Paars is het verleden'
Starmaker verkleutert de popmuziek
In geen enkele zaak zo goed gezocht
Binnenland
'Jullie kunnen altijd bellen,
wij willen ook altijd bellen'
>F
Doe mee
en win
fantastische
prijzen!
TERDAG 12 MEI 2001
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten
wil progressiever en liberaler worden
»t voorjaarscongres van D66 buigt zich vandaag over
li nieuwe politieke koers. De partij hoopt hiermee een
rs zetelverlies bij de Kamerverkiezingen van volgend
irte kunnen afwenden. „We moeten nu een paar slim-
ers e zetten bedenken om vlak voor de verkiezingen te
nnen scoren," vindt partijvoorzitter Gerard Schouw,
j denkt dat het goed is dat het Heemsteedse Kamerlid
ERjancine Giskes blijft, en Leidenaar Jan Hoekema niet in
voorste gelederen van de lijst terugkeert.
haag frans van den houdt
II
orD66 hoeft er geen derde
0>, ars kabinet te komen. Partij-
xjj jrzitter Gerard Schouw (35)
30, laar stellig in. „Paars hebben
gehad, dat is het verleden,
afgelopen zeven jaar heb-
iwe binnen de paarse rege-
altijd bruggen gebouwd,
ibest gedaan om de boefjes
DE iWD en PvdA bij elkaar te
uden. Maar dat heeft ons
3 3 tn kiezers opgeleverd. Daar-
da- igaan we bij de komende
51 jaezingen niet voor Paars,
ar voor D66."
peiling van vorige week was
lieuw onverbiddelijk voor de
nocraten; van de huidige
3E ïtien Kamerzetels zou D66
ip dit moment hoogstens
I overhouden. In 1994 had
2' partij er nog 24. Toch laten
Hj partijleden zich doorgaans
tvan de wijs brengen door
Pi
negatieve vooruitzichten. Ze
verwachten dat het uiteindelijk
bij de verkiezingen wel weer
goed komt. Blijft ook Schouw
hier tegen beter weten in op
hopen?
„Natuurlijk maak ik me wel
zorgen. We gaan bij de komen
de verkiezingen voor de winst
en dan kun je met acht zetels
niet tevreden zijn. Toch zag je
bij de laatste verkiezingen in
1998 dat wij op het laatste mo
ment onverwacht kunnen pie
ken. In de peilingen stonden we
steeds op verlies, drie dagen
voor de verkiezingen werden
ons tien zetels toebedacht en
uiteindelijk haalden we er veer
tien. Wat leert dat ons? Dat we
nu al een paar slimme zetten
moeten bedenken waarmee we
kort voor de komende verkie
zingen kunnen scoren."
Zoals?
„Daar ga ik een jaar van tevoren
natuurlijk niks over weggeven.
Binnen de partijtop wordt nog
veel nagedacht over een strate
gie. Wat ik nu al wel kan mel
den is dat wij in tegenstelling
tot veel andere partijen weg
willen uit het politieke centrum.
Wij gaan ons veel progressiever
en liberaler profileren. Volgens
ons valt daarmee de meeste
winst te behalen."
Is die strategie gebaseerd op enig
onderzoek?
„D66 is geen merknaam, stelde
een onderzoeker onlangs vast.
Zijn advies was dat we ons dui
delijker moeten profileren. D66
brengt wel discussies op gang,
zoals over de monarchie, eu
thanasie, het homohuwelijk en
de kilometerheffing, maar de
kiezer pikt het niet op. We klop
pen onszelf niet genoeg op de
borst. Kamerleden zeggen te
snel: 'Dat heb ik al eens gezegd
in de Kamer, laat maar.' Ik roep
dan: 'Zeg gerust tien keer het
zelfde, herhaling is juist de
kracht van de politiek.' Kamer
leden moeten gehaaider zijn,
zorgen dat een ander er niet
vandoor gaat met hun ideeën.
Dan verklap je maar eens een
geheim, of bel je maar eens een
journalist om een eigen voor
stel in de krant te krijgen. Als
maar prominent in het nieuws
komt dat het van D66 afkomstig
Juist de D66-ministers Laurens-
Jan Brinkhorst van landbouw
en Els Borst van volksgezond
heid liggen voortdurend onder
vuur. Dat doet de partij geen
goed.
„Brinkhorst opereert in een cri
sissituatie en dat doet hij uitste
kend, ook al maakt hij zich er
bij de één populairder mee dan
bij de ander. Els zit met een he
le aanhangwagen vol onoplos
bare problemen en dat slaat te
rug op de partij. Haar aanzet tot
discussie over de pil van Drion
(waarmee ouderen vrijwillig
hun leven kunnen beëindigen,
red.) heeft voor extreme reac
ties gezorgd, zowel positief als
negatief. Veel mensen waarde
ren het dat zij het toch maar
zegt. D66 is daarin altijd onor
thodox geweest. Wij zeggen wat
we vinden en houden niet eerst
een klantenonderzoek, zoals de
PvdA. Natuurlijk moet je wel
goed nadenken over wat je zegt
en wanneer. Dat Els haar uit
spraken rond Pasen deed was
niet zo slim."
Als de PvdA het over toekomsti
ge samenwerking heeft, kijken
ze alleen nog naar de WD. D66
telt niet meer. Zet dat geen
kwaad bloed?
„Politiek is een hard vak, met
overwegend harde mensen.
Gerard Schouw: „We moeten nu al een paar slimme zetten bedenken." Foto: GPD/Jeroen Poortvliet
Dan moet je niet verwachten
met liefde te worden behan
deld. Maar de PvdA zou wel
eens van een koude kermis
thuis kunnen komen. Als Wim
Kok straks het veld ruimt voor
Ad Melkert en die maakt twee
foutjes, dan staat de partij zo op
tien zetels verlies. Dan zingen
ze wel een toontje lager. Veel is
mogelijk, het politieke land
schap is niet meer zo stabiel als
twintig jaar geleden. Je hebt nu
veel meer zwevende kiezers
waardoor veel grotere schom
melingen tussen partijen ont
staan. En wat gaat Leefbaar Ne
derland doen?"
En GroenLinks? De verwachting
is dat zij meer van de zwevende
kiezers zullen profiteren dan
D66.
„GroenLinks is een hangerige
partij aan het worden. Je ver
wacht dat die partij met ons
een bondgenootschap sluit in
de progressieve hoek, over on
der meer de monarchie en mi
lieukwesties. Maar ze opereren
nu heel voorzichtig, alleen
maar omdat ze willen meerege-
STERDAM
rene boomkens
"{het televisieprogramma Star-
Iker krijgt een aantal jonge-
ïeen stoomcursus Hoe word
(loten ster?. Ze schrijven
fcmpt een beetje geschiedenis
enfcrmet de single Damn I
MI love you op de eerste
lts van de hitlijsten te debu-
ien. Everybody is a star, zon-
|n Sly The Family Stone eind
fcn zestig en dat was positief
loeld. Het was de 'summer of
Vvan de hippies en daarin
Be iedereen mee.
tT}'body's in showbiz, every-
py'5 a star, zong Ray Davies
1 The Kinks een paar jaar la-
en toen was het kritisch be-
ield. Iedere gek wil op het po-
ilo'nm staan, okee, dat is een
boie droom, maar de realiteit
}Wjt er helaas anders uit. Five
putes of fame, vijf minuten
of beroemdheid, daar had
Ier mens volgens de Ameri-
pse beeldend kunstenaar
ray Warhol recht op; of was
L een kwartiertje? Ook War-
Is uitspraak stamt uit die roe
feen vrolijke jaren zestig,
fcnpop of rock nog nieuw
Is, ja, toen de hele cultuur op
inkop lag en alles opnieuw
Ik te moeten worden uitge-
/«den.
^televisieprogramma Star-
Deer lijkt het idee te bevesti-
ndat iedereen een ster is, of
pans vijf minuten het recht
feft een ster te zijn. Het pro-
imma past in de recente mo-
ivan de reality soap, van Big
Iheren De Bus. Raar begrip,
tysoap, want het betekent
tegenovergestelde. In dit ty-
Jrogramma wordt de 'wer-
jkheid' op uiterst kunstma-
wijze nageaapt, zoals in la-
atoria.
rvoor psychologen, maar
ral voor televisiekijkers,
r de voyeurs die wij allemaal
paar uur per dag zijn. Waar
allemaal al weken op zaten
jachten, waar wij volgens
ly Warhol ook allemaal stuk
rstuk recht op hebben, ge
lde. De jongens en meisjes
let programma Starmaker,
wil zeggen zij die voor het
|van de natie deelnamen
een stoomcursus Hoe word
De cabaretiers Viggo Waas, Hans Lebbis en Peter Heerschop meten zich
sessie in Amsterdam. Samen met Jack Spijkerman maakten zij de single
persiflage op de hit van Starmaker. Foto: ANP/Robbert Slagman
ik een ster? namen een plaatje
op en dat plaatje belandde in
korte tijd helemaal 'uit het
niets' met hun gropeje K-otic
de eerste plaats in de hitlijsten.
We hoeven ons hierover niet te
verbazen. Immers, het was
vreemder geweest wanneer het
liedje na alle gratis voorpublici-
teit in de vorm van het tv-pro-
gramma zelf, geen succes was
geworden. Wel bewijst het nog
eens hoe invloedrijk en mani
pulatief marketingstrategieën in
de popcultuur kunnen zijn.
Het succes van het Starmaker-
liedje past in een lange traditie
van prefab-hits en -popgroe
pen, van The Monkees uit de ja
ren zestig tot de Spice Girls eind
jaren negentig. Maar, en dat is
wel enigszins verontrustend, de
muziekindustrie lijdt meer dan
tevoren aan verregaande ver-
kleutering en voorspelbaarheid.
De muziekindustrie moet een
steeds jonger publiek bedienen,
wat gepaard gaat met steeds
flauwere formule-pop.
Natuurlijk zat de popcultuur al
tijd al vol met grote graaiers en
lieden die snel rijk wilden wor
den over de ruggen van de ar
tiesten. Zo werd Elvis Presley's
creativiteit al snel de das om
gedaan door zijn overal dollars
ruikende manager, Colonel Par
ker, en leven er overal op de
wereld vergeten componisten
van wereldhits, die nooit een
cent verdienden aan die sue-
zie elders in deze krant
sterallures aan tijdens een signeer-
One Day Fly', tegenhanger van en
cessen.
Het verschil tussen toen en nu
is echter dat de profiteurs van
vroeger zelf vaak avonturiers en
marginale figuren waren, terwijl
het tegenwoordig de giganti
sche belangen van een even gi
gantische muziekindustrie zijn
die het instant-succes en de ge
makzuchtige formules laten
prevaleren boven de muzikale
creativiteit en het gedurfde ex
periment.
Ook het programma Starmaker
suggereert dat er een soort ge
reedschapskist met trucs en
foefjes bestaat, die iedereen op
weg kan helpen naar de top in
de showbizz. Op vergelijkbare
wijze plunderen producers als
Bolland en Bolland andermans
creatieve ideeën om het zoveel
ste one-hit-wonder' te lance
ren, dat weer vergeten is voor je
het door hebt.
En zo lijkt het onvermijdelijk
dat in de popmuziek, die ooit
op vruchtbare wijze een einde
leek te maken aan de kloof tus
sen elite- en populaire cultuur,
tussen kunst en commercie en
tussen 'serieus' en 'lol', toch
weer een nieuwe kloof groeit.
Tussen gemakzuchtige formu
le-pop, gericht op een specifie
ke doelgroep in de markt - met
name dan 'kleuterpop' voor het
jongste publiek (van zeven tot
twaalf jaar) - aan de ene kant en
'volwassen' pop en rock, die
zich verre houdt van jongeren
cultuur, aan de andere kant.
Bob Dylan en Mick Jagger na
deren de zestig, zodat het niet
hoeft te verbazen dat Neder
land een poptijdschrift voor ou
dere luisteraars kent, het blad
Heaven.
Maar die nieuwe kloof is eigen
lijk tragisch, omdat het wel
eens het begin van het einde
van de popmuziek als creatief
cultureel domein zou kunnen
inluiden. Popmuziek ontwik
kelde zich tot nu toe steeds
dankzij telkens nieuwe impul
sen, die vooral vanuit de leef
tijdsgroep van twintigers en ou
dere tieners kwamen.
Juist die groep slaagde er keer
op keer weer in om plezier ma
ken te combineren met veel
creativiteit en grootse preten
ties; juist in die groep kwam de
verbeelding steeds weer even
aan de macht. Dankzij de groei
ende greep die de muziekindu
strie met zijn prefab-popbands
en formule-muziek op de aller
jongste luisteraars heeft gekre
gen, zou die spontane creativi
teit onder jonge muzikanten op
termijn wel eens het onderspit
kunnen delven.
Tot nu toe wist de popmuziek
zich steeds weer te herstellen
van de grote uitverkoop waar
aan ze keer op keer werd on
derworpen. Maar als het pro
gramma Starmaker maatge
vend wordt voor de creatieve
pretenties en culturele idealen
van komende generaties, zullen
we ons in 2020 de popmuziek
alleen nog herinneren als die
vrolijke chaos van rond de
eeuwwisseling, toen iedereen
dacht in een kwartiertje be
roemd te zullen worden.
René Boomkens is bijzonder
hoogleraar popmuziek aan de
Universiteit van Amsterdam.
Brencla Searle dood in Mexico gevonden
sühaag bernice breure en
JMone van driel
ruim acht maanden is deze week een
Idegefkomen aan de intensieve zoek-
pt naar de 27-jarige Brenda Searle.
'stoffelijk overschot van de Amster-
rse, die vorig jaar september voor
korte vakantie naar Mexico vertrok,
jevonden in het Maya-dorpje Chi-
'en Itza in Yucatén. Familie en vrien-
ftvan Brenda zochten regelmatig de
'bliciteit om aandacht te vragen voor
pr verdwijning. ,,,Er is mij geen enkele
bekend waarbij door zoveel men-
"zo actief is gezocht", aldus M. Ja
bs van het Meldpunt Vermisten,
aar alle waarschijnlijkheid is Brenda
arle doodgeschoten. In haar schedel
n twee kogelgaten aangetroffen, ver-
oedelijk veroorzaakt door schoten uit
11 ^-pistool. Ze zou begin september
Chichen Itza haar vriend ontmoeten,
e in Mexico als reisbegeleider werkte,
•politie heeft de stoffelijke resten van
Brenda gevonden op aanwijzing van de
daar beruchte crimineel Jorge Gamoba
Ramos. De man, bijgenaamd De Cu
baan, zit sinds november vorig jaar vast
op verdenking van de moord op de Ne
derlandse. Een aanvankelijke bekentenis
trok hij later weer in. Nu luidt zijn ver
haal dat hij wel getuige was toen Brenda
werd vermoord, maar wijst hij twee an
dere mannen aan als daders. Gamboa
Ramos wordt ook verdacht van de
moord op een Oostenrijkse toeriste.
Direct na haar vermissing werd vanuit
Nederland een grootscheepse zoekactie
opgezet. Ongeveer tien mensen trokken,
verspreid in groepjes, met foto's van
Brenda door Mexico, en met name het
Maya-gedeelte. Brenda's werkgever, een
internetbedrijf in de hoofdstad, riep via
een speciale site vakantiegangers op
haar foto te verspreiden. De familie
huurde privé-detectives in. Zowel het
Nederlands als het Britse consulaat (de
vader van Brenda Searle is Brits) pro
beerden druk uit te oefenen op de Mexi
caanse autoriteiten. Groot-Brittannië
wist de vermissing zelfs onder de aan
dacht te brengen van de president.
M. Jacobs van het onlangs opgerichte
Meldpunt Vermisten in Den Haag
meent dat de familie Searle alles in het
werk heeft gesteld om hun dochter terug
te vinden. En dat is bij lang niet bij alle
vermissingen het geval; veel achterblij
vers weten uit paniek niet goed hoe ze
moeten zoeken. Jacobs heeft de familie
alleen steun kunnen aanbieden, maar
het meldpunt hoefde niet zelf te speu
ren.
Sinds de officiële start van het Meldpunt
op 1 mei, is het aantal gemelde vermis
singen gestegen van 50 naar 120. Jacobs
schat dat ongeveer de helft van die men
sen zijn verdwenen tijdens een verblijf
in het buitenland. Het zal veel achter
blijvers niet positief stemmen dat zelfs
deze speurtocht die zoveel tijd, mens
kracht en geld heeft gekost zo lang niets
opleverde, zo realiseert Jacobs zich. Dat
is de extra frustratie voor achterblijvers
ren. Zo verkwansel je je idea
len."
Zij staan in de peilingen wel op
winst, D66 niet.
„Wij kiezen ervoor ons duide
lijk te profileren. Met haar op
stelling verliest GroenLinks
straks ook kiezers, denk maar
aan de radicalen in de achter
ban."
D66-bestuurders in het land
menen dat de partij zich alleen
goed kan profileren als ze straks
in de oppositie zit.
„Dat is een advies. Maar als je
als partij voldoende omvang
hebt moet je je ideeën willen
realiseren in de regering. Word
je te klein, dan moetje dat
vooral niet doen. Tien zetels is
wel zo'n beetje de grens. Je
moet niet regeren om te rege
ren. Wij zijn niet regeringsgeil,
zoals andere partijen in de coa
litie."
D66-europarlementariër Louse-
wies van der Laan roept op tot
een fikse verjonging van de Ka
merfractie van D66. Mee eens?
„Hartgrondig. Zonder een
waardeoordeel uit te spreken
over de huidige Kamerleden,
vind ik wel dat de nieuwe frac
tie voor de helft uit nieuw bloed
moet bestaan.
Van der Laan noemt zes mensen
die er zeker in moeten: De
Graaf, Bakker, Van Boxtel,
Lambrechts, Giskes en Dittrich.
Steunt u dat idee?
„Ik kan me daar wel iets bij
voorstellen, ja."
Moet een jonge partijvoorzitter
zich in het kader van die verjon
ging niet wat meer laten zien?
„Ik blijf volhouden dat er voor
mij geen prominente rol is weg
gelegd in de publiciteit. Het zijn
de mensen in de top van de
partij, De Graaf, Van Boxtel en
Van der Laan, die via het beeld
scherm de D66-boodschap
moeten overbrengen. Ik regel
alles achter de schermen en
zorg dat er straks nieuwe talen
ten op de kieslijst staan. Mijn
ego doet er niet toe."
Doven verontrust over nachtelijke sluiting teksttelefoon
den haag gpd
'Goedenavond, u spreekt met
Jeanne.' De woorden branden
in het beeldscherm van de
teksttelefoon. De slechthorende
Pascal Ursinus typt terug. 'Hal
lo, met Pascal. Wat is jullie fax
nummer?' Even later verschij
nen nieuwe letters op zijn
scherm. Jeanne meldt het num
mer en neemt daarna afscheid.
Waarschijnlijk heeft ze niet
eens doorgehad dat ze met een
slechthorende telefoneerde.
Want dankzij de teksttelefoon
service, de intermediair tussen
de wereld van het geluid en de
geluidloze wereld, kan iedere
dove met een horende bellen,
24 uur per dag. Nog wel al
thans, want KPN overweegt de
service 's nachts af te schaffen.
Het principe van de telefoon is
simpel: een dove legt via de te
lefoonservice contact met een
horende. De medewerker van
de telefooncentrale schrijft ra
zendsnel op wat er gezegd
wordt. De dove leest dit en typt
zijn reactie, die door-de mede
werker dan weer opgelezen
wordt. In Nederland zijn 15 a
20.000 teksttelefoons in gebruik
voor een kleine 13.000 doven.
Door de komst van Internet en
mobiele telefonie nam het ge
bruik van de telefoonservice af.
Na zestien jaar groei daalde het
gebruik van de service vorig
jaar met vijf procent. KPN on
derzocht de afgelopen vier
maanden het nachtelijke ge
bruik van de teksttelefoonservi
ce. Tussen 1 en 7 uur wordt er
gemiddeld zes keer gebeld. Te
weinig, vindt KPN, die iedere
nacht drie mensen voor deze
service in dienst heeft.
Pascal Ursinus is zwaar slecht
horend maar dat belette hem
niet een goede baan te vinden
bij een softwarebedrijf. Met be
hulp twee gehoorapparaten kan
Ursinus nog wat horen. Zijn
vriendin is echter volledig doof.
In zijn huiskamer staat geen
stereo en de televisie staat aan
zonder geluid, „want we weten
toch niet hoe hard hij staat."
Als hij zijn vriendin wol roepen
stampt hij hard op de parket
vloer. De trillingen die dat ver
oorzaakt doen haar opkijken.
Toen uitlekte dat de telefoon
centrale zou worden opgehe
ven, begon Pascal via internet
een protestactie. KPN werd in
een week overvallen door 700
boze mailtjes. „Tussen 1 en 7
uur wordt er weliswaar weinig
gebeld, maar juist de telefoon
tjes die er zijn, zijn heel belang
rijk," legt Ursinus uit. KPN on
derkende dit en stelde een
compromis voor: de 'gewone'
teksttelefoonservice zou 's
nachts uit de lucht gaan, maar
0800-8112, het alarmnummer
voor de teksttelefoon, zou open
blijven. Ursinus vindt dat ech
ter onvoldoende. „Wat is nood?
KPN bepaalt dat voor ons. Als
iemand overlijdt, kan ik het
alarmnummer bellen. Maar de
telefoontjes daarna? De acute
nood is over, maar ik wil wel
mijn familie bellen en dat kan
dan niet meer."
Ruud Visser is oprichter van
SCAN. de Stichting communi
catie auditief gehandicapten
Nederland. Hij praat helder,
maar monotoon. „Ik hoor mij
zelf niet." In zijn schuur maakt
hij telefoons. Hij ontwikkelde
een modem dat teksttelefoons
op de computer aansluit. Zijn
teksttelefoon heeft een inge
bouwde fax. antwoordapparaat
en mogelijkheden om letter
grootte of contrast aan te pas-
De plannen om de teksttele
foonservice 's nachts uit te
schakelen verwerpt hij fel. „Dat
is dom en discriminerend. Wij
zijn in dat opzicht niet anders
dan horenden. We willen ook
bellen en bereikbaar zijn. Als
iets van de verworvenheden
van blinden afgenomen wordt,
kun je erop rekenen dat de tele
foon niet stil zal staan. Ik vraag
me af waarom de KPN zomaar
iets denkt te kunnen of mogen
beslissen dat invloed heeft op
ons leven. Ook Visser ziet geen
alternatief voor de nachtelijke
sluiting. „En het alarmnummer
werkt ook nog slecht."
Jan de Vries van de Nederland
se Vereniging voor Slechtho
renden (NWS) deelt de mening
van Ursinus en Visser: „Door
het opheffen van de service ko
men mensen in een hokje waar
ze niet horen te zitten. Het iso
lement van deze mensen wordt
vergroot, ze krijgen een trap
na."
Toch is geld niet de drijfveer
voor de sluiting. Er wordt ge
woon te weinig gebeld, vindt
KPN. Peter Pichel, bij KPN ver
antwoordelijk voor de teksttele
foonservice en andere voorzie
ningen voor gehandicapten:
„De telefooncentrale kost ons
per jaar 3,5 miljoen en het aan
deel van de nachten daarin is
maar anderhalve ton. Dat we
die dienst 's nachts willen slui
ten is dus geen financieel argu
ment." Een alternatief is niet
voorhanden, weet ook Pichel.
„Maar alarm slaan kan altijd,
want het teksttelefoonnummer
van de politie blijft open. Alleen
moet men dan even wachten
met een telefoontje naar de fa
milie, want dat kan inderdaad
niet meer."
STEVENHAGEN
die iemand over de grens zoeken. „In
Nederland hebben we een hoog ver
wachtingspatroon, we kunnen ons ge
woon niet voorstellen dat het soms zo
lang kan duren voor iets uitgezocht
wordt. Maar bij een vermissing in het
buitenland ben je totaal afhankelijk van
de autoriteiten daar." De Nederlandse
politie kan feitelijk niets meer doen dan
de vermissing registreren. Ook in het ge
val van Brenda moest de rechercheur in
Wageningen die belast was met het on
derzoek, de laatste nieuwtjes van de fa
milie horen.
Overigens gaat het bij veel van de ver
missingen die bij het landelijke meld
punt zijn opgegeven, om jongeren tus
sen de 18 en 25 jaar die voor langere tijd
naar het buitenland gaan. Jacobs pleit
ervoor dat Nederlanders, net als inwo
ners van sommige andere landen, ver
plicht worden zich bij een wat langer
verblijf of reis na aankomst te melden
bij de ambassade.
