tuur Kunst
Op zoek naar een nieuwe garnaal
led Snapper gaat met de contrabas de dansvloer op
Oranje Rijnstreekkoor viert feest
DEK$ER
Onbeschrijflijk verlangen
in Centrum Beeldende Kunst
ITERDAG 31 MAART 2001
21
ge nieuwe ge
bouw op een chi
que manier toe
gankelijk wordt.
Het ruikt er nog
naar verf en
hout. Via een
trap (er is ook
een lift) komt de
bezoeker in een
lange zolderach
tige ruimte.
Wandelend langs
werken van de kunstuitleen,
waaronder een kleurige Cor-
neille, kom je bij de ruimte voor
tijdelijke tentoonstellingen. Me
neer Halawani, de suppoost,
leidt de bezoeker op een char
mante, welwillende manier
rond. Hij wijst waar de knop
pen zitten en zorgt dat alle be
nodigde apparatuur werkt. Was
het overal maar zo!
De helft van deze tentoon
stelling bestaat uit een cd-rom
van de live stads-tv-uitzending
'TV-Centraal' van Karen Lancel
en Hermen Maat. Deze Alphe-
naren installeerden zich, in het
kader van de Kunstestafette
2000, twaalf uur lang in een
groot bed op een strategische
plek in het stadshart, waar elk
half uur een andere bezoeker
vertelde wat bijvoorbeeld de
ideale plek in het Alphense cen
trum zou zijn voor zijn/haar
bed. De cd-rom (ook te koop)
geeft fragmenten weer van be
zoekjes van de politieagente, de
hangjongere, de cafébaas of de
cabaretier. De conclusie is hel
der: elke stad zou minstens elk
jaar zo'n uitzending moeten
verzorgen, zodat bewoners, be
stuurders en gezagdragers een
goed beeld krijgen van de
beeldvorming over en de iden
titeit van hun stad.
De overzichtstentoonstelling
van foto's en installaties van
Loes Heebink (Utrecht, 1955),
die de ruimte verder vult, han
delt over hetzelfde onderwerp:
dromen en verlangens. Schitte-
gen naar een on
beschrijflijk ge
luk vast te leg
gen. Ze slaagt er
wonderwel in
ook steeds een
zekere afstand te
bewaren waar
door het de toe
schouwer niet
op de zenuwen
gaat werken als
een soort neuro
tische zoektocht. Deze dromen
hoef je niet waar te maken, ze
zijn er om van te genieten, ze
zijn mooi, zo eenvoudig is de
boodschap van deze tentoon
stelling.
Interview en
signeersessie
met Fantasy-schrijver
ROBERT
JORDAN
n.a.v. promotietour
Wheel of time no. 9
4Winter's heart
woensdag 4 april
aanvang 19.30 uur
Breestraat 161, Leiden
Tel. 071-5120885
Reserveer nu uw toe
gangskaart a 5.-
Natuurlijk bij:
...uw complete boekhandel
Erepenning Oud-Leiden voor Droge
eiden Jan Droge heeft de erepenning voor het jaar 2001 ont-
angen van de Vereniging Oud-Leiden. Droge combineerde
ijn bouwkundige achtergrond met een studie kunstgeschiede-
lis, de ideale combinatie voor een beroep waarvoor op dat mo-
nent nog geen complete opleiding bestond: dat van bouwhis-
oricus. Door een eigen bouwhistorisch bureau op te richten
laagde hij er in zijn vak op de kaart te zetten en een autoriteit
e worden op het gebied van de geschiedenis van Leiden en
laar historische bebouwing. Als bouwhistorisch onderzoeker
leeft Dröge veel Leidse monumenten tegen het licht gehouden,
lij werkt mee aan de Open Monumentendagen en van 1994 tot
000 was hij lid van de Leidse Monumentencommissie.
lands gezocht voor festival
iillegom Organisatiebureau Ambitious zoekt bands die mee
rillen doen aan het Ambitious demofestival in Solution in Hil-
egom. Deelname kost 400 gulden, daarvoor krijgt de band een
ive-video en een cd-demo. Voor meer informatie: Martin Oos-
enburg van Ambitious Entertainment, tel. 0182-586931 ofww-
if.ambitious.nl.
Vlusical 42nd Street verlengd
msterdam Na al bijna 230.000 bezoekers te hebben getrokken
vordt de musical '42nd Street' nogmaals verlengd. Al eerder
ferden extra voorstellingen gegeven in theater Carré. De vraag
laar kaarten blijft echter zo groot dat besloten is de musical
loor te spelen van 8 juli tót en met 9 september in de RAI Am-
terdam. Het aantal voorstellingen komt daarmee op 340.
Bulletje en Boonestaak' gebundeld
utphen De Zutphense uitgeverij Boumaar brengt alle 44 ver
alen van de stripserie 'Bulletje en Boonestaak' in boekvorm op
Ie markt. De eerste twee delen verschijnen in de tweede helft
an april. De destijds razend populaire strips van de socialisti-
che schrijver A.M. de Jong verschenen voor de oorlog in Het
frije) Volk en na de oorlog in de omroepgids van de VARA. De
oeken van de in 1888 geboren en in 1943 door de Duitsers ver-
ioorde De Jong - bekend van onder meer Merijntje Gijzen -
ferden in de 'rooie gezinnen' verslonden.
ranklin maakt
Jassieke cd
)s angeles De 'Queen of
oul' Aretha Franklin begeeft
ich op het terrein van de
lassieke muziek. Ze hoopt
it jaar een album met aria's
p te nemen. „Ik hoop 'Nes-
an Dorma' te vertolken. Ik
en dol op Puccini." Frank-
n zong Nessun Dorma al
ens op het toneel, twee jaar
eleden bij de uitreiking van
e Grammy Awards, toen ze
eheel onvoorbereid de zie-
t Luciano Pavarotti verving.
foto reuters
Hoog Bezoek' in paleis op de Dam
^sterdam Het Koninklijk Paleis op de Dam in Amsterdam
ijdt komende zomer een tentoonstelling aan het gebruik door
et vorstenhuis van dit gebouw als onderkomen voor belangrij-
gasten. De tentoonstelling heet dan ook 'Hoog Bezoek'. Be-
lekers kunnen zich onder meer verlustigen aan de serviezen
het tafelzilver dat de koninklijke familie tot op heden ge-
ruikt. Enkele van de belangrijkste bezoeken worden speciaal
ememoreerd, zoals dat van Kaiser Wilhelm in 1891, van Chur-
tiill in 1946 en van Mandela in 1999. 'Hoog Bezoek' zal plaats-
ebben van 30 juli tot en met 16 september.
Ik ben bang' gaat door na kritiek
ifiSTERDAMToneelgroep Amsterdam gaat gewoon door met de
roductie 'Ik ben bang', waarvan de première vanavond in Am-
erdam plaatsheeft. De voorstelling stuitte tijdens een try-out
oensdagavond in schouwburg De Kring te Roosendaal op
oedende reacties van het publiek, omdat er geen acteurs maar
el veel filmopnamen te zien zijn. Artistiek leider Ivo van Hove
eeft echter geen bedenkingen. „Ik vindt het vervelend dat veel
«schouwers zich geërgerd hebben, maar snap eigenlijk niet
aarom. Van tevoren wisten ze dat er film in zat. Blijkbaar ke-
:n ze er in Roosendaal toch van op."
li dy van der spek
Concert: Rijnstreekkooro.lv Jan Verhoef, m.m.v. Ernst
Daniël Smid, bas/bariton, Cees Wassenaar, piano/orgel
en diverse instrumentalisten. Gehoord: 30/3, Stadsge
hoorzaal, Leiden.
Ze hebben geen gebrek aan belangstelling
op de avond van de bekendmaking van
Alexander en Maxima's verloving, het jubi
lerende Rijnstreekkoor onder leiding van
Jan Verhoef. Alsof ze het voorvoeld heb
ben, al die dames in het oranje. Het pro
gramma staat bol van feestgedruis. Trom
petten en trombones, hobo en dwarsfluit,
orgel en piano staan het 25-jarige koor bij.
En wat is er niet feestelijker dan schallend
koper en klinkende cymbalen. Daar zingt
het Rijnstreekkoor ook van.
Om de inhoud van psalmen en gezangen
niet saai en voorspelbaar over het voetlicht
te brengen kiest Jan Verhoef voor een pittig
tempo. Bovendien lopen de nummers soe
pel in elkaar over. Ernst Daniël Smid heeft
naast zijn sonore zangstem een onderhou
dende babbel. Highlights uit musicals als
Porgy and Bess brengt Smid daverend met
zijn trillende grondstem. Swingend prijst
'Rijnstreek' de Heer in 'Praise ye the Lord',
prachtig begeleid door het orgel dat mee
doet in alle grappige bokkensprongen van
het koor.
Trompettist Steven van de Oever zorgt
voor een instrumentaal hoogtepunt in het
thema 'Gabriels hobo' van Morricone':
Melody. Zijn trompet imiteert helemaa
niet een hobo, maar laat zijn eigen authen
tieke sound horen. Zijn timing is perfect
De pianist voelt feilloos dirigent, koor er
solisten aan, blijft op de achtergrond, maai
kan ook briljant uitpakken.
Na de pauze wordt een guirlande van top
pers uit diverse musicals opgehangen. Niei
alleen de vrouwen soleren helder en ho
mogeen, ook de mannen van dit koor heb
ben heel wat te vertellen. In 'Seventy sb
trombones' doet de zaal spontaan mee
Het koor zingt zó ritmisch en uitnodigend
de trombones tetteren zo lekker dat bin
nen de kortste keren de hele zaal meeklapt
Het Rijnstreekkoor zingt vorstelijk.
recensie beeldende kunst
manon wigny
Expositie: 'Noche Serena' fotowerken en
installaties van Loes Heebink, prijzen
3 900 tot 17.000 gulden Te zien tot
22/4, wo. t/m za. 11.00-17.00 uur, zo.
13.00-17.00 uur, Centrum Beeldende
Kunst, Castellumstraat 1e, Alphen aan
den Rijn.
Het stortregent en entree van
het Centrum Beeldende Kunst
in Alphen aan den Rijn is bijna
onvindbaar. Tot
een glazen
scherm open
schuift, waar
door het prachti-
rend zijn de foto's van oneindi
ge landschappen op Spitsber
gen, die het de bezoeker mak
kelijk maken in een droomsfeer
te belanden. Ze vormen een
harmonische combinatie met
iets complexere werken als
'Vrouwengefluister'. Zes
ANWB-praatpalen, van die ou
derwetse met grote 'oren',
staan op een rij.
Of het nu foto's, video's of in
stallaties met ne
onlicht zijn: in
alle werken weet
Heebink het uni
versele verlan-
I Snapper Richard. Red Snapper David. Red Snapper Ali. foto's cpd
ferdam
)b haagsma
Engelse groep Red Snapper mengt moderne,
ctronische dansritmes met 'echt' muzikanten
ap. Gitarist David Ayers, contrabassist Ali
:nd en drummer Richard Thair benutten hun
?n instrumenten graag. Op die manier is er 'li-
ook nog wat te zien. zoals de komende dagen
:r in het land te constateren valt.
ichard Thair is de drummer van de band,
ar hij doet meer dan alleen op de trommels
in. „De laatste jaren doe ik nogal wat DJ-
k", zegt hij, „en die invloed doet zich ook gel-
Ik heb een radioshow op internet, waarin ik
experimenteren met geluiden, beats en
aks. Ik draai nogal veel electro, de elektroni-
e funk van begin jaren tachtig. Die inspiratie
mikte ik voor het programmeren van de rit-
s op de laatste plaat."
Zodoende klinkt 'Our aim is to satisfy Red
Snapper' iets elektronischer dan het voorgaande
werk van de groep, „vooral op het terrein van de
ritmes. Maar de manier van nummers schrijven
is nog steeds gebaseerd op het live-geluid. We
hebben onze studio in tweeën gedeeld, de helft is
voor de live-instrumenten en in de andere helft
staan de computer en de sampler en zo. Alle
nummers beginnen met ons drieën, die aan het
jammen slaan. Dit is wel ons meest funky album,
daar ben ik van overtuigd.
Volgens Thair zit hem dat vooral in 'sexy' num
mers als 'Some kind of kink' en 'The rough and
the quick'. „We hebben veel nagedacht over seks
en seksualiteit. Dat is toch zeker waar funk over
gaat? We hebben ons meer op die kant van onze
muziek geconcentreerd, deze keer, dan op de
jazz. Niet dat we dat helemaal achter ons hebben
gelaten, maar vooral in Engeland zijn we iets te
gemakkelijk in de jazzhoek gedouwd."
Vandaar dat de groep op de nieuwe meer gast-
vocalisten heeft uitgenodigd dan gastblazers.
„Deze keer hadden we een trombonist aan
boord. Dat is een mooi instrument, dat heel ko
misch kan klinken. In ska en reggae is de trom
bone heel belangrijk. En het geeft weer een ander
accent aan onze muziek dan de saxofoons en
trompetten uit ons verleden. Het is goed om
gastmuzikanten binnen te halen, die vanuit hun
visie onze muziek beïnvloeden. Dat geldt ook
voor de gastvocalisten. En die zijn ook goed voor
de radio-airplay."
Want hoe meer je muziek naar jazz stinkt, hoe
minder kans je maakt op de radio. Dat is in Enge
land niet anders dan alhier. Maar Thair erkent
dat jazz voor zijn band erg belangrijk is. „De an
dere twee zijn met bebop opgegroeid, ik met
jazzrock en fusion. Maar ik ga wel voor de dans
bare kant daarvan. Op de plaat zitten sferen die
uit de fusion afkomstig zijn, denk ik. Maar dan
vertaald naar de dansvloer." Maar fusion is een
gevaarlijk woord, heeft Thair ervaren.
Hij klaagt dat zijn band wel wordt vergeleken
met de legendarische jazzrockgroep Weather Re
port. „Iemand noemde ons ooit de Weather Re
port voor de post-techno-generatie. Daar ziet wel
wat in, maar..."
Als hij merkt dat hij praat met degene die die
term ooit bedacht heeft, moet hij wel lachen.
„We maken altijd grappen over die omschrijving.
Weather Report is okee, maar wel iets te gladjes
en te complex. Hun vroege werk is oké. dat is
waar. Maar wij proberen juist de ritmes altijd zo
simpel en overzichtelijk te houden. Ook al met
het oog op de dansbaarheid."
Red Snapper speelt vanavond op Motel Mo-
zaique in Rotterdam, 5 april in Tivoli, Utrecht
en 8 april in Melkweg, Amsterdam.
Negen medewerkers van museum Naturalis duiken onder op Bali
Vervolg van voorpagina
Ze duiken voor even hele
maal onder in hun werk.
In de onderwaterwereld
van de garnaal, de spons
en het koraal om precies te
zijn. Negen wetenschap
pers van Naturalis zijn
voor dik drie weken ver
trokken naar Bali om voor
de kust van dat eiland on
derzoek te doen. Hoofd
doel van de expeditie, die
wordt uitgevoerd in sa
menwerking met de Indo
nesische Academie voor
Wetenschappen en het
Wereld Natuur Fonds van
Bali: het in kaart brengen
van de diversiteit van de
zeedieren in dat deel van
de Indische Oceaan.
leiden «paul de tombe
„Een ontzettend rijk gebied dat
nog nooit wetenschappelijk is
onderzocht," aldus de expedi
tieleden die meteen het meer
voudig belang van de duikpartij
schetsen. „De gegevens die we
er verzamelen, kunnen belang
rijk zijn voor de farmaceutische
industrie, voor het beschermen
van de natuur en voor de visse
rij en het toerisme."
„Bali is een van de populair
ste bestemmingen voor toeris
ten, maar niemand weet pre
cies wat er in het water voor de
kust leeft", zegt Willem Rene-
ma, de enige geoloog in het ge
zelschap van biologen dat naar
het Indonesische eiland is afge
reisd. „Dat is nog nooit echt be
keken, terwijl de verscheiden
heid er toch bijzonder groot
moet zijn. Een van de theoriën
die de grote diversiteit in dit ge
bied verklaren is dat de Aziati
sche, de Australische en de Pa-
cifische plaat daar op elkaar
botsen. De soorten zeedieren
Willem Renema, Leen van Ofwegen en Charles Fransen voor een paar Japanse reuzenkrabben: „De grootste geleedpotigen op aarde, die alleen in
Japan voorkomen. Maar misschien vinden we ze ook wel bij Bali." foto henk bouwman
die voor elk gebied kenmerkend
waren, zijn er door elkaar ge
mengd als in een centrifuge. In
het centrum overlappen de fau
na's van de verschillende platen
elkaar en daar zouden dus veel
nieuwe soorten kunnen zijn
ontstaan. Dat is de theorie en
die theorie gaan we toetsen aan
de praktijk."
Het is niet toevallig dat die
toets hoofdzakelijk wordt uitge
voerd door medewerkers van
Naturalis. Het museum in Lei
den concentreert zich sinds de
jaren tachtig van de vorige
eeuw nadrukkelijk op Indone
sië. „Omdat in dat land zelf nog
relatief weinig onderzoek is ge
daan. Dat is er pas laat ontwik
keld, mede omdat er pas sinds
de Tweede Wereldoorlog wordt
gedoken. En een rif kan natuur
lijk alleen duikend goed worden
bekeken", melden Renema
(van de eencelligen), Charles
Fransen (kreeftachtigen) en
Leen van Ofwegen, „van de ko
ralen."
Net als al hun meegereisde
collega's zijn zij ervaren dui
kers, die om het jaar een ander
gebied aan een nauwkeurige in
spectie onderwerpen. Voor
heen gingen ze onder andere
naar de Seychellen, de Kaap
Verdische- en de Canarische Ei
landen, de Filippijnen, Ambon
en Sulawesi; dit keer duiken ze
'dag en nacht' onder in de zee
voor Bali. „Misschien wel het
rijkste water op aarde. We we
ten ook bijna zeker dat we daar
nieuwe soorten gaan vinden
tussen alles wat we gaan bekij
ken," roepen ze enthousiast.
„Maar het is sowieso al be
langrijk om te weten wat er
leeft. Om mensen ervan bewust
te maken dat ze de natuur moe
ten beschermen, wat ook be
langrijk is voor het (duik)toeris
me. Dat ze niet moeten vissen
met bommen, zoals ze daar
doen. Want daarmee maak je
niet alleen vissen dood, maar
ook het koraal. En zonder ko
raal is er geen leven meer mo-
gelijk."
Geldt trouwens in meer op
zichten, stellen ze vast. „Want
behalve naar kreeften, krabben,
garnalen, vissen, schelpen en
zeeanemonen, kijken we er ook
naar sponsen en zachte kora
len, die belangrijk zijn voor de
farmaceutische industrie. Die
haalt daar stoffen uit, die wor
den gebruikt voor de bestrij
ding van kanker en aids. Maar
dém moeten ze wel precies we
ten waar het om gaat en bij het
benoemen komen wij in
beeld."
Het zou kunnen zijn dat ze
daarmee een enkele keer de pu
bliciteit halen; voor het overige
verrichten ze hun onderwater
werk in betrekkelijke anonimi
teit, beseffen ze zelf. Terwijl de
veranderingen die hebben
plaatsgevonden in oceanen
toch 'heel erg van invloed zijn
geweest op het klimaat' en
Charles Fransen bijvoorbeeld
aan de hand van de beesten die
hij vindt 'de oorsprong kan her
leiden, de evolutie kan recon
strueren en Darwin kan detail
leren'. Hoogst interessant alle
maal voor wetenschappers.
Maar verder?
Daar kun je je nog in vergis
sen, betoogt het drietal. „Je
schrijft er natuurlijk in eerste
instantie over voor de weten
schappelijke wereld en de ken
nis die we er opdoen en wat we
meenemen, zie je straks terug
in tentoonstellingen in Natura
lis. Maar de gegevens sijpelen
ook verder door. Ze worden ge
bruikt voor films en documen
taires over riffen, in onderwa
tersport-artikelen, in duikgid-
sen, of in boeken over koraalrif
fen."
„Voor hetzelfde geld vinden
we er trouwens ook iets dat de
wereld wel meteen aan
spreekt", betogen ze. „Is al een
keer eerder gebeurd. Met de
Coelacanth. Een vis, die werd
gevonden op een markt in Sula
wesi en later ook levend werd
gevangen. Eigenlijk een levend
fossiel, waarmee een bestaande
theorie om zeep werd gehol
pen. Dat was destijds groot
nieuws en dat kan ons voor de
kust van Bali ook gebeuren. We
weten bijna zeker dat we daar
vijf nieuwe soorten garnalen
gaan vinden en als we een
nieuw soort koraal ontdekken,
zou dat heel bijzonder zijn."
