Erfelijk defect oorzaak zwembaddood
Gezondheid
Zonnen zonder zorgen
Te erg
Te veel vruchtensap is
slecht voor kinderen
Liposuctie
Diabetes
Oorpijn
MAANDAG 14 MEI 2001
REDACTIE. RIEN POLDERMAN 023-5iaj
,,Het gaat niet goed met mijn rug", zegt meneer Zwin-
kels als hij plaats neemt aan mijn bureau. „Het blijft
maar koud weer, daar kan ik eigenlijk toch al niet te
gen, maar dat gesjouw met mijn broer heeft me het
meest de das om gedaan." Vorig jaar is mevrouw
Zwinkels overleden - ze was toenemend hulpbehoe
vend, maar haar man heeft erg goed voor haar ge
zorgd. Na haar overlijden deed meneer Zwinkels' 91-
jarige broer in toenemende mate een beroep op hem.
„Zoals u weet woont hij nog zelfstandig in een flat.
Mijn zus van 75 en ik houden een oogje in het zeil.
Zelfben ik al 80, maar hij heeft het nog steeds over
zijn jongere broer. Nu is mij in het algemeen niets te
veel. Ik verzorg zijn administratie en doe op vrijdag
zijn wekelijkse boodschappen. Vlak voor de Pasen
was hij plotseling heel duizelig, kon niet meer op zijn
benen blijven staan. Via de huisarts werd hij opgeno
men en in het ziekenhuis onderzocht. De neuroloog
zei dat hij wel weer naar huis kon. Goede vrijdag zat
hij op de rand van zijn bed, ik kon hem komen halen,
zei de hoofdzuster. Maar hij kon nog nauwelijks op
zijn benen staan. Ik kon hem ook niet meenemen in
mijn auto, dus brachten ze hem met de ambulance
boven".
„Daarna heeft hij een attack gekregen. Hij liet alles lo
pen, lag op de grond, de buurvrouw belde me. Ik ben
er samen met mijn zus heen gegaan, met mijn neef.
Die kan gelukkig nog wat versjouwen. We hebben een
matras op de grond gelegd, met een zeiltje, en hem zo
goed als het ging erop gesjouwd. De dienstdoende
huisarts heeft hoofdschuddend staan kijken hoe dat
allemaal ging. Hij heeft het ziekenhuis weer gebeld,
maar er was geen capaciteit. Ook de thuiszorg had
geen plek, zei hij. Zo hebben we dat paasweekend
doorgebracht, 's Nachts was hij alleen, met zijn alarm.
We hebben incontinentiemateriaal gehaald bij de
apotheek, zodat hij zichzelf niet kon bevuilen. En dan
te weten dat hij altijd zo'n heertje was."
Het is een lang verhaal, maar ook eigenlijk te erg om
waar te zijn. Dit is geen waardige behandeling, noch
voor de patiënt, noch voor zijn familie. Gelukkig is hij
op de dinsdag na Pasen weer opgenomen. De eigen
huisarts heeft dat voor elkaar gekregen. „Ze hebben
hem die vrijdag voor Pasen gewoon geloosd", zegt
meneer Zwinkels. Maar nu gebeurt me dat niet meer,
ik neem hem niet meer mee naar huis. Ze zoeken nu
een plekje in het verpleeghuis. Al gaat me dat aan
mijn hart."
Het is ook hard: deze generatie heeft de oorlog mee
gemaakt, de crisistijd, en heeft onze maatschappij
helpen opbouwen tot de welvaart die we nu om ons
heen zien. En juist voor hen, die zo hard gewerkt heb
ben, is er geen verzorging. Als huisarts sta ik dan met
mijn mond vol tanden, zou me bijna willen veront
schuldigen voor het onrecht dat we hun aandoen.
Waar geen zorg is, zijn geen middelen. Maar hoe
moeten we het tij keren?
„Ik ben ook nog erg geschrokken", zegt meneer Zwin
kels. „Ik kreeg om drie uur 's nachts vorige week een
telefoontje, dat het misschien ging aflopen met mijn
broer. Eerst realiseerde ik me niet waar de telefoon
stond, maar toen het tot me doordrong heb ik mijn
zus gebeld en haar opgehaald om samen naar het zie
kenhuis te gaan. We hebben er een uur gezeten; toen
zei de zuster dat het weer meeviel, we zijn toen maar
weer naar bed gegaan. Hij lag buiten kennis, maar een
dag later zat hij weer rechtop en zwaaide toen we bin
nen kwamen. Ik ben er helemaal door uitgeput, mijn
zuster trouwens ook. Wel fijn hoor, dat we hem nog
hebben - al zijn we oud, we hebben een goede band."
Tja, hoe zal dat verder gaan. Schuldgevoel, dat hij
hem niet meer naar huis kan halen en het besef tegen
zijn eigen grenzen aan te lopen, strijden om voorrang
als hij terugkijkt op dit verhaal. Zijn broer hecht nog
erg aan het leven, doet zijn ogen niet zomaar dicht.
Dat is me wel meer opgevallen bij veel hoogbejaarde
mensen. Zij zijn het leven vaak niet moe, maar lopen
wel tegen een tekort aan aandacht en zorg op, en voe
len zich daardoor overbodig. Met een beter zorgaan
bod en persoonlijke belangstelling kan het leven voor
hen zo veel betekenen, al nemen ze vaak afscheid van
veel dierbaren. Ik probeer daar samen met de mensen
die met mij in de praktijk werken ge
stalte aan te geven en zo veel moge
lijk de beschikbare zorg te mobilise
ren, zodat we geen oneigenlijke
hulpvragen krijgen om eventueel uit
het leven te stappen. Wij zijn er voor
behoud van kwaliteit en ik hoop dat
ons de middelen gegund worden.
MARIEKE VAN SCHIE, huisarts
Grote hoeveelheden vruchten
sap kunnen schadelijk zijn voor
kinderen. Uit een onderzoek
van de Amerikaanse academie
voor kinderartsen blijkt dat te
veel sap voedings- en maagpro
blemen kan veroorzaken.
Kinderen van een tot zes jaar
zouden volgens de artsen onge
veer 115 tot 170 milliliter vruch
tensap per dag mogen drinken.
In de leeftijdscategorie van ze
ven tot achttien jaar ligt het
maximum op een derde deel
van een literpak.
In het rapport staat verder dat
baby's tot zes maanden hele
maal geen vruchtensap zouden
moeten drinken. Ook is het niet
goed om baby's sap te geven
Het raadsel van de onverklaar
bare wiegendood en plotselin
ge dood in het zwembad lijkt
gedeeltelijk opgelost. Het lan
ge QT-syndroom (LQTS) is één
van de oorzaken. Het syn
droom geeft stoornissen in de
pompfunctie van het hart,
waardoor gezonde kinderen
en volwassenen plotseling
kunnen overlijden. De
Utrechtse kindercardioloog
Theo Hoorntje heeft dat ont
dekt bij onderzoek naar hart
ritmestoornissen bij kinderen.
LQTS is volgens de kindercar
dioloog Hoorntje een erfelijke
aandoening die tot dusver niet
of nauwelijks wordt herkend.
Naar schatting zouden zo'n
10.000 Nederlanders het syn
droom hebben. In een aantal
gevallen hebben mensen met
LQTS last van flauwvallen en
trekkingen, waardoor het syn
droom soms ten onrechte
wordt aangezien voor epilepsie.
Een meisje van zes jaar overlijdt
na een duik in het zwembad.
Volgens haar ouders was ze
kerngezond. Alleen zou hun
dochtertje een maand daarvoor
heel even buiten bewustzijn
zijn geweest na een duik in het
zwembad. Sectie brengt geen
doodsoorzaak aan het licht.
Enige weken na haar onver
klaarbare dood raakt een neefje
van het meisje plotseling be
wusteloos tijdens het sporten.
Onderzoek in het ziekenhuis
Tussen de zwemmers in een zwembad kan zich altijd iemand bevinden die de erfelijke aandoening LQTS
heeft, zonder dat te weten. De ontdekking van het syndroom, dat soms ten onrechte wordt aangezien voor
epilepsie, zou een aantal tot nog toe opgehelderde verdrinkingsgevallen kunnen verklaren.
Archieffoto: United Photos De Boer/Ron Pichel
wijst uit dat het jongetje het
lange QT-syndroom heeft. Bij
dit syndroom trekt het hart bij
onverwachte gebeurtenissen
chaotisch samen (kamerfibrille-
ren), waardoor mensen flauw
vallen of zelfs overlijden.
Uit verder onderzoek blijkt dat
het een erfelijke aandoening is.
Het jongetje en zijn vader heb
ben LQTS. Maar ook bij het
overleden meisje en haar moe
der wordt het syndroom aange
troffen. De ouders van de kin
deren zijn broer en zus.
Kindercardioloog Theo Hoorn
tje (46) van het Wilhelmina Kin
derziekenhuis, onderdeel van
het Universitair Medisch
(UMC) Utrecht, doet onderzoek
naar het LQTS-syndroom.
Hoorntje: „We kennen nu zes
verschillende types van het lan
ge QT-syndroom. Voor negen
tig procent worden die veroor
zaakt door afwijkingen in twee
genen."
Deze genen zijn betrokken bij
de elektrische stroomvoorzie
ning die de samentrekking van
de hartspieren regelt. Bij men
sen met LQTS kan die stroom
voorziening plotseling ver
stoord geraken. Het hart gaat
dan chaotisch kloppen, waar
door nauwelijks nog bloed
wordt rond gepompt. Deze si
tuatie, aritmie genoemd, heeft
vaak een dodelijke afloop.
Hoorntje ging op zoek naar ge
beurtenissen die een aritmie
uitlokken. Hij ontdekte dat de
verschillende vormen van het
syndroom ook diverse oorza
ken hebben: „Type 1 en 2 van
LQTS komen het meeste voor.
En vooral bij kinderen en vol
wassenen met type 1 lokt een
duik in het zwembad nogal
eens een aanval uit."
Gemiddeld sterven in Neder
land zeven kinderen per jaar in
het water. Hoorntje: „Wanneer
er in ons ziekenhuis een kind
wordt binnengebracht dat bijna
is verdronken, onderzoeken we
het nu op LQTS. Niet zelden is
er inderdaad sprake van het
syndroom. Ik pleit er daarom
voor dat zo'n onderzoerk voort
aan bij alle onverklaarbare ver
drinkingen gebeurt."
Waarmee Hoorntje niet wil zeg
gen dat alle kinderen met LQTS
meteen met sporten moeten
stoppen: „Twee van mijn pati
entjes zijn geselecteerd voord
Nederlandse jeugdtop. Gezi®
hun achtergrond, kan dat ei
genlijk niet. Maar voor de Ion-
deren is zo'n selectie zo belas
rijk, datje het ze niet kunt ooi
zeggen. Met de ouders en tfo
rapeuten overleg ik dan hoeje
de kinderen het beste kuntbj.
geleiden, op welke symptome
ze moeten letten."
Kinderen en volwassenen ma
LQTS kunnen doorgaans goed
worden behandeld met inmid
dels bekende medicijnen als
betablokkers. Tijdens het spa
ten moet er altijd extra worda
opgelet. Wordt een kind om«
dan moet onmiddellijk worda
ingegrepen.
Het hartsyndroom speelt vol
gens Hoorntje eveneens eenri
bij wiegendood: „In de jaren
tachtig opperde de Italiaanse'
cardioloog Peter Schwartz da
wiegendood ook verklaard zoi
kunnen worden door LQTS,
Daar is altijd besmuikt omgd
chen. Maar uit onderzoek blij
dat de man gelijk heeft. Twee
jaar geleden is een baby in ha
ziekenhuis opgenomen die
door haar ouders slap en blea
in bed was aangetroffen. De
klassieke kenmerken van wie
gendood. Na reanimatie bied
het kind type twee van het las
ge QT-syndroom te hebben"
HELMA VAN DEN BERG
Liposuctie, het chirurgisch
wij deren van overtollig vet, is
de afgelopen jaren veiliger ge
worden. De kans op overlijdt
bij de ingreep bedraagt volga
een recente studie 1 op 50.08
Dat is vergelijkbaar met een
hemia-operatie, schrijft C.
Hughes (universiteit Indiana
polis) in het vakblad Aestheé
Surgery Journal. Enkele jaren
geleden werd het risico nogg
schat 1 op 5000. Sindsdien zij
de procedures voor liposuctk
aangepast: er vindt een strep
re patiëntenselectie plaats, ei
wordt gemiddeld minder vel
per ingreep weggenomen,
posuctie wordt minder vaak'
combineerd met andere ingn
pen, verklaart Hughes de vei:
terde resultaten.
Afvallen, meer beweging, mil,e
der (verzadigd) vet en meen
zeis eten verminderen dekaif
om diabetes type 2 ('ouder-
domssuiker') te krijgen. Dat
concludeert J. Tuomilehto (li Dl
versiteit Helsinki) in het me 13
disch tijdschrift New Englaii10
Journal of Medicine op basis t!
van een onderzoek onder 52 |a
oudere mensen met een ver- J.
hoogd risico op diabetes type
Van degenen die zich aan bon
venstaande leefregels hieldecV(
had na twee jaar 11 procent
diabetes type 2 ontwikkeld, li
genover 23 procent uit de gio
die deze regels niet opvolgde
voordat ze naar bed gaan.
Volgens de onderzoekers bevat
vruchtensap geen enkele be
langrijke hoeveelheid aan pro
teïnes, vet, mineralen of vitami
nes die verschillen van vitamine
C. Maar ze bevatten wel een
grotere hoeveelheid koolhydra
ten die, indien het in grote por
ties wordt ingenomen, onder
meer kunnen leiden tot diarree,
buikpijn of een opgeblazen ge
voel. Bovendien hebben de
meeste vruchtensappen geen
vezels, dus hebben ze niet meer
voedingsstoffen dan gewoon
fruit.
Oorpijn bij kinderen als geve |g
van een oorontsteking kanhe
best worden behandeld mei
een pijnstiller, bijvoorbeeld: !0!
de vorm van oordruppels. Di |y
werkt even goed als het toedi 13
nen van antibiotica, vertelde jg
Matz (Rhode Island Hospita! 2g
tijdens een congres in Baltifl jg
re naar aanleiding van eeno: jg
derzoek onder 88 kinderen. 1 21
gebruik van pijnstillers voor
komt het ontstaan van resisn
tie tegen antibiotica. Pas als-: jj
oorpijn na enkele dagen nog 21
niet over is, komen antibiotii
in aanmerking, aldus Matz. 22
u
Kruiswoord-min-een
Niet het gevraagde woord invullen, maar een woord dat bestaat
uit de letters van het gevraagde woord in dezelfde volgorde min
1 letter. (B.v. Omschrijving "dierenverblijf". Antwoord zou zijn
"stal", maar ingevuld moet worden "sta"of "tal". Welke van die
twee het moet worden, moet blijken uit de kruisende woorden.)
Horizontaal: 1. Overeenkomst; 5. vogelverblijf; 7. verlosser;
8. borrel; 9. smerig; 11. weldra; 14. opening; 16. sportartikel;
17. onding; 18. deel v.e. jas; 19. totaal; 20. roofdier;
22. schermbloemige plant; 25. jonge vent; 27. takje; 29. deel v.e.
bruidsjapon; 30. nevel; 31. wijfjeshond.
Verticaal: 2. Ongebleekt; 3. test; 4. strijdmacht; 5. kunstleer;
8. taaie lekkernij; 9. windvlaag; 10. insect; 12. standaardmaat;
13. zonder gezelschap; 15. ingewand; 16. tweetal;
19. onverschrokken; 21. vlek; 22. onderwereld; 23. inbraakvrije
bewaarplaats; 24. deurraampje; 26. verbond; 28. ploegsnede.
HET WEER
Oplossing van zaterdag:
HORIZONTAAL: 1. Kuras;
5. los; 6. ais; 8. Porto;
11. vry; 13. nee; 15. eg;
16. lig; 18. ir; 19. do; 20. lo;
21. at; 23. raf; 25. Ie;
26. lom; 28. gyp; 29. okido;
32. ole; 33. eau; 34. merel.
VERTICAAL: 1. Kopy; 2. uso;
3. aat; 4. Sion; 7. overall;
9. roi; 10. verlept; 12. rg;
14. ei; 16. lor; 17. gif; 22. to;
24. aai; 25. ly; 27. molm;
28. goal; 30. kee; 31. Dee.
Averij voor meizomer
Een meizomer in het westen van Europa,
meikilte in het oosten. Zaterdagmiddag
bleef het kwik in een regenachtig Moskou
op 7,1, gisteren op 6,2 graad steken. De
thermische tweedeling lijkt op die van vorig
jaar. Toen langdurige meiwarmte bij ons en
kleumweer in Moskou. De gemiddelde
meitemperatuur in het jaar 2000 bedroeg in
Moskou 10,8 graden terwijl 12,9 graden het
normale gemiddelde is. April daarentegen
was, net als dit jaar, uitzonderlijk warm: in
2000 kwam Moskou uit op 11,3 tegen nor
maal 5,8 graad.
De meizomer van 2001 loopt ondertussen
enige averij op. Een complex lagedrukge
bied trekt de komende dagen over de Britse
eilanden naai' het noordoosten en veroor
zaakt vooral vanaf woensdag enkele buien.
Vanavond en de komende nacht trouwens
ook buienkansen: mogelijk met onweer.
Aan het eind van de week trekt een Atlan
tisch hogedrukgebied richting Noordzeere-
gio. Tegelijkertijd relatief lage luchtdruk
boven het zuidwesten van Europa. Aan de
voorzijde van dit systeem warmt de atmos
feer boven West-Europa weer op.
Aan de achterzijde van een koufront wordt
morgen met een matige zuidwesten, later
west tot noordwestenwind minder warme
lucht aangevoerd. De middagtemperaturen
komen uit op maximaal 16 a 18 graden.
Verder is er eerst vrij veel bewolking.
Morgenmiddag klaart het weer op. Tijdens
het afgelopen weekeinde was het zwerk za
terdag staalblauw. Dankzij de bijzonder
transparante lucht was het mogelijk
objecten op 50 kilometer afstand te zien
de zeer droge lucht werd het op Soestei-
berg en in Lelystad wel zomers warmrr4jg
De Bilt bleef op 24,9 graden steken.
In onze regio werd het op Schiphol 24,0
graden. Gisteren was er wat meer sluiert j|
wolking ('s avonds een bui in Brabant)
maar over het algemeen bleef het vrij ztt
nig en werd het weer iets warmer dan»
terdag. Onze man in Bloemendaal rapj*
teerde een maximumtemperatuur van: 22,
graden en in Alphen aan den Rijn werd
25,7 graden gemeten.
Al
19,
Op de Scheveningse Pier werd vorige week zonkoelende, zonminnende en zonwerende zomerkleding ge
showd. Foto's: ANP/Arie Kievit
Met als décor zon, zee en
strand paradeerden dertig mo
dellen in bijzondere kleding
over de Scheveningse Pier. De
ZON! Fashion Show vormde
vorige week de aftrap voor de
jaarlijkse campagne, die waar
schuwt tegen de gevaren van
(te veel) zonnen.
'Geniet van de zon, maar maak
't niet te gek' luidt dit jaar het
thema van de zoncampagne
van het Koningin Wilhelmina
Fonds (KWF). De grootste cam
pagne die ooit werd gehouden,
met een prijskaartje eraan van
500.000,- gulden. Tijdens de
modeshow in Scheveningen
toonden dertig modellen ont
werpen van tien in Nederland
werkende mode-ontwerpers.
De opdracht was: ontwerp zon
minnende, zonkoelende en
zonwerende kleding die vrou
wen kan inspireren om in de
zon aantrekkelijk gekleed te
gaan.
Winnares werd de 31-jarige
Thera Hillenaar uit Amsterdam.
Haar bizarre creaties verrasten
publiek en jury: „Ik heb het se
rieuze thema vertaald in jeugdi
ge ontwerpen door bijvoor
beeld een grote strandbal te
verwerken in een lange rok van
hetzelfde materiaal." Het Twis
ter-spel met de bekende kleuri
ge vlakken stond model twee
andere ontwerpen. Om het ge
heel af te maken hadden haar
modellen een ballon in hun
mond. „Met deze ontwerpen
heb ik de vrolijke zomerse on
bezonnenheid gecombineerd
met een serieuze bescherming
in de vorm van kleding", aldus
Thera Hillenaar.
De campagne van het KWF is
deze keer voornamelijk gericht
op jongeren, vooral 'jonge mei
den'. KWF-woordvoerster Cora
Honing: „Uit onderzoek is ge
bleken dat veel jonge meiden
zich ophangen aan een bepaald
schoonheidsbeeld waarbij zij
lang, slank en bruingebrand
moeten zijn. Met als gevolg dat
jonge vrouwen ondanks be
kendheid met de risico's toch
overdadig zonnen en anti-zon-
nebrandmiddelen gebruiken
met een te lage beschermings
factor." Naast een grote kans
om te verbranden wordt hier
door ook het risico op huidkan
ker vergroot.
Tussen twaalf en drie uur uit de
zon blijven, vaker beschermen
de kleding dragen en zonne
brandmiddelen gebruiken zijn
volgens de Nederlandse Kan
kerbestrijding noodzakelijk
voor een gezond zomers sei
zoen. Zonnebrandmiddelen lig
gen echter onder vuur. Het gaat
hierbij om producten met de
omstreden stoffen 4-methyl-
benzylidene camphor, octyl
methoxycinnamate en benzop-
henone-3. Uit onderzoek zou
blijken dat deze drie UV-filters
de hormoonhuishouding kun
nen verstoren. Het ministerie
van volksgezondheid heeft deze
producten niet uit de winkels
laten halen na een beoordeling
van het Zwitsers onderzoek
door het Rijksinstituut voor Mi
lieu en Volksgezondheid.
„Ondanks alle negatieve be
richten zijn en blijven anti-zon-
nebrandmiddelen een goede
bescherming tegen schadelijke
zonnestralen", zegt Honing in
een reactie. „Die middelen zijn
een prima aanvulling op matig
zonnen en het dragen van be
schermende kleding." -
Het aantal gevallen van huid
kanker in ons land neemt elk
jaar toe. Begin jaren '80 ging
het om 15.000 nieuwe gevallen
per jaar, nu om 25.000. Dit is
vooral toe te schrijven aan het
vele zonnen tijdens zonvakan
ties en in de vrije tijd. Neder
landse zonaanbidders hebben
daarbij de pech dat vanwege
ons klimaat de huid vrijwel
nooit zal wennen aan de zon,
wat anders een natuurlijke be
scherming zou kunnen geven.
De campagne 'Geniet van de
zon, maar maak het niet te gek',
is de grootste zoncampagne
sinds het KWF in 1988 met
voorlichting over verstandig
zonnen begon. De campagne
omvat afzonderlijke folders
over verstandig zonnen voor
kinderen en volwassenen en
een speciale folder over zonne-
cosmetica. Voor de jongeren
zijn er op scholen freecards ver
krijgbaar met zonnetips. Ook
zijn er voor basisscholen on
derwijspakketten om kinderen
Meer informatie via de
WF-site: www.kankerbestrijding.nl
al op jonge leeftijd te attende
ren op zongevaren. Daarnaast
is er een brochure 'Verstandig
Zonnen' met uitgebreide ach
tergrondinformatie en zal Radio
538 in de zomermaanden elke
zaterdag en zondag zonnetips
uitzenden.
Folders en brochures zijn onder
meer verkrijgbaar bij drogisten,
schoonheidsspecialisten, zon-
nestudio's, apotheken en huis
artsen.
MARIEKE VAN DER VORST
