De nieuwe
ouders van
Bontje 319
r
Gesprek van de Dag
Boodschap aan Syrië
Jenever
Hemels
Spijkerman gaat
strijd aan met
Starmaker-single
WOENSDAG 18 APRIL 2001
JEN
De actie 'Leef mee met de boer, ads
een koe' ls een initiatief van de Slid NH
Milieubewustzijn. Het tclefoonnuffi i.+c
(VW-fiSSQRRQ l"
Actie 'Adopteer een koena twee weken al doorslaand succes
Ruim 2000 burgers heb
ben inmiddels een koe
geadopteerd. De on
langs gestarte actie van
de Stichting Milieube
wustzijn is daardoor nu
al een doorslaand suc
ces. Burgers steken de
gekwelde boerenstand
zo een hart onder de
riem. Maar hoe verloopt
nu een eerste kennis
making tussen een bur
ger en een geadopteer
de koe? En hoe zit het
met de bezoekregeling?
Hij omschreef ooit toenmalig
onderwijsminister Ritzen als
een slijmbal, hij weigerde een
lintje en door de studenten
werd hij op handen gedragen.
Professor dr. Lammert Leertou
wer (nu 69 jaar) uit Leiden
schuwde in het verleden de pu
bliciteit, maar nu vindt hij het
hoog tijd voor actie. Hij adop
teerde samen met zijn vrouw
Lies een koe. Bontje 319 heet
ze.
Bontje is zich niet bewust van
de hooggeleerde aandacht. Ze
staat samen met 135 andere
koeien in de stal van Truus en
Theo Spruit in Zegveld, een ge
hucht midden in het Groene
Hart. Het Leidse echtpaar mag
vanwege de mond- en klauw-
zeerepidemie niet te dicht bij
komen. Ze kijken daarom van
enige afstand naar het zwart-
-witte dier dat in de deurope
ning van de stal poseert voor de
foto. Maar Bontje is nu wel een
beetje, een heel klein beetje
hun koe.
Aan de keukentafel ontspint
zich even later een gesprek tus
sen de beide families. De fami
lie Leertouwer is de personifi
catie van de academische bui
tenwereld; hij was tussen 1991
en 1997 rector magnificus van
de Leidse universiteit en zij was
In de stalopening staat Bontje 319
de geadopteerde koe van Lies en Lammert Leertouwer
werkzaam in het maatschappe
lijk werk.
Het veebedrijf van de familie
Spruit is 30 hectare groot en
van de 135 koeien is de helft
jongvee. Truus en Theo zijn
vooral realistisch. Van hun zes
kinderen werken er vier mee op
de boerderij. Het vee wordt zo
wel aangewend voor de melk,
het vlees als de huid. Dus geen
al te sentimentalistisch gedoe
over slachten. „Wij zijn hier
tenslotte ook maar een poosje",
is een eerste relativering die
aangeeft dat de koe er is voor
het economisch gewin.
De kloof tussen boeren en bur
gers is gigantisch, begint de
Zegveldse veeboer zijn verhaal.
Hij signaleert vandaag de dag
mensen- en boerensoorten.
Agrariërs die in de ogen van de
stadse lui gezien worden als
wandelende mestvaalten, ter
wijl burgers het verschil tussen
een stier en een lammetje niet
kennen. En nu de ene na de an
dere veeziekte zich voltrekt, lijkt
de boerenstand steeds meer in
het verdomhoekje te geraken.
Beide families zijn daarom blij
met de actie van de Stichting
Milieubewustzijn. De stichting
wil een eind aan het onbegrip
maken en is enige weken terug
de actie 'Leef mee met de boer
en adopteer een koe' begon
nen. Met als enig doel boer en
burger weer bijeen te brengen.
Het adoptieplan sloeg aan en
inmiddels zijn er al 2400 aan
meldingen (waaronder school
klassen en gezinnen) binnenge
komen. Voor 100 gulden heeft
men al een adoptiekoe. Het
aantal veeboeren dat meedoet
met de actie is vooralsnog ge
ring, namelijk 25, maar zij be
schikken tezamen wel over
1250 koeien.
Voor Lies Leertouwer is de
adoptie vooral een symbolische
daad., Ze licht toe: „Ik zie het
een beetje als onberadert me
delijden. Ik laat mijn hart spre
ken, want ik heb echt het gevoel
dat de boerenstand een steun
tje in de rug nodig heeft. En
sentimenteel ben ik al helemaal
niet, want als Bontje over twee
jaar wordt geslacht, zit ik daar
niet mee. Ik zie meer dat alle
koeien hier nu een beetje mijn
koeien zijn."
De veeboer (47 jaar) benadrukt
dat het er niet zozeer om gaat
of zijn bedrijf nu wel of niet als
intensief of als biologisch te
boek staat, maar dat het gaat
om de manier waarop hij sa
men met zijn vrouw en kinde
ren zijn bedrijf runt. En vooral
hoe hij met zijn vee omgaat. „Ik
ben én modern én verschrikke
lijk ouderwets. Mijn ideaalbeeld
is een liefdevol systeem creëren
dat zowel voor het vee als voor
de natuur goed is. Dan is het
ook goed voor ons en voor de
consument. Ik'zie dan het beeld
voor me van toen ik nog een
jochie van 7 was. Een bedrijf
waarbij de koeien buiten lopen,
er haasjes rondspringen, ik gras
maai met de zeis, de grutto's in
het gras broeden en de sloot
kanten vol onkruid staan."
Spruit zou de actie daarom het
liefst willen omdopen in 'Adop
teer een jonge boer'. „Want niet
alleen de koeien, maar de hele
boerenstand wordt eigenlijk be
dreigd. We worden niet alleen
door de veeziekten getackeld,
maar we worden ook inge
klemd door projectontwikke
laars en landschapsinstellingen.
Voor veel geld wordt het boe
renland opgekocht. Dat is de
doodsteek voor de boeren
stand, want als er gèen jonge
boeren meer zijn, is het snel ge
beurd. Want voor ons is er geen
museum."
De Leidse hoogleraar die gods
dienstwetenschapper is, hoopt
dat de actie vooral bijdraagt tot
een verbetering van het dieren
leed. Hij is absoluut geen vege
tariër, stelt hij nadrukkelijk en
sust het geweten door vlees te
kopen bij de scharrelslager.
„Maar het is echt God geklaagd
dat wij als de slimste zoogdie
ren zo met onze dieren om
gaan. Een dier is ook een
schepsel God! En natuurlijk zijn
door alle eeuwen heen dieren
gebruikt, maar het huidige ge
zeul en gesleep van levende
dieren door heel Europa moet
echt afgelopen zijn. Waarom
kunnen subsidies die nu aange
wend worden om meer te pro
duceren niet worden gebruikt
om minder te p
Als het na vele gastvrije k(
koffie tijd wordt om terug
Leiden te gaan, wordt ero
valreep een volgende afsJ
gemaakt. Als de mkz hetfl
ne Hart met rust laat enBf
heeft gekalfd, komt het ej
paar Leertouwer beslist n|
eens op bezoek. Samen ra
kleinkinderen, want die ra
wel eens een echt kalfje zij
„En komt u dan ook een li
naar ons, in Leiden?", isdf
dervraag van Leertouwer.!
Bontje 319 in enkele urenj
basis is geworden voor et
nieuwe vriendschap.
IRENE NIEUWENHUUSE»
^Sommen taar
Met het bombardement op een Syrische radarinstallatie
in Libanon heeft de Israëlische premier Ariel Sharon
zijn spierballen laten zien. Het bombardement was de
eerste militaire confrontatie met de Arabische buur in
vijfjaar tijd. De actie was een vergelding voor een aan
slag door de terreurbeweging Hezbollah op een Israëli
sche soldaat. Syrië is als bezetter van Libanon brood
heer van deze 'verzetsbeweging'.
In zoverre was de radarinstallatie een legitiem militair
doel. Sinds de terugtrekking van de Israëlische troepen
uit Zuid-Libananon door Barak, maakt Hezbollah daar
de dienst uit. Met dien verstande dat er zonder Syrische
instemming geen kogel of raket op Noord-Israël wordt
afgevuurd. Hezbollah onderhoudt nu in de vörm van
enkele onbetekende stukjes land onder de naam Sheba
Farms een 'heet' front met Israël. De Verenigde Naties
erkennen de aanspraken van Libanon op Sheba Farms
niet.
De Syriërs zelf durven geen rechtsteekse confrontatie
aan met het veel modernere Israëlische leger, en zijn
daarom gebaat bij het bestaan van het mini-ffontje om
hun eis inzake de teruggave van de Golan-hoogvlakte
klacht bij te zetten, en om de Palestijnse intifada met
een moordaanslag of raketbeschieting af en toe een
hart onder de riem te steken. In Libanon zelf groeit in
middels de weerzin tegen de aanwezigheid van 35.000
Syrische militairen en Hezbollah. Nu de Israëlische be
zetter is vertrokken, heeft het land geen belang meer bij
een rol als frontstaat in de strijd tegen Israël.
Hoe dan ook, voor Sharon komt de actie van Hezbollah
niet slecht uit. Aan de Palestijnse intifada valt voor hem
geen eer te behalen. Elke dode Palestijn wordt meteen
in de martelaarstand verheven. En wat Israël ook doet,
de publieke opinie in de wereld blijft gekeerd tegen de
partij die met tanks op stenengooiende jongeren schiet.
Met de luchtactie tegen Syrië kan Sharon eindelijk laten
zien dat met hem niet te spotten valt. Dat hij liever de
confrontatie met Syrië aangaat dan zich voortdurend te
laten provoceren.
Jarenlang praten heeft Israël noch de Palestijnen veel
opgeleverd. Met Sharon heeft de Israëlische kiezer voor
de harde lijn gekozen. Of deze lijn de vredesbesprekin
gen weer uit het slop kan halen, valt nog te bezien.
Maar voorlopig doet Sharon precies waarvoor hij geko
zen is.
ïelevlsie
Het zal nu zo'n tien jaar geleden zijn. En nu pas herin
ner ik mij de aanleiding weer. Mijn moeder, toen nog al
lerminst hoogbejaard, had het plotseling over euthana
sie.
Dat was in de periode dat Drion zijn ideeën'opperde.
'We leven in een samenleving waarin het niet verboden
is jezelf van het leven te beroven'- dat was toen al geen
misdrijf meer - 'maar we laten de mensen die dat willen
van een flat springen of voor de trein, we bieden niet de
mogelijkheid om op een humane manier het leven te be
ëindigen'.
En mijn moeder zei: 'Zo lang die pil er niet is, sluit mij
dan maar op in een kamer meteen fles jenever en een
doosje'pijnstillers'.
En ik schrok.
Ik zou bijna zeggen 'ik schrok me dood', maar daar zou
Jaap de Hoop Scheffer weer een probleem mee hebben.
Die had het ook weer over de uitspraak van minister
Borst dat 'bejaarden die zich dóódvervelen, het leven,he
lemaal gehad hebben en geen reden meer zien om door
te gaan, geholpen zouden moeten worden'. Maar dat
heeft de minister nooit gezegd, beweerde ze gisteren zo
wel in B en W als in Nova.
Zij zou er 'vrede mee hebben', zei zij. Als het leven klaar
is, maar nog niet afgelopen. Geen sprake van een fysiek
ondraaglijk lijden, maar van een mentaal einde dat al
bereikt is.
In B en W probeerden een huisarts en een criminoloog-
die al fulmineerde tegen de euthanasiewet - Borst ervan
te overtuigen dat het echt niet kan, een 'pil van Drion'.
Maar dat was ook niet haar opzet. De discussie moest
maar eens aangezwengeld worden, vond ze. En die kan
dan nog wel jaren duren.
In Nova werd de oude Drion zelf nog maar eens opge
trommeld. Die maakte zijn verhaal nog een keer duide
lijk. Als je niet meer wilt, dan wil je niet meer, en daar
kan niemand iets aan veranderen.
Nu ben ik het niet altijd eens met mevrouw Borst. Vaker
niet dan wel, want ik ben een roker. Zo een die al tien
keer is gestopt voor een paar dagen maar die de prijs van
een pakje nog steeds niet belangrijk genoeg vindt om in
stress-situaties niet weer te beginnen.
Maar in dezen kan ik toch vrede hebben met het stand
punt van de minister. Klaar is klaar. En dat bepaalt nie
mand anders voor mij, dat weet ik alleen zelf
En dat wist mijn moeder tien jaar geleden al. Zij is nog
steeds niet hoogbejaard, het is nog steeds geen tijd voor
de fles jenever. Maarzij heeftal wel een euthanasiever
klaringgetekend. En mocht het zo ver komen, dan ben
ik nog steeds bereid om voor haar naar de slijter te wan
delen.
Kan ik onderweg meteen even sigaretten halen.
WIL BUYS
hulpzaam. Ga de spoorbomen over, dan even
links en weer rechts en alsmaar door, dan loop
je vanzelf tegen een grote schutting aan, klinkt
het in de Twentse tongval, een mengsel van
midwinterblazen en drinken uit een beugel-
fles. De geoefende wandelaar is in dikke tien
minuten op de plek van het onheil en van de
houten schutting ter hoogte van anderhalve
uit de kluiten gewassen Tukker. Het hele ge
bied is in die schutting verpakt. Van de Lason-
dersingel, de hoek om de Deurningerstraat in
en dan driehonderd meter verder weer naar
rechts, de Roomweg op. Daar heeft de ramp
toerist meteen de brou werij in de rug als een
grijswitte vesting vol bittere hop en Grolsch dat
geen bier wil worden. De schutting is kwistig
met kinder- en gewone tekeningen. Gedichten
in diverse versvormen, onverholen kritiek van
slachtoffers op de gemeente, in een verre hoek
een geïmproviseerd gedenkteken voor een jon
ge vrouw, haar foto staat: erbij, een tuiltje bloe
men ook en de woorden 'Waarom jij?', de
wanhopige vraagzin waarop geloof en filosofie
al sedert den Beginne van de mensheid de
valste tanden stukbijten.
Op verschillende plekken in de schutting zijn
doorkijkvensters. Ze doen denken aan de
schoenendoos van vroeger, waarin je allerlei
moois had vastgelijmd en waarin oma en opa
door een gaatje a raison van een stuiver een
blik mochten werpen. In Enschede is die
schoenendoos gratis. De ramptoerist tuurt na
een klein jaar nog altijd naar een afgebrand
dorp, Coventry of Dresden op schaal. Puin en
verwrongen ijzer. Vreemd eigenlijk dat er nog
een schutting omheen staat, want rouw en
verdriet zijn een kwestie van voelen en beet
pakken'.
Wat deed ik in Enschede? Het Rijksmuseum
Twenthe heropende paaszaterdag zijn deuren
voor het publiek. Het gebouw, ook aan de Las-
ondersingel en op de voeg van het rampgebied
dus liep averij op, maar liet lot spaarde vrijwel
alle kunstschatten. 'Hemelse beelden' heet het
nieuwe begin. Het zijn tachtig beelden middel
eeuwse devotie van hout en vol goede hoop op
het hiernamaals, particulier een leven lang
bijeenverzameld door meneer Goldschmidt,
een bevlogen professor die in Eindhoven
woont, maar geboren is in Enschede. 'Hemelse
beelden was al lang vóór de ramp gepland, zei
de directeur van het museum in haar ope
ningswoord.
Er staat aan de Lasondersingel weer veel
brandbaars van grote schoonheid bij elkaar.
Laat de Voorzienigheid alsjeblief niet nóg een
keer met Vuur spelen.
Muzieklegende en ex-Beatles
zanger PAUL MCCARTNEY ont
moet vandaag de Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken, Colin Powell. McCartney
krijgt gelegenheid om toe te
lichten waarom hij tegen land
mijnen is. McCartney en zijn
vriendin Heather Mills zijn fer
vente pleitbezorgers van land
mijnslachtoffers. Mills begon
een actie om lichamelijk gehan
dicapten in oorlogsgebieden van
kunstledematen t'e voorzien. Po
well lijkt belangstelling te heb
ben voor de mening van popster
ren over maatschappelijke on
derwerpen. Vorige maand ont
moette hij U2-zanger Bono om
met/hem te praten over schuld
aflossing voor arme landen.
Een Britse CHAUFFEUR
45 kilometer over de sne
gereden met een LIJK op
dak van zijn vrachtwagen
gens de politie gaat heli
een zelfmoordactie. De'
zou van een brug zijn gei
gen en zo op de truck zij
rechtgekomen. Het lijkv
pas ontdekt toen de bes!
der op zijn bestemming!
ten noorden van Mache
aankwam. Dechauffeui
klaarde tegenover de po
'een doffe klap' te hebb
hoord in de buurt van Li'
pool. Hij is toen even uil
stapt en heeft de wagen
specteerd. Omdat hij.nil
zonders zag is hij maar'
doorgereden.
BURGEMEESTER José Leon Malagon van het Spaanse plaatsje Zagra heeft de 1200 dorps
ners per gemeentelijke verordening verboden ZIEK te worden. De reden: Zagra is in het wei 1
de totaal en de rest van de week het grootste deel van de tijd verstoken van huisartsenhulp
verordening moet gezien worden als een protestactie. Alleen door de week is er gedurende! 1
uur per dag een arts in het dorp, dat in de buurt van Granada ligt. De burgemeester verteld!
zieken uit zijn dorp naar het hospitaal van het 20 kilometer verderop gelegen Loja moeten,
lijkt niet erg ver, maar de verbindingsweg iszeer bochtig en het wegdek zit vol gaten, waard
rit per auto zeker een uur kost. ,,Dat biedt tal van mogelijkheden om onderweg te overlijden -
Jack Spijkerman foto ron richel
M,
ensclijk
Omdat ik in Enschede moest zijn nam ik twee
treinen eerder. Tegen mijn gewoonte in, want
v in Enschede is niet zoveel te halen. Luidt
de bestemming Maastricht, Amsterdam
of Den Bosch dan trek ik royaal tijd
uit. Het verorberen van een Bossche
bol, de Brabantse variant van de
moorkop, is tijdsintensief. Maas
tricht is buitenland op Nederlands
grondgebied. Nergens neem je de
maatschappelijke koorts zo goed
op als in Amsterdam. Maar in een
plaats als Enschede zoek ik om te
beginnen de gele vitrine op het
perron die vertelt, hoe laat de
trein weer teruggaat.
Zo zou het altijd zijn gebleven als
het nooit 13 mei 2000 was gewor
den. Toen maakte de ramp met het
vuurwerk van de hologige textielge-
meente een wereldstad. Sedertdien
zit 'Enschede' als trefwoord in het ar
chiefvan CNN en zover is Den Bosch
met zijn bol nooit gekomen. Het is
nu elf maanden later en even puzze
len, hoe te wandelen naar Roombeek,
de wijk die er niet meer is. De VW
van Enschede heeft er geen trekpleister
van gemaakt, maar bewoners zijn be-
Waas en Peter Heerschop lanceerde Spijker
man het initiatief in de tv-uitzending van afge
lopen zaterdag. Muziekproducent Sony Music
heeft gisteren bevestigd het nummer op single
uit te brengen en het viertal te begeleiden in
hun beoogde spoedcarrière. De single moet
begin mei in de winkel liggen. De opbrengst
van het nummer gaat naar een nader te bepa
len goed doel.
„Als je hét succes van de single kan beoordelen
aan de hand van de kijkcijfers, zouden we toch
minstens even ver moeten kunnen komen",
gokt Spijkerman. Zijn programma trekt gemid
deld 1,6 miljoen kijkers; naar Starmaker kijken
tussen.de 300.000 en 500.000 mensen. In het
programma wordt een aantal talenten op hun
weg naar roem gevolgd. In het vroegere Big
Het cabaretteam van het VARA-televisiepro-
gramma Kopspijkers gaat de strijd aan met de
single 'Damn, I think I love you' van de kandi
daten van het Yorin-televisieprogramma Star-
maker.
Met het nummer 'I wanna be a one day fly'
willen de cabaretiers binnen drie weken het
zelfde presteren als de talenten van Starmaker:
van niets op nummer één in de verschillende
hitlijsten binnenkomen. Starmaker schreef met
die prestatie vorige week hitgeschiedenis.
„Als het zulke bagger lukt, moet het ons ook
lukken", aldus presentator Jack Spijkerman
van Kopspijkers. „Wij willen een statement
maken tegen het schandalige succes van dit
soort rotzooi."
Samen met cabaretiers Hans Lebbis, Viggo
ndc
Brother-huis krijgen ze onder meer dans-, ren i
zang- en muziekles.
Ook de cabaretiers gaan dans- enz
volgen om hun hit tot een succes te maken.
Het viertal heeft de kijkers van Kopspijkers oj ooral
geroepen ideeën aan te dragen voor de tekst ieui
van het nummer. In twee dagen tijd belandd
er bijna duizend reacties bij de redactie van!
programma.
In een reactie wenst een woordvoerder van li pi!
programma Starmaker de cabaretiers veel sit ochtf
ces. „Wij voelen ons zeer vereerd dat we hen ver d
tot zo'n actie inspireren en hopen dat ze ooi indz
de eerste plaats weten te bereiken. Dat fijne; ratisc
voel gunnen we iedereen." jend
iel li
emi