Leiden wordt centrum van genomics-kennis
Leiden
Leiden Regio
dialed
eidse bedriegster moet
rie maanden de cel in
Van Hogendorpstraat
wil betere informatie
Kakkestoelemeie
RIJDAG 11 MEI 2001
17
ïklJKLADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
uit de buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
naar stadsdeel. Persberichten en wijkbladen kunnen worden
^gestuurd naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden.
Fax: 071-5321921; e-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
MIDDEN
TERSWUK Addo Stuur, auteur van computerboeken zoals onder
1 >er 'Internet en e-mail voor senioren' geeft maandag 21 mei van
al )0 tot 12.00 uur een presentatie over computergebruik voor seni-
llt en, waarbij de nadruk zal liggen op het gebruik van internet en
[nail. De entree voor deze lezing, die bij boekhandel de Kier aan
Breestraat 161 wordt gehouden, is gratis. Reserveren is echter
il noodzakelijk, telefoon 5120885.
v )0RDVEST In het verenigingsgebouw van de Chr. Muziek
owband Concordia aan de Langegracht 61 kan morgen om
,00 uur bingo worden gespeeld.
NOORD
teil
4de vakbondscafé wordt donderdag 17 mei gehouden in het
'tu bondscentrum 'De Schans'. Het thema, de loonmatiging,
A rdt besproken door een bestuurder van FNV Bondgenoten en
docent van de Vrije Universiteit Amsterdam. Aanvang 20.00
J de zaal gaat om 19.30 uur open. Het vakbondscentrum is
wfrestigd aan de Perzikweg 7.
leel Nederland zijn morgen tijdens de Nationale Molendag de
lens vrij toegankelijk. Vanaf Molen de Put bij de Morspoort
^Trt een gratis waterbus tussen molen De Heesterboom en molen
Valk. De boot vertrekt voor de eerste keer om 12.00 uur en vaart
16.00 uur heen-en-weer over het Galgewater en de Morssingel,
len De Heesterboom aan de Haagweg is een houtzaagmolen uit
4, molen De Valk, een korenmolen, werd in 1743 gebouwd en
en De Put is een replica uit 1987 van een 18e eeuwse
nderdmolen.
P(%TEN DEKKER
>st (b
lag, i maanden gevangenisstraf.
sanctie werd een 28-jarige
ASSf Ise gisteren door de rechter
andPen ^aa8 opgelegd, omdat
i sar^"e jaar geleden duizenden
hei lens van haar toenmalige
3esd nd had gestolen. De vrouw
zelf niet aanwezig bij de
!C u itszaak, haar ex-vriend wel.
)ehc e man lichtte de zaak toe te-
Dan Dver de rechter. Hij was tot
zijn oren verliefd geweest
le Leidse. Ze kreeg van hem
lang tot zijn bankrekening
I kocht daarna zonder zijn
^temming voor duizenden
lens aan luxe artikelen. De
Ie maakte hem blind voor
werkelijkheid. Het toppunt
toen de vrouw hem vertel-
iwanger te zijn geweest van
andere man en brutaalweg
I vroeg voor een doodskistje
r de doodgeboren baby.
5 dat stond hij toe.
Pas toen bleek dat haar moe
der nog in leven was, terwijl ze
hem even daarvoor nog om
geld had gevraagd voor het ko
pen van een krans voor de zo
genaamd overleden vrouw, be
sloot de man dat de maat vol
was.
De relatie werd verbroken en
pas op dat moment besefte hij
dat hij een tijdlang was bedro
gen. Hij vroeg gisteren om te
ruggave van 46.000 gulden. De
rechter wilde echter niet verder
gaan dan 20 a 25.000 gulden; de
som van de bedragen die de
vrouw aan boodschappen deed
met de pinpas van de man. De
rest van het bedrag kan de man
in een proces bij de burger
rechter proberen te verhalen.
Wat hij ermee opschiet, valt
echter te bezien. Uit de stukken
bleek dat de vrouw niet of nau
welijks over kapitaal beschikt.
„En van een kale kikker valt na
tuurlijk weinig te plukken", zei
de rechter daarom.
dcOUTKWARTIER In de Leidse Hout is vanuit bezoekerscentrum
it Koetshuis een Lentepad uitgezet; een route met opdrachten,
ervoor kan de bundel met opdrachten worden opgehaald op
e" ndag van 14.00 tot 14.30 uur en op woensdag van 13.00 tot 15.00
iUTKWARTIER De afdeling Rijnland van de Nederlandse vereni-
gvan Belangstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen ver-
rgt woensdag 16 mei een bijeenkomst met toeristische tips voor
Itrips in Nederland, maar ook in het buitenland. Leden van de
i eling tonen dia's van museumspoorlijnen, landschappelijk aan-
ckelijke gebieden en verre reisdoelen als Canada en de V.S. De-
bijeenkomst van de NVBS wordt gehouden in de Connexxion-
al, Rijnsburgerweg 1. Aanvang 20.00 uur. De toegang is voor le-
1(j|n drie gulden, niet-leden betalen een gulden meer.
(v<
Zij JORDERKWARTIER In dienstencentrum De Rondedans is elke
cigeen 'open eettafel' waar ouderen uit de wijk naartoe komen
p i gezamenlijk de warme maaltijd te gebruiken. Dit kan natuur-
a, alleen gerealiseerd worden met hulp van vrijwilligers, die het
e n serveren, maar ook - met gebruik van afwasmachine - voor de
102 ras zorgen. Voor de teams van maandag en donderdag worden
1 it spoed nieuwe vrijwilligers gevraagd, die van 11.30 tot 13.30
ai reen handje kunnen komen helpen. Tevens worden er mensen
ocht die in de vakantie willen invallen. Voor meer informatie
worden gebeld met Annette Driessen, telefoon 5233210. Het
ïrthuis staat aan de Julianastraat 74.
re RENWUK In buurthuis Op Eigen Wieken is morgen een bingo
r ebr volwassenen. De zaal in het buurthuis aan het Valkenpad 5
1 om 19.00 uur open, om 20.00 uur wordt er begonnen. Infor-
<1 tie: 5212893.
;Pr KOOI In buurthuis De Kooi aan de Driftstraat 49 kunnen 55-
1 b ssers woensdagmiddag 16 mei om 14.00 uur bingo spelen. De
na 1 is om 13.00 uur open. Tijdens de bingo mag er niet worden
M ookt, maar voor rokers worden wel pauzes ingelast.
pjKOOI Op het plein van basisschool de Springplank vindt don-
iag 17 mei van 16.30 tot 19.30 een voorjaarsfestijn plaats, als
uiting van het schoolproject waarvan het thema is 'de wereld',
s een tentoonstelling van werkstukken die door de kinderen tij-
s het project zijn gemaakt, er zijn line-danceoptredens en er is
'Ifcimelmuziek. Verder is er een grote loterij en een sponsorloop,
school staat aan de Sumatrastraat 195.
vijf
kUOENOORD In de Groenoordhallen is morgen en zondag van
isd D tot 16.00 uur een snuffelmarkt. De Groenoordhallen zijn te
kti den op de hoek van de Willem de Zwijgerlaan en de Gooimeer-
ALGEMEEN
HERMAN JOUSTRA
De informatievoorziening over
de toekomstplannen voor de
Van Hogendorpstraat en de
Kemperstraat kan een stuk be
ter. Met name woonstichting
Portaal zou een stuk duidelijker
kunnen zijn. Maar ook de ge
meente mag nog wel het een en
ander verbeteren aan haar
voorlichting. Dat is althans de
mening van een groot deel van
de bewoners van de Van Ho
gendorpstraat en de Kem
perstraat in Leiden-Noord, zo
blijkt uit een enquête die bewo
ners in hun eigen wijk hebben
gehouden. In totaal deden 84
bewoners aan het onderzoek
deel, wat neerkomt op 55 pro
cent.
Iets meer dan de helft van de
ondervraagden is 'zeer ontevre
den' over de informatievoorzie
ning, bijna tien procent 'rede
lijk ontevreden' en ongeveer
een kwart 'niet tevreden en niet
ontevreden'. Zo'n zeventig pro
cent zei op de hoogte te zijn
van de toekomstplannen van
de gemeente. Van de plannen
van Portaal was dat nog minder
dan vijftig procent. Het wijk
ontwikkelingsplan van de ge
meente voorziet in sloop van de
Van Hogendorpstraat. Willem
de Zwijgerlaan, Van Limburg
Stirumstraat en Van der Duyn-
straat, terwijl Portaal uitgaat
van sloop van het gehele com
plex, inclusief J.W. Frisostraat,
Amaliastraat, Mauritsstraat en
Kemperstraat.
Sloop met daarna nieuw
bouw is de beste oplossing om
de huidige gebreken aan de
huizen te verhelpen, vindt bijna
tweederde van de bewoners
van de Van Hogendorpstraat.
In de Kemperstraat is dat maar
twintig procent, de bewoners
van laatstgenoemde straat zijn
ook meer te spreken over de
huidige woonsituatie: 56 pro
cent is redelijk tot zeer tevre
den, terwijl dat percentage in
de Van Hogendorpstraat op 36
procent ligt.
LEIDEN PETER GROENENDIJK
In hoog tempo ontwikkelt zich
in Leiden een concentratie van
kennis en technologie op het
gebied van medische genomics.
Die term slaat op de erfelijke
basis van ziekten. De ambitieu
ze plannen in de nota Genomics
en gezondheid, die de Universi
teit Leiden en het Leids Univer
sitair Medisch Centrum
(LUMC) gisteren presenteer
den, zullen die ontwikkeling al
leen maar stimuleren.
Tijdens een toelichting op de
plannen (180 miljoen investe
ren in vijf jaar) benadrukte pro
fessor Gert-Jan van Ommen
(LUMC) woensdag dat het plan
vooral een intensivering bete
kent van wat al gebeurt. „Als
het gaat om medische geno
mics heeft Leiden nu al een
vooraanstaande rol. Het funda
menteel onderzoek aan de uni
versiteit en het LUMC is van
hoog niveau, en de samenwer
king met bedrijven in het Bio
Science Park is van groot be
lang. Met deze forse injectie
kunnen veel onderzoeken wor
den uitgebreid, en is de moge
lijkheid om nieuwe onderzoe
ken te beginnen aanwezig."
De 180 miljoen gulden die
volgens het plan vrij moet ko
men, zal vooral worden geïn
vesteerd in meer en beter on
derzoek naar de rol van erfelijk
materiaal in ziektes, en in mo
dem materiaal voor dergelijk
onderzoek. Maar ook het on
derwijs in deze tak van weten
schap moet een lift krijgen: de
opleiding Life Science Tech
nology, die de Universiteit Lei
den verzorgt met de TU Delft,
zal onder meer worden verrijkt
met een 'training centre' waar
in de beste studenten met be
hulp van moderne apparatuur
worden klaargestoomd voor
een loopbaan bij universiteit,
LUMC of één van de vele bio-
science-bedrijven. En ook het
stimuleren van ondernemer
schap is onderdeel van het
plan. De positie die Leiden al
heeft als concentratie van bio-
science-bedrijven moet worden
behouden en versterkt, onder
meer door het ondersteunen
van beginnende ondernemers
op dit vlak. Er komen meer mo
gelijkheden voor financiële
steun en huisvesting.
Een grotere rol voor medi
sche genomics past in de we
tenschappelijke tijdsgeest. De
kennis van het menselijk ge
noom groeit sterk, en experts
verwachten dat deze nieuwe
kennis een grote rol kan gaan
spelen in het behandelen en
Twee weken geleden beschreef ik een spelletje
dat in Bergen op Zoom kakkestoelemeie werd ge
noemd. Twee meisjes (want het was een echt
meisjesspelletje) pakten kruiselings eikaars hand,
zodat er een soort stoeltje werd gevormd. Op dat
stoeltje nam een derde meisje plaats, dat vervol
gens niet al te zachtzinnig werd gewiegd en ge
jonast. „Niet alleen in Bergen op Zoom heette
dat spelletje kakkestoelemeie"
schrijft Anneke Bink, „in Leiden
noemden we het ook zo. We
zongen er een liedje bij: 'kak
kestoelemeie, er zit er een te
breien, er zit er een te poepen,
van je een, twee, drie.' Bij het
laatste zinnetje schommelde je
met je handen heen en weer en
bij drie liet je je handen los. Het
kind dat geschommeld werd
viel dan hard op de grond. De
moeders van de kinderen uit de
buurt vonden dat niet leuk,
want: 'Als je op je stuitje viel,
dan kon je blind worden.' Wij
vielen vaak op ons stuitje, maar
ik ken geen kind dat er blind
van is geworden.
Ook dat spelletje 'ketting rijgen'
werd in mijn jeugd op straat ge
speeld. Het liedje dat daarbij
hoorde ging als volgt: 'Ik wou
zo graag een ketting rijgen, maar ik kon de draad
niet krijgen. Ha, ha, Victoria. Driemaal in de
rondte van je hopsasa.'
Hebben Leidse meisjes een voorkeur voor breien,
vroeg-u zich af. Nou, van een voorkeur kun je
nauwelijks spreken. De Leidse meisjes uit de ar-
beidersldasse gingen al vroeg naar de fabriek om
te werken. Vaak kwamen ze terecht in de wolfa-
brieken waar ze te werk gesteld konden worden
in de breierijen. Omdat het werk nogal eentonig
was, werd er flink wat afgepraat en gezongen.
Vandaar het gezegde: Meissies uits Leie, kenne
praatse en brreie.
Mijn moeder overigens was zo'n breimeisje en ik
heb haar vaak horen praten over het werk in de
breierij. Ook vertelde ze dat de meisjes in de kor
te pauzes met elkaar speelden. Gewoon, kinder
spelletjes. Niet zo verwonderlijk als je weet dat de
kinderen al op 12-jarige leeftijd moesten gaan
werken."
De oude, echt-Noordwijkse, buren van Angeli-
que van der Zalm uit Noordwijk gebruiken alleen
het laatste deel van 'de meisjes van Leie kunnen
praten en breien": 'je moet praten en breien tege
lijk'. „Ze bedoelden hiermee dat we tijdens het
werk (breien), in mijn geval ging het om bollen-
pellen, wel mochten kletsen, maar dat het werk
gewoon door moest gaan."
Wil de Heeten-van Leeuwen herinnert zich nog
een ander straatspelletje: beeldengooiertje of beel
denmannetje, maar ze weet niet meer precies
zelfs voorkomen van erfelijke
ziekten. Met genomics, zo stel
len wetenschappers, kunnen
medische doorbraken worden
afgedwongen. In Leiden moet
dit zorgen voor tastbare bijdra
gen rond zes thema's: vaatziek
ten, kanker, infectieziekten, ge
wrichtsziekten, neurologische
ziekten en stemmings- en
angststoornissen.
De forse investering van de
Universiteit Leiden in medische
genomics mag opvallend wor
den genoemd. Want terwijl
voor dit terrein een fors bedrag
vrijkomt, wordt op andere ty
pen onderzoek juist bezuinigd.
De faculteit Wiskunde en Na
tuurwetenschappen moet ko
mend jaar elf miljoen gulden
bezuinigen op een budget van
75 miljoen. „De concentratie
op medische genomics gaat ten
koste van andere takken van
onderzoek", geeft Loek Vrede
voogd, voorzitter van het Colle
ge van Bestuur van de universi
teit, toe. „Er is nu eenmaal geen
stapel met geld waar wij vanaf
kunnen plukken. Het één gaat
ten koste van het ander."
De universiteit en het LUMC
zullen de benodigde 180 mil
joen uiteraard niet alleen op
hoesten. Gerekend wordt onder
meer op investeringen vanuit
het bedrijfsleven ter waarde van
zestig miljoen gulden. Van Om
men: „De combinatie met het
bedrijfsleven is essentieel. Lei
den is daarvoor een uitstekende
plaats, met de aanwezigheid
van ruim 40 bedrijven op het
vlak van bioscience." Een be
langrijk onderdeel van het plan
is het sneller omzetten van on
derzoeksresultaten in daden,
zoals het ontwikkelen van nieu
we geneesmiddelen. „Daarvoor
heb je bedrijven nodig", zegt
Van Ommen. „De bedrijven op
hun beurt hebben weer baat bij
het onderzoek dat in het LUMC
en de universiteit plaatsvindt.
De splitsing tussen de universi
teit en het bedrijfsleven begint
in deze tak van wetenschap te
slijten."
Een andere belangrijke inves
teerder in het plan moet de
overheid worden. Ook vanuit
die hoek rekenen de Leidse
plannenmakers op een bedrag
van 60 miljoen gulden. Vrede
voogd: „Vanuit de landelijke
overheid is al meermalen gewe
zen op het belang van dit type
onderzoek voor de nabije en
verre toekomst. Daarom, en ge
zien de kennis en expertise die
nu al aanwezig is in Leiden,
maken wij een goede kans dat
dit bedrag vanuit de overheid
inderdaad vrijkomt."
hoe het werd gespeeld*. „Iemand stond tegen de
muur en telde in zichzelf af. Hij of zij draaide
zich op een willekeurig moment abrupt om en
dan moest iedereen in een rare houding staan.
Hield je dat niet vol, dan moest jij de 'teller' zijn.
Ook werd je bij een spelletje in een gekke hou
ding 'gegooid' en dan moest je zo blijven staan."
Wout Bodrij beschrijft in zijn boek 'Een stem uit
de achterbuurt' een wipspelle-
tje. „Er was een biezen touw te
koop voor een cent. Die touwen
zaten destijds om sinaasappel-
kisten. Was het touw groot ge
noeg, dan ging je wippen onder
de visbanken op de Vollers-
gracht. Je wierp het touw over
een ijzeren dwarsstang en de
wip was klaar. Bleek het touw te
kort, dan maakte je een wip aan
een lantaarnpaal die op de Ou
de Vest langs de waterkant
stond. Het was een sensatie om
steeds over het water te slinge
ren. Brak het touw, dan kwam
je op straat of in het water te
recht. Met een kort touw kon je
ook een wip aan de straatdeur
maken, vastgemaakt aan de
scharnier en de grendel waarin
het slot paste. Je mocht om de
beurt wippen. Er werd een lied
je bij gezongen:
Oesie, Kadoesie, wat heb je in je zak.
Een glaasje jenever, een pruimpie tabak.
Hoor wat een leven, buurman is dronken.
Hij loopt op zijn klompen.
Hij loopt op zijn meulen.
Sara, Marie van een, twee, drie.
Een harde stoot dan kreeg je weereen duw) die
toebehoort.
Zoete melk met roggebrood.
Laat drijven die kloot {dan werd je niet meer ge
duwd).
Laat drijven die kloot.
Een hele, een hele harde stoot dan kreeg je weer
een duw).
Die toebehoort, die toebehoort.
Van een, twee, drie."
Ik zou dit spelletje overigens nooit wippen noe
men, maar schommelen. Wat u? Maar lekker
spannend lijkt het me wel. Ik heb geen idee wat
die toebehoort betekent. Die 't verdient?
HANS HEESTERMANS
Reacties en tips voor deze rubriek kunt u stu
ren naar de redactie van deze krant, postbus
54, 2300 AB Leiden, onder vermelding van de
rubrieksnaam 'Leids dialect'. E-mailen naar de
auteur kan ook: heestermans@inl.nl
Leidsch DagbladARCMIÏVEïV
ANNO 1901
Zaterdag 11 Mei
PERSOVERZICHT - In Sluit Schiedam, het orgaan
voor drankbestrijding, leest men:
'De Hollander heeft een dorstige keel. En het is
niet enkel water, wat hij drinkt. Aan jenever, brande
wijn en andere soorten van sterken drank gebruikt
hij jaarlijks 60 millioen volle kruiken-, in één rij ach
ter elkander gelegd, de hals van de een tegen den
bodem van de andere, zouden zij een keten vormen,
die de halve aarde omspande. Een enkele kruik,
groot genoeg om al dat gedistilleerd te bevatten, zou
zóó reusachtig van afmetingen zijn, dat de Utrecht-
sche dom er een kind bij geleek en de Keulsche er
ternauwernood boven uit zou steken. Een kanaal van
4 M. breedte en 3 M. diepte zou ongeveer een uur
gaans lang moeten zijn, om haar te kunnen bergen.
De som, aan al dien drank besteed, is berekend op
80 millioen gulden.
De Hollandsche arbeider drinkt zijn evenredige
portie van al dien drank op. En dat alles ten koste
van zijn kracht en zijn gezondheid - zijn eenige ka
pitaal; ten koste van het voedsel en de kleeding voor
zich en zijn gezin.
ANNO 1976
VOORSCHOTEN - De start van de dorpsfestivitelten en de plaatselijke sportreal (recreatiesport) kreeg de
volledige medewerking van alle weergoden. 'Leven is bewegen' was het motto. Op de Voorstraat was
een kinderruilbeurs. Ongeveer 70 kinderen speelden 'winkeltje'. Foto: Archief Leidsch Dagblad
Dinsdag ll mei
VOORSCHOTEN - De buurtvereniging 'Recht door
Recht' (Donklaan e.o.) heeft fel gereageerd op de
plannen van het Voorschotense gemeentebestuur
om te komen tot de vestiging van een klein woonwa
genkampje vlak aan de Papelaan ter hoogte van de
provinciale opslagplaats. Zo fel was de totale afwij
zing van deze buurt, dat de gemeenteraad het voor
stel tot locatie-bepaling niet eens in behandeling
heeft willen nemen.
Tijdens de behandeling van de plaats van het
woonwagenkampje kwam de vraag aan de orde of te
gemoet gekomen moet worden aan de eis van de
buurt om elders naar een plaatsje te zoeken. De
hamvraag was.- 'Mag een gemeentebestuur zwichten
voor een afwijzing van een buurt terwijl het gemeen
tebestuur meent dat de plannen juist zijn?'
De achtergrond is, dat geen enkele buurt in Voor
schoten graag een woonwagenkampje vlak bij de
deur wil hebben, de ervaringen met het vroegere
woonwagenkamp op de Molenlaan liggen vooral bij
de oudere Voorschotenaren nog goed in het geheu
gen. Diezelfde Voorschotenaren begrijpen ook heel
erg goed dat juist de Papelaan allerminst geschikt is
als terrein voor een woonwagenkamp. Het gemeen
tebestuur zou dan de klok weer terug gaan zetten
naar de periode kort na de laatste wereldoorlog
Tot aan 1945 hield het bestuur van Voorschoten
praktisch op bij de spoorwegovergang in de Pape
laan en het bestuur van Wassenaar bij Den Deyl. De
Papelaan, hoewel bestuurlijk onderverdeeld in een
stuk Wassenaar en Voorschoten, was een soort nie
mandsland.
Het gebeurde dat zelfs de vuilniswagen het stuk
Voorschotense Papelaan (Donklaan en omgeving)
helemaal vergat, om over de andere gemeentedien
sten maar met te praten. De dorpsroddel zorgde er
wel voor dat de hele Papelaan als onveilig gebied
werd beschouwd.
Foto's In deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dogen na plaatsing een Ingevulde cheque (geen
oversehrijvlngskaart) ter waarde van rijf gulden (voor een exemplaar van 13 Dij 18 in zwart wit) op te Muren naar liet leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54. 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
;blad aan de Rooscveltstraal 82. U ontvangt de foto binnen drie w
De Van Hogendorpstraat. Volgens het merendeel van de bewoners is nieuwbouw de beste oplossing. Foto: Hielco Kuipers