eiden Regio
lonument is
kwetsbaar
achid gaat naar het Nationaal Jeugddebat
Mistige legendes en heldere feiten over de Burcht
Provincie wil schade in streekvervoer beperken
I c."
'Oeps!'
DKJMQ
IkfCTi
Advertentie DZB lijkt
bedoeld voor mannen
—ÊËÈET
hERDAG 15MAART 2001
13
lief opgepakt
Een 32-jarige Leidenaar is gisteren aangehouden op ver-
Bng van autodiefstal uit een garage aan de Flevoweg. De
je wist de dader aan de hand van de vingerafdrukken die
jhterliet, te achterhalen. De man zou in de nacht van 10 op
[jiuari de deur van de garage hebben opengewrikt en met
n de auto's zijn weggereden.
ideling op Langegracht
Twee mannen hebben vannacht op de Langegracht een
Eïge Leidenaar, die op een bromfiets langsreed, mishan-
met een steekwapen en een metalen voorwerp. De daders
igen rond kwart over één hun slachtoffer tot stoppen. Ze
h de brommer op. Vervolgens mishandelden ze de man.
ihulp van een getuige die hulp ging halen bij het politie-
tau heeft de politie de daders, een 23-jarige en een 29-jarige
iaar, aangehouden.
i van de Blauwe Tram
De afdeling Rijnland van de Nederlandse vereniging van
gstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen vertoont
sdag 21 maart unieke kleurenfilms van de Blauwe Tram. Al
dan veertig jaar uit het straatbeeld verdwenen, spreekt dit
ermiddel volgens de vereniging nog volop tot de verbeel-
Tijdens de filmavond kunnen herinneringen worden op-
ld aan de drukte op het Stationsplein en de trams in de
aat. Er worden ook films vertoond van de Gele Tram
fassenaar en de stadstram in Den Haag. Deze bijeen-
van de NVBS wordt gehouden in de Connexxion-zaal,
lurgerweg 1Aanvang 20.00 uur. De toegang is voor leden
ulden, niet-leden betalen een gulden meer.
Oudste gebouw van Leiden na 25 jaar weer te boek gesteld
itold wilde al langer af van kunstwerk
Vervolg van voorpagina
mder Pechtold heeft de afgelopen twee jaar nog
aankijken of het ooit wat zou worden met het Vre-
önument. Dat was een soort compromis met de
snteraad, die in 1999 te kennen gaf nog niet toe te
an een rigoureus besluit over het glazen kunstwerk,
pld zelf is al veel langer van mening dat Leiden
tr het Vredesmonument op de Garenmarkt beter af
de collegevergadering van afgelopen dinsdag is het
roor het beeld van kunstenaar Stulemeijer geval-
beeld zoals met het Indiëmo-
nument waarop met politieke
motieven inmiddels drie aan
slagen zijn gepleegd. Het Vre
desmonument is doelwit van
puur vandalisme. Het is onaar
dig voor de kunstenaar om dit
te zeggen maar ook voor straat-
meubilair geldt dat - als het niet
voldoet - het weg moet. Bij
voorbeeld afvalbakken die na
de eerste de beste tik van een
passerende auto niet meer zijn
te legen."
Op de vraag of er een schade
claim van de kunstenaar onder
weg is, antwoordt Pechtold:
„Dat moeten we afwachten.
Wel blijkt uit jurisprudentie dat
voor het verplaatsen of het ver
anderen van een kunstwerk in
stemming van de kunstenaar
een vereiste is. Een gemeente is
bij mijn weten niet verplicht
om een beeld voor altijd te la
ten staan."
Beeldend kunstenaar Stule
meijer, die al vaak heeft laten
weten dat zijn kunstwerk op de
Garenmarkt moet blijven staan,
was vanochtend onbereikbaar.
indaag precies twee jaar
dat in de gemeenteraad
en enkel plan voor het
aonument een meer-
bleek te vinden. Pecht-
'oor verwijderen niet en
ïrplaatsen niet. Ook zei
ad dat het te allen tijde
alijven staan. Afgespro-
daarom dat we geduren-
jaar het onderhoud
intensiveren en daarna
litieve beslissing zou-
len. Dus sneller ruitjes
;en, vaker schoonmaken
er een zogenaamd
iield, een beschermlaag,
kracht."
twee jaar zijn om en er
één conclusie: het beeld
ibaar. Inderdaad, een
van verkeerde materi-
zegt Pechtold.
fendt niet dat hij nu is ge-
voor vandalisme. „Zulke
termen zijn geenszins
ipassing. Er zijn geen in-
tijke problemen met het
Een laat-middeleeuwse kroniekschrij
ver wist zeker wie de Leidse burcht
hadden gesticht: een groep Friezen en
Slaven die in de eerste helft van de vijf
de eeuw terugkeerden uit Engeland.
Ze joegen eerst de beesten uit het wil
de Woud zonder Genade en stichtten
vervolgens de Burcht. De nazaten van
een van de burchtheren lieten zich
trouwens ook niet onbetuigd. Een van
hen, Lem, een zoon van een reuzin,
stichtte Heerlem (of Haarlem, zoals we
tegenwoordig geneigd zijn te zeggen).
Terwijl een andere nazaat, die mooie
ronde ogen had en daarom Valk heet
te, Valkenburg bouwde.
Historicus Ed van der Vlist dist het ver
haal met veel smaak op in zijn van
daag gepresenteerde boek 'De burcht
van Leiden'. Net als de meeste andere
theorieën trouwens - als we het ver
haal van de anonieme kroniekschrijver
zo tenminste mogen noemen - over
het ontstaan van de burcht. Naast de
Friezen en de Slaven, kregen ook de
Romeinen de eer toebedeeld de
Burcht te hebben gebouwd. En de
Noormannen, niet te vergeten.
De Romeinen leken voor sommige ge
schiedschrijvers nog de meest voor de
hand liggende kandidaten. In oude ge
schriften duikt immers de naam Lug-
duno op voor een Romeinse verster
king die min of meer ter hoogte van
Leiden gelegen moet hebben. En als
de Romeinen hier hebben gebouwd,
dan is de kruising van de Oude en
Nieuwe Rijn natuurlijk een logische
plek. Van der Vlist rekent genadeloos
af met het idee. Lugduno, of Lugdu-
num, zal eerder ter hoogte van Katwijk
hebben gelegen dan in Leiden. In de
Burchtheuvel zijn trouwens geen spo
ren van Romeinse activiteiten gevon
den. Misschien dat er in de Romeinse
tijd een kleine agrarische nederzetting
in Leiden was, maar dat was dan ook
alles.
Ontnuchterend
Met de Noormannen rekent Van der
Vlist minstens zo snel af, tenminste
wat hun rol in de bouw van de Burcht
betreft. Het bouwwerk in Leiden lijkt
absoluut niet op wat de Noormannen
elders in Nederland hebben achterge
laten. Dus ook zij verdwijnen weer in
de mist van de geschiedenis. En zo
blijven de Graven van Holland, die
vanaf de elfde eeuw in en rond Leiden
hun macht opbouwen, uiteindelijk
over. Een redelijk ontnuchterende
conclusie, na alle verhalen over woeste
Friezen, Romeinen en Noormannen.
De historicus heeft 'De Burcht van Lei
den' geschreven omdat hij vond dat
het na 25 jaar wel weer eens tijd werd
voor een boek over Leidens oudste
monument. Van der Vlist heeft het
karwei heel verdienstelijk geklaard. Hij
toont zich een boeiend verteller die
het historische verhaal opluistert met
een lange reeks historische fantasieën,
mythes, malle feiten en weetjes. Zoals
bijvoorbeeld het plan van de Rotter
damse stadsarchitect Chr. van der Tak
aan het einde van de negentiende
eeuw om een watertoren bovenop de
Burcht te zetten.
Tegelijkertijd is Van der Vlist een be
hoedzaam wetenschapper. Aan legen
des geen gebrek, maar de historicus is
er steeds als eerste bij om te melden
dat het inderdaad een legende is, dat
er absoluut niets van is bewezen en
dat er zelfs het nodige tegen in is te
brengen.
Vooral het eerste deel van het boek, de
geschiedenis van de Burcht tot 1651,
maakt daardoor soms een wat mistige
indruk. Slechts twee jaartallen sprin
gen er echt uit, als de strijd om de gra
felijke macht in Holland tussen Lode-
wijk van Loon en Willem I voor de
Leidse Burcht wordt uitgevochten.
Hoewel, in 1203 is eigenlijk alleen
maar zeker dat er wat schermutselin
gen in Leiden plaats hadden. Het is
volgens Van der Vlist helemaal niet ge
zegd dat er bij de Burcht werd gevoch
ten. In 1204 is het wel raak, als aan
hangers van Willem zich in het bol
werk hebben verschanst. De strijd met
de troepen van Lodewijk verloopt
rampzalig. Willems aanhangers slaan
op de vlucht, maar zakken door de
brug tussen de Burcht en de zuidelijke
Rijnoever en verdrinken in groten ge
tale.
Opmerkelijk genoeg is het beleg van
1204 de enige keer dat de Burcht een
belangrijke militaire rol heeft gespeeld.
In de loop van de dertiende eeuw ves
tigen zich steeds meer mensen op de
burchtheuvel en uiteindelijk zelfs in de
Burcht zelf. Bij een volgend beleg van
Leiden, in 1420 tijdens de Hoekse en
Kabeljauwse twisten, komt de Burcht
eigenlijk niet meer in beeld.
Het is op dat moment alleen nog maar
het symbool van macht voor de Burg
graaf, een heerser die in de stad zijn
eigen machtsgebied heeft en geregeld
ook tegen het gemeentebestuur ingaat.
Maar ook zijn positie brokkelt in de
loop der eeuwen af, tot het een lege
functie is geworden. In 1651 verkoopt
de burggraaf - de functie is inmiddels
overgaan naar een Franse edelman -
de Burcht. Leiden weet er via een stro
man de hand op te leggen. Voor 70.000
gulden, 30.000 minder dan de vraag
prijs.
Lustoord
Het tweede deel van het boek is min
der speculatief, vooral ook omdat Van
der Vlist zich nu volop op geschreven
bronnen kan baseren. En op talloze il
lustraties, die hij ook in ruime mate in
zijn boek heeft opgenomen. Daarop is
goed te zien hoe de Burcht in de ze
ventiende eeuw, nadat de stad het bol
werk in handen heeft gekregen, veran
dert in een soort lustoord. De heuvel
wordt beplant met fruitbomen, waar
van de oogst aan bezoekers wordt ver
kocht, en nog later verschijnen op de
burchtheuvel doolhoven, kolfbanen en
fonteinen.
De Burcht - die op een gegeven mo
ment ook in gebruik is als waterreser
voir-krijgt na 1651 talloze opknap
beurten, waarbij het eeuwenoude bol
werk soms iets te grondig wordt aan
gepakt. Van der Vlist vermoedt dat er
uiteindelijk nog maar een paar vier
kante meter muur over is dat iets van
de twaalfde eeuw heeft gezien. En on
danks al het werk dat in de loop der
tijd werd uitgevoerd, is de Burcht nog
steeds niet uit de problemen. Inmid
dels vertonen de muren weer een paar
zorgwekkende scheuren.
WIM WECAAAN
Het boek 'De Burcht van Leidenon
derdeel van de Leidse Historische
Reeks, is vanaf morgen te koop in de
Leidse boekwinkels en op het stadhuis
en het stadsbouwhuis. Prijs: 29,95 gul
den.
Een kopergravure uit 1785 van het veronderstelde beleg van de Burcht in 1203.
ILLUSTRATIE DE BURCHT VAN LEIDEN
ROBBERT MINKHORST
Gedeputeerde Norder (vervoer)
van de provincie Zuid-Holland
mag van provinciale staten ex
tra geld uitgeven aan openbaar
vervoer. Dat bleek gisteren op
het provinciehuis bij de bespre
king van de bezuinigingsvoor
stellen van gedeputeerde sta
ten. Het komt Norder goed uit
nu Connexxion gedwongen is
om een flink aantal busritten te
schrappen.
Hij zal dan ook dankbaar ge
bruik maken van de ruimte die
statenfracties hem gisteren bo
den, zo liet hij weten. „Ik mag
een deel van het geld dat is be
doeld voor het bereikbaar
heidsoffensief incidenteel ge
bruiken. Ik zal dat mondjes
maat doen. Het is bedoeld voor
de ergste knelpunten. Voor een
structurele oplossing is veel
meer geld nodig." Onduidelijk
is hoeveel extra financiële
ruimte hij krijgt voor het open
baar vervoer.
Het streekvervoer krijgt dit
jaar zware klappen. Zuid-Hol
land moet 2,6 tot 5,4 miljoen
inleveren op het openbaar ver
voer. Uit een nog vertrouwelijk
voorstel van busmaatschappij
Connexxion blijkt dat die be
zuiniging grote gevolgen heeft
voor het streekvervoer in de
Bollenstreek, rond Leiden en
Alphen aan den Rijn.
Norder liet zich nauwelijks
uit over de plannen van Con
nexxion. Wel liet hij merken dat
hij er niet zo gelukkig mee is.
„Connexxion zet de koers uit.
Wij hebben zo onze eigen prio
riteiten. We moeten kijken waar
de verschillen liggen en waar
overeenkomsten zijn." Norder
erkent dat het busvervoer on
der grote druk staat. „Maar een
kaalslag is niet aan de orde",
verwees hij naar de kritiek van
reizigersorganisatie Rover.
GroenLinks was tijdens de
commissievergadering in Den
Haag Norder het meest ter wil
le. „Het mag extra geld kosten",
zei fractievoorzitter Ouwehand.
Zoveel zelfs, lichtte de Noord-
wijker na afloop toe, dat de pro
vincie voor dit jaar mag 'bijpas
sen'. Ouwehand is bereid om
de bezuinigingen voor één keer
uit eigen middelen te betalen.
Ontstemd is Ouwehand over
het voorstel van Connexxion.
Als Zuid-Holland akkoord gaat.
verdwijnen er bussen tussen
Leiden en Katwijk en Noord-
wijk, en tussen Alphen en
Schiphol. „Lijnen die belangrijk
zijn voor de Duin- en Bollen
streek. Dit is te zot voor woor
den. Op deze manier zijn we al
leen bezig met het beheersen
van de kosten, en kijken we niet
meer naar de vraag naar open
baar vervoer. Wij willen maat
werk per regio. Laten we maar
eens creatief worden. Ik vind
het hopeloos om steeds alleen
naar de financiën te kijken."
Volgens Norder en Ouwe
hand zijn de geldproblemen in
het streekvervoer voornamelijk
de schuld van het rijk. „In 1998
is het openbaar vervoer naar
ons overgeheveld, maar niet al
het geld. Ik vind dat je het niet
kan maken om in een tijd dat je
openbaar vervoer hard nodig
hebt, het bestaande netwerk af
te breken", aldus Ouwehand.
„De overheid heeft het over sti
muleren van openbaar vervoer,
terwijl de ene na de andere fi
nanciële regeling wordt stopge
zet. Dat is vragen om narig
heid." Gedeputeerde Norder:
„Het streekvervoer staat erg on
der druk door structurele be
zuinigingen van het rijk."
Reizigersaantallen en dus de
inkomsten nemen af, terwijl de
kosten verder stijgen. „Het be
tekent dat we toch moeten snij
den in lijnen", zegt Norder. Dat
Zuid-Holland daarmee het risi
co loopt dat het nog meer men
sen uit de bus jaagt, moet de
bestuurder toegeven. „Die vi
cieuze cirkel is een terechte
angst. Het is een hele lastige
uitdaging om die ontwikkeling
te stoppen." Maar: „Wij kiezen
ook echt voor openbaar ver
voer, alleen duurt het gewoon
een tijdje voor je dat ziet. voor
de busbanen er liggen. We heb
ben in 1999 besloten vijftig mil
joen gulden te investeren. In
het bereikbaarheidsoffensief
staan nog eens enkele tientallen
miljoenen guldens."
Finge (15) is al behoor-
•rbereid. Hij leest vaak
tekst wat in de Tweede
werd gezegd, kijkt wel
Het Lagerhuis en
ervaren radioman
lolland Centraal zijn mi-
inangst al lang overwon-
lij is vrij van zenuwen,
hem vraagt of hij nerveus
r zijn deelname aan het
naai Jeugddebat, haalt hij
thouders op. „Misschien
t wat dichterbij komt."
Het is op 23 april. De dag dat
Rachid met zijn fractie van tien
debaters uit Zuid-Holland het
gecultiveerde gebekvecht aan
gaat met leeftijdgenoten. De
selectie komt uit een voorron
de van een provinciaal debat
waar de debaters uit Zuid-Hol
land jeugdparticipatie als spe
cialisme hebben gekregen. En
om redelijk beslagen ten ijs te
komen hebben ze eerst een in
terviewtraining gevolgd en
daama een uitgebreid opinie-
-
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in
de Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad
Onder redactie van
Pablo Cabenda en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON O 71 - 53 56 439
onderzoek onder hun leeftijd
genoten gedaan. Zo pikten ze
op hoe hun jeugdige achterban
tegen de zaken aankijkt en
kunnen ze straks hun mening
goed verwoorden.
Op 23 april mogen de jongeren
van gedachten wisselen met de
ministers en staatssecretaris
sen die door voorzitter Jeltje
van Nieuwenhoven zijn uitge
nodigd. In totaal zijn er vier de
batten. Nog een hoogtepuntje:
Rachid mag op 28 maart met
een select groepje uitverkore
nen de resultaten van de jon-
gerenenquête aan premier Kok
overhandigen.
Hoewel politiek en radio zijn
twee grootste interesses zijn, is
hij toch vrij weinig met de
praktijk van de politiek in de
weer. De glamour van de poli
tiek trekt hem niet zo en ais je
aan hem vraagt of hi j onder de
zwaargewichten nog favorieten
heeft, twijfelt hij even. „Dejon-
gerenraad is twee jaar geleden
stopgezet. Anders had ik daar
misschien wel in gezeten. Maar
ik heb op dit moment niet echt
een voorkeur voor een politie
ke partij." Het gaat Rachid toch
meer om het steekspel zelf.
„Het geeft een kick om op ar
gumenten mensen te overtui
gen. Ik probeer me als voorbe
reiding altijd te verplaatsen in
de rol van de tegenstander.
Hoewel je daarbij moet oppas
sen dat je jezelf niet overtuigt
van diens visie. Als ik tijdens
geschiedenisles een argument
ga opzetten, zeggen ze vaak 'oh
heb je hem weer'. Maar daar
zijn de discussies toch wel snel
afgelopen, want geschiedenis is
niet mijn sterkste vak."
Niettemin heeft hij gemerkt dat
hij steeds scherper wordt. „Ik
laat wat minder makkelijk over
me heen lopen dan vroeger."
Zijn klasgenoten op het Stede
lijk Gym keken in eerste instan
tie wel raar tegen zijn deelna
me aan de debatten aan. Met
scheve ogen. Dat had volgens
hem toch meer te maken met
het aantal vrije dagen dat hij
kreeg dan met zijn interesse
voor het politieke en verbale
steekspel.
Hij voelt zich niet echt de uit
zondering op de regel die zegt
dat jongeren per definitie a-po
litiek zijn. Er zijn er wel meer
die politiek belangrijk vinden,
maar niet zo belangrijk dat ze
er meer tijd aan zouden willen
besteden. „Dat was een con
clusie die ook volgde uit de en
quête."
Rest nog de vraag hoe de jon
geren in Zuid-Holland het er in
de voorrondes vanaf brachten.
„Het niveau van Zuid-Holland
lag iets lager dan dat van
Utrecht en Gelderland." Hoe
hij het er zelf vanaf bracht en
of hij een goede debater is.
daar laat hij zich niet over uit.
„Ja, ik kijk wel uit. Dan word je
de eerstvolgende keer daarop
TOfikt." Uiteindelijk misschien
toch nog een polticus.
PABLO CABENDA
Rachid Finge (15) is vrij van zenuwen.
FOTO HIELCO KUIPERS
ROBBERT MINKHORST
Tot hilariteit en verontwaardi
ging van raadsleden worden
volgens Jan Hartstra van LWG-
/De Groenen te veel mannelijke
kwaliteiten van de nieuwe di
recteur van DZB Leiden ver
wacht. Hartstra uitte zijn erger
nis over de functiebeschrijving
gisteravond in de commissie
van wethouder Hans Buijing
(personeelszaken
„De nieuwe kandidaat wor
den teveel masculiene eigen
schappen toegedicht", klaagde
het duo-raadsüd. Hartstra doel
de op omschrijvingen als rela
tienetwerken („daar worden
vrouwen buitengeslotenen
werken aan strategische vor
ming.
Joke Sorgdrager (D66) en
Mieke Hogervorst (GroenLinks)
reageerden als gestoken. Alsof
vrouwen daar niet geschikt
voor zijn. „Hij zegt het hele
maal verkeerd zo", vond Sorg
drager. Een belediging voor
vrouwen.
Toch had Hartstra niet hele
maal ongelijk, gaf Uesbeth Hes-
selink (PvdA) aan. „Het klopt
wel een beetje", zei ze over het
verwijt dat hij maakte. De strek
king van de tekst in de functie
beschrijving en in de vacature
is mannen op het lijf geschre
ven, oordeelde Hesselink.
Overigens kan de wervende
tekst in de sollicitatie-adverten
tie stukken beter, zei Sorgdra
ger. Die is nu saai. „DZB is een
veel leuker bedrijf dan wat daar
staat", zei ze. Buijing gaf toe dat
de vacature wel wat spannen
der mag.
DZB Leiden zoekt een nieuwe
baas na-het vertrek van Gerard
Bovens. Een interim-directeur
heeft een reorganisatie in gang
gezet, zei Buijing. Die moet op
1 september zijn afgerond, als
de nieuwe man of vrouw in
dienst treedt. Eind mei wordt
bekend wie Bovens opvolgt.
Wethouder Jan Laurier (soci
ale zaken) had de discussie over
de functie-eisen graag willen
bijwonen, maar hij kwam te
laat. Toen Laurier binnen
kwam. was het agendapunt al
afgehandeld. Hij was thuis ge
beld dat het om kwart voor ne
gen begon, zei hij. We spreken
nooit tijden af, luidde de reac
tie, dat is onmogelijk. Laurier,
mopperend: „Wat een organi
satie."
Ruit kapot? Bel: 589 88 87
S- EN SCHILDERWERKEN
