'Ik was
nooit een
artiest'
Gesprek van de Dag
Liefdesleven kroonprinsen zorgt weer voor opwinding
Uitstel beursgang Schiphol
Beschaving
Parlementaire geschiedenis
o
o
ZATERDAG 24 MAART 2001
Commentaar
Schiphol gaat voorlopig niet naar de beurs. Een meer
derheid van de Tweede Kamer heeft te veel bedenkin
gen bij de privatisering van de nationale luchthaven.
Eerst moet er meer duidelijkheid komen over de gevol
gen voor omwonenden en de gebruikers, ofwel vlieg
maatschappijen en passagiers.
Geconfronteerd met deze kritiek heeft minister Nete
lenbos (verkeer) beloofd de Nederlandse Mededin
gingsautoriteit de gevolgen van een beursgang nog
eens goed op een rijtje te laten zetten. Ook wil ze snel
helderheid verschaffen over de gevolgen van de nieu
we luchtvaartwet met de aangepaste milieunormen.
Hoewel het parlement formeel niet beslist over ver
vreemding van de staatsaandelen, doen Netelenbos en
haar collega Zalm (financiën) er verstandig aan gehoor
te geven aan de roep om uitstel. Netelenbos hoopt nu
dat de privatisering in het najaar alsnog kan worden
doorgevoerd, in plaats van dit voorjaar.
De tegenstand komt niet als een verrassing. Zo venti
leert haar eigen PvdA-fractie al maandenlang twijfels
over de privatiseringsoperatie. Eerst moet het nut voor
de samenleving maar eens duidelijk worden aange
toond, zo is de boodschap. In het parlement lag afgelo
pen week ook het CDA dwars. En Groenlinks en Chris
tenunie willen pas over privatisering praten als het
nieuwe pakket milieuregels klaar is.
Een deel van de Kamer wijst verder op de vrees van
luchtvaartmaatschappijen dat Schiphol straks als 'ge
privatiseerde monopolist' de tarieven zal opschroeven
of minder zal investeren. Dit om het rendement te ver
hogen en de aandeelhouders te behagen. Volgens
Schiphol en Netelenbos is deze angst ongegrond, maar
de twijfels zijn niet weggenomen.
Uiteraard is Schiphol-topman Cerfontaine teleurge
steld over het uitstel. Hij wil zo spoedig mogelijk naar
de beurs om belangen in buitenlandse luchthavens te
kunnen verwerven. Als overheidsbedrijf zal Schiphol
eerder achter het net vissen bij de verwachte wereld
wijde golf van luchthavenprivatiseringen.
Dat is misschien jammer voor de luchthaven, maar ze
ker geen ramp. De buitenlandse avonturen leveren be
halve kansen grote financiële risico's op. Helderheid
over de positie en de groeimogelijkheden van Schiphol
is mede om die reden van groot belang. Ook een gepri
vatiseerde luchthaven kan moeilijk buiten brede poli
tieke en maatschappelijke steun. De beleggers hebben
nog wel even geduld.
televisie
Houdt onze beschaving stand onder
de mkz-crisis? Je zou het je, na een
paar dagen televisie in 'oorlogssitu
atie', bijna gaan afvragen. Dertien
miljoen liter melk per dag kan de gier-
kelder in. Ouden van dagen op dagtocht
worden bij de grens beroofd van hun bo
terhammetjes met kaas en worst.
De Europese commissaris voor de landbouw
meldt in 2Vandaag dat wij niet moeten pie
pen over het doden van miljoenen stuks vee.
Want dat heeft Nederland bij het uitbreken van
de varkenspest toch ook maar voor elkaar gekre
gen: twaalf miljoen varkens 'ruimen'. „Er is
destructiecapaciteit genoeg", zegt commissaris Burn
tegen Karei van der Graaf.
Want liever dan de dieren in te enten - volgens viroloog
J. Barteling in datzelfde 2Vandaag een probaat middel
om de ziekte tot staan te brengen - wil Europa dat de
dieren worden gedood. Zo blijkt heel Europa opeens een
soort Staphorst te zijn. Alleen niet om religieuze, maar
om economische redenen.
Misschien wel de meest pregnante televisie van de week
werd gemaakt door boer Jan Verhoef uit Lelystad. Ca
meraploegen kon hij niet toelaten op zijn erf, dus filmde
hij donderdag zelf hoe hij de melk van die dag in de
gierkelder liet stromen. „Dit is dus de tol van de wel
vaart", bromde Verhoef. „Nederland moet zich scha
men. Gelijk heeft 'ie, dacht Wil.
Mkz; je komt er als televisiekijker met geen mogelijk
heid omheen. Zelfs in een luchtig bedoeld programma
als Heb ik dat? bij RTL4 zit een boze boer op de tribune.
En zelfs als het even niet over zieke dieren gaat denk je
aan mkz. In Klokhuis een reportage over een theater
groep van Inuitdie een voorstelling brengen over sja
manisme. „De sjamaan geeft de ziel van dode rendieren
aan de goden en hij vraagt of de goden ziekten willen
voorkomen", legt één van de leden van het gezelschap
uit. Hij vertelt dat ze alleen dieren doden uit noodzaak
en dat ze die dieren dan respect betiugen voor hun 'ga
ven'.
Zou dat helpen?
Het liefdesleven van de Europese
kroonprinsen zorgt deze week weer
voor opwinding bij de glamourbla-
den en lichte nervositeit bij de 'seri
euze pers'. Die neemt de berichten
over de 'ups' en 'downs' van de aan
staande koningen met enige aarze
ling over. De paleisvoorlichters ne
men - geheel volgens traditie - radio
stilte in acht.
De Noorse kwaliteitskrant Aftenpos-
ten meldde deze week dat de meer
derheid van de Spanjaarden geen be
zwaar heeft tegen een huwelijk van
kroonprins Felipe met het Noorse fo
tomodel Eva Sannum. De krant ba
seert zich op een eerder deze maand
gehouden enquête van het Spaanse
El Mundo, waaruit zou blijken dat
61,9 procent van de ondervraagden
vindt dat Felipe (33) de keuze van zijn
hart mag volgen.
De wet schrijft namelijk voor dat de
kroonprins moet trouwen met ie
mand van koninklijke huize. Het on
derzoekje moet duidelijk maken dat
de meeste Spanjaarden daar in de
21ste eeuw niet meer aan hechten.
Hofbiograaf De Villallonga waar
schuwt echter voor de mogelijke con
sequenties. „Op het leven van vorstin
moet je van kinds af zijn voorbereid.
Denk maar aan alle ellende die prin
ses Diana heeft meegemaakt."
Dat de kroonprins en de Noorse wat
met elkaar hebben, moest ook El Pais
beamen. Het paar werd begin deze
maand tijdens een ski-vakantie in
Sankt-Moritz opnieuw gefotogra
feerd. Eerder waren er al foto's van
een gezamenlijke reis naar India en
van vakanties in Noorwegen en Span
je. De Noorse pers voegt daar nog
aan toe dat Felipe - 'de ideale
schoonprins' genoemd - geregeld in
Oslo is, en dat Eva Sannum (25) ook
al bezoek heeft gehad van de Noorse
kroonprins Haakon en diens verloof
de Mette-Marit.
Er wordt ook al gespeculeerd over
een huwelijksdatum, maarhet ko
ninklijk paleis in Madrid geeft geen
commentaar. Het is niet de eerste
keer dat Felipe wordt gekoppeld aan
een bevallige blonde vrouw (volgens
El Mundo is Eva zijn twaalfde vrien
din), en het is ook niet de eerste keer
dat de (roddel) pers er naast zit. Ten
slotte werd vorig jaar nog gesugge
reerd dat Felipe een verhouding zou
hebben met Maria Carolina, dochter
van prinses Irene.
De Noorse pers heeft ondertussen de
handen vol aan de berichtgeving over
de voorbereidingen op het huwelijk
van de eigen troonopvolger. Het pro
gramma voorziet in drie dagen feest,
op 23, 24 en 25 augustus, 'een trouw
feest een kroonprins waardig' aldus
een woordvoerder van het paleis. De
Domkerk van Oslo krijgt nog snel een
opknapbeurt, maar verhalen dat de
bruiloft veertig miljoen Noorse kroon
(zo'n tien miljoen gulden) gaat kos
ten, worden tegengesproken.
De keuze van Haakon (27) voor het
burgermeisje van bepaald niet onbe
sproken gedrag - ze heeft al een
zoontje van drie uit een eerdere rela
tie, en de voormalige vriend heeft een
strafblad - heeft in Noorwegen de
discussie over nut en noodzaak van
de monarchie aangezwengeld. Net
als in Nederland zeggen de opinie
makers dat de kroonprins natuurlijk
vrij is te trouwen met wie hij wil,
maar dat hij daarvoor wel afstand
moet doen van de troon. De twee we
ken geleden opgerichte Noorse re
blikeinse beweging, heeft overige erl
geen haast. Het uitroepen van de
publiek is voorzien in het jaar 201
wanneer het feit wordt herdacht i °l
200 jaar eerder de Noorse grondu
werd aangenomen.
De Denen hoeven zich als enigen
voorlopig niet druk te maken ove
een koninklijke bruiloft. Daar beiet
de pers dat kroonprins Frederik( ier
die ook al een aardige stroom vn 'e
dinnen heeft £ehad - en Bettina lltl
Oedum na twee jaar uit elkaar zij |V;
Oedum heeft het nieuws zelf bek ei)
gemaakt. „Het is leuk geweest, m
dit is beter voor ons beiden", aid 611
de 25-jarige Deense.
HANS JACOBS* n
ril
ute
inli
E
106}
Geestelijk vader van
tekenfilmsterren overleden
'Flintstones, meet the Flintstones...' Ieder
een kan het openingsliedje van deze te
kenfilmserie moeiteloos meezingen. De
serie over Fred en Wilma Flintstone en
hun vrienden Barney en Betty
Rubble heeft generaties ver
maakt. Deze vriendjes uit de
prehistorie hebben net als
Tom Jerry, Huckleberry
Hound, Yogi Bear, The
Jetsons en Scoobydoo
een treurige week achter
de rug. Donderdag over
leed een van de geestelijk
vaders, William
Hanna, op
90-jarige
leeftijd.
Hij zei zelf ooit over zichzelf: 'Ik
was nooit een goed artiest'. Zijn
partner Joseph Barbera was vol
gens hem 'veel beter in staat om
stemming en uitdrukking in een
vlugge sketch te vangen'. Hanna
en Barbera werkten maar liefst 62
jaar samen en gaven de wereld tal
van tekenfilmhelden.
William Hanna werd in 1910 ge
boren in New Mexico. Hij leerde,
na te zijn gesjeesd in zijn oplei
ding als journalist, voor ingenieur
maar stopte er in de crisisjaren
maar mee. Hanna kon aardig teke
nen en in de jaren '30 werkte hij
bij de Harman-Ising tekenstudio's,
naar eigen zeggen aanvankelijk
vooral als manusje-van-alles.
Bij Harman-Ising kwamen de car
toonseries Looney Tunes en Mer
rie Melodies vandaan. Toen Me-
tro-Goldwyn-Mayer (MGM) met
een eigen tekenfilmafdeling
kwam, stapte Hanna over. Daar
ontmoette hij in 1937 Joseph Bar
bera en maakten ze samen 'Puss
gets the boot'. Het bleek een hit en
kreeg een Oscar-nominatie. MGM
gaf het duo vervolgens alle ruimte
om het kat-en-muis-thema verder
uit te werken. Kat Tom en muis
Jerry werden geboren. De immer
vechtende kat en muis bleken een
groot succes: niet alleen kinderen
genoten ervan. Nieuw was dat de
actie voor zich moest spreken, er
werd nauwelijks in gesproken.
Hanna en Barbera maakten in
achttien jaar meer dan tweehon
derd afleveringen en kregen er ze
ven Oscars en twaalf Oscar-nomi
naties voor. De Oscars gingen on
der meer naar Tom and Jerry-
avonturen met titels als The Yan
kee Doodle Mouse, Mouse
Trouble, The Two Mouseketeers
en Johann Mouse.
In de jaren vijftig sloot MGM ech
ter de animatie-afdeling, waarna
Hanna en Barbera voor zichzelf
begonnen. De televisie was een
groeimarkt, maar had aanzienlijke
lagere budgetten. Hanna en Bar
bera werden daarom gedwongen
goedkope tekenfilms maken. De
nadruk werd gelegd op verbale
grappen en minder op actie. De
bewegingen van de tekenfilmfigu
ren bleven veelal beperkt tot de
mond en de beentjes. Die beper
kingen stonden het succes echter
niet in de weg.
'The Flintstones' waren vanaf het
begin in de jaren zestig een groot
succes. Sommige critici omschre
ven de productie van Hanna en
Barbera als 'de donkere eeuwen
van moderne animatie'. Vergele
ken met de uitgewerkte tekenfilms
ijke
Lei
van Disney en Warner Bro (De
bestond het tv-werk van H not
Barbera uit simpele en sn(
maakte filmpjes.
William Hanna en JosephlLeo
maalden er niet om. Hunl
groeide uit tot een lucratie
fabriek en maakte van det n gt
multi-miljonairs. Hanna e
ra deden hun succesvolle i
jaren geleden over aan Wa
Bros, eigendom van het m
concern Time Wamer,
Cartoon Network bezit. D(
faamde cartoonstudio in 1
geles staat al jaren leeg. Df
worden nu uitgewerkt ach
computers in Azië. De niei
neratie van Hanna-Barbei
zich nu bezig met films
Chicken' en 'The Powerpt
Tom en Jerry keerden onl
overigens terug, na een sti
33 jaar. Joseph Barbera ra
eind vorig jaar een nieuwf
ring. Het thema bleef echt
zelfde. Muis treitert kat. K
beert muis te pakken maa
altijd. Het enige verschil,
tijden kreeg Jerry Tom kle
een simpel aambeeld. In
we aflevering heeft Jerry w nee
pens van de moderne tijd
beschikking. Tom verdwiL
onder of tussen een magn I" k
een video of een afwasmai
nl 1
M,
enselijk
z
LU
Z
CC
CL
h—
l/>
ons in de kleedkamer terwijl wij nog allemaal in onze
onderbroek stonden. Dat was de laatste keer dat ik
hem zag.
Vóór Kok I regeerde Lubbers III. Mitiister van cultuur:
Hedy d'Ancona (PvdA). In het tijdperk vóór paars had
de cultuur een minister. Daarna werden het staatsse
cretarissen. Een kenner heeft me ooit uitgelegd dat dat
gunstig is voor ons. Want ministers kunnen met hun
budgetten schuiven terwijl een staatssecretaris afge
past geld meekrijgt. En dus makkelijker te controleren
is. Ik weet niet of dit waar is. Ook Hedy had ik in een
eerder leven leren kennen via een gemeenschappelijke
vriendin uit de journalistiek. Ook hadden we samen
wel eens op het toneel gestaan want d'Ancona zingt
graag. Tijdens haar bewind trof ik haar bij de opening
van een schaaktoernooi waar we allebei een woordje
mochten zeggen.
Lubbers II en I hadden dezelfde kunstpaus: Brinkman
(CDA). Een apparatsjik, die Brinkman. Niet dat dit zo
ongunstig is want die technocraten bemoeien zich niet
al te veel met cultuur omdat ze bang zijn een faux pas
te maken. Brinkman heb ik in dezeven jaar dat hij
aan het bewind was maar één keer gezien: hij bezoch t
de première van een stuk waarin ik meespeelde. Na
afloop stond ik met de zakelijk leider van ons gezel
schap te praten toen hij langs kwam. 'Ik ga er weer
eens vtmdoor', zei hij. Nette man, Elco. Ik ben be
nieuwd of hij nog ooit premier wordt.
Vóór Lubbers hadden we Van Agt II. Weet u nog? Dat
ongelukkige rooms-rode kabinet dat het maar een
maand of zes heeft uitgehouden. Van der Louw (PvdA)
was onze baas. Ook een oude journalist. Ik had hem
leren kennen in de Vara-kantine in de tijd van de
Stratenmakeropzeeshow. Als minister bezocht hij een
omroepforum waar ik ook bij betrokken was. Ons ge
sprek: 'Alles goed, jongen'zei hij. 'Prima', zei ik.
In van Agt I zat mijn all time favourite op cultuur: Til
Gardeniers (CDA). In de pauze van een voorstelling
werden mijn vrouw en ik ooit aan haar voorgesteld.
'Ik heb u wel eens eerder ontmoet', zei Gardeniers te
gen mijn vrouw. Dat kon mijn vrouw zich niet herin
neren. Maar de volgende dag zei ze: 'Die mevrouw
Gardeniers had gelijk. Ik heb haar een jaar of zes gele
den de hand gegeven bij een tentoonstelling'. Een sterk
staaltje van Til. Later heb ik haar diverse malen ont
moet in de bridgewereld. Want zij net als ik speelt zij
graag bridge. Een schatje.
Gaan we terug naar het roemruchte kabinet Den Uyl.
Met Van Doorn (PPR) op cultuur. Ik heb tijdens een
forum wel eens naast hem gestaan in de rij van een lo
pend buffet. Maar onze conversatie, if any, herinner ik
me niet. Wel de titel van het forum: 'Waarheen met
ons toneel?' Daar kwamen we niet uit, geloof ik.
Vóór ome Joop was Barend Biesheuvel premier. Wie in
dat kabinet de kunst beheerde, weet ik niet meer (En
gels?). Maar zonder twijfel heb ik hem of haar ooit
ontmoet. Bij een congres, een première, een forum, een
schaaktoernooi of in een omroepgebouw. Of op zijn
minst aan de bridgetafel.
De Amerikaanse popster MADONNA (fot
woest over de plannen van de Britse jour
Andrew Morton om een boek over haar te
ven. Zij heeft haar vrienden verboden 'm
slijmerige wormpje' te praten. Morton wi
roemd met zijn boek over de Britse prin:
Diana. Daarna schreef hij boeken overdi
bekende kanten van Monica Lewinsky,
ce' en de voetballer David Beckham en
aanse president Daniel Arap Moi.
De Britse OORLOGSVETERAAN Geoffre
land heeft 56 jaar na dato alsnog een bri
antwoord van zijn Nederlandse VRIENDI
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jo Meu
ter uit Boekei schreef de brief in 1945 n
Brit met enkele van zijn kameraden op li
derij had verbleven. Hij vergat terug te s
maar hij vond de brief ruim een halve ee
terug op zolder. Meulemeester is nu 83
moeder van tien kinderen.
Een BRUID in de Amerikaanse stad Florida is op haar trouwi
CEL beland na een uit de hand gelopen ruzie over huwelijks
Zij bekogelde haar kersverse echtgenoot met stukken bruids
sloeg hem tegen de grond en verkocht hem verscheidene rak
pen. Het conflict tussen de pasgehuwden zou over huwelijks
zijn gegaan, maar de politie gaf geen nadere details over dei
van de bruid. Zij is op een borgtocht van 12.000 gulden vrijl
Vorige week organiseerde de Publieke Omroep een
kort congres over jeugdtelevisie en merchandising. Een
combinatie waarmee je tien jaar geleden in
Hilversum zou zijn weggehoond. Rick v.d.
Ploeg, staatssecretaris van cultuur, was er
ook. Ik heb hem heel kort gesproken
over een liedje dat ik ooit gezongen
heb. 's Nachts in bed realiseerde ik me
ineens dat ik de vorige staatssecreta
ris ook wel eens gesproken heb. En
die daarvoor ook. En die daarvoor
ook. Nederland is klein. En ons cul
turele wereldje is piepklein. Sinds
mijn eindexamen toneelschool heb
ik alle ministers en staatssecretarissen
van cultuur wel eens ontmoet. Terwijl
mijn positie bij toneel en televisie toch
bescheiden is. Ik neem u even mee
langs al die culturele bonzen en hun
kabinetten. Geschiedenisles.
Van de Ploeg (PvdA) hebben we dus ge
had. Zijn voorganger uit Kok I was Aad
Nuis (D66). Die kende ik al langer omdat
we samen aan een journalistieke radiose
rie hadden meegewerkt. Een verheugend
aantal cultuurministers is uit de journa
listiek afkomstig. Aardige man, Nuis. Tij
dens zijn bewind bezocht hij met zijn
vrouw een theatervoorstelling waarin ik
meespeelde. Na afloop spraken ze even met
