'Muziek en hoes zijn één'
Gesprek van de Dag
Hondenpoep in de etalage
Vrije val KPN
Rotwerk
Britten komen ook met sms bombardement
Nagel en Westbroek
II
ZATERDAG 2 JUNI 2001
Commentaar
Dramatisch. Zo valt de koersval van het aandeel KPN
wel te noemen. Het telecom-bedrijf gaat, zo wist de Fi
nancial Times als eerste te melden, voor 12 miljard
gulden nieuwe aandelen uitgeven om de torenhoge
schuldenlast (bijna 50 miljard) te verminderen. Het be
drijf hoopt hiermee zijn kredietwaardigheid bij de ban
ken te verhogen.
Als gevolg van dit nieuws dook het aandeel KPN om
laag tot rond de 9 euro (bijna 20 gulden). In januari no
teerde het aandeel nog 51 euro (112 gulden). Om de el
lende verder te vergroten maakte KPN gisteren een
kwartaalverlies van 1,2 miljard gulden bekend. Alle
winst gaat op aan het betalen van rente op leningen en
aan afschijvingen op het niet-renderende Duitse mo
biele telefoonbedrijf E-Plus.
KPN verkeert aan de rand van de financiële afgrond.
Het bedrijf heeft miljarden geïnvesteerd in etherfre
quenties voor het nieuwste type mobiele telefoons, de
umts. Daarbij komt de geldverslindende overname van
E-Plus. De vraag luidt of deze mega-uitgaven wel ver
antwoord waren? Of de top van KPN niet wat terug
houdender met het geld van de aandeelhouders en van
de banken had moeten omspringen?
De felbegeerde umts-frequenties hebben nog geen
cent opgeleverd en het ziet er niet naar uit dat dat op
korte termijn gebeurt. De winst komt nog altijd groten
deels van de monopolie van KPN op het vaste tele
foonnet. Achteraf bezien volgde de KPN-top op grond
van overspannen verwachtingen dus een foute koers.
Als excuus kan de directie aanvoeren dat zij zich in
goed gezelschap bevindt. Ook bij British Telecom heb
ben ze geen cent te makke. De hele sector heeft zich la
ten meeslepen in de IT-hype, waarvan de zeepbel in
middels uiteen is gespat. KPN doet nu weer een beroep
op de al zo getergde aandeelhouders om het bedrijf
overeind te houden.
Dat een semi-staatsbedrijf als KPN zich door hypes
laat meeslepen en onbeperkt met geleend geld loopt te
smijten, getuigt van opportunisme van de kant van de
directie. Natuurlijk kon KPN bij de umts-veiling niet
langs de zijlijn blijven staan. Maar de feitelijke uit
komst van het verhaal is dat een in wezen gezond be
drijf nu bijna failliet is, geen kant meer op kan en rijp is
voor overname.
televisie
Het wordt allemaal hoe langer hoe erger. En ik begin er
steeds meer genoeg van te krijgen. Rotwerk.
Niet dat ik de pensioengerechtigde leeftijd al nader of
zo, en een burn-out ligt ook nog niet in het verschiet.
Maar het vergt heel veel van je geduld en incasserings
vermogen om avond aan avond verplicht televisie te
kijken. Die hele televisie stelt namelijk nog maar zelden
iets voor.
Waar het vooral om gaat is goedkoop scoren. En dat le
vert rotzooi op, omdat de kijkers blijkbaar graag naar
rotzooi kijken. Na een dag werken kom je thuis en dan
wil je op de bank ploffen en vermaakt worden - maar
alsjeblieft niet meer nadenken. Dus dan krijg je wat je
wilt, van de programmamakers. En gelijk hebben ze. U
vraagt troep? Wij geven u troep. Met een grote T.
Het overkomt mij nog maar hoogst zelden dat ik bij toe
val langs een programma zap dat de moeite waard is of
dat me aan het denken zet. Het meest recente voorbeeld
was Noorderlicht, maar dat soort pareltjes is op de vin
gers van één slagershand te tellen. En mijn baas wordt
boos als ik iedere week weer begin over dezelfde pro
gramma's.
Dus dan zitten we maar weer eens door een BNN-avond
(puinhoop), zappen we als een speer langs Big Diet (heb
ik goddank al eens gehad) en kijken we in arren moecle
naar een avondje softporno van V8. Wat kun je daar in
hemelsnaam nog over schrijven
Siliconentieten die gekneed worden alsof een pizza
bakkerzijn beroemde reuzencalzone aan het bereiden is
en een verhaaltje van lagere schoolniveau. Eén grote,
lange gaap. In huize Buys gaan daarvan bij niemand de
lichaamssappen sneller stromen.
Als er iets verboden zou moeten worden, dan is het deze
troep wel. Als iemand nog bewijsmateriaal zoekt om
aan te tonen dat commercie en kwaliteit niet samen
gaan: kijk naar VB. De zender zonder bestaansrecht. De
zender die aantoont dat we indertijd de commerciële te
levisie beter in Luxemburg hadden kunnen laten. Ether
vervuiling. Rotzooi. Troep. Afval meteen groteA.
Daar begin ik dus steeds meer genoeg van te krijgen. Het
duurt niet lang meer, of deze televisie vliegt met een
sierlijke boog het raam uit. Van twee hoog.
Rotwerk.
De Amsterdamse politieactie waarbij gestolen
gsm-telefoons met sms-berichten worden be
stookt, krijgt navolging in Groot-Brittannië. De
politie in Londen gaat er binnenkort mee expe
rimenteren.
De Britten besloten het Nederlandse initia
tief te volgen omdat er goede resultaten mee
worden geboekt, zo meldt The Times. Volgens
de krant is het aantal diefstallen van mobiele
telefoons in een maand tijd met zo'n 60 pro
cent gedaald.
De actie in Nederland bestaat eruit dat na de
aangifte van een gestolen gsm-telefoonNde po
litie om de paar minuten een sms-bericht naar
het betreffende mobieltje stuurt met de tekst:
„Dit toestel is gejat, koop of verkoop is straf
baar". Doordat het gestolen toestel constant
een signaal uitzendt, kan de politie de gsm af
luisteren en de eventuele dief volgen en aan
houden.
De Amsterdamse politie begon het offensief
omdat het aantal straatroven sterk toenam. In
driekwart van de gevallen ging het om diefstal
van een mobiele telefoon.
Hondenpoep, voordringende
mensen in tram of trein, harde
muziek. Binnenkort zijn deze
en andere ergernissen in de
etalages van de Bijenkorf in vijf
steden te zien. Ze maken on
derdeel uit van de campagne
'De maatschappij. Dat ben jij',
waarmee de Stichting Ideële
Reclame (SIRE) ten strijde trekt
tegen de onverschilligheid van
Nederlanders over hun leefom
geving.
Verder beelden dit weekend ac
teurs in de etalages van de Bij
enkorf in Amsterdam uit hoe al
ledaagse gebeurtenissen tot ir
ritatie kunnen leiden. En ze la
ten meteen zien dat er maar
een kleine inspanning, het op
rapen van afval, of opstaan voor
iemand in de tram, voor nodig
is om die weg te nemen. Na het
weekeinde nemen etalagepop
pen de rol van de acteurs over.
Uit een eerder verricht onder
zoek blijkt dat vooral jongeren
onverschillig zijn voor kleine
dingen die de samenleving
kunnen veraangenamen. Zo
gooit 68 procent van de 15 tor
27-jarigen de peuk of ander
val gewoon op de grond. Som®
migen (10 procent) vinden he*!
zelfs te gênant om afval van dF
straat op te rapen en weg te
gooien. ,e
Behalve etalages in de steden^
Amsterdam, Utrecht, Rotter-E
dam, Den Haag, Eindhoven eP
Arnhem, heeft SIRE ook televf*
siespotjes, advertenties en eeit5
internetsite opgericht.
-f
Hoezen van platen niet alleen een promotiemiddel
Van de hoezenpoezen van Paul Huf via de afbeeldingen van Andy Warhol bij The Stones
tot de gelikte foto's van Madonna en Zangeres zonder Naam. Het zijn de omhulsels van
Platenhoezen zijn meer dan alleen een omhulsel. Foto: Taco van der Eb
De langspeelplaat ligt alweer lang ge
noeg achter ons om nostalgie los te
maken. De hoezen zijn soms mooi,
soms lelijk en soms mooi door lelijk
heid. Ze zijn én kunst én bagger. Ze
zijn controversieel en gelikt. Herken
baar en nietszeggend. De platenhoes is
in ieder geval altijd meer dan de ver
pakking. Want muziek is emotie en die
emotie wordt versterkt door de hoes.
Fotograaf Paul Huf ('nog geen tachtig')
weet daar alles van. Tussen 1954 en
1960 maakte hij ruim vijftig kleurenfo
to's van Ann Pickford. Temidden van
cello's en bloemen en eenmaal met
een blote buik. Geënsceneerde foto's
waren het. Bestemd voor de platen
hoezen van de klassieke serie van Phi
lips, de Classics Favourites.
Huf praat in zijn studio in het hartje
van de Amsterdamse Jordaan graag
over die hoezen van bijna een halve
eeuw terug: „Ik was destijds zeer ver
eerd met de opdracht en ik sta er ook
nog steeds voor honderd procent ach
ter. Ze zijn gewoon waanzinnig mooi:
die glamour kleurenfoto's waren tot
die tijd nog niet vertoond. Mijn aan
pak luidde een nieuwe weg in de foto-
Tot die tijd was het namelijk normaal
dat klassieke platen werden versierd
met een borstbeeld van Beethoven of
de grafsteen van Bach. „Het bracht de
klassieke muziek in rep en roer en
haalde het een beetje uit de ivoren to
ren. Ik weet ook zeker dat veel platen
zijn gekocht enkel om de hoes en er
nooit naar de muziek werd geluis
terd."
De tegenstanders vonden de foto's
maar niks en de hoezenpoezen, zoals
ze ook wel werden genoemd, werden
omschreven als 'banale prenten' en
'toppunten van dilettantisme'. Maar
de ommekeer kwam snel en ze zijn -
vooral na de tentoonstelling in het
Groninger Museum - nu een waar col
lectors item.
De platenhoezen van de The Rolling
Stones, vooral die van Andy Warhol,
behoren ook tot de klassiekers. Voor
muziekjournalist Jan van der Plas uit
Katwijk is een goede hoes altijd een
icoon van de tijd. Zoals de collage op
de hoes van Sergeant Pepper's Lonely
Hearts Club Band van The Beatles uit
1967 dat ongetwijfeld is. „Dat is ook
het allerhoogste wat een ontwerper
kan bereiken. En als hij het daarnaast
voor elkaar krijgt dat bij degene die de
hoes in handen krijgt tegelijkertijd de
muziek al in de oren sluipt, is hij ge
slaagd in zijn opzet."
Voor Van der Plas zijn hoezen van
popplaten niet alleen een promotie-
middel. „Pop is een kunstuiting die
midden in de maatschappij staat. Je
hoort het op de hoek van dé straat. Ge
heel in tegenstelling tot ballet en poë
zie. En die toegankelijkheid geldt na
tuurlijk ook voor de hoezen. Muziek
en hoes kleuren ons maatschappelijk
leven; dus is het kunst. De tijd zal de
scherprechter zijn en bepalen of de
hoezen van Doe Maar met die zuur
stokkleurtjes en de gelikte Madonna
hoezen hun waarde blijven behou
den."
Maar, weet de popmuziekjournalist,
ook de hoezen die mooi zijn door le
lijkheid, zijn van belang. Hij doelt op
de hoezen van André Hazes en BZN.
„De kop van Hazes die steeds maar
ouder wordt, heeft toch wel iets. En de
hoezen van BZN zijn natuurlijk spuug-
en spuuglelijk, maar wel heel herken
baar. Ze geven in ieder geval een tijds
beeld weer. En ze geven uiting aan een
bepaald gedachtegoed."
Anders is het weer met de plaat Sh-
pritsz van Herman Brood die in 1978
werd uitgebracht. „Die felle kleuren
van de hoes horen zó bij zijn muziek,
dat je hem wel moest hebben. De plaat
daarvoor had dezelfde soort muziek,
maar verkocht lang zo goed niet. Ik ge
loof beslist dat de hoes de verkoop ste
vig heeft verhoogd."
Een hoes die als spraakmakend of
prikkelend werd ervaren, zorgde
meestal ook voor hoge omzetcijfers.
Zoals dat ongetwijfeld met alle hoezen
van de Sex Pistols was. God Save the
Queen werd zelfs internationaal uitge
roepen tot de mooiste platenhoes aller
tijden.
Zoals meer hoezen van zogeheten
drie-akkoorden punk de moeite waard
zijn. Hele simpele hoezen, een beetje
in elkaar geknutseld en geknipt, het
best te vergelijken met het lelijkste in
formatie blaadje van de krakersbewe
ging. Met als resultaat een hoes met de
uitstraling zoals de muziek klinkt: kaal,
puur, geen gelul en absoluut niet glos-
sy.
Pieter van Ulden (47 jaar) heeft een
tweedehands platen- en cd-zaak in
Leiden. Plastic bakken vol platen op
houten stellages. Tien exemplaren
voor 25 gulden. Verzamelaars komen
bij hem snuffelen. „De echte verzame
laars haal je er zo uit. Ze vragen je
nooit of je een bepaalde plaat hebt,
want een echte collecteur is altijd bang
dat iemand hem op de hielen zit. Zo
iemand verschiet zijn kruit niet."
Van Ulden heeft thuis ook 'minstens
tienduizenden' platen, maar geen cd
speler. „Waarom zou ik? Ik hou waan
zinnig van muziek en muziek luistert
is voor mij iets anders dan een kaal c
tje in de gleuf d,oen. Muziek luisterenl
is een manier van leven. Je loopt dooj
je platen, houdt een hoes vast, legt er
één op de draaitafel, je draait de hoeS
nog eens om en Kijkt wat er op staat
Muziek en hoes rijn één. Een plaat
heeft niet voor niets eer. a- en een b-
kant, terwijl de cd maar door en door„
loopt. Het wordt - door die lengte -
vaak achtergrondmuziek en daar hoi
ik niet zo van."
Een hoes is voor Van Ulden derhalve
de emotionele versmelting van muzii
en beeld. Hij pakt de hoes van Deep
Purple in Rock. Portretten van de le
den zijn als beelden uitgehouwen in
de rotsen. „Je weet meteen wat voor
muziek je in handen hebt: lekker ster
ge rock waar je niet omheen kunt." L
platen van Fleetwood Mac hebben
voor de Leidenaar eveneens die sym
biose bereikt. „Dit is toch geniaal: dat
crème kleurtje en die kleding! De heli
jaren-zestigsfeer spat en straalt van
hoes. Je ziet hoe de muziek klinkt."
IRENE NIEUWENHUUSE
Met het referendum wil het in Ne
derland maar niet lukken. En met
het correctieve - vreselijk woord -
referendum evenmin. Die correctie
zorgt ervoor dat je eerst duizenden
handtekeningen moet verzamelen
voor je het stemhok in mag. En in
dat hok moeten er weer zoveel
duizenden meer hun zege komen
doen, want anders telt de uitslag
niet. Een soort stemming voor leden
die donateurs moeten werven. Het
oorspronkelijk referendum is daar
mee zover uitgekleed dat zelfs een
stripteaseuse er een voorbeeld aan
kan nemen.
Dat hele referendum, we kunnen er
beter mee ophouden. Het zit niet in ons
I bloed en in ieder geval niet in onze
grondwet. Toch dook de gedachte deze
week weer op in de plannen van een po
litieke partij Leefbaar Nederland! De
club van Westbroek en Nagel.
Wat u doet moet u weten maar mijn stem
■rijgen ze niet. De harde kern maakt mij al
cnselijk
niet vrolijk. Geldschieter: Willem van Koo-
ten. Weer zo'n commerciële aap die last
krijgt van zijn geweten nadat hij is volgelo
pen. Ik heb het niet op die lui, of ze nu
Mens, De Winter of Van Kooten heten. Dan
de campagneleider: Kay van de Linde. Ge
pokt en gemazeld in de Amerikaanse poli
tiek. In NRC Handelsblad lees ik dat hij in
de States banen kon krijgen van 300.000
dollar per jaar. Idealisme dreef hem terug
naar Nederland. Laten we hem het voordeel
van de twijfel geven. Datzelfde NRC-artikel
noemt Pim Fortuyn als mogelijke lijsttrek
ker. Fortuyn! Het trouwste lid van de vereni
ging 'Fortuyn Vooruit'. Pim for president,
nee. Maar de Sjors en Sjimmy van de partij
blijven natuurlijk Henk en Jan. Westbroek
ken ik niet. Hij lijkt me een aardige man.
Maar om ik weet niet welke reden zie ik
geen groot staatsman in hem. Maar dat ziet
hij geloof ik ook niet in zichzelf. Ten slotte
Nagel. Altijd wel in een of andere ruzie ver
wikkelt. En altijd heb je de indruk dat het
hem meer om de ruzie zelf te doen is dan
om de zaak. Niet mijn type, Nagel.
Waar staat Leefbaar Nederland eigenlijk
voor? Goede vraag. Maar moeilijk te beant
woorden. Laat ik het zo zeggen: als de over
heid uw straat autovrij wil maken en u bent
daar tegen dan staat Leefbaar Nederland
aan uw kant. En als de overheid de auto's in
uw straat juist wil toelaten dan staat Leef
baar Nederland ook aan uw kant. Mits u te
gen dat toelaten bent. De ontevreden burger
die zijn recht niet kan halen. De verschop
peling naar wie niet geluisterd wordt. Zie
daar de kiezer waarop wordt gemikt. De te
genpartij, dat is het eigenlijk. Met Henk en
Jan als Jacobse en Van Es. En het woord is
vlees geworden.
Is er dan niets positiefs te melden? Zeker
wel. Er wordt gewerkt aan een 25-punten-
plan. 'Een laptop voor iedere scholier!' En:
Vijfentwintig procent van de ambtenaren
weg!' Maar ook: 'Directe invloed van de kie
zer - het referendum?-, districtenstelsel en
een gekozen burgemeester', Jawel, dezelfde
kroonjuwelen die D'66 al vijfendertig jaar
oppoetst en weer terug in de brandkast legt.
Nagel en Westbroek: Boer en Koekoek.
ERNST AU
GUST, prins
van Han
nover en
prins van
Groot-Brit-
tannië, en
de man van
prinses CA
ROLINE
van Mona
co, moet
een foto
graaf bijna
negen ton
schadever
goeding be
talen. De
Duitse foto
graaf kreeg in augustus 1999 in Oostenrijk
rake klappen van de 46-jarige Ernst August.
De fotograaf gedroeg zich opdringerig en
Ernst August zei daar iets van in niet mis te
verstane bewoordingen. Daarna schopte hij
de fotograaf tegen het bovenbeen. De advo
caat van Ernst August heeft al gezegd in ho
ger beroep te gaan.
De politie in de Italiaanse stad Milaan heeft een VIERJj
RIGE JONGEN beboet omdat hij zich schuldig maakte
aan WILDPLASSEN. Volgens Italiaanse media kon de
jongen op weg naar huis zijn plas niet langer ophouden
en deed hij onder het toeziend oog van zijn moeder zijn
behoefte tegen een boom. „Plassen in het openbaar is
verboden", aldus een diender die de moeder van het
kind een prent overhandigde. De Italiaanse media rea
geerden woensdag met ontsteltenis op de boete van on
geveer 55 gulden. De vrouw had nog tevergeefs tegengi
sputterd met de woorden: „Honden mogen plassen wa<
ze willen maar kinderen niet."
De meeste gebruikte meisjesnaam in Nederland is op d
moment ANNE. Voor jongetjes is MAX het populairst. D
blijkt uit een onderzoek dat het NIPO heeft gedaan naai
de namen van een kleine 3.000 kinderen van 0 tot 4
jaar. Het NIPO constateert dat ouders in de afgelopen
drie jaar een duidelijke voorkeur hebben gekregen voor
korte jongensnamen. Naast Max zijn ook Lars, Bas en
Tim erg in de mode. Thomas, Robin en Jeroen blijven
toppers, maar namen als Stefan en Michael, die tot het
midden van de jaren negentig nog veel voorkwamen, zij
bijna verdwenen. Anne is een blijvertje onder de meisje
namen. Dat geldt ook voor Iris, Sanne, Kim en Lisa. Na
men als Kimberley en Chantal, lange tijd favoriet, zijn i
de top tien van kindernamen verdwenen.
