Schol moet wachten op nieuwe haring r .4- Smaak Thee volop in trek Schepsauzen Meer multivit De betere wijn bij de Wein Speciaalzaak 20 DONDERDAG 19 APRIL 2001 ND W£ Schol wordt in ons land al hon derden jaren gegeten. Hoe lang weet geen mens. Bij opgravin gen treft men wel graten van platvissen aan, maar men heeft die van de schol tot dusverre niet kunnen determineren. Af beeldingen van de platvis, her kenbaar aan de onregelmatig verspreide heldere oranjekleu rige vlekken op de grauwe brui ne huid, komen veelvuldig voor op schilderijen uit de 16e en 17e eeuw. Schol is echter nooit zo populair geweest dat hij tot de meest gegeten vissoorten van ons land kon worden gere- Tongrolletjes of scholrolletjes? Ze staan op heel veel menukaar ten: met zalm gevulde tongrolle tjes. Meestal worden ze gepo cheerd en komen ze met een witte wijnsaus op het bord. Op zich is er niets mis mee, maar de tongfilet waarvan sprake zou zijn, is meestal vervangen door een veel voordeligere filet van schol. Ze zijn kant-en-klaar in de handel voor horecagroothan- dels en bij de vishandel die aan de horeca levert. Dat men de filets van tong kan vervangen door die van de veel voordeligere schol komt door dat het visvlees van vrijwel alle platvissen, waartoe ook de tong behoort, dezelfde structuur heeft. Daarbij komt nog, dat de schol wanneer hij in een opti male conditie verkeert wat de smaak betreft die van tong heel dicht nadert. kend. Die rollen waren wel weggelegd voor haring, schelvis en sinds enkele decennia ook voor kabeljauw. Hoewel de schol dus niet tot de top-tien van de meest gegeten vissoorten van ons land be hoort, wordt de vis wel in grote massa's aangevoerd. Driekwart van de aanvoer wordt, vrijwel altijd gefileerd, geëxporteerd naar onder andere Italië, Duits land en Oostenrijk. Schol is een platvis die tot dus verre, ten onrechte, het gehele jaar door wordt gevangen. In de periode van december tot eind mei valt de paaitijd. De vis heet dan kuitziek en is uitgesproken mager. Het visvlees is veel min der smakelijk dan de andere maanden van het jaar. Boven dien blijkt de vis bij bereiding vrijwel altijd uit elkaar te vallen. Voor de instandhouding van de soort zou het beter zijn wan neer er in deze periode een to taal vangstverbod voor schol zou worden ingesteld, een ver bod dat trouwens ook goed zou zijn voor veel andere bedreigde vissoorten in de Noordzee. In de Nederlandse vishandel is men het er in grote lijnen ook wel mee eens. De schol die in de komende weken op de markt komt, be hoort in Het Kanaal en het ui terste zuiden van de Noordzee te zijn gevangen. De kwaliteit daarvan is dan onberispelijk. De vis is er de gevolgen van het paaien te boven gekomen. Dat geldt echter niet voor de schol die noordelijker in de Noordzee wordt gevangen. Die is nog al tijd te mager en dus minder smakelijk en bij de bereiding loopt men kans op teleurstellin gen. Maar ten onrechte komt ook deze is nog bij ons op de markt. Vers aangevoerde schol in de Umuidense vishal. ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS DE BOER Het is dan ook van belang om juist in de komende weken te letten op de kwaliteit van de schol. Het uiterlijk van de vis kan boekdelen spreken. In elk geval moet de vis stevig aanvoe len en er fris uitzien. Een kuit- zieke - of een daarvan herstel lende - schol is doorgaans dun en vrij slap en ziet er ook niet al te fris uit. Opletten dus, en bij een vertrouwde leverancier de inkopen doen. Wachten tot eind mei is wellicht nog beter. Het was vroeger de gewoonte om in het voorjaar de komst van de nieuwe haring af te wachten. De aanvoer daarvan was het teken dat ook alle an dere vissoorten die in de Noordzee werden gevangen in een optimale conditie verkeer den. Tegenwoordig gaat die re gel niet meer helemaal op, om dat er ook schol buiten de Noordzee wordt gevangen. Hij komt namelijk niet alleen in de Noordzee maar ook langs de oostelijke kant van de Atlanti sche Oceaan voor, van Gibraltar tot aan de Noordkaap van Noorwegen. De schol die ten noorden van de Noordzee wordt gevangen zal de gevolgen van het paaien pas in het begin van de maand juni zijn kwijtge raakt. Schol smaakt het best wanneer hij in zijn geheel, op de graat, wordt gebakken. Alleen op die manier zal het visvlees stevig en bovendien nog sappig zijn. Voor de vis in de pan gaat, is het verstandig aan de donkere zijde twee of drie inkepingen overdwars te maken, wat het kromtrekken van de vis kan voorkomen. Doe voor het bak ken evenveel boter als olie in de pan. De schol moet op vrij hoog vuur snel om-en-om worden gebakken. Het bakken van vis in zijn ge heel is een bereidingswijze die in ons land heel duidelijk op zijn retour is. Men geeft de voorkeur aan graatloze vis en dat is dan ook de reden dat de schol gefileerd te koop is. Met die panklare filets kun je overi gens wel alle kanten uit. Ze zijn geschikt om te pocheren, te bakken, te roosteren en om er patés of viskoekjes mee te ma ken. Gebruik bij de bereiding van schol altijd een beetje meer zout dan voor andere zeevis soorten. Schol is namelijk wat flauw van smaak en dat geldt voor de filets in het bijzonder. HANS BELTERMAN Italiaanse spinaziesalade met scholfilets De Italianen laten de scholfilets na het pocheren iets afkoelen om ze daarna in stukjes te verdelen en lauwwarm In de salade te verwerken die onmiddellijk daarna wordt opgediend. In ons land is die gewoonte (nog) onbekend en laat men de vis na het pocheren volkomen koud worden. Benodigdheden voor vier eters: 400 tot 500 gram filets van schol; (zee)zout; 250 - 300 gram jonge spinazie; 100 gram Parmezaanse kaas, vliesdunne plakjes; 1 eetlepel balsamico; witte peper uit de molen; 4 eetlepels olijfolie (extra vergine); 2 bosuitjes, met veel groen, in smalle ringetjes gesneden; 8 gevulde (paprika) groene olijven, in plakjes gesneden; 3 zongerijpte tomaten, ontveld, in parten gesneden. Spoel de filets onder stromend koud wa ter. Breng een royale hoeveelheid water aan de kook. Voeg wat zout toe. Leg de filets in het water en houd alles vier tot zes minuten (tijd is afhankelijk van de dikte van de filets) tegen de kook aan. Laat de filets op keukenpapier uitlekken en zoveel mogelijk opdrogen. Verdeel de vis (lauwwarm of koud) in kleine stukjes. Spoel de spinazie in ruim koud water. Neem de dikste stelen weg. Maak de spi nazie droog (slacentrifuge). Maak de dressing door eerst balsamico te vermen gen met wat zout en peper. Blijf zo lang roeren tot het zout is opgelost. Klop daarna de olie erdoor. Leg de spinazie, grof verkruimelde plakjes kaas en in stukjes verdeelde scholfilets in een kom. Schep alles luchtig om. Schenk de dres sing erover en schep alles nog enkele malen voorzichtig om. Presentatie: Verdeel de salade over de borden. Strooi bosuitjes en olijven er over. Schik de in parten gesneden toma ten erbij. Tip: Geef er focacciabrood bij en zet een karafje met de allerbeste olijfolie (extra vergine) op tafel. Scholfilets met gekruide tomaten uit de oven Een speels ovengerecht waarvoor een oorspronkelijk gerecht, gecreëerd in de jaren '20, in de keuken van een restau rant in Antibes aan de Riviera model heeft gestaan. Het gerecht wordt tegen woordig vrijwel overal in Frankrijk opge- Benodigdheden voor vier eters: Ongeveer 500 gram scholfilets; (zee)zout; 4 eetlepels droge witte wijn, zoals Sauvignon blanc; 2 eetlepels olijfolie, traditioneel; 6 middelgrote zongerijpte tomaten, ontveld, vruchtvlees in blokjes gesneden; 12 groene olijven, ontpit, grof gehakt; 1,5 eetlepel fijngehakte bladpeterselie; 2 knoflookteentjes, ragfijn gehakt of uitgeperst; 2 bosuitjes met veel groen, ragfijn gesnipperd; witte peper uit de molen; 50 gram fijn geraspte Parmezaanse kaas. diend. Inmiddels bestaan er tientallen varianten dat op het oorspronkelijke re cept. Spoel de scholfilets onder stromend koud water. Maak ze droog met keuken papier en wrijf ze in met wat zout. Laat ze tien tot vijftien minuten liggen. Bestrijk bodem en wand van een oven vaste schaal met een kwastje met olijf olie. Schenk een bodempje wijn in de schaal. Schik de filets naast elkaar in de schaal. Schep in een kom tomaten, olijven, pe terselie, knoflook, bosuitjes en een eetle pel olijfolie luchtig door elkaar. Voeg een beetje zout en wat peper toe. Bedek de vis met het tomatenmengsel. Strooi de kaas er over en besprenkel de kaas met het restant van de olie. Plaats de schaal op het rooster in het midden van de tot 200 graden voorver warmde oven. Zodra zich een mooi goudbruin korstje op het gerecht heeft gevormd kan de schaal uit de oven wor den genomen. Presentatie: Dien het gerecht in de oven schaal op. Geef er komkommersalade met paarse shiso(cress) en gekookte, met boter en bieslook omgeschudde, (kriel) aardappeltjes bij. Scholfilets met sinaasappels in folie Een gerecht met oosterse ac centen. Het is te vinden op de kaarten in de restaurants van onder andere grote luchthavens in Europa en Azië. Maar in het restaurant van de luchthaven van Sin gapore worden er geen si naasappels maar appels in verwerkt. Spoel de filets onder stro mend koud water. Maak de vis droog met keukenpapier. Wrijf de filets in met het mengsel van wat zout, ker riepoeder en peper. Laat ze ten minste tien minuten lig gen. Schil de sinaasappels zo dik af dat ook de witte onder huid wordt weggenomen. Snijd de partjes tussen de vliezen uit Verwijder even tuele pitten. Leg vier velletjes aluminium folie uit. Bestrijk de velletjes met wat olie. Schik de filets op de folie en bedek ze met de sinaasappelpartjes. Roer in een kommetje li moen- of citroensap, gem ber, gembersiroop, sojasaus, rijstwijn of sherry en ander halve eetlepel olie krachtig door elkaar. Schep het mengsel over de sinaasap pelpartjes. Vouw de folie niet al te strak om de vis en sinaasappel partjes heen. Doe het wel zo, dat je goed gesloten pakjes krijgt. Leg de pakjes op een bak plaat in het midden van de tot 180 graden voorver warmde oven. Na een kwar tier of enkele minuten langer kunnen de pakjes uit de oven worden genomen. Presentatie: Leg de pakjes op voorverwarmde borden. Laat uw gasten aan tafel de pak jes zelf openen. Geef er droog gekookte rijst apart bij- Benodigdheden voor vier eters: Acht flinke filets van schol, samen ongeveer 700 gram; zout; milde kerriepoeder; witte peper uit de molen; 3 sinaasappels; 1 eetlepel limoen- of citroensap; 1 eetlepel fijngehakte geconfijte gember; 0,5 eetlepel zoete (Indonesische) sojasaus (ketjap manis) 1.5 eetlepel gembersiroop; 1,5 eetlepel Chinese rijstwijn of droge sherry (fino); ongeveer 2,5 eetlepels (zonnebloem- of arachide)olie. Remia introduceert haar nieuw ste schepping: culinaire Schep sauzen in een vierkante verpak king. Zeven nieuwe sauzen moe ten een 'extra dimensie' geven aan gezellig tafelen. De verpak king kan zo op tafel en maakt het overscheppen in een schaaltje overbodig. Geen geknoei meer met glazen flesjes waar altijd te veel of te weinig uit komt. Boven dien zijn de bakjes in de koelkast te stapelen. De nieuwe smaken zijn: knoflook, kerrie met ananas, whisky, chili, mosterd, remoulade en barbecue. Roosvicee breidt zijn assortiment Multivit-kant en klaar uit. Naast bosvruchten en perzik komen er de smaken sinaasappel-citrus en appel-rode vruchten bij. Alle smaken zijn te koop zowel in her- sluitbaar literpak als in handige meeneempakjes. speciaalzaak Het logo van de Duitse Wein Speciaalzaak. FOTO QPD Een samenwerkingsverband van 21 luxe wijnhandels gaat Duitse droge wijnen van topkwaliteit verkopen. Een eigen logo en de titel 'Wein Speciaal zaak' moeten zorgen voor herkenbaar heid. Volgens Nederlandse wijnliefhebbers zijn Duitse wijnen altijd zoetig en sim pel. Dat is een misverstand; er zijn tal van droge wijnen van hoge kwaliteit. In Engeland bijvoorbeeld staat Duitse wijn uitstekend aangeschreven. Vooral de edele rieslings worden daar op het zelfde plan gezet als de grote bor deaux en bourgognes. Duitsland ligt klimatologisch aan de rand van de zone waar wijndruiven kunnen rijpen. Dat heeft de stijl van de wijnen bepaald. Kenmerkend voor Duitse wijn is het lage alcoholgehalte; de meeste wijnen komen niet boven de negen procent uit. Alleen de beste druiven, van de beste wijngaarden, rij pen volledig. De rest blijft zitten met een hoog gehalte aan zuren, iets wat traditioneel bestreden wordt met 'süssreserve'. Daarbij wordt aan de wijn na de vergisting wat achterge houden druivensap toegevoegd, wat voor een zoetere smaak zorgt. De gro te Duitse kwaliteitswijnen hebben die techniek niet nodig. Zij hebben vol doende alcohol en extract om voor een harmonieuze smaak te zorgen. In Duitsland worden honderden ver schillende druivenrassen gebruikt. Opvallend is dat bij de top van de wij nen het overgrote deel van de riesling druif is gemaakt. Hij zorgt voor intens geurende wijnen die, anders dan wel gedacht wordt, uitstekend kunnen rij pen. Juist Duitse rieslings ontwikkelen een groot bouquet na een aantal jaren. Sommige wijnen uit goede jaren blij ken na een eeuw nog uitstekend te zijn. In Nederland heerst al lang een 'kip of het ei'-situatie: Duitse topwijn is slecht verkrijgbaar en de handel neemt deze niet in voorraad omdat hij niet verkocht wordt. Daar komt nu verandering in. Op initiatief en met hulp van het Informatiebureau voor Duitse Wijn hebben 21 gerenommeer de wijnhandels besloten een assorti ment kwaliteitswijnen uit Duitsland te REDACTIE: RIEN POLDERMAN 023-5« Groene thee, mengsels van kruiden en bloemen, rooi- bosthee uit Zuid-Afrika. Het zijn allang geen drankjes meer voor alternatievelingen. Van huisvrouwen tot jongeren en gestresste managers, heel Ne derland is aan de thee. Nederlanders houden van thee. Gemiddeld dronken we in 1999 per hoofd van de bevolking 95 liter thee, twee kopjes per dag. Verreweg de meeste Nederlan ders drinken elke dag in ieder geval eenmaal thee. Volgens het Koffie en Thee Informatie Bu reau wordt er steeds meer kruidenthee gedronken. Het marktaandeel van die mengsels van kruiden (en soms specerij en) is in een paar jaar tijd ver dubbeld. De opmars van kruid enthee en groene thee gaat ten koste van de thee met vruch tensmaakjes en de gewone zwarte thee, de populariteit daarvan is gedaald. Vooral groene thee is aan een flinke opmars bezig. Groene thee bevat veel anti-oxidanten en die zouden de weerstand verhogen tegen hart- en vaat ziekten en kanker. Als de thee bladeren van de struik Camellia Sinensis geplukt worden, zijn ze groen. Zwarte thee is gefer menteerd, gerijpt. Als de blade ren gekneusd worden, komt er vluchtige olie vrij. Dat brengt de gisting (fermentatie) op gang. Groene thee rijpt niet en is dus ongefermenteerd. Tussen groene en zwarte thee in zit de oolong-thee, die maar half gefermenteerd is en kort heeft gerijpt. Witte thee wordt gemaakt van de jongste blaad jes of knoppen van de theestruik, die alleen maar ge stoomd en gedroogd zijn en zo een frisse smaak geven. Rooi- bosthee komt helemaal niet van de theestruik, maar van een struik in Zuid-Afrika, de Aspala- thus. De gedroogde blaadjes van deze struik geven een rode thee, die vooral zuiverend werkt. Groene thee moet anders wor den gezet dan de traditionele zwarte. Als je op groene thee kokend water giet, zoals je dat bij zwarte doet, dan komt tan nine vrij en wordt het heel bit ter. Je moet het water in de pot gooien, even jaten afkoelen en dan pas de groene thee erin doen en kort laten trekken. Kruidenthee wordt precies zo gezet als zwarte thee, alleen laat je die net zo lang trekken als je het zelf lekker vindt. Sommige mensen vinden zoethout bij voorbeeld zo lekker dat ze zoet houtthee wel acht minuten la ten trekken. Wie mengsels van kruiden of bloemen koopt doet er goed aan voor doorzichtige verpak kingen te kiezen, zodat te con troleren is of de mix wel vers is. 0 0 li Ook in groene thee zijn veel e soorten te onderscheiden.! j' nese groene thee is te herkts nen aan de naam SenchaT zijn ook varianten met smaa n jes te koop, voor mensendi M J' wat bittere afdronk van ge»j groene thee niet weten tew r' deren. Veelgebruikte toevot 9 gen zijn vanille, kersen en ir s' De consument van nu kiest alleen voor alternatieve th& Sl soorten, maar wil ook wel a thee maken op een anderei c nier. Hij of zij is bijvoorbeet vakantie geweest in Turkijei ei wil weten hoe je zulke sterke thee zet en welk type je das moet gebruiken. En als alten tiefvoor een borrel geven n sen steeds vaker een high te; met tenminste drie soorten thee. Een goede combinatie een gewone Ceylon, die iede een lust, een earl grey (geaio matiseerde thee met bergaa omdat dat traditie is, en een milde Darjeeling. Zo wordt theedrinken een ritueel dat) ma past in het streven naai haasting. '9 Hi Over de hele wereld wordtil gedronken. Oorspronkelijk komt thee uit China waar hi S€ in 2737 voor Christus beker Keizer Shen Nung liet toenp ongeluk een paar blaadjest de camelliastruik in een pot kend water vallen. Cha, not men de Chinezen thee. Thee wordt verbouwd op plantagt j?' die zijn gelegen op berghelli gen in de (sub)tropen. Thee va komt uit de Himalaya (datje ling), China, Indonesië, Jap: Kenia, Rusland, Turkije, Zui Amerika en Sri Lanka. Alleen thee die voor minster 50 procent uit Sri Lanka kort (het voormalige Ceylon) mij Ceylonthee heten. Voor dei te liefhebber is de first flush eerste pluk van het seizoen, m' de Darjeeling het summum Die thee, die in maart op de markt komt, is peperduur, soms wel 13 gulden per »i er hangt een spannende sfet omheen als bij de beaujolai primeur. De secondfliish{\i de pluk) is al veel minder d f maar minder bijzonder. In veel landen zijn tradities staan rondom het drinken* thee, van de Japanse ingew kelde ceremonies tot de Tim theehuizen en de Engelse tea. In thee zit theïne, een opwel kende stof (vergelijkbaarme cafeïne in koffie). Per kopt1®- krijgt de gebruiker 30 müli| theïne binnen, in een kopi zit 75 milligram cafeïne. Te theïne kan rusteloosheid en duizeligheid veroorzaken, m dan moet je minstens 13 kop pen thee per dag drinken. Re (oeyi FREDERIKE KROMMENDIJK ter Sto elke v nwoc gaan voeren. Op basis van internatio nale publicaties en proeverijen zijn vijftien Duitse producenten van hoog niveau geselecteerd waarvan de wij nen geïmporteerd worden. Elke deel nemende 'Wein Speciaalzaak' maakt daaruit zijn eigen keus. Belangrijk is dat de consument goed voorgelicht kan worden over de smaak en de ken merken van de wijnen. Probleem bij Duitse wijn is namelijk dat de etiket ten ingewikkeld zijn en de gebruikte termen niet aangeven of de inhoud droog, halfzoet of zoet is. Uit de prij zen blijkt dat er niet geconcurreerd wordt met het supermarktkanaal. Er zijn flessen verkrijgbaar vanaf dertien gulden, maar het merendeel van de wijnen kost tussen de twintig en de veertig gulden. ONNO H. KLEYN Voor meer informatie over de deelnemende winkels: Informatiebureau Duitse Wijn, telefoon 071-560.20.40. Internet: www.duitsewijn.nl PUZZEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kruiswoordraadsel 13 14 15 16 HORIZONTAAL: 1. Openen; 8. ontsteking aan een vinger; 9. Duits lidwoord; 10. Zuid- Amerikaans land; 13. heer; 14. roem; 15. hectare; 17. boom; 19. Parijse nachtclub; 17 18 20. slastronk; 21. ooievaar; 23. als onder; 24. clown; 25. oude lengtemaat; 26. oude Russische afstandsmaat; 28. Trans-Europa-express; 30. hij ruste in vrede (Lat.); 33. duikeling. VERTICAAL: 1. Voegwoord; 2. monnikskleed; 3. enz.; 4. burgemeester (Fr.); 5. steen; 6. vogelproduct; 7. de onbekende; 11. drug; 12. snoepgoed; 13. bordspel; 16. hoger beroep; 19 21 22 23 24 25 17. groet; 18. arrondissement; 22. rondhout voor balletoefeningen; 26. grasland; 27. vlekkenwater; 28. tuberculose; 29. europium; 31. voorzetsel; 32. procureur-generaal(afk-). 26 27 Oplossing van woensdag: 28 29 30 31 32 Horizontaal: 1. Skisok; 7. arena; 8. apart; 9. strop; 10. grof; 11. alinea; 12. sonate. Verticaal: 2. Knaap; 3. schaar; 4. kortaf; 5. mans; 6. weerzien; 10. gade; 11. aas. 33 HET WEER Structureel wisselvallig Nederland klaagt steen en been over het slechte weer van de laatste tijd en dat is be grijpelijk. Aangename voorjaarsdagen zijn op één hand te tellen en het blijft maar on bestendig. Het wisselvallige karakter van het weer is opmerkelijk structureel. Zo was de herfst in onze regio uitgesproken nat (Beverwijk 508, Wassenaar 479 millimeter) en stond de hoogzomer in het teken van de somberste juli sedert 1919. De laatste werkelijk fraaie periode dateert van vorig jaar mei. Nederland beleefde toen een historische meizomer. In De Bilt werden 12 zomerse dagen (25 graden en hoger) op rij geregistreerd. Zoiets was nog nooit eerder voorgekomen. Waar menigeen momenteel vooral naar hunkert is zonneschijn. Schiphol telt deze maand slechts één dag met ruim 10 uren zon terwijl de daglengte oploopt van 13 tot bijna 15 uur. Meer uren zonneschijn bete kent automatisch ook minder regen en ho gere temperaturen. Ondanks de voortschrijdende paaskou valt het met de temperatuur nog wel mee. De gemiddelde temperatuur in De Bilt, bere kend tot en met paasmaandag, bedraagt 8,3 graden en dat is gelijk aan het nieuwe maandgemiddelde. Het dikker worden van de koude luchtlaag (op 5 kilometer -37) liep vandaag uit op fik se winterse buien met ook onweer. Ook morgen vallen er nog enkele buien die op nieuw van onweer vergezeld kunnen gaan. De drukverschillen worden echter vrijH waardoor het overdag niet of nauwelifj waait. Morgenavond wordt een tot matig en! de kust vrij krachtig toenemende noord noordoostenwind verwacht. De temp; tuur komt 's middags uit op 10 graden terdag ontstaat boven de Noordzee ef ne van hogedruk. Onder invloed van* zone nemen de regenkansen af, maai9 het helemaal buivrij zal blijven is twijtó achtig. Verder wordt weer een toenam* de uit noordelijke richtingen waaiende wind verwacht. De vooruitzichten vooff® zondag zijn tamelijk onzeker.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 10