dan een enorme oma-on
derbroek naar een eerste date aantrekken,
bij de Nederlandse vrouw is dat kleding
stuk definitief uit de gratie. Klein moet het
zijn, liefst nog kleiner dan klein, en dan
nog kleiner: de string. En dat modieuze
touwtje mag ook best wat kosten.
Wie denkt dat de string vooral populair is
in de bungalowtent van de spreekwoor
delijke Sjonnie en Anita in Salou, vergist
zich. Hoe hoger de opleiding, hoe groter
de kans dat de vrouw een string draagt.
De opmerkelijke gegevens zijn afkomstig
van onderzoeksbureau GFK, gespeciali
seerd in mode-onderzoek voor Bodyfas-
hion Promotion, een samenwerkinggsver-
band van de lingerie-industrie. „De
vrouw is veranderd", stelt de woordvoer
der van Bodyfashion Promotion. „Ze is
vrijer en onbevangener dan ooit. Ze wil
nauw en aansluitend, zonder strepen en
randjes. De string is niet langer het lustar-
tikel in de taboesfeer."
Vrouwen die strings kopen, zijn hoger ge
schoold of met een hogere studie bezig.
Ze wonen in elk geval niet in noordelijk
Nederland, zo blijkt uit het onderzoek. De
stringdragende vrouwen zijn daarbij
'zware gebruikers' van lingerie in het alge
meen: ze geven zo'n 80 gulden per jaar
aan dit soort slipjes uit, terwijl de gemid
delde Nederlandse vrouw met 55 gulden
is uitgekocht.
De trends voor het komende najaar zijn
volgens Bodyfashion Promotion helder.
Bridget Jones zat er toch niet helemaal
naast: retroromantiek wordt een van de
trends, zo voorspelden de kenners bij een
modepresentatie dinsdag in Amsterdam.
Ondermode en nachtkleding in de sfeer
van grootmoeders tijd, zelfs borstrokjes
en geribbelde jerseys - het kan weer. Wie
hip wil zijn, moet dus achterom kijken.
Naadloos is overigens het toverwoord in
de lingeriewereld. De introductie van
high-tech materialen door de grote che-
miefabrikanten, maakt het mogelijk ge
heel naadloze bh's te fabriceren. Ook
mannen kunnen wat dit betreft naadloos
door het leven, met de introductie van
naadloze herenslips.
Wie het allerfijnste en allermooiste maakt,
kan dit jaar voor het eerst een prijs in de
wacht slepen. De bedrijfstak heeft voor
zichzelf een serie prijzen ingesteld, de
Bodyfashion Awards. Pers en publiek mo-
gen oordelen wat de toppers zijjn op 1>
gebied van shapewear ('corrigeren, ma
puleren, pronoceren of miniseren', aid
Bodyfashion), lounging (nachtkledingi
dergelijke), glamour ('de versiering van
het lichaam'), trendwear (de nieuwe m
de), next generation (voor de jongeren)
innovations, de kleding die gebruik ma
van technische vernieuwingen.
Hoe sexy de industrie durft te zijn, moi
dit najaar blijken als de lingerie-expres
over het spoor door Nederland rijdt. Et
sexy wil de industrie zijn, zodanig zelfs
dat men op zoek moest naar een trein
zonder gespiegelde ruiten. Gluren mag
zelfs gewenst. Waarnaar? Sexy, nogal b
te modellen die alles laten zien, in elkj
val hun lingerie. Toegang tot de trein is
echter alleen voor klanten van de linge
zaken, niet voor de toevallig wachtend)
forens die de dag ook eens aardig wil bi
ginnen. „Die wacht maar op de volgen
trein", aldus de woordvoerder. Net als
Bridget Jones natuurlijk. Zij komt er mi
haar omabroek natuurlijk helemaal nie
in.
De Nederlandse speeltuin bestaat op 16 juni
honderd jaar. De allereerste was de Oosterspeel
tuin in Amsterdam. Die strak georganiseerde
speeltuin leek in niets op die van nu. Vrij rond
rennen was er niet bij, meedoen aan strak gelei
de gymnastiek wel. Hoewel de manier waarop
volwassenen vinden dat kinderen moeten spe
len in honderd jaar flink is veranderd, vinden de
kinderen zelf wippen, schommelen en glijden
nog steeds onverminderd leuk.
In sommige speeltuinen hangt zijn
beeltenis nog aan de muur: een wat
norsige, oude man met een lange wit
grijze baard. De man aan de muur is
Vader Klaren. Hij richtte precies hon
derd jaar geleden de eerste Nederland
se speeltuinvereniging op, de Ooster
speeltuin in Amsterdam.
De sociaal bewogen scheepstimmer
man Ulke Jan Klaren maakte zich be
gin vorige eeuw erg boos over de min
achtende wijze waarop instanties als
woningbouwverenigingen en gemeen
te zich uitlieten over het wangedrag
van arbeiderskinderen. De oorzaak
van dat gedrag lag volgens Klaren niet
bij de arbeiders zelf, maar in de be
roerde maatschappelijke omstandig
heden waarin zij leefden.
Zoveel is er in honderd jaar kennelijk
niet veranderd, want volgens Klaren
kwam het wangedrag van de jeugd
voort uit het uit verveling rondhangen
op straat. Het oprichten van een speel
tuin zou volgens hem de oplossing
zijn.
Op 16 juni 1901 richtte Klaren met der
tien anderen de Vereniging Ooster
speeltuin op, die kort daarop van de
gemeente de beschikking kreeg over
een terrein aan de Czaar Peterstraat.
De ouders van de kinderen die door
hun gezinslidmaatschap van de tuin
gebruik konden maken, zorgden in
hun vrije tijd voor de afrastering en de
inrichting van de tuin. Er kwamen
houten schommels, wipplanken en
draaimolens en op 23 april 1902 werd
de Oosterspeeltuin voor het publiek
geopend.
Klarens initiatief bleef niet op zichzelf
staan. Al snel ontstonden er vergelijk
bare speeltuinen en speeltuinvereni
gingen door het hele land. In de speel-
Een eeuw speeltuinwerk: van rekstok en tucht tot rioolbuizen en zelfexpressie
tuinbeweging wordt Ulke Jan Klaren
nog steeds herdacht als Vader Klaren.
Zijn naam blijft verbonden aan de 'Va
der Klarendag', die lange tijd in veel
speeltuinen op de derde zaterdag van
juni gevierd werd.
Die allereerste speeltuin leek in weinig
op de speeltuinen van nu. In de speel
tuinen van de eerste generatie stonden
orde en discipline centraal. Kinderen
mochten er nauwelijks vrij spelen, er
werden vooral strak geleide gymlesseri
en andere spelactiviteiten georgani
seerd. Het doel van speeltuin was dat
kinderen discipline moesten leren
door, liefst onder strakke leiding, te
bewegen en te spelen. Er mochten
daarom vooral niet te veel speeltoe
stellen staan. Een ruim opgezette, wat
lege tuin verdiende in die tijd de voor
keur. Naast enkele toestellen, vooral
gymnastiekapparaten zoals rekstok en
klimrek, waren losse attributen als
springtouwen en ballen bij de portier
verkrijgbaar. Pas vanaf de jaren twintig
raakten de gymnastische apparaten
wat op de achtergrond. Er kwamen
toestellen van metaal, zoals schom
mels en glijbanen. Nieuw waren ook
apparaten als zweefmolens en familie
schommels, meteen al enorm popu
lair. Veel speeltuinen beschikten vanaf
die tijd ook nog over een soort pieren-
badje. Meestal was dat een rechthoeki
ge, betonnen bak die bij warm weer
met water werd gevuld.
Na de oorlog tot eind jaren zestig
maakte het speeltuinwerk een storm
achtige ontwikkeling door. In die pe
riode nam het aantal speeltuinvereni
gingen toe van 150 tot 650. Nieuwe
speeltuinen ontstonden nu niet alleen
in de steden, maar juist ook in middel
grote en kleinere plaatsen. In 1931 ont
stond ook een landelijke organisatie
voor speeltuinwerk, de Nederlandse
Unie van Speeltuinorganisaties (NU-
SO)
In de jaren zestig ontstond onder pe
dagogen voor het eerst het idee dat
een speeltuinterrein ruimte moet bie
den voor avontuurlijk spel en zelfex
pressie. Kinderen moesten holen kun
nen graven, er moesten bosjes zijn en
de mogelijkheid tot het bouwen van
hutten.
In nieuwe speeltuinen kwamen naast
een hoek met 'traditionele' toestellen
riu ook apenbomen, schots en scheef
liggende balken en rioolbuizen om
doorheen te kruipen.
In de jaren zeventig en tachtig beleef
Vroeger werd kinderen tucht en discipline bijgebracht in de speeltuin. Tegenwoor
dig kunnen ze er lekker spelen. Fotos: United Photos de Boer
de het speeltuinwerk een moeiliji
riode. De belangstelling van vrijw
gers om in een speeltuin te werkf
nam af waardoor veel speeltuine
slechts met moeite draaiende gel
den konden worden. Veel gemee f(
zorgden inmiddels ook zelf voon
bare speeltuinen waardoor speel
verenigingen enigszins overbodij
den.
Vanaf midden jaren tachtig treed
een kentering op. 'Zelfwerkzaam!
'sociaal leefklimaat' en 'buurtcob
zijn vanaf dat moment de kernw i<
den van het overheidsbeleid eno d
het stimuleren van het speeltuin) c:
is dat te merken. Nieuwe speeltui r
worden geopend en bestaande
gemoderniseerd. Zij zien er weer
anders uit dan de speeltuinen vai
jaar daarvoor. k
Tegenwoordig zijn vooral bouw 1;
waterspeelplaatsen erg populair,
deren kunnen daarin uitgebreid I
fantasie uitleven, zonder dat zed
gehinderd worden door volwassi
uitgedachte pedagogische plann
De moderne speeltuin ondervin
teraard flinke concurrentie van|
parken en subtropische zwempi
zen. Toch hebben zelfs Nintendi
gameboys en internet niet kunn
voorkomen dat een simpele wip
schommel of glijbaan nog steed
enorme aantrekkingskracht op k
ren uitoefent.
En getuige de drukte op een doo
woensdagmiddag in een doorsnl
speeltuin is, ondanks al die mod
vormen van vermaak, ook de 'ge
speeltuin nog onverminderd po|
Verleden week is mijn fiets gestolen. Gewoon
terwijl zij keurig geparkeerd stond op slot en
wel voor de grote vensterruit van een galerie
op een stille kade. Vanuit de schilderijen
winkel was het zadel goed zichtbaar boven
de rand van het kozijn. Het misdrijf zal in
een gespleten seconde hebben plaatsgevon
den. Ineens is het zadel wegen de fiets die
eraan vast zit eveneens. In paniek naar het
politiebureau gerend tref ik daar niet meer
de klassieke oom agent in hemdmouwen
achter een murw gebeukte schrijfmachine.
Het is een nichtje agent dat in mijn geval
Dymphna Splinter heet en een computer
scherm met veel toebehoren tot haar beschik
king heeft. Wel tuchtigt ze het toetsenbord
met louter de twee wijsvingers zoals in de da
gen van weleer. 'Als je iemand met tivee vin
gers ziet tikken dan weet je het wel, die zit bij
de politie', zegt leuke en jonge Dymphna, die
voor mij zo op de wervingsadvertenties mag.
Het proces-verbaal is tegenwoordig een com
puterprogramma. Alleen de naam van het slachtoffer en het
merk van de fiets dienen ingetikt (in mijn geval een Altra
Prisma, blauwzwart van kleur, framenummer 0004402341)
en klaar is Dymphna. Ze zegt dat de mensen niet naar het
bureau komen voor aangifte van een strafbaar feit, maar
voor de verzekering. Het is het ritueel dat de bestolene danst
om penningen te bekomen die als pleister op de wonde die
nen. 'Ik had net zo goed bij een verzekeringsbedrijf kunnen
werken', vindt Dymphna. 'Dan werd je vast minder be
taald', zeg ik daarop weer. Maar die bal laat ze wijselijk lo
pen.
Als aan alle formaliteiten in het bureau is voldaan en ik
weer buiten sta in de zon kan het rouwproces om het verlies
definitief een aanvang nemen. Een fiets is niet zomaar een
gebruiksmiddel als een fluitketel of een auto van Japanse
makelij. Een fiets is een logisch verlengstuk van de eigen
persoon. Het is de tweede persoon. Men lijdt mee als de ver
snelling kraakt. Men ondergaat een knik in het voorwiel als
een teken van het eigen verval.
De hufter die een fiets pikt, maakt zich derhalve niet louter
schuldig aan diefstal, maar hij breekt ook willens en wetens
een emotionele relatie af tussen mens en bijna vleesgewor
den materie. Voor de dertig zilverlingen die hij ontvan\
van de heler - een hufter in het kwadraat - gooit hij de
stolene in een diep gat. Zoiets is niet echt met een schal
vergoeding te repareren. De enige genoegdoening voori
ontroostbare, aan wie tenminste tiuee ledematen, een a
en een been, zijn ontrukt, zal eruit moeten bestaan dat
de hufters langdurig op het drukste plein van de stad ii
schandblok ten toon worden gesteld. Ik denk vooralsnt
aan een jaar of tien, omdat mijn vriendelijke aard uitt
lijk wel weer genade voor recht zal laten gelden. Gedut
die periode bestaat hun bezigheidstherapie eruit datz
in dag uit met hun handen vanuit het schandblok lek
zeer lekke fietsbanden oppompen, waaruit voor hun ht
voeding en reclassering het ventiel is verwijderd.
Maar wat zit ik te dagdromen. De daders zullen nooit
het kerkhof liggen en mijn Altra Prisma is al lang 'om%
en van kleur verschoten. Zij leidt voortaan een schemel
staan. Gelukkig beschik ik voor mijn geestelijk hestel ot
een goede therapeut in de persoon van mijn bonafidej
senmaker. Hij is intussen de adoptieprocedure vooreen
nieuw kind gestart. Ik denk aan een lichtere variant qit
frame en velg en zal haar Dymphna noemen.
ii
