Juweeltjes in drieluik 80-jarige Appi
Golden Earring werkt toch mee aan expositie
Betoverend
dirigerende
N'Diaye Rose
Cultuur Kunst
Lou Reed
Finalisten
Levenslied
Guns N'Roses
zeggen toernee af
Ine Veen op
kunstmarkt
Beckmann brengt
56,5 miljoen op
Chaira Borderslee wordt Aida
Publiek moet
Centro-matie
nog ontdekken
Naakt op
de bank
Grachtenfestival
met 70 concerten
Kristina Fuchs nieuwe artistieke factor
VRIJDAG 11 MEI 2001
941
LEIDEN - John van Tongeren en
het trio Dempsey, allebei uit
Leiden, zijn gisterenavond bij
de laatste voorrondes van het
Leids Festival van het Levens
lied doorgedrongen tot de fina
le in de categorie klasiekers. De
derde finalist is de Haarlemmer
Ramon. Bij 'Het Nieuwe Le
venslied' waren de finalisten:
Roos en Toos uit Someren, Van
de Straat uit Zevenhuizen en
het Amsterdamse Kr ikke.
De Haagse popgroep Golden Earring
werkt toch mee aan een tentoonstelling
over de band. De opening van de expo
sitie 'Golden Earring, Another 40 miles'
is op 18 september in het stadhuis van
Den Haag. In eerste instantie moesten
de leden van de Haagse rockband hele
maal niets weten van de tentoonstelling.
,,De kou is uit de lucht", meldt ontwer
per Braams. „Nu ze er bij betrokken zijn,
vinden ze het zelfs bijzonder leuk."
De expositie wordt ingericht ter ere
van het 40-jarig jubileum van de groep
en zal drie weken te zien zijn. In een
deel van de overdekte hal van het stad
huis komen allerlei Earring-memorabilia
te staan, zoals muziekinstrumenten, pla
tenhoezen, posters en songteksten.
Leden van de band zullen de opening
van de expositie half september bijwo
nen. De samenstellers hopen erop dat
de Earring voor de gelegenheid ook en
kele liedjes zullen spelen. Het stadhuis
staat dit jaar sowieso in het teken van de
Golden Earring. Het Haags Gemeentear
chief verzorgt namelijk ook nog een lan
ger lopende expositie over de band in de
eigen ruimte in het stadhuis.
Barry Hay, Rinus Gerritsen, Cesar
Zuijderwijk en George Kooymans lieten
in februari nog weten dat ze liever hele
maal geen aan hen gewijde tentoonstel
ling wilden. „Zolang we nog spelen kij
ken we liever vooruit naar de toekomst",
lieten de bandleden toen weten. Ook
waren de muzikanten ontevreden, om
dat ze niet vanaf het begin van het pro
ject betrokken waren bij de uitvoering.
De negatieve houding van de bandle
den is helemaal omgeslagen als gevolg
van een ingrijpende wijziging van de op
zet van de tentoonstelling. „Ieder Ear-
ring-lid krijgt een eigen eilandje dat hij
zelf mag inrichten", legt Braams uit.
„Het wordt een mooie expositie met
veel authentiek Earring-materiaal."
JAN KIJSDAM AD VAN KAAM
FRANKFURT - Guns N'Roses
heeft een tournee door Europa
afgezegd. Volgens de organisa
tor van de concerten in Duits
land is de reden voor de afge
lasting vermoedelijk de ziekte
van gitarist Buckethead. Die
kwam niet opdagen bij een oe
fensessie en werd later in zijn
huis aangetroffen met interne
bloedingen. Zijn toestand zou
ernstig zijn. Door het afzeggen
zou ook het optreden van de
groep op 23 juni in Gelredome
in Arnhem op losse schroeven
staan. Concertpromotor Mojo
in Delft kon gistermiddag nog
niet bevestigen of dit concert is
afgelast. Het optreden is uitver
kocht. Na een rustperiode van
acht jaar was de band rond
zanger Axl Rose vorige maand
weer begonnen met optreden.
In totaal waren veertien concer
ten in Europa gepland.
OEGSTGEEST - De oud-ballerina
en voormalig actrice Ine Veen is
morgen aanwezig op de kunst
markt in Oegstgeest. Ze presen
teert daar haar driedimensiona
le kunstwerken waarmee ze na
haar theater- en filmcarrière op
andere wijze naam maakte. In
haar schilderijen verwerkt Veen
ondermeer bladgoud en half
edelstenen. De kunstmarkt op
de Lange Voort begint om 10.00
uur en duurt tot 17.00 uur.
NEW YORK - Het 'Zelfportret
met trompet' van Max Beck
mann is gisteren bij Sotheby's
in New York geveild voor 56,5
miljoen gulden. Volgens het
veilinghuis is het 1938 in Am
sterdam geschilderde zelfpor
tret daarmee het 'duurste Duit
se schilderij' bij veilingen tot nu
toe.
SCHEVENINGEN - Chaira Borderslee wordt Aida in de gelijknamige
musical. Voor de hoofdrol in de musical van het succesvolle team Elton
John en Tim Rice waren drie kandidaten in de race. Na een voorberei
dingsperiode van enkele maanden werden de drie kandidaten in de
42nd Street Studio's op Broadway beoordeeld door het creatieve team
van Disney Theatrical Worldwide onder leiding van regisseur Robert
Falls en doorloop van den Ende, die Aida in Nederland produceert. Be
sloten is dat Borderslee de rol van prinses Aida gaat spelen in de groot
ste musicalproductie van het komend seizoen. Aida is vanaf 3 oktober
te zien in het Scheveningse Circustheater. Foto: ANP/Roy Beusker
MUZIEK RECENSIE
HANS KEUZERS
Concert Centro-matic. Gezien: 10/5,
LVC, Leiden
Leiden geniet van de tweede
zonnige dag, vermaakt zich op
terras en slechts een handjevol
publiek gaat het LVC in voor
Centro-matic. Dat zal best even
schrikken geweest zijn voor de
Amerikaanse band, die zater
dag op het Haarlemse Bevrij
dingsfestival nog voor tiendui
zenden mensen speelde.
Een vreemd fenomeen is zan
ger Johnson. Vijf jaar geleden
had hij nog geen song geschre
ven. Na het uitbrengen van
'Navigational', zo'n twee jaar
geleden, is het derde album 'All
the falsest hearts can try' in Ne
derland alweer een tijdje uit en
in Amerika is het vijfde uitge
bracht. Voldoende kwalitatieve
songs om een leuke setlist sa
men te stellen.
De korte set gisteren stond bol
van kleine gitaarminiatuurtjes.
Centro-matic rommelt veelvul
dig in de hoek van Guided by
Voices en Pavement. Vooral het
catchy 'Most everyone will find'
zou zo op het repertoire van de
laatste, inmiddels opgeheven,
band kunnen staan. Het lekkere
rauwe lo-fi randje wordt prima
afgewisseld met melodieus ma
teriaal. De band laat de gitaren
flink hun werk doen, maar
Scott Danbom zorgt op zijn tijd
voor lekkere aanvullingen op
viool en toetsen en drummer
Matt Pence brengt met zijn
speelse drumwerk de juiste af
wisseling.
Zanger Johnson heeft mis-,
schien niet de mooiste stem ter
wereld, maar zijn breekbare
uithalen raken je tot in het
diepst van je ziel. Centro-matic
kan makkelijk in het rijtje van
de grote alternatieve namen
mee en heeft daarvoor voldoen
de kwaliteit voorhanden. Alleen
het grote publiek moet nog over
de streep worden getrokken.
LEIDEN - 'Naakt op de bank' is
de titel van het schilderij van
Michel Siebes dat dit weekein
de te zien is in de benedenzaal
van sociëteit De Burcht. Behal
ve werk van Siebes toont de
weekendexpositie getiteld 'Sa
lon du Jardin' naaktschilderijen
van Ingeborg Knoop. De ten
toonstelling is morgen en zon
dag te zien vanaf 14.30 uur. Fo
to: publiciteitsfoto
AMSTERDAM ANP
Het Grachtenfestival in Amster
dam bestaat dit jaar uit ruim
zeventig concerten en heeft als
thema 'in vuur en vlam'. Musici
uit binnen- en buitenland tre
den van 15 tot 20 augustus op
meer dan twintig plekken in het
Amsterdamse grachtengebied
op. Een van de hoogtepunten is
het Prinsengrachtconcert op 18
augustus op een drijvend pont
on voor Hotel Pulitzer Shera
ton. Het concert wordt dit jaar
voor de twintigste keer gegeven.
Verder is er onder meer een dag
gewijd aan opera (19 augustus)
en laten schrijvers en musici
horen wat hen passioneert tij
dens de 'Nacht van Vuur en
Vlam' in de Rode Hoed.
Het Grachtenfestival begint
met een optreden op 15 augus
tus van violiste Liza Ferscht-
man met een bewerking van
'De Vuurvogel' van Stravinsky.
Het slotconcert op 19 augustus
bestaat uit een bewerking voor
harmonie van dit stuk.
MUZIEK RECENSIE
LIDY VAN DER SPEK
Concert: Sabar Ensemble Aly N'Diaye
Rose en slagwerkgroep Anumadutchi
Gehoord: 10/5, Stadsgehoorzaal, Lei
den.
'Terug naar de roots van de
drums. In Senegal unieke
composities leren spelen op
Djembé en Sabar onder lei
ding van meesterdrummer Aly
N'Diaye Rose.' Dé uitdaging
voor elke drummer. De slag
werkgroep 'Anumadutchi'
reisde al tweemaal met hun
dooent Aly (die al tien jaar in
Nederland verblijft) naar zijn
geboorteland. 'Anumadutchi'
is geen onbekende in Leiden.
John Mae en Tom van der Loo
bepalen hier al jaren een stuk
van de slagwerkcultuur en de
samenwerking met Aly
N'Diaye Rose heeft die cultuur
alleen maar verrijkt. Want, o
wat kunnen die Senegalezen
spelen. Dit sabar-ensemble is
één grote familie die ook in
Senegal wordt gezien als uit
zonderlijk muzikaal.
Wat de Nederlandse groep
vóór de pauze nog mist en wat
zo rijkelijk aanwezig is bij de
Afrikaanse spelers, is die har
monische, natuurlijke gebon
denheid met moeder Aarde.
Alle bewegingen van Aly en
zijn familie zijn in volmaakte
eenheid met de muziek; graci
eus, vol overgave en 'down to
earth'. Ze getuigen van (on)
bewuste trots. Met het hoofd
in de nek, het gelaat naar de
zon - in de Stadsgehoorzaal
naar de oranje-gele schijn
werpers - introduceert Aly
zich op een combinatie van
vier drums, die vaag luistert
naar de naam 'Bugerabu'. Aly
wordt omgeven door marim
ba's en vibrafoon van Anuma
dutchi, en allerhande trom
mels. Voor de pauze is het sa
bar- ensemble voornamelijk
aan het woord, gehuld in exo
tisch kleurrijk zijde, met in
hun kielzog de Hollandse
slagwerkgroep in simpel zwart
T-shirt met streepjescode op
de borstpartij.
Schitterend, opzwepend wor
den complexe ritmes tegen el
kaar gezet, tergend langzaam
verschoven, abrupt veranderd
of verwisseld. Zang, dans en
slagwerk gaan probleemloos
in elkaar over. Dynamiek
wordt in heel korte tijd dra
matisch opgevoerd om even
snel weer weg te ebben tot
fluistertonen. Spannend én
ontroerend verloopt een min
of meer geïmproviseerd werk
op de 'familie' van de djembé.
Elke djembé heeft net als in
het 'consort' van houten bla
zers z'n eigen grootte, klank
kleur en spankracht. De mu
ziek bestaat uit zogenaamde
'calls', patronen die dwingend
aangegeven worden door de
betoverend dirigerende Aly en
die vervolgens subliem wor
den uitgevoerd door het en
semble. Zo af en toe staat de
Stadsgehoorzaal te trillen op
z'n grondvesten, wordt de zaal
verdoofd door bezwerende
ritmische golfbewegingen.
Na de pauze trekt Anuma
dutchi de zegewagen met een
hele family marimba-achtige
houten slaginstrumenten 'bal-
lafoons'. De complexe Sene
galese ritmes worden toegan
kelijker voor onze Westerse
oren en letterlijk melodieuzer.
Naast ritme en dynamiek
wordt de klankkleur levendi
ger. De muziek klokt en rinkel,
en ondergaat steeds een ver
jongende, subtiele metamor
fose. Anumadutchi speelt
gaandeweg meer gedreven,
laat zich ongegeneerd opne
men in de Afrikaanse oer
stroom.
KEN VOS
Concert Kristina Fuchs Sonic Unit. Ge
zien: 10/5, de Burcht, Leiden.
De Zwitserse zangeres Kristina
Fuchs is een van de weinige
jonge jazzzangeressen die stilis
tisch een eenduidige weg heb
ben ingeslagen door niet alleen
een duidelijke keuze te maken,
maar zich ook een moeilijke
opdracht te stellen. Als leerling
van de vorig jaar overleden
Jeanne Lee, zet ze haar stem
vooral in als instrument met
pas in tweede instantie poëti
sche capaciteiten. Weinige vo
calisten zullen haar technisch
naar de kroon kunnen steken
wat betreft toonvastheid en
maatgevoel.
Fuchs' kracht schuilt vooral in
haar omgang met de harmoni
sche mogelijkheden die de mu
ziek biedt. Met haar Sonic Unit,
een groep die meer mag dan al
leen maar begeleiden, is de nog
tamelijk jonge zangeres een be
langrijke nieuwe artistieke fac
tor op de podia. Met Jeroen van
Vliet op piano en Florian Zen
ker op gitaar is gekozen voor ly
rische flexibiliteit en solistisch
tegenwicht, terwijl bassist Gulli
Gudmundsson en slagwerker
Pascal Vermeer opvallen door
hun ingetogen en subtiele spel.
De zangeres kiest voor materi
aal dat haar stem alle ruimte
biedt als improvisatie-instru
ment. Daarbij valt op hoe zui
ver en precies Fuchs intoneert,
verfrissend tussen al die fors
uithalende swing-zangeresen
die vooral door Sarah Vaughan
en Carmen McRae lijken te zijn
geïnspireerd.
Was de eerste set ongemeen
sterk door Fuchs' g
treerde aanpak, in h
van de tweede set ver
aandacht soms, doord
rangementen iets te
spel boden aan niet al
tionele improvisaties,
groep vormt Fuchs ecl
een krachtige eenh
meestal de spanni
houdt. Kristina Fuchs
aangenaam alternatief
opzichte van al die
agressieve jazzzangei
Nederland die eerden'
vallen dan puur music
AMSTERDAM FRAN^OISE LEDEBOER
Voor Karei Appel zijn het hoog
tijdagen. De 80-ste verjaardag
van Nederlands beroemdste
Cobra-kunstenaar wordt ge
vierd met tentoonstellingen in
het Stedelijk Museum, het
Haags Gemeentemuseum en
het Cobra Museum. Wie zich
tientallen jaren niets aantrekt
van modes in de beeldende
kunst en wereldroem vergaart,
is een fenomeen dat zo'n eer
betoon in zijn vaderland ver
dient. Bij een immens produc
tieve kunstenaar als Appel, spe
cialist in gemoedsuitstortingen,
ligt het gevaar van overdaad al
tijd op de loer. Tentoonstel
lingsmakers moeten streng se
lecteren en dat is in dit drieluik
helaas niet altijd gebeurd.
Het effect van schadelijke
overdaad openbaart zich het
meest opvallend in de erezaal
van het Stedelijk. De lange ach
terwand is geheel gevuld met
een aantal immense doeken uit
de serie 'Up to the Sky' uit 1998.
Met heftige korte verfstreken in
felle kleuren roept Appel ex
pressieve visioenen van woest
kolkende nachtelijke uitspan
sels op. Dat hij niet genoeg had
aan drie schilderijen om zijn
fascinatie voor de kosmos te
verbeelden, valt de kunstenaar
niet aan te rekenen omdat in
spiratie zich nu eenmaal nooit
laat temmen. Maar acht doeken
naast elkaar doen de visuele
spanningsboog snel verslap
pen. Dat effect was bij een be
perktere keus uit deze reeks
niet opgetreden.
Bijzonder zijn een i
keningen waarvoor hid
inspireren door het
geesteszieken dat hij
onder ogen kreeg in I
heeft deze tekening
voor zichzelf gehoude
hij ze als een leidraad 1
werk beschouwde. Z<
spontane uitdrukki
op zeer letterlijke
plaats van het verstal
zien vanuit het hederf
deze tekeningen inde
basis van het beeldei
bulaire waarmee Appi
lei variaties roem zoui li
In het Cobra Museu t
stelveen is een select [r
beelden uit de periodf
late jaren dertig tot e
cente, niet eerder
sculpturen uit 2000 I p
bracht. Recente beeld 3
onweerstaanbare ver 3
heid van het dier' en
senlievende demoon
zijn feestelijk gekleui
lingen van dierenkopj
zichten die in de eer!
vrolijk stemmen. Inh
beelden is dat de m
geen grenzeloze ge I
stortingen kan pe j
omdat ze anders uit
len. Dat sluit overdaai
baat uit en maakt dez
ren tot hoogtepunten
pels enorme oeuvre, i
'Pastorale chiaroscurj
lijk Museum, Amsteij
24 juni. 'Werken o|J
Haags Gemeentemusj
2 september. Beelderf
in Cobra Museum]
veen, t/m 12 augustu
Dat het emotionele bombar
dement aan kleuren en vor
men, sinds jaar en dag de sterk
ste kant van Appels oeuvre, aan
kracht wint als er een minder
groot aantal werken is geselec
teerd, toónt de rest van de ten
toonstelling. In het trappenhuis
hangt een enorm doek uit 1990
dat onder de titel 'Black Night'
twee dolende figuren in een
inktzwart universum verbeeldt:
als indringende weergave van
universele wanhoop is dit werk
op deze expositie een hoogte
punt. Hoog aan de wand heeft
het in zijn eentje een zeggings
kracht die tussen de te grote
veelheid aan schilderijen elders
zeker zou zijn weggevallen.
De thema's van Appel zijn de
afgelopen tientallen jaren niet
veranderd, zodat in het Stede
lijk een groot aantal gestileerde
mensen en dierfiguren, naakten
en landschappen aan de muren
hangt. Net als in 'Up to the Sky'
verwerkte hij deze thema's uit
puttend in series met titels als
'Horizon of Tuscany' en 'Birth
of a Landscape'. Aan deze se
ries kleeft helaas hetzelfde be
zwaar: wie er een paar heeft ge
zien, verliest de concentratie
omdat er te veel van hetzelfde
wordt getoond.
'Horizon of
Tuscany no.33'
van Karei Ap
pel, te zien in
het Stedelijk in
Amsterdam.
Foto: GPD
Het Gemeentemuseum in
Den Haag viert Appels verjaar
dag met een overzicht van wer
ken op papier dat een periode
van zestig jaar omvat. De vroeg
ste tekening is een zelfverze
kerd zelfportret in zwart krijt en
houtskool uit 1942, de tentoon
stelling eindigt met recente
werken waarin hij naast fanta
siewezens net als in zijn schil
derijen het thema van het vrou
welijk naakt uitputtend op zijn
visuele mogelijkheden heeft
onderzocht. Met name bij de
gestileerde expressieve naakten
is de winst van zijn gegroeide
concentratie zichtbaar.
Je moet niet alles geloven wat
er in de krant staat.
Je hoorde die uitdrukking
vroeger vaker dan nu. Of dat
komt door de voortschrijdende
ontlezing of misschien omdat
de kranten vandaag de dag
aan betrouwbaarheid hebben
gewonnen, laat ik hier maar
even in het midden. Feit is dat
er een ander medium voor in
de plaats is gekomen waarbij
je 'niet alles' moet geloven wat
er op staat - internet.
Op de digitale snelweg deed
deze week een even curieus als
luguber bericht de ronde. Het
handelde over de Amerikaanse
zanger Lou Reed en dan meer
in het bijzonder over diens
plotselinge verscheiden. De
zanger van het onsterfelijke
nummer Walk on the Wild Si-
de' zou, volgens een in Neder
land razendsnel om zich heen
grijpende e-mail, in het begin
van deze week plotseling zijn
overleden en gisteren nog zijn
begraven. Bij de mail van zijn
overlijden zat zelfs een reactie
van zijn Engelse confrater Da
vid Bowie. Om het allemaal
nog net even echter te doen lij
ken.
En toegegeven, aannemelijk
was het bericht in eerste in
stantie zeker wel. De New Yor
ker Lou Reed hield er in het be
gin van zijn carrière - en daar
na nog voor lange tijd - een le
venswijze op na die op zijn
zachtst gezegd ongezond te
noemen was. Drank, drugs en
vrouwen, in willekeurige volg
orde en van alles ruimschoots
te veel. Het mag wonderbaar
lijk heten dat-ie überhaupt
nog leeft en dat hij het zo lang
heeft volgehouden, namelijk al
59 jaar lang. Wat dat betreft is
hij de veel zuiniger levende
Bob Dylan - die op 24 mei de
zes kruisjes achter zijn naam
krijgt - nog knap in het
spoor gebleven.
Een misselijke grap nat
van die geflipte compuï
freak die verantwoordel
voor de verspreiding vai
loze gerucht. Datuitger
het net teisterde op heti
ment dat de maestro zei
een aantal dagen in Am
dam verblijft, naar zegg
favoriete hang-out. Reet
overigens niet in de hoo
om te stappen, maar on
te geven aan de uitvoeri
een m uzikaal project ge
POEtry. Het ging eergist
première, uitgevoerd do
gezelschap Thalia uit H
burg, nog een andere Ei
stad waaraan de man i\
ney Island zijn hart heej
pand.
POEtry, de kapitalen vet
het al min of meer, han
over het leven en werkei
de schrijver Edgar Allen
(1809-1849). Die is, niel
vallig, de grootste die Ai
op het gebied van de gri
verhalen heeft voortgeh
En dat verband - het lig
wel duimendik bovenoj.
dat spook ook wel hebb
legd toen hij vanachter
op drie hoog achter de d
van Lou Reed op het iril
in scène zette. Als een m
interpretatie van een oii
rorverhaal.
De moraal van dit verh
voorde hand - je moeti
daad niet zomaar alles
wat er op het internet g
ven staat. Dan kun je je
beter baseren op wat dit
derwetse' kranten breng
checken doorgaans hun
richtgeving. Zeker als ht
de doden gaat.
En dan nog iets geheel t
ik blijf van mening dat
der gedempte grachten
den weer open moeten,
beginnen met de Lange
Mare.
