De Kopermolen gaat voor zilver
Licht als middel tegen kanker
Leiden Regio
[ONDERZOEK
IH30ZH3GN0
J ifNSDAG 18 APRIL 2001
15
jgnlijk is de viering van een kwart eeuw De Kopermolen een klein half
nT rte laat. Het winkelcentrum van de Merenwijk opende namelijk op 27
f vj member 1975 zijn deuren. Maar goed, de officiële ingebruikname was in
gt ril 1976 want de winkeliers, praktisch als altijd, hadden destijds geen zin
ilichtplegingen terwijl rond het centrum nog druk werd gewerkt. Dus
mt wethouder Van der Sande, die morgen het startsein geeft voor de
ring van 25 jaar De Kopermolen, uiteindelijk toch op tijd.
eei|rWIM WEGMAN
een uitbundige feestsfeer is in winkel-
uum De Kopermolen nog weinig te
v,c,1 ken. Geen slingers, feestplakkaten of
vc ere uitingen van vreugde rond het
Sn jarig bestaan sieren het winkelcentrum,
jr het kan ook aan het tijdstip van de
Igang liggen. De winkeliers zijn op deze
dag nog maar net bekomen van Pasen,
i^an overigens nog wel de nodige attri-
e mzijn terug te vinden.
naar E. Vervloet van kledingzaak EdCar
ik niet al te veel poespas in zijn zaak
jn. „Misschien dat mijn vrouw nog
doet, maar ik ben niet zo op slingers."
innee hij niet wil zeggen dat het kwart
<i De Kopermolen hem weinig doet.
doet was een van de eersten die in 1975
deuren opende in het winkelcentrum,
st nog als onderdeel van het kleding-
cem Adam. Maar toen ik een paar jaar
den de gelegenheid kreeg deze zaak
te nemen, heb ik dat meteen gedaan,
is een prima plek en ik werk hier met
plezier."
zotste voordelen van De Kopermolen
ilgens Vervloet de makkelijke bereik-
leid en de ruimë parkeergelegenheid,
ook het aanbod is volgens hem in or-
[Er zijn hier geen grote trekkers, dat is
r. Maar er is wel van alles wat. Het aan-
aan winkels is behoorlijk gevarieerd."
de grote concurrent van De Kopermo-
(le Leiderdorpse Winkelhof, zegt Ver-
ivveinig last te hebben. „Sterker nog, ik
nog heel wat Leiderdorpers in mijn
i Dat vlotte vrijetijdsspul hebben ze
toch iets minder. En er komen veel
ten uit de Stevenshof. Meestal voor-
je Merenwijkers, die het leuk vinden
idan hier terug te komen."
lekomst van De Kopermolen ziet hij
lig in, net als zijn buurman J. Hedeman
ineens eigenaar van een kledingzaak,
renovatie van vijf jaar geleden heeft
iiterlijk van het winkelcentrum enorm
";t. Het daglicht komt nu binnen.
Het ziet er hier weer helemaal modern uit.
Weliswaar zijn er destijds, door alle werk
zaamheden en het gebrek aan parkeer
ruimte, veel mensen weggegaan. Maar
sinds het grote plein voor De Kopermolen
weer beschikbaar is, hebben we over par
keerruimte geen klagen. En de meeste
klanten zijn allang weer teruggekeerd."
Over de leegstand in het winkelcentrum
maakt Hedeman zich weinig zorgen. „Er
zijn enkele zaken niet verhuurd nu, dat is
waar. Maar het is de bedoeling dat in sep
tember de supermarkt Lidl zich daar ves
tigt. Dan is alle leegstand in een klap voor-
bij."
Aanmerkelijk minder vrolijk klinken be
drijfsleiders A. Bloemheuvel en H. Koster
van witgoedzaak Bemmel Kroon in" een
zijtak van het winkelcentrum. „De omzet is
goed hier, maar die leegstand vind ik echt
verschrikkelijk", zegt Koster. Zijn zaak zorgt
trouwens straks voor wat extra leegstand,
want Bemmel Kroon heeft besloten per
september naar de Rijneke boulevard te
verhuizen. „Daar hebben we veel meer
ruimte tot onze beschikking en kunnen we
bovendien keukens verkopen. Iets waar
voor hier absoluut geen plek is." Als alles
volgens plan verloopt, wordt ook de ruimte
van Bemmel Kroon ingenomen door
Lidl.
Koster en Bloemheuvel geven toe dat hun
zaak misschien nooit erg op zijn plek is ge
weest in De Kopermolen. „Hoewel we over
omzet nooit echt te klagen hebben gehad."
Hun ongenoegen komt echter voor voort
uit het beleid rond het winkelcentrum.
„Destijds, tijdens de verbouwing, werd de
straat hiervoor zo maar opengegooid. We
lagen echt twee maanden plat", weet
Bloemheuvel zich te herinneren. „Dat heeft
veel klanten gekost. Het gaat nu telkens een
beetje beter, maar het is nog lang niet ide
aal." En Koster: „In een centrum als dit
moet je voortdurend iets organiseren. Maar
er gebeurt hier nauwelijks wat. En als er
wat gebeurt, vergeten ze dit deel. Sinter
klaas loopt tot de bloemenkiosk hier tegen
over. Daarna gaat hij gauw weer terug. En
dan die leegstand. Ik begrijp dat het straks
beter wordt, maar de afgelopen jaren was
de uitstraling met al die lege zaken niet
best. Dat is gewoon jammer."
Koster vindt dat ook de vrijdagse koop
avond niet deugt. „Ten eerste moet je dan
met z'n allen open zijn, vind ik. Maar de
helft van de kleine zaakjes is dicht. Boven
dien kun je je afvragen of de vrijdag nu wel
zo'n beste dag is. Mensen uit andere plaat
sen zijn gewend dat het op donderdag in
Leiden koopavond is. Blijkt hel in de Me
renwijk nu net weer op wij dag te zijn. Dat
is toch behoorlijk verwarrend." J. van Wet
ten, eigenaar van rijwielzaak Profil de Mo
len, is het op dit punt helemaal met de be
drijfsleiders van Bemmel Kroon eens.
„Voor mijn branche is de donderdag inder
daad veel beter. Voor supermarkten en le
vensmiddelenzaken is de vrijdag een ge
schiktere dag, dat weet ik. Maar Albert
Heijn is tegenwoordig elke avond tot acht
uur open. Dat maakt dan ook niet veel
meer uit."
Van Wetten is voor het overige aanmerke
lijk positiever over het winkelcentrum.
„Oké, het is geen Winkelhof. Het is vroeger
wel de opzet geweest dat De Kopermolen
die omvang moest krijgen. Maar dat is niet
reëel." Hij vindt het winkelcentrum na de
renovatie fris en modern geworden en is
tevreden over het aanbod. Wel heeft Van
Wetten soms moeite met het gedrag van
sommige hondeneigenaars. „Ik moet voor
mijn deur geregeld poep opruimen. Er is
hier een afdakje en dat schuilt zo lekker
voor de regen. Ook in het winkelcentrum
ligt geregeld poep. Ik heb geen hekel aan
honden, maar ik begrijp nooit zo goed
waarom mensen dat niet even kunnen op
ruimen."
De cadeau-, poster- en kaartenwinkel van
V. van der Kamp aan De Kopermolen is een
van de zaken die op vrijdagavond niet open
zijn. „Ik red dat niet, zoals zo veel kleinere
winkels." Van der Kamp betreurt het overi
gens dat het aantal kleinere zaken in het
winkelcentrum steeds minder wordt. „Er
komt nu een grote supermarkt bij, een
soort Aldi. Ik hoor veel mensen in mijn
winkel zeggen: wat moeten we met drie su
permarkten? Ik had liever dat er op die
plaats een reeks kleine winkeltjes komt. Dat
vergroot de verscheidenheid hier. Het aan-
bod was hier vroeger veel groter. Toen had
je echt van alles in De Kopermolen. Een
parfumerie, een doe-het-zelfzaak en noem
maar op. Maar dat is niet alleen iets van De
Kopermolen. Dat zie je in heel Nederland.
Vergeet niet dat je tegenwoordig bij Albert
Heijn bijna alles kunt kopen. Dat was vroe
ger niet."
De klanten ondertussen lijken behoorlijk
tevreden over De Kopermolen. „Zeker
sinds de bewaking de fietsers eruit heeft ge
gooid. Dat was een hele verbetering", zegt
E. de Jong. „Nu alleen de honden nog", valt
F. Orssagen hem bij. „Die hondenpoep
vind ik echt verschrikkelijk. Maar je kunt
hier verder prima winkelen. Het is een goed
centrum. De Voorschotense C. Kozee vindt
De Kopermolen zelfs 'fantastisch'. „Ik kom
hier geregeld als ik op mijn kleinkinderen
oppas. Het is hier schoon en netjes. En je
hebt hier van alles, al haal ik hier voorna
melijk de dagelijkse dingen." M. Onderwa
ter mist vooral een speelgoedzaak. „Blok
ker heeft wel wat dingetjes, maar ik zie toch
liever een echte speelgoedzaak." Maar voor
de rest is ze heel tevreden. „Lekker dicht
bij."
door peter groenendijk
Frederiek van Duijnhoven en Jeroen Rovers over lichttherapie
Nieuwsgierigheid is de
angrijkste drijfveer voor de
etenschap. De rubriek In
iderzoek doet een greep uit
Ie vele onderwerpen waar
ie; eidse onderzoekers zich in
ebben verdiept. Vandaag:
medisch onderzoekers
ederiek van Duijnhoven en
Jeroen Rovers.
x
teri
Hui
etLeids Universitair Me
an, disch Centrum is in Neder-
3er( d één van de plaatsen met
.j vvc meeste kennis op het gebied
er0l ikankeruitzaaiing in de le-
jjt|i .Patiënten worden er be-
ideld en door tal van onder-
ikers wordt hard gewerkt
mogelijke oplossingen.
IgÉevan hen zijn Frederiek
lüuijnhoven en Jeroen Ro-
s.Zij hopen dat licht in de
komst kanker kan gaan ge
en.
'erkanker maakt jaarlijks
n 500.000 slachtoffers,
7 33 irvan enkele duizenden in
Ierland. Heelkundige be-
321 ideling - het wegsnijden van
i tumor - is maar in een paar
)totl icent van de gevallen moge-
NTiESin de overige gevallen
toti rdt de patiënt behandeld
tchemotherapie, een be-
■512i ideling die erg zwaai' is voor
patiënt en zorgt voor veel
werkingen.
Iverwege de jaren negentig
igen het Leidse Silvius-la-
atorium en enkele LUMC-
lerzoekers, onder wie Je-
n Rovers, de handen ineen.
der begeleiding van profes-
Terpstra begonnen zij een
39 lerzoek naar de mogelijkhe-
ivan foto-dynamische the-
ie, een behandelingsvorm
n.5'® allangbekerid is, maar nog
amer» "'weinig in gebruik is. Ro
et te* liegt uit: „Foto-dynamische
schikt rapie werkt op basis van de
ctie tussen licht en bepaal-
:uur' itoffen. Er zijn heel veel mo-
houd! ikheden: zowel de stof die
amiati ebruikt, als de golflengte
het licht kan variëren. Wij
hten naar een therapie voor
aaiing van kanker in de le-
ige tijd toonde een
ots bedrijf, actief in de far-
tëutische industrie, interes-
het onderzoek. „Zij wil-
dat wij met een door hun
wikkelde stof gingen wer-
aldus Rovers. „Voor het
rijf is dat een mogelijk lu-
ieve investering omdat het
Ie ontwikkeling van een ge
neesmiddel kan leiden. Voor
ons betekende het continuïteit
van het onderzoek voor enkele
jaren."
Rovers wijdde vervolgens zijn
promotie-onderzoek aan de in
zet van dit.stofje, dat luistert
naar de weinig sprookjesachti
ge naam SQN400, bij toepas
sing van foto-dynamische the
rapie. „Volgens onze modellen
moest de combinatie van
SQN400 en licht van een be
paalde golflengte de afbraak
van tumorcellen in de lever
kunnen veroorzaken. Ik heb
dat getest op dieren: eerst op
ratten, later ook op grotere die
ren als varkens. De resultaten
waren positief: de therapie
zorgde inderdaad voor de af
braak van de tumor."
Rovers is inmiddels in oplei
ding tot chirurg en zijn werk
als onderzoeker is overgeno
men door Frederiek van Duijn
hoven. Het is aan haar om de
nieuwe lichttherapie te testen
Frederiek van
Duijnhoven en
Jeroen Rovers.
FOTO HENK
BOUWMAN
op mensen. Maar dit onder
zoek, wederom gedeeltelijk ge
financierd door het Schotse
bedrijf, heeft niet alleen in Lei
den plaats. Van Duijnhoven:
„Dat zou onmogelijk zijn. We
werken hiervoor samen met
zes ziekenhuizen in Europa,
onder meer in Londen en Za
greb. Voor deze fase van het
onderzoek, waarin we voor het
eerst op mensen testen, zijn 24
patiënten nodig. Die moeten
aan een heleboel voorwaarden
voldoen, waardoor we moeilijk
patiënten kunnen vinden. Als
we dat allemaal in Leiden
moesten doen, waren we jaren
bezig!"
Nu neemt het LUMC drie
'menselijke proefkonijnen'
voor z'n rekening. En de resul
taten zijn zeer positief, aldus
Van Duijnhoven. „Op de plek
waar we met lasertechniek het
licht via de zij in de lever heb
ben gespoten, zijn de tumor
cellen afgebroken. Bovendien
blijken de bijwerkingen ge
ring." De patiënten op wie is
getest hebben alleen een kans
op huidproblemen, zegt Van
Duijnhoven. „Na de test moe
ten zij drie maanden lang fel
zonlicht mijden. Anders ver
brandt de huid. Maar dat geldt
als een relatief lichte bijwer
king omdat die gemakkelijk
kan worden voorkomen." De
tests in de zes andere deelne
mende ziekenhuizen geven de
zelfde positieve resultaten.
Lichttherapie zou dus wel eens
een sterk alternatief kunnen
gaan vormen voor chemothe
rapie: grotere kans op gene
zing, minder bijwerkingen.
Maar het is nog lang niet zeker
of het ooit zover zal komen,
vertelt Rovers: „Toen ik zo'n
zes jaar geleden met het onder
zoek begon, wist ik al dat de
kans klein zou zijn dat de the-
rapie ooit in praktijk wordt ge
bracht. Zelfs als een nieuwe
therapie erg goed is, ben je nog
van heel veel externe factoren
afhankelijk."
Omschakeling naar een nieuwe
therapie kost veel geld en tijd,
maar ook een omschakeling
onder medici. „Het moet ei
genlijk tien keer zo goed zijn
als de huidige methoden", zegt
Rovers. „En hoewel de testre
sultaten tot nu toe erg goed
zijn, zijn we er dus nog lang
niet zeker van dat deze vorm
van lichttherapie in de praktijk
zal worden gebracht."
Ontmoedigend werkt die ken
nis echter niet op de twee jon
ge onderzoekers.
Rovers: „Negentig procent van
het onderzoek levert geen
nieuwe therapieën op - dat
wéét je gewoon als je met me
disch onderzoek bezig bent.
Maar het is belangrijk dat we
blijven zoeken naar betere ma
nieren om te genezen. En daar
bij: Frederique en ik leren veel
van het onderzoek. Daar profi
teren wij als artsen dan weer
van."
e Leidsch Dagblad! KEU I EVEN
ANNO 1901
Donderdag 18 April
WASSENAAR-De buitenplaats 'Rijksdorp' zal als
zodanig spoedig tot het verleden behooren. Een ge
deelte wordt reeds bewerkt voor bloembollenland.
Het heerenhuis met omgeving is, naar we vernemen,
ook verkocht aan een bloemkweeker, met het doel
om de buitenplaats te sloopen en er mede bouwland
van te maken.
WASSENAAR - Gistermorgen werd een proefrit ge
daan met den nieuwen omnibus. Het is een flinke
vlug gebouwde tramomnibus, die met inbegrip van
de staanplaatsen 18 personen kan vervoeren. Daar
het rijtuig zeer breed is, zal men niet spoedig klagen
te zitten als 'gepakte haring'. Ook de ventilatie,
waarnaar in de bestaande rijtuigen zoo verlangd
werd, is uitstekend. Zooals men ons mededeelde,
zal de dienst met dit nieuwe rijtuig eerst 15 Mei
aanvangen.
LEIDEN - Ter gelegenheid van den 25sten verjaar
dag van Z.K.H. Prins Hendrik der Nederlanden, Her
tog van Mecklenburg-Schwerin, zal morgenmiddag
door het garnizoen alhier om 12 uren op het Schut
tersveld een groote parade worden gehouden.
KATWIJK - De ontluistering van het karakteristieke Gasthuis in het beeld van de Voorstraat vordert ge
staag. Slopersbedrijf Van Egmond uit Rijnsburg werkt stevig door aan de afbraak 'van dit door H J. Jesse
ontworpen pand. Over één maand zal het pand geheel zijn verdwenen. Daarna volgt in opdracht van de
regenten van Gast- en Weeshuis de sloop van het aanpalende Weeshuis. Vervolgens zal er op het bouw
perceel een project van 56 bejaardenwoningen verrijzen.
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
ANNO 1976
Zaterdag 17 april
LEIDEN - De Leidse Vakbeweging deelt de bezorg-
heid van voorzitter Koningsveld van de Kamer van
Koophandel over de gang van zaken in het Rijnland
se bedrijfsleven. Op de grafische industrie na gaf het
Rijnlandse bedrijfsleven een zorgwekkende achter
uitgang te zien.Volgens het jaarverslag van het NW,
afdeling Leiden, doet de gemeente alles om indu
strieën en kantoren aan te trekken. Er is in de stad
ongeveer 11,5 ha. beschikbaar voor industrievesti
gingen. Langzamerhand komt dat vol. In de Stevens-
hofpolder, Grote Polder en in de Merenwijk zijn ook
enkele terreinen. In de toekomst zullen, naar de ge
meente verwacht, ook meer kantoren zich in Leiden
vestigen als overloop van Den Haag.
De diverse subsidieregelingen hebben voor de ge
meente een vertragende invloed op de werken die de
gemeente wil doen uitvoeren, aldus het NW-jaarver-
slag. Voorbeelden hiervan zijn de reconstructie van
de walmuren en kaden en de bouw van de Sumatra-
brug. De provincie onthoudt zijn goedkeuring als er
geen subsidie-aanvraag is ingediend, ook in gevallen
waarin het zo goed als zeker is, dat toch geen subsi
die zal worden verleend. Is er wel subsidie aange
vraagd, dan wacht de provincie met haar beslissing,
tot de aanvraag is afgehandeld. In de praktijk blijven
zulke beslissingen soms jaren uit.
VERVIERS - Lang heeft hij moeten wachten, maar
in de Waalse Pijl, de opening van het Ardennen-
weekeinde, bereikte Joop Zoetemelk zijn doel. Won
hij voor het eerst in zijn carrière als beroepsrenner
een zo fel begeerde klassieker. En op een manier,
dje de concurentie deed sidderen. Vijftig kilometer
voor de verlossende finish in Verviers sloeg de in
Frankrijk wonende Nederlander verbijsterend toe.
Om in de finale voor iedereen buiten schot te blij
ven, waarmee hij als eerste Nederlander deze veer
tigste editie van de Waalse Pijl op zijn naam bracht.
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na piaatsüig een ingevulde cheque (wen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54,2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
