Aubergines veroveren de markt Smaak Vegetarische maaltijden, maar hoe? Kf- Gezonde besse Zuinige koelk^c Vis in olie goed voor kinderogen Praktisch scho DONDERDAG 5 APRIL 2001 REDACTIE: RIEN POLDERMAN 023 Aubergines, zonls in de Languedoc Ratntouille met aubergines In de Languedoc (Fr.) worden au bergines en tomaten samen met een van de lokale kaassoorten in een ovengerecht verwerkt. Die kaassoorten zijn in ons land moei lijk te krijgen, maar grof geraspte jongbelegen boeren Goudse kaas is ook geschikt. Verwijder de uit einden van de aubergines. Snijd ze in plakken met een dikte van een centimeter. Bestrooi de plakken met wat zout en laat ze in een ver giet uitlekken (ongeveer twintig minuten). Spoel de plakken daarna met koud water af en maak ze droog met keukenpapier. Snijd de ontvelde tomaten eveneens in plakken met een dikte van een centimeter. Verhit een koekenpan en laat de olie er door walsen. Bak de aubergineplakken aan weers kanten goudgeel (in ongeveer drie minunten) en vervolgens in de resterende olie de tomatenplakken eveneens aan weerszijden (onge veer twee minuten). Voeg eventu eel extra olie toe. Bedek de bodem van een ovenvaste schaal met de helft van de aubergineplakken. Strooi er wat zout en peper over. Schik de helft van de tomatenplak ken er op. Verdeel er de helft van de geraspte kaas over. Leg de rest van de aubergineplakken er op en bestrooi alles met zout, peper en de rest van de kaas. Dek alles af met de rest van de tomaten. Strooi er wat zout en peper over. Schep in een kommetje broodkruim, knoflook en peterselie door elkaar. Strooi het mengsel over de toma ten. Sprenkel er olijfolie of ge smolten boter over. Plaats de schaal in een tot 20Q graden voor verwarmde oven. Zodra een mooie goudbruine korst op het gerecht is gekomen kan de schaal uit de oven worden genomen. Presentatie: Dien het gerecht in de ovenschaal op. Geef er warm en knapperig, zelf afgebakken, stok brood bij. Benodigdheden voor vier eters: 3 kleine of 2 middelgrote aubergines; zout; 200 gram grof geraspte kaas; ongeveer 10 zongerijpte tomaten, ontveld; zwarte peper uit de molen; 4 eetlepels olijfolie, traditioneel; 4 eetlepels droog kruim van witbrood; 2 teentjes knoflook, ragfijn gehakt; 1,5 eetlepel fijngehakte blad peterselie; .1,5 eetlepel olijfolie, traditioneel of gesmolten j boter. Gevulde aubergines Aubergines spelen altijd een hoofdrol in het gemengde groentengerecht dat in verschil lende varianten in vrijwel alle landen rond de Middellandse Zee uitermate populair is. Het is een oorspronkelijk bijgerecht met ten minste vier of vijf verschillende groenten- soorten. Wanneer er enkele minuten voor het opdienen losgeroerde eieren aan wor den toegevoegd, dan kan het ook als een vegetarisch hoofdgerecht worden gegeven. Het gerecht kan daarna worden overgedaan in een ovenvaste schaal. Wanneer het dan met een mengsel van broodkruim en ge raspte kaas wordt bestrooid en met wat olie wordt besprenkeld, kan het in een hete oven voorzien worden van een knapperig korstje. Verwijder de uiteinden van auber gines en courgettes of komkommer. Snijd ze daarna, met de schil, in blokjes. Neem de steelaanzetten van de paprika's weg. Hal veer ze en verwijder kernen, zaad en zaad lijsten. Snijd het vruchtvlees in smalle reep jes. Snipper de uien grof en hak de knof- lookteentjes ragfijn. Ontvel de tomaten. Neem de kernen het zaad en het vocht weg. Snijd het vruchtvlees in smalle reepjes. Hak of snijd de (verse!) tuinkruiden grof. Verkruimel het laurierblad en kneus de pe perkorrels. Schep alles door elkaar en 'ver pak' het een en ander in een lapje kaas doek. Maak er een builtje van. Verhit een wok (de meest ideale pan voor het maken van de ratatouille) en laat de olie er even door walsen. Laat de uien er twee minuten in fruiten. Schep het knoflook er door en voeg na een minuut alle klein ge sneden ingrediënten toe. Schep alles gedu rende twee minuten om. Temper de warm tebron. Leg het kruidenbuiltje tussen de groenten. Strooi er wat zout en peper over. Leg een deksel op de wok en laat alles der tig minuten zachtjes smoren. Neem daarna het kruidenbuiltje uit de wok en voeg even tueel nog wat zout en/of peper toe. Schenk voor een hoofdgerecht de losge roerde eieren erbij en schep alles zolang om tot de eieren zijn gestoid. Presentatie: Dien het gerecht op in een voorverwarmde schaal. Strooi er basilicum over. Tip: Echte zongerijpte tomaten komen in deze tijd van het jaar voornamelijk uit het zuiden van Italië, Spanje, Marokko, Tunesië en Israël. Bij gebruik van kastomaten uit ei gen land verdient het aanbeveling om tege lijk met het merendeel van de groenten twee eetlepels tomatenpuree uit een tube of blikje toe te voegen. Benodigdheden voor vier eters: 3 kleine of 2 middelgrote aubergines; 2 middelgrote courgettes of 1 komkommer; 1 rode en 2 groene paprika's; 2 middelgrote uien; 2 teentjes knoflook; 6 zongerijpte tomaten; 1 kruidenbuiltje (6 takjes bladpeterselie; 2 takjes bladselderij; 2 takjes tijm; 1 groot salieblad; 1 klein laurierblaadje; 6 zwarte peperkorrels); 4 eetlepels olijfolie, traditioneel; zout; zwarte peper uit de molen; 6 basilicumblaadjes, in uiterst smalle reepjes (draadjes) gesneden; eventueel 4 a 5 eieren, losgeroerd. Een gerecht uit de keuken van Apulië, in het zuiden van Italië. Het wordt er als een warm voor- of lunchgerecht opgediend. Kook de rijst in water met wat zout volgens aanwijzingen op de verpakking, droog en gaar. Laat de rijst daarna koud worden. Verwij der de uiteinden van de aubergi nes. Snijd ze overlangs door. Schep het vruchtvlees er uit en wel zo, dat er aan de schillen een laag je vruchtvlees van een halve centi- Benodigdheden voor vier eters: 4 kleine of 2 middelgrote aubergines; 150 gram droogkokende rijst; zout; 4 eetlepels olijfolie, traditioneel; 1 grote ui, gesnipperd; 1 teentje knoflook, ragfijn gehakt; 150 gram lamsgehakt; zwarte peper uit de molen; 3 zongerijpte tomaten, ontveld, vruchtvlees in kleine blokjes gesneden; 50 gram zwarte olijven, ontpit, grof gehakt; 3 eetlepels droog kruim van witbrood of paneermeel; 1,5 eetlepels fijngeraspte Parmezaanse kaas. meter dik blijft zitten. Hak het vruchtvlees zo fijn mogelijk. Ver hit een wok en laat er tweeënhalve eetlepel olijfolie door walsen. Fruit de ui twee minuten. Schep het knoflook er door en voeg na een minuut het gehakt toe. Laat alles, onder voortdurend roeren en omscheppen, vijf minuten zachtjes bakken. Strooi er wat zout en pe per over. Schep daarna het vrucht vlees van de aubergines, tomaten, olijven en rijst er door. Laat alles, onder voortdurend omscheppen, nogmaals vijf minuten zachtjes bakken. Vul de leeggehaalde aubergine- helften met het mengsel. Bestrooi de vullingen met het mengsel van broodkruim of paneermeel en ge raspte kaas. Sprenkel er de rest van de olijfolie over. Plaats de gevulde aubergines in een tot 200 graden voorverwarm de oven. Zodra een mooi goud bruin korstje op de aubergines is gekomen kunnen de gerechten worden opgediend. Presentatie: Schik de gevulde au bergines op een voorverwarmde schaal. Leg er een flinke toef krul- peterselie als garnering bij. Tip: Voeg, indien gebruik gemaakt wordt van kastomaten uit eigen land, een eetlepel tomatenpuree tegelijk met het vruchtvlees van de aubergines aan het mengsel voor de vullingen toe. Aubergines kunnen bepaald niet doorgaan voor de fijnste vruchtgroenten die we kennen. De voedingswaarde is vrijwel nihil en stoffen die voor het in standhouden van onze gezond heid belangrijk zijn, komen er ook al niet veel in voor. Alleen de schillen bevatten een kleine hoeveelheid vitamine C. Maar daarvan krijgen we met andere groenten en vruchten al vol doende naar binnen. Wanneer met wat zout het onaangename bittere karakter is weggenomen, zijn aubergines - uitzonderin gen daargelaten - bovendien ta melijk neutraal van smaak. Toch worden aubergines in ons land in steeds grotere hoeveel heden op de markt gebracht. Aubergines komen oorspronke lijk uit Zuidoost-Azië. Tegen woordig komen ze in vrijwel al le tropische en subtropische gebieden in de gehele wereld voor. De Portugezen brachten ze in de zestiende eeuw vanuit India naar het Middellandse Zeegebied. Bij ons worden au bergines in kassen gekweekt. Het is vooral het uiterlijk van de aubergine die veel mensen aan spreekt. Aubergines zien er overigens niet overal hetzelfde uit. Er zijn aubergines die er uit zien als een ganzenei. Daaraan dankt de aubergine waarschijnlijk de Engelse naam: eggplant. Naast die bleekwitte eivormige auber gines zijn er ook soorten met lichtgroene, groen gestreepte, gele en uitgesproken zwarte kleuren. De meest favoriete echter zijn de gladde enigszins peervormige donkerpaarse exemplaren. In deze tijd van het jaar komen aubergines uit de landen rond de Middellandse Zee. Pas tegen het eind van de maand mei ko men die uit de Nederlandse kassen op de markt. Die heb ben zoals veel tuinbouwpro- dukten uit ons land, allemaal dezelfde vorm en hetzelfde ge wicht. Dat acht men noodzake lijk omdat er dan precies 24 stuks in een doos passen. Het nadeel daarvan is dat die au bergines eigenlijk iets te groot zijn en absoluut geen smaak meer hebben. De aubergines die de komende weken op de markt verschijnen zijn wat onregelmatiger van vorm. Ze zijn ook kleiner en hebben ook wat meer smaak dan de aubergines uit de Ne derlandse kassen. Kijk uit naar de kleine langwerpige barben- tane aubergines. De schil is paars en het vruchtvlees is wit met een groene waas erover. Aubergines mogen niet rauw worden geconsumeerd. Ze be vatten dan stoffen die bedwel mend kunnen werken. Dat is dan ook de reden dat aubergi nes altijd, ook al worden ze koud opgediend, moeten wor den gekookt, gestoomd, ge smoord, gebakken of geroos terd. Aubergines behoeven, op een enkele uitzondering na, niet te worden geschild: Ze hebben vrijwel altijd een niet zo aangename bittere smaak die kan worden weggenomen door de in plakken gesneden auber gines met wat zout te bestrooi en waarna je ze tenminste twin tig minuten in een vergiet of op een zeef moet laten uitlekken. Daarna spoelt je de plakken met koud water af. Om ze te kunnen bakken of roosteren moeten de plakken worden drooggemaakt. Aubergines lenen zich goed om van vullingen te voorzien en ze doen het ook prima in combi natie met pasta. In de keukens van het Midden-Oosten wor den de aub?rginesJi\olie ge- legd. De Franse en Italiaanse keukens combineren aubergi nes graag met tomaten en ook heel vaak met olijven. Een van de meest populaire ge rechten waarin aubergines wor den verwerkt is de ratatouille, een gerecht waarin vier of meer verschillende groentensoorten worden gecombineerd en waarin de aubergine steevast een belangrijke plaats inneemt. Dergelijke gerechten zijn in vrij wel alle landen rond de Middel landse Zee en in het Midden- Oosten populair. HANS BELTERMAN Zwarte, rode en bosbesse goed voor de gezondheic bevatten resveratrol, een die kanker helpt voorkon Amerikaanse onderzoekt het proefstation voor de teelt in Poplarville, Missii hebben dat ontdekt. De was eerder al aangetoont donkere druivensoorten, de muskaatdruif. De che verbinding in de vruchte niet alleen in het vlees, n ook in de schil, het pulp; in de pitjes. Maar de con tie van de werkzame stof hoogste in de schil. Resveratrol (3,5,4-trihydi stilbene) heeft belangrijk logische eigenschappen, schermt de verbinding d sen en druiven tegen sch meiziekten. Volgens de o zoekers werkt de stof nie preventief tegen kanker, sumptie vermindert teve kans op hartziekten. Doe edeling wordt nu geprob om het gehalte aan resve in bessen en druiven te gen. Pr Pr Aanstaande moeders die inge blikte vis in olie eten, zoals sar dines en makreel, krijgen kin deren met betere ogen. Dit blijkt uit een grote Engelse stu die waarbij 14 000 kinderen ja renlang worden gevolgd, vanaf de conceptie in de baarmoeder. ,,Het is de eerste keer dat er een direct verband is aangetoond tussen het dieet tijdens de zwangerschap en het visueel vermogen van het kind", zegt projectleider Cathy Williams. De resultaten tonen dat kinde ren van moeders die vis eten, op vroegere leeftijd diepte erva ren. Eerder was al bekend dat er een sterk verband is tussen het zien van diepte en een goe de mentale ontwikkeling. Alle kinderen zijn getest op driejari ge leeftijd. Op hun zevende wordt de ogentest herhaald. Olierijke vis is een grote bron van DHA, een meervoudig on verzadigd vetzuur dat een be langrijke bouwstof is van mem branen rondom zenuwcellen in de hersenen. Dit vetzuur zit overigens ook in moedermelk. PETER DE JAEGER» "wtfnej]s Witgoed-fabrikanten pro elkaar de loef af te steker energiezuinige apparaten pocht de allereerste koel met A+ label te introduo de Santo K 88840i. Deze gieklasse is voorbehoudejjjj de meest energiezuinige vriesapparaten. De klant een rijkspremie van twe< derd gulden. Dat geldt o de koelkast ART 599/H, \sj{ mee Whirlpool goede sie W( maakt. Deze kast sleepte^ ropese Energy+ Award iii^ len in de wacht, zo laat pool trots weten. Hij hei energie-efficiëntie van 3! cent. Dat is twintig proci minder dan vergelijkbar^ Per jaar verbruikt-ie 175 De adviesprijs van de S; 1796 gulden en van de 599/H 1011 gulden. mi lin De Huishoudbeurs heeft Design Award in het leve— roepen. De eerste gelukk de 24-jarige Amel Bouaz dent aan de Minerva Actf in Groningen. Ze heeft eia£ multifunctionele schortti worpen. „Door het open de ritsen aan de zijkante wordt de boodschappei gevouwen tot een prakti_ kookschort. Handig als jL voorbeeld bij vrienden gi ken en eten", licht ze toTJ GPD i SU] ihi ïrt tai ar ltd enl klv Het is niet zo moeilijk om met producten uit de gewone supermarkt een verant woorde en lekkere vegetarische maaltijd op tafel te zetten. FOTO GPD JACQUES ZORGMAN Mond- en klauwzeer, BSE, sal monella, varkenspest: steeds meer mensen hebben de schrik in de be nen en twijfelen of ze nog wel vlees willen eten. Maar als je (vaker) vege tarisch wilt gaan eten, hoe doe je dat dan op een verantwoorde en ook lekkere manier? Het gebruik van een uit meerdere in grediënten samengestelde vleesver vanger is stap één voor wie weinig van vegetarisch eten afweet en gemak belangrijk vindt. Er zijn steeds meer variaties. Waren de vleesvervangers in het begin vooral op basis van soja, nu worden meer ingrediënten gebruikt: granen, groenten en zelfs lupine. Lu pineburgers worden gemaakt van de zaden van de zoete lupinebloem, die worden gekookt en gemalen. Quom is een schimmeleiwit, dat van een paddestoelachtig plantje wordt ge maakt. Het product is in pure vorm te koop, maar ook in gemarineerde vari anten en als burgers. Bij deze kant-en-klare vleesproducten gaat het er om uit te zoeken welke je lekker vindt. De Consumentenbond publiceerde vorige maand de resulta ten van een onderzoek naar vleesver vangers. Daaruit bleek dat veel pro ducten als te zout of te sterk gekruid werden ervaren. Je zou verwachten dat een vleesvervanger dezelfde voe dingsstoffen als vlees in zich bergt, maar dat is lang niet altijd het geval, zo concludeerde de Consumenten bond. Over het gehalte aan eiwitten hoeven we ons geen zorgen te ma ken. Nederlanders hebben door hun voe dingspatroon zelden een eiwittekort. Ijzer daarentegen is wel een voe dingsstof waar je op moet letten. Het lichaam neemt ijzer gemakkelijker op uit vlees dan uit plantaardige produc ten. Wie alleen plantaardig eet moet daarom zorgen voor een grotere ijzer- inname, bijvoorbeeld door ijzerrijke groene groenten als broccoli te nutti gen. Vleesvervangers hebben ten opzichte van vlees het voordeel dat ze vezels bevatten. Ook bevatten ze veel onver zadigde vetten, terwijl vlees juist ver zadigde vetten bevat. Onverzadigde vetten zijn volgens het Voedingscen trum beter voor de gezondheid, maar zorg dan wel dat je de vleesvervan- gers ook in onverzadigde vetstof (olie) bakt. Vega-burgers zijn gemakkelijk. Maar voor een beginnend vegetariër kan er reden zijn om er niet aan tp beginnen. De producten zijn door gaans duur, en voor mensen met een voedselallergie (bijvoorbeeld voor so ja, noten, koemelkeiwit) niet altijd bruikbaar. Deze groep is aangewezen op vegetarische gerechten met basis producten. Wie zich meer wil verdiepen in de ins en outs van het echte vegetarisch ko ken kan een kookcursus volgen. Voe dingsinstituut Dünamis uit Drieber gen, dat zich richt op natuurlijk (bio- logisch-dynamisch) eten, organiseert al een aantal jaren kookcursussen in het hele land. Wim van Wouw werkt als chef-kok in het Rudolf Steinerver- pleeghuis in Den Haag en geeft als kookdocent voor Dünamis kookles sen. Goed en lekker vegetarisch koken kost in het begin wat meer tijd, zegt Van Wouw: „Je moet ervaring opdoen met producten die je niet kent. En de kooktechnieken zijn anders; ze vra gen een andere tijdsplanning en een andere manier van denken. Maar als je daar eenmaal aan gewend bent, als je bijvoorbeeld granen vantevoren kookt en laat wellen, kun je toch snel aan de slag". Wim van Wouw signaleert wel de 'wat de boer niet kent dat lust-ie niet'-mentaliteit. „Veel mensen den ken dat vegetarisch niet te eten is. Als je gewend bent aan producten met de standaard-smaken, moetje in^ daad opnieuw leren proeven" Rada Meursing in Zeist geeft twintig jaar vegetarische kool .Het accent ligt op de combini kruiden en Hollandse groente!^1 nenkort breidt ze uit naar Ams. en bij voldoende belangstelli^ naar Den Haag. Zij is de enige derland die les geeft in Indiaaj tarisch koken. „Het voordeelt/? Indiase keuken is dat het van sprong geen vleeskeuken is. H is er dan ook niet op een gefojlO! manier uitgehaald". jVf e CHRISTA VAN DER HOFF j.|V< Rada's Kookstudio, tel. 0320 - 25.56.96. Voedingstek het Voedingscentrum, 070 - 306. (12-16 uur). Voedingstelefoon Dl 0343 - 533.456. Handige kookboeken zijn 'Vegetarisch basiskookboek' vanfVf Sonja van de Rhoer (Unieboek Hilac 'Gezond Lekker Eten, kookboek i volwaardige voeding1 van Vreni d T en Imela Kelling (Christofoor, Ze 'De Italiaanse Keuken voor vegeti|0{ jroevers' van Emanuela Stui (Culinaire Boekerij, Utrecht.) liel Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL: 1. Geluidloos; 4. twaalf dozijn; 8. aansporing; 10. vis; 11. withandgibbon; 13. feet; 15. ik (Lat.); 16. rivier in Siberië; 17. het vallen van hagelstenen; 20. onnozel; 21. hoofdstad van Letland; 22. hoofdstad van Costa Rica; 24. persoonlijk vnw.; 25. rivier in Schotland; 26. laatstgenoemde; 28. lof; 29. afbeelding; 32. aanwijzend vnw.; 34. vlek; 35. in orde. VERTICAAL: 1. Materie; 2. tasto solo; 3. dierengeluid; 5. dwarsmast; 6. onder andere; 7. morsdoekje; 9. bezoldiging; 11. randschrift van een muntstuk; 12. roer voor de dwarsbesturing van een vliegtuig; 14. stelling; 16. reuzel; 18. atmosfeer absoluut; 19. vordering; 23. legervoertuig; 24. gewas; 27. holle beitel; 30. frequentiemodulatie; 31. beryllium; 32. dat is; 33. item. Oplossing van woensdag: Horizontaal: 1. Adelen; 7. luier; 8. sekte; 9. krent; 10. mees; 11. paskei; 12. sonnet. Verticaal: 2. Dorst; 3. linkse; 4. Napels; 5. plak; 6- ribessen; 10. mist; 11. pas. HET WEER Opnieuw regen Een actieve storing trok gistermiddag over de Noordzee naar het noordoosten. Fron ten van het systeem veroorzaakten tijdens de ochtend enige tijd regen. Daarna werd het droog en klaarde het tijdelijk op. Het venijn van de depressie zat echter in de staart. In de loop van de middag nam de buiigheid toe en aan de kust kwam een harde west tot zuidwestenwind te staan. Op IJmuiden werd tijdelijk windkracht 8 gemeten. Nog meer wind stond in het noordelijk kustgebied. Daar was het voluit stormach tig en Vlieland meldde zelfs even wind kracht 9 met uitschieters tot 100 kilometer per uur. Ook op Terschelling werden 'schuivers' van die snelheid gerapporteerd. Sommige buien gingen vergezeld van hagel en onweer en het koelde sterk af. Aan het einde van de middag was het in onder meer Nieuw-Vennep nog maar 6 graden. De maximumtemperatuur bedroeg daar eerder op de dag nog 11,2 graden. In het noordoosten van het land werden 's och tends bij vrij zonnig weer nog maximum temperaturen tot 16 graden bereikt. Onder invloed van een volgende storing draait het vanavond en de komende nacht opnieuw om perioden met regen. Ook morgen is het bewolkt weer met periodiek regen of buien. Toch wordt het waarschijn lijk ook een tijdje droog en doet het met F door'iln >ve I0S temperaturen tot zo'n 13 graden vrty aan. De zuidwestenwind is matig, alee kust meest krachtig tot hard. [j|n Tijdens het weekeinde blijft het wisfv lig. Een oceaandepressie trekt namj Ierland en de Kanaalregio naar het (OS oosten. Aan de achterzijde wordt z(?V met een uit noordelijke richtingen yee de wind vrij koude lucht aangevoerjjel Na het weekeinde breidt het Azorei' drukgebied zich naar het noordoo* Daardoor wordt een weersverbetei wacht maar er kleven nog wel hak< ogen aan hetgeen tot uiting komt i met elkaar overeenstemmende vei gen voor de langere termijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 10