Gouden Eeuw herleeft op het Hollandse stadsorge
Alice Deejay trekt weinig Zoeterwoudenaars
Terug naar de oude werel
Cultuur Kunst
Bijzondere Leidse kaarten op Book Print Fair
'Byron was een psychopaat
Oude film Tommy Cooper ontdekt
Archetypische punkheid
9.5 Miljoen
in tweede
subsidierond
Belvedère
DINSDAG 17 APRIL 2001
941
Madonna mijdt Nederland
los angeles Tijdens haar komende wereldtoernee komt Ma
donna niet naar Nederland. Dat blijkt uit het toerschema op de
officiële website van de Amerikaanse zangeres. Het is voor het
eerst sinds acht jaar dat de 'Material Girl' weer wereldwijd gaat
optreden. Madonna opent The Drowned World Tour op 5 juni
met een concert in Keulen. Tot 27 juni blijft ze in Europa voor
optredens in achtereenvolgens Barcelona, Milaan, Berlijn of
Frankfurt, Parijs en Londen. Vanaf 21 juli vervolgt ze haar toer-
nee in de Verenigde Staten. Haar laatste optreden staat gepland
voor 9 september in Los Angeles.
Pulitzerprijs voor Miami Herald
new york De krant The Miami Herald is gisteren met een Pulit
zerprijs onderscheiden voor artikelen over het Cubaanse jonge
tje Elian Gonzalez. Na een lange juridische strijd keerde hij in
gezelschap van zijn vader terug naar Cuba. The New York Ti
mes kreeg een Pulitzer voor een reeks artikelen over de raciale
verhoudingen in de Verenigde Staten. Redacteur David Cay
Johnston van de krant werd onderscheiden voor zijn stukken
over de ongelijkheden in het Amerikaanse belastingsysteem. De
New York Times heeft inmiddels 81 keer een Pulitzerprijs gekre
gen.
Een gouden eeuw zonder muziek, dat kan niet,
dacht de gerenommeerde organist Gustav Leon-
hardt bij een bezoek aan een tentoonstelling over
dit bijzondere tijdperk. Hij nam contact op met
zijn collega's, onder wie Leo van Doeselaar, en
niet lang daarna was het idee voor de 'Gouden
Eeuw in Klank' een feit. De Pieterskerk in Leiden,
de Nieuwe Kerk in Amsterdam, en de Grote Sint
Laurenskerk in Alkmaar vormen van 11 tot en
met 20 mei het decor voor het gelijknamige mu
ziekfestival, dat jaarlijks in mei zal terugkeren.
Top-ensembles als Die Himlische Cantorey,
Teatro Lirici en organisten uit Europa verzorgen
een uitgebreid programma, waarbij het Holland
se stadsorgel geheel centraal staat. Naast Spaan
se religieuze muziek bevat het programma ook
17e eeuws werk van Duitse, Franse en Neder
landse bodem.
Stadsorgels werden tot ongeveer 1800 ge
bouwd in opdracht van stadsbesturen. De steden
waren de eigenaars van deze vaak monumentale
instrumenten. Vaak werd er een speciale organist
aangewezen, die het instrument als enige be
speelde. De drie kerken die aan het programma
meedoen zijn verenigd in Stichting het Hollandse
Stadsorgel.
Op 14, 15 en 16 mei doet het festival de Pieters
kerk aan. Cappella Amsterdam, Gesualdo Con
sort Amsterdam en Bruce Dickey spelen op deze
drie dagen muziek van componisten als Swee-
linck, Tollius, Schuyt en Hacquart. In de 17e
eeuw was het gebruikelijk dat orgel- en ensembl-
emuziek met elkaar werden verbonden. Daarom
zullen ook bij dit festival alle optredens worden
begeleid door orgelmuziek. In de Leidse Pjfl
kerk worden de toetsen en pedalen van he(
roemde Van Hagenbeer-orgel bespeeld doi
organisten Reitze Smits, Bernard Winsemn
Jan Willem Jansen.
Behalve muzikale optredens worden er le
gen gegeven over bijvoorbeeld kwab-ornai
ten, orgelluiken en de voorstellingen van).
Campen op Amsterdamse orgelkasten. Ook
den er verschillende stadswandelingen geoi]
seerd. Het volledige programma is te vindt
het internet (www.goudeneeuwinklank.nl).
Joey Ramone: 1951-2001
Joey Ramone, de zanger van
de Amerikaanse punkpio-
niersband de Ramones, is eer
ste Paasdag in een ziekenhuis
in New York overleden aan
lymfklierkanker. Hij was 49
jaar.
Met hun rauwe en ongepolijs
te stijl
vormden de
Ramones
de inspira
tiebron
voor veel
punkgroe-
pen in Eu
ropa, zoals
The Clash
en de Sex
Pistols. In
Nederland
kreeg de
navolging
in vrouwe
lijke vorm
gestalte
middels de
Rotterdam
se formatie
de Ramon-
a's. Huidige
vooraan
staande
punkbands als Green Day en
Offspring zijn eveneens schat
plichtig aan de Ramones.
De als Jeffrey Hyman op 19
mei 1951 in New York geboren
Joey Ramone richtte samen
mot drie vrienden in 1974 de
Ramones op. De band debu
teerde in 1976 met een elpee
vol ultrakorte, nihilistische
songs, die in twee dagen was
opgenomen en maar 6.200
dollar had gekost.
„Ze hebben de muziekwereld
veranderd. Ze hebben de rock
roll gered van de pretenties
en de onnodige versiering,"
luidt het oordeel van Arturo
Vega, de manager van de Ra
mones.
Hoe invloedrijk de Ramones
ook waren, de grote door
braak bleef uit. Hun grootste
hit hadden ze in ons land met
'Roek 'n' Roll High School', de
titelsong van de gelijknamige,
uit 1979 stammende film van
Roger Corman, waarin de Ra
mones ook een rol speelden.
Joey Ramo
ne gold toen
allang, met
zijn wilde
haren, leren
jassen, ge
tinte zonne
brillen, en
altijd ge
scheurde
spijkerbroe
ken, als de
archetypi
sche punk-
held.
Een tournee
door Zuid-
Amerika
markeerde
midden ja
ren '80 het
dieptepunt
in de ge
schiedenis
van de Ra
mones. Fans raakten zo verhit
door de energieke muziek, dat
er zelfs met pistolen werd ge
schoten. Tijdens een concert
in de Braziliaanse stad Sao
Paulo kwamen drie bezoekers
om het leven en raakten dertig
menseri gewond.
De Ramones hielden er in
1996 mee op, na het laatste
studio-album 'Adios Amigos'
en een afscheidstournee, in
clusief bezoek aan het lang
van te voren uitverkochte Pa-
radiso.
In 1997 kwam nog een laatste
live-album uit, 'We're Outta
Here!'. Sindsdien heeft Joey
Ramone gewerkt aan een so
lo-album, dat nooit is uitge
bracht.
zoeterwoude ron favier
„Mensen moeten meteen uit
hun dak gaan, want na een half
uur zijn we weer weg", zei Ju
dith, lead-zangeres van Neder
lands bekendste dance-act Ali
ce Deejay ooit in een interview.
„Langzaam opwarmen om tot
een apotheose te komen is er
bij ons niet bij. Wij moeten di
rect vlammen en dan zijn we
weerweg."
Zaterdagavond op het Groen
en Hard Popfestival in Zoeter-
woude maakte Alice Deejay die
belofte helemaal waar. Kenne
lijk omdat ze dezelfde avond
nog een optreden in den lande
op het programma hadden
staan, beet Alice Deejay direct
om negen uur al het spits af van
het festival in de feesttent, die
dit hele weekend opgesteld
stond op het parkeerrterrein bij
het gemeentelijk zwembad.
Direct al een top-act aan het
begin van de avond. Hoewel de
tent 800 bezoekers zou kunnen
bergen, maakten slechts 300
bezoekers van de gelegenheid
gebruik om de verrichtingen
van de drie succesvolle meiden
te zien. In de loop van de avond
wordt het volgens een aantal
vrouwelijke bezoekers gewoon
gezelliger met de Veronica Dis
co Show en de Sun Club. „Dat
was gisteren al zo", zeggen ze.
Dat de organisatoren van Uto
pia kosten noch moeite hebben
gespaard om Alice Deejay naar
Zoeterwoude te krijgen, lijkt de
meeste Zoeterwoudenaars nau
welijks te interesseren. Zij gaan
voor de lol en niet echt voor de
kwaliteit. Vanaf een uur of elf
wordt het pas echt gezellig.
Feestvieren, dat kunnen ze
wel in Zoeterwoude, maar ze
Judith van Alice Deejay: „Direct vlammen en dan weer weg."
laten zich niet zo gauw gek ma
ken door een populaire mei
dengroep. Misschien omdat ze
het gewoon als een eendags-
vliegje zien. Maar de liefheb
bers die er al direct vanaf het
begin zijn willen het onderste
uit de kan. Buiten regent het
pijpestelen, maar binnen is het
droog en stroomt het overtolli
ge bier gewoon in de goot. Op
de eerste klanken van de tran
ce-house hit 'Better off alone'
van Alice Deejay komen de be
zoekers nog wat schuchter naar
voren, om al direct bij het twee
de nummer op het asfalt uit
hun dak te gaan. Net een
In een schuurtje is een film uit december 1950
gevonden met een optreden van de legendari
sche Britse komiek Tommy Cooper. Voor zover
bekend was dat de eerste keer, dat Coopers acti
viteiten op toneel op film zijn vastgelegd.
Het gaat om een optreden van de toen 27-jari-
ge grappenmaker bij de opening van de Lime
coen polack/gpd
Tussen alle manuscripten,
landkaarten, prenten en boe
ken op de 22ste European Anti
quarian Book Print Fair, op
26, 27 en 28 april in de Amster
damse RAI, is dit jaar bijzonder
Leids materiaal te vinden.
Het IJmuidense antiquariaat
Ascher biedt een collectie van
20 kaarten en prenten van Lei
den ter verkoop aan. In Leiden
geïnteresseerde bezoekers van
de beurs kunnen prenten van
de stad in vroeger tijden aan
schaffen voor bedragen tussen
de 300 en 45.000 gulden. Voor
dat laatste bedrag is er het top
stuk uit deze verzameling: een
grote wandkaart van Christiaan
Hagen uit 1670, waarop de
toenmalige skyline van Leiden
te zien is. Ascher biedt ook een
kleine wandkaart aan van
Christiaan Hagen (10.500 gul
den).
Verder is er een verzameling
van 19 publicaties van de Leid
se Raadhuispers, die versche
nen tussen 1578 en 1609. Lei
den was de enige stad in Hol
land met een drukpers op het
stadhuis. De uiteenlopende,
vaak officiële, onderwerpen van
de publicaties bieden een re
presentatief beeld van het leven
in Leiden rond 1600.
De uitgaven van de Raad
huispers kenmerken zich door
elegante letters, fraaie opmaak
en goede papierkwaliteit. De
documenten zijn octrooien,
keuren en pamfletten en be
handelen onderwerpen als het
bakken van brood, regels voor
schoenmakers, en de betaling
van brandweerlieden. Ook zijn
er verordeningen bij van de
Schout en de Schepenen van de
stad. Van sommige van deze
publicaties is naast het exem
plaar bij Ascher alleen een
exemplaar in het Gemeentear-
De ramp met het kruitschip in 1807 volgens Visser-Bender.
chief Leiden bekend. Deze uit
gaven zijn op de beurs te koop
voor prijzen tussen de 1.700 en
de 3.350 gulden.
Een ander topstuk op deze
beurs is in handen van Piet van
Winden van het Leidse antiqua
riaat Aioloz. Voor de prijs van
een goede middenklasse auto is
een speciale uitgave van de ro
man Villa des Roses van Willem
Elsschot te koop. Vraagprijs:
18.000 euro ofwel 39.650 gul
den. Dat is een recordbedrag
voor een Nederlandstalige ro
man.
Het boek is één van tien ge
nummerde exemplaren die
C.A.J, van Dishoeck in 1913 in
een zogeheten 'kopoplage' liet
vervaardigen voor de schrijver
en relaties. Het bevindt zich in
een met rozenmotief bedrukte
cassette. Het deksel is van ve-
lijnpapier, perkament bereid uit
de huid van nuchtere kalveren.
Het gaat om een bijzonder
exemplaar dat ooit aan Elsschot
zelf toebehoorde. Hij schonk
het, voorzien van een opdracht,
weer aan Anna van der Tak, een
collega van het Rotterdamse
kantoor waar Elsschot om-
PUBLICITEITSFOTO
streeks 1910 werkte. Zij was het
die Elsschot (peudoniem voor
Alphons de Ridder) tot schrij
ven aanzette.
De auteur las haar het manu
script van Villa des Roses
hoofdstuk voor hoofdstuk voor.
Later zou hij beweren dat hij
aan Van der Tak, een voormali
ge onderwijzeres, zijn vlekkelo
ze Nederlands te danken had.
schoolfeestje van vroeger.
Lead-zangeres Judith vestigt
alle aandacht op zich, terwijl
Angel en Mrs. Ray steeds wat
op de achtergrond blijven. Wel
veel snelle bewegingen op het
podium, maar verder weinig
choreografische verrassingen
van de drie meiden. Tijdens het
FOTO HENK BOUWMAN
nummer 'Celebrate our time' is
het publiek in opperste extase
en kan Judith doen met het pu
bliek wat ze wil. Jammer dat
dan het half uurtje top-house er
alweer bijna op zit. Maar met
de disco die daarna volgt weten
de Zoeterwoudenaars zich ook
prima te amuseren.
Het rijk trekt dit jaar 9,51
joen gulden uit voor proj
ten op het gebied van rn
telijke ordening en culm
historie. Het gaat om
tweede subsidieronde in
kader van de Nota Belvéd
uit 1999. Het speciale
jectbureau heeft dat li
weten.
Met de subsidies wil
kabinet cultureel erfgoed
schermen tegen, maar
benutten in ruimtelijke i
wikkelingen. Tot 12
kunnen plannen worden
gediend bij het Cfl (Cent
Financiën Instellingen)
Zoetermeer, een agentsd
van het ministerie vanl
derwijs Cultuur Wei
schap.
In de eerste ronde zijc
projecten met 5,5 müj
gulden gesteund. Er wj
179 aanvragen binnenge
men voor bij elkaar 251
joen gulden. Het kabl
heeft tot en met 2009
miljoen gulden geresera
voor de uitvoering van
Nota Belvédère van de
nisteries Onderwijs,
bouw en Ruimtelijke 0
ning VROM.
Per project wordt
maal 75 procent gesub
eerd met een maximui
een half miljoen (provi
plannen) of 150.000 g
voor de andere project!
Grove-studio's. De film wordt later dit jaar ver
toond in het Britsq nationale museum voor foto
grafie, film en televisie in Bradford.
De boomlange Cooper stierf in 1984 tijdens
een optreden. Ook in Nederland was hij populair
met Zijn woordgrappen, zijn steevast mislukken
de goocheltrucs, die desondanks van een grote
vakkundigheid getuigden, en zijn bulderende
lach.
Flairck speelt morgenavond in Wassenaar
wassenaar frans doeleman
Gitarist Erik Visser richtte in
1978, samen met Peter
Weekers, Flairck op. Hij vormt
nog altijd de spil van het mu
ziekgezelschap dat morgen met
'Symfonie van de Oude Wereld'
in Wassenaar te beluisteren is.
„Het was een wens om ooit
eens de traditionele muziek van
Europa nader onder de loep te
nemen. Hoewel we altijd akoes
tische muziek hebben gespeeld,
hebben we nooit echt traditio
neel materiaal ter hand geno
men. Voor dit programma,
'Symfonie van de Oude We
reld', hebben we vier goede
musici uit de vier uithoeken
van Europa erbij betrokken. De
daaraan gekoppelde muziek,
waar die mensen ieder op hun
beurt in uitblinken, is als basis
genomen voor deze symfonie",
verklaart Erik Visser.
„In de toekomst kan dit even
tueel doorgezet worden met het
formeren van een orkest waarin
akoestische musici van over de
hele wereld met ons meedoen.
Dit is daar een eerste aanzet
toe. In de loop der jaren heb
ben we wereldwijd muzikanten
leren kennen. Dit is de eerste
stap, met een flamencogitarist,
een Roemeense cembalonspe-
ler, een Finse violiste en een
doedelzakspeler."
„Ik heb tien jaar in Ierland
gewoond en ken verschillende
bespelers van dat vreemde in
strument, de uillean-pipes,
maar kreeg daar het advies om
voor dit project de Nederlander
Roelof Rosendal te benaderen.
Eric Vaarzon Morel is natuurlijk
ook een Nederlander, maar
maakte binnen de flamenco-
muziek zo'n naam en heeft ja
ren in Spanje rondgehangen."
Het programma bestaat uit
vier delen - noord, oost, zuid en
west - en een vijfde deel, de fi
nale, waarin de stijlen samen
gebracht worden. „We begin
nen met het westen, waarin Ro
sendal de boventoon voert.
Dan gaan we naar het oosten
en komt Marius Preda erbij,
een bijzonder virtuoze cem-
balonspeler. Rosendal speelt
ook percussie en neemt dan
een begeleidende rol over. Zo
bouwen we het op. Met het uit
breiden met iedere solist blijft
de vorige zitten en wordt bege
leider. Na de pauze komt het
noorden met de Finse violiste
Mirella Pirskanen aan bod en
tenslotte het zuiden met Eric
Vaarzon Morel."
„De volksmuziek staat vaak
op een hoog peil doordat die
mensen zo'n smal pad bewan
delen en daar heel ver in ko
men. Als je generaties lang op
gegroeid bent met die muziek,
ontstaat er een heel eigen stijl
van spelen en versieringen die
voor buitenlanders bijna niet
meer na te doen zijn."
Doordat 'Symfonie van de
Oude Wereld', met een onder
breking van een jaar, voor het
tweede seizoen wordt gespeeld,
heeft Erik Visser wel te maken
gekregen met wisselingen in
het gezelschap. Zo zijn er nu
een nieuwe bassist en een flui
tiste en neemt de
balonspeler ook de accoi
voor zijn rekening. Ben vas
Berg, met Erik componist
de symfonie, heeft Flain
zo'n zeven jaar verlaten,
doordat iedere muzikant i
haar eigen verhaal meeh
openen die wisselingen
mij mogelijkheden om eet
aardige veranderingen do
voeren."
„Overigens ben ik er in
gelopen 23 jaar wel aan
dat er iemand vertrekt. Ik|
dat we met zo'n dertig
kanten gewerkt hebben
blijft interessant om een
jaren met ons mee te dn
maar ook om weer eens w
ders te gaan doen. Daar h
alle begrip voor.Voor on n
mende programma Cira
roen Bosch blijft de groep
tendeels hetzelfde, inclua
vier gastsolisten. Aan die
stelling, onze grootste pr
tie tot op heden, werkfl
acrobaten mee. Projectie
werken van Jeroen Bosch
men het decor voor dit nj
Middeleeuws aandoende s[
cus."
„'Symfonie van de Oudi
reld' is voor ons een goed j:
gramma geweest om te i J,
omdat we sinds jaren we DQ
ruggekeerd zijn naar de
certvorm. Het is gewooi
concert met een aantal vil
muzikanten, zoals we vi
ooit begonnen zijn.
Flairck, woensdag 18 ap
Warenar, Kerkstraat 75,
senaar.
De legendarische Engelse dich
ter Lord Byron, in zijn vader
land geliefd en bekritiseerd we
gens zijn excentrieke gedragin
gen en uitspraken, was eigenlijk
een psychopaat. Tot die con
clusie is de Ierse psychiater Mi
chael Fitzgerald gekomen na
een diepgaande studie van het
leven van Byron.
George Gordon Byron (1788-
1824) werd beroemd door zijn
romantische gedichten en zijn
satires. Berucht werd hij door
zijn losbandige manier van le
ven, drank- en drugsgebruik,
een mislukt huwelijk, geruch
ten over buitenechtelijke kinde
ren, relaties met talloze vrou
wen en grote schulden.
Letterkundigen hebben By
ron omschreven als een ge
kweld genie met aanvallen van
depressie. Fitzgerald komt tot
een minder romantisch klin
kende diagnose: de dichter was
een psychopaat. Byron heeft als
dichter mogelijk voordeel ge
had van zijn psychische proble
men, zegt Fitzgerald.
Als kind vertoonde hij al
symptomen van beginnende
psychopathie, zegt Fitzgerald.
Hij had de gewoonte te liegen,
was dol op sensatie, had gebrek
aan respect voor anderen, spij
belde en gaf zich over aan
wreedheden. Hij werd van de
de
kostschool Harrow ge- lit
omdat hij geen gezag 2
teerde en verliet Cambrii
snel om in Londen een lofko
dig leven te gaan leiden,
was er volgens Fitzgerai )r
Byron al sprake van echte int
chopathie. 'ut
Nadat hij op 24-jarige le id
beroemd was geworden its
zijn gedicht Childe Harold d
grimage, ging hij zich vo rp
de beschrijvingen uit die r
nog meer te buiten. Uiteifl dt
verliet hij in 1816 Engelac k
een mislukt huwelijk voor ibi
Hij vestigde zich. in Italië, aai
hij tal van affaires met vrfl
had. Hij overleed op 36^
leeftijd.