weerstand weer als wapen Het stoplicht was fout 444 Leiden Leiden Regio GERECHT C 6 MAART 2001 15 ||r^i het jaar worden waarin de behandeling van een tot voor kort hardnekkige, bijna altijd |e vorm van jeugdleukemie een stuk dichterbij kan komen. In het Willem-Alexander - en Jeugdcentrum van het LUMC heerst de overtuiging dat met speciale, ingewikkelde leken het afweersysteem van de patiënt zo kan worden beïnvloed dat deze vormen van cemie schaakmat gezet worden. Uitgebreide studies en onderzoeken naar de nieuwe ■■"felmethoden zijn in deze fase van vitaal belang. En daar is geld voor nodig, veel geld dat niet altijd kan worden vrijgemaakt uit beschikbare budgetten, t'at Stichting Kinderfondsen LUMC nu een poging doet om extra geld te genereren. Fondsen houdt daartoe op dinsdag 13 maart haar eerste bijzondere benefietavond in de ïme^hoorzaal die toepasselijk 'Leukemie schaakmat' als motto heeft meegekregen. Nu eens nte i traditioneel fundraising diner, maar een stijlvol en ingetogen feestelijk mingle-diner, en met een verrassingsconcert op topniveau, waarbij een aantal bekende solisten zowel uit de pop- en rockscene als uit de klassieke en musicalwereld optreden, ag de tweede aflevering van een korte serie verhalen over het werk in het centrum. De 71eerste aflevering verscheen op vrijdag 2 maart in deze krant. n kamperen in een zo zeggen ze dat niet jMC in Leiden tegen én die een beenmerg- Dietatie moeten onder- je een kind wel ver- e hq af van hoe oud het berden Jaak Vossen, et lidr immunologie, en .t gekester, doctor in de- >p deipline. ,,De meeste lotentinderen hebben al nde chemokuren ge- in feten wel een beetje whoudt." Op de afde- Hej/ossen het hoofd van Ie, ielk jaar enkele tien- uidelwe kinderen met ïgingemie, een gemene de kanker die vandaag shi lielijk valt te genezen. hqe doorbraak in een behandeling ervan na n. pderd gevallen per eekikemie bij kinderen najnd overlijdt een der- mak: Het lichaam kan verweren tegen amei infecties. Mensen atie mie (bloedkanker) ra- d indelijk hun natuurlijke cht. |jt. Vossen leidt bij da-Alexander kinder- ie afdeling Immuno- diiatologie en Oncolo- söergtransplantaties de nmuunziekten (IHO- lO.Ukemie behandelt en camtt. lucldie een beenmerg- atie nodig hebben, rich je dat ze andere cel- voo van een broertje, ht °P jntmanm P g fwijl iboi die een zusje of een donor, waar mee we ze beter willen maken", zegt Vossen. Hoe jonger het kind, hoe simpeler het verhaal. Vossen en Lankester komen vaak genoeg oudere kinderen tegen die heel goed op de hoog te zijn van hun penibele toe stand - zij komen ook meer te weten. „Aan de ouders probeer je zo eerlijk mogelijk uit te leg gen wat de behandeling in houdt, dat het een zware be handeling is, wat de voordelen zijn en wat de risico's. Veel van deze kinderen hebben al che motherapie gehad. De been mergtransplantatie komt over een met een zware chemo- kuur." Misselijkheid, braken, lusteloosheid en hoofdpijn zijn de te voorspellen bijwerkingen. Bij ongeveer de helft van de kinderen volstaat chemothera pie: de medicijnen moeten 'de bulk' van de leukemiecellen die explosief groeien, kapotmaken. De afweer van het kind doet de rest. Want zit het aantal een maal onder een bepaald ni veau, dan kan het lichaam in de regel de overgebleven 'indrin gers' op eigen kracht bestrijden. Keert de leukemie na behande ling terug, of is de kans daarop reëel, dan is transplantatie van gezond beenmerg nodig. Artsen injecteren bij een patiënt been merg van een donor, bij voor keur van een familielid. De weerstand wordt weer een wa pen. Daaivoor is een verblijf in een afgesloten ruimte, bijvoor beeld tenten die op de afdeling Sf 'hg DER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken, ^"turthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt ,n"Slsdeel. Persberichten en wijkbladen kunnen worden 1 naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden. a" *071-5321921; e-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl we ee I iQVEtln het Antonius Zalencentrum is zaterdag 10 maart een jale platen- en cd beurs. Van 10.00 tot 16.00 uur kunnen irs en muziekliefhebbers terecht bij een flink aantal leen groot aanbod. Het Antonius Zalencentrum is te de Lange Mare 43. In het Wandelcafé is vrijdag 9 maarteen dia-avond over itie naar de Muztagh Ata in China. Reinhard Hueber j)9 een reis gemaakt van Pakistan naar West-China en ""jztagh Ata (7540 meter), Father of Ice Mountains, be- Na zes dagen vanaf Islamabad in een bus gezeten te i:r de Karakoram Highway, kwam hij via de Khunjerab na. De Khunjerab pas (4780 m.) is de hoogste grens- ir wereld. Het Wandelcafé is in buurthuis De Pancrat, racht 85, aanvang 20.00 uur. De toegangsprijs is voor en vier gulden, niet-leden betalen vijf gulden. ST De Chr. Muziek Showband Concordia houdt za- |iaart om 20.00 uur een bingo in het verenigingsgebouw jgegracht 61. i- 53lN ln het bezoekerscentrum Het Reigersbos in polder- 023"isteyn is zondag 11 maart om 13.00 uur een excursie 9i 'n een lar,dgoedbos en reigèrsbos. Het Reigersbos is al- 5|ts of lopend te bereiken vanaf het fietspad langs het Ka- erten 'polderpad'. Auto's kunnen geparkeerd worden in de va|ran de voet/fietsersbrug over het kanaal of bij de volks- Vrouwenweg. jg vari Voor volwassenen begint donderdag van 20.00 tot ten: b buurthuis Vogelvlucht een cursus om 3-D kaarten te In. De cursus bestaat uit vier bijeenkomsten en kost materiaal, maar de deelnemers moeten wel zelf lijm, plakband, snijmes en -mat meenemen. Het itaat aan de Boshuizerlaan 5, telefoon 5313648. irijveni jntvan DINGP dieper In buurthuis Op Eigen Wieken is 10 maart een bingo gr WOrden zeven rondes gespeeld voor 10 gul- ad 0Pe superrondes voor 2,50 per keer. De zaal aan het Val- om 19.00 uur open, om 20.00 uur wordt begonnen. i (of ef n), is e kns Voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar die gek zijn en vojbegint morgen van 17.00 tot 18.00 uur een cursus De lessen worden gegeven in buurthuis Morschwijck, i 19. Voor meer informatie: 5765656. Zondag is er in het [an 10.00 tot 13.00 uur een rommelmarkt. an 12 tot 25 jaar met hart voor de natuur kunnen zater- itgezjrt met de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie helpen om bomen te knotten in de Horsten in Wasse- idierPrsten 's een mooi natuurgebied, dat zo mooi blijft bomen een verschillende leeftijd hebben. Verzamelen ur aan de voorkant van het station Leiden Centraal. onder de naam flow in gebruik zijn, noodzakelijk. Want voor dat een transplantatie mogelijk is, moet eerst de eigen afweer volledig worden afgebroken. En dan kan elke bacil dodelijk zijn. Een vakantie is het verblijf in een tent niet, maar de afdeling probeert het voor de kinderen zo plezierig te maken als moge lijk is. „Waar het ons om gaat", zegt Lankester, „is om een kind zoveel mogelijk kind te laten zijn. Zodat ze zo min mogelijk hinder ondervinden van hun ziekte." Vossen: „We proberen zoveel mogelijk toe te voegen aan de kwaliteit en de kwanti teit van het leven." En uiteindelijk valt het alleszins mee, hoe een kind vervolgens reageert op de opsluiting. Ze er varen het niet eens als zodanig. Lankester: „Kinderen maken ai gauw hun eigen wereldje. Ik denk dat een kind zich sneller aanpast aan de situatie in zo'n tent dan de ouders daarbuiten. Wat ik ook merk, is dat kinde ren zich er heel dapper door heenslaan. Ze zijn vaak bijzon der strijdlustig. Zodra ze één bijwerking niet meer voelen, willen ze weer spelen en het bed uit. Wij maken voor de beenmergtransplantatie het he le afweersysteem kapot. Die be roemde tenten zijn bedoeld om ze te beschermen tegen de boze buitenwereld." Vossen: „Ouders hebben er meer moeite mee. In een tent is de enige grens met de buiten wereld alleen maar het plastic gordijn. Het is veel.minder iso lerend dan een kamer met een sluis. Ze zien geen petten, geen mondgaas en geen handschoe nen. Kinderen zien elkaar, kun nen met elkaar praten. In mijn hele carrière (die in Leiden in 1969 begon - RM) zijn er van de 500 kinderen twee uit de tent gestapt. Eén jongen was heel erg bang voor de behandeling. De ander liep thuis altijd buiten rond. Dat ging dus helemaal niet." Ze leven overigens allebei niet meer. Jeugdreuma „Immunologie is een heel bre de wetenschap die het afweer mechanisme van mensen be studeert, in goede en in kwade staat", doceert Vossen. „En in het geval van auto-immuun- ziekten valt de ziekte de mens aan. We behandelen kinderen met ernstige defecten, die zo ernstig zijn dat ze niet overle ven of invalide worden, tenzij ze een beenmergtransplantatie krijgen." Het bekendste voor beeld van auto-immuunziekten is jeugdreuma. Daarvan bestaan verschillende vormen, waarvan sommige weer buitengewoon agressief blijken. „Er blijft een groepje over waarbij de reuma op geen enkele manier tot rust is te brengen. En heel soms komt een ldnd zelfs te overlijden. Dan tast de reuma ook andere weefsels aan dan die in de ge wrichten. Wat we bij reuma proberen is het verkeerde im- muungeheugen te wissen, en daarna een herstart te maken." De afdeling in Leiden onder zoekt en behandelt verder stof wisselingsziekten, botkanker en - in toenemende mate - de tha- lassemie, een anemieziekte die specifiek voorkomt bij kinderen uit het Middelandse-Zeegebied. Een gendefect dat veel voor komt bij immigranten uit Noord-Afrika en Turkije, die het mee hebben gebracht naar Ne derland. „We importeren de ziekte", zegt Lankester, en hij voegt er verontschuldigend aan toe: „misschien mag je het zo Arjan Lankester (staand) en Jaak Vossen: „Kinderen die een beenmergtransplantatie nodig hebben, vertellen we dat ze andere cellen krijgen van een broertje, een zusje of een donor, waarmee we ze beter willen maken." foto henkbouwman niet noemen, maar daar komt het wel op neer." Vossen: „Er is dan een afwijking in de bloed- kleurstof. Rode bloedcellen worden onbedoeld opgeruimd door het lichaam. Dit beperkt de levensverwachting van de patiënten. Wij transplanteren gezonde cellen." Op het gebied van beenmerg transplantaties heeft de kinder afdeling van het LUMC een naam hoog te houden. In 1968 voerde het ziekenhuis als eerste in Europa met succes bij een kind een transplantatie uit. Het ministerie van volksgezondheid heeft de ziekenhuizen van Lei den en Utrecht aangewezen als enige instellingen in Nederland waar kinderen ander beenmerg kunnen krijgen. Steeds meer kinderen genezen van leukemie na een of meer dere transplantaties, maar Vos- Het is puur de fout van het stoplicht. Dat ding doet het ge woon niet goed. De chauffeur bezweert met de oprechtheid van de onschuldigen dat het onmogelijk is met een vracht wagen zo snel op te trekken dat je op de Sandtlaan de maximaal toegestane snelheid over schrijdt en door rood rijdt. Zijn verklaring: „Dat ding flitst al bij geel licht." Het is een, op het eerste oog, nogal wankele basis waarop de man zijn pleidooi stoelt. Maar de chauffeur kreeg volop de kans om zijn gelijk te halen. Het is een ochtend vol beroep en bezwaar bij het kantongerecht. Iedereen die het niet eens is met de boete die hij of zij opge legd heeft gekregen, mag met een goed verhaal, een tikkeltje verontwaardiging en vooral be wijs, de rechter en officier van justitie proberen te overtuigen van zijn gelijk. Het bewijs van de chauffeur: dezelfde politiefoto die tegen hem zou moeten pleiten. Daar uit zou namelijk blijken dat hij 15 meter (zelf nagemeten!) zou hebben gereden in één secon de. Wat neerkomt op 54 kilo meter per uur. En dat is lang zo erg niet als die 72 waar hij van beschuldigd wordt. Sterker nog, de man heeft geprobeerd om zes uur 's ochtends een hogere snelheid te bereiken. Hij heeft zichzelf geklokt met een tacho graaf. En wat blijkt? Hij komt niet verder dan zestig. Maar de edelachtbare heeft zelf ook een groot rijbewijs en volgens hem kun je met een vrachtwagen best snel optrekken. Mag de officier van justitie even inbreken? „Ik weet uit een an dere zaak dat er iets mis is met de camera bij het bewuste ver keerslicht. Dat ding schijnt ook wel eens te flitsen als het licht niet rood is." En de aanklager verandert zo onverwacht in een pleitbezorger. De chauffeur krijgt zijn geld terug. Lossen Ze was maar zo'n tien minuten van haar auto weg. Maar een auto die in de steek is gelaten, is voor de politie of schroot of een geparkeerde auto. In dit ge val het tweede. En dat betekent een bekeuring, want het voer tuig bevond zich in een los- en laadzone. Voor de dame uit Rijpwetering was er wel degelijk sprake van laden en lossen. Ze moest bouwmateriaal vervoeren voor een renovatieproject in een pand aan de Leidse Haarlem merstraat. Alles moest twee hoog worden verhuisd in een pand vol gangetjes en trappen. De gang op de begane grond was te smal en de daar gepar keerde fietsen blokkerden de doorgang. Die tien minuten had ze echt nodig om alles op de juiste plek kwijt te kunnen. Bewijs: een dik pak papier waarin minutieus is bijgehou den hoe lang de ondernemer over elke trap en gang deed. De rechter is onder de indruk van al dat monnikenwerk en toont begrip. Maar toch: „La den en lossen in strikte zin be tekent dat er iemand bezig is in de buurt van de auto. Zo gauw die persoon zich langere tijd er gens anders ophoudt, is toch echt sprake van parkeren." Hij zit er een beetje mee. Iemand die zichzelf bij het traplopen als een consciëntieuze atlete con sequent klokt, verdient meer dan het voordeel van de twijfel. En hij besluit de boete tot een bescheiden vijfentwintig gulden terug te brengen. Literaire les Stond de personenauto nu wel of niet bij een bushalte op de Lange Voort in Oegstgeest ge parkeerd? Een Oegstgeestenaar /dut /- c t£ti éttn, nizt dtacun,. Martini Kies uit bianco, dry. rosé of rosso. Fles a 750 ml 8.89 2'fles van 8.89 voo Per liter f 8.89 <ircor\. sen en Lankester vinden het aantal dat het niet redt nog veel te hoog. Beiden verwachten veel van een nieuwe vorm van immunotherapie. „Elk jaar ha len twaalf kinderen het niet, ondanks herhaaldelijke been mergtransplantaties. En dat van die twaalf vinden we heel erg", zegt Lankester. Het grote gevaar van het in brengen van beenmerg is dat de nieuwe, gezonde donorcel len zich tegen het kind keren. Daarom wordt dat effect ook al tijd met medicijnen onder drukt. Lankester verduidelijkt: „Doe je het niet zonder voor zorgsmaatregelen, dan gaan de nieuwe cellen een beetje on stuimig van start. Ze vallen het lichaam meteen aan en de be handeling mislukt." Maar wat doe je met kinderen met een extreem agressieve vorm van leukemie? Het af zwakken van die - natuurlijke - reactie kan genezing juist weer tegengaan. Het kinderzieken huis wil daarom proberen het effect om te draaien. „Wat we willen doen, is die afweerreactie gebruiken om de leukemiecel len aan te vallen. En dat is het moeilijke: wanneer doen we wat? Is het te krachtig, dan zijn weer medicijnen nodig. Werkt het niet, dan geven we nog een keertje extra bloedcellen." Maar uitkomsten van proeven zijn in middels zo hoopgevend, dat Lankester en Vossen verwach ten dat de eerste patiënten de komende maanden hiermee kunnen worden behandeld. Juist om dergelijke doorbraken mogelijk te maken, is de bene fietavond van de Stichting Kin derfondsen LUMC op 13 maart bedoeld. De boodschap luidt: extra geld waarborgt de toe komst van wetenschappelijk onderzoek. „De eerste experi mentele resultaten zijn veelbe lovend", aldus het kinderfonds in een verklaring. „Uitgebreide studies zijn in deze fase van vi taal belang. Onderzoeken die veel tijd en inzet vergen maar die vooral veel geld kosten. Geld dat er niet altijd is en er op een of andere manier toch moet komen. Omdat een spec taculair verhoogde kans op ge nezing voor kinderen met deze hardnekkige vorm van leuke mie nog nooit zo dichtbij is ge weest." En daar doen we het allemaal voor, maakt Vossen duidelijk. Met één kanttekening: „We zijn niet Onze Lieve Heer. Honderd procent genezen lukt niet." ROBBERT MINKHORST van middelbare leeftijd was hoogst verontwaardigd toen hij een boete op zijn deurmat vond. „Ik heb namelijk mijn au to daar helemaal niet gepar keerd", vertelde hij. Op de plaats waar de auto stond, was volgens hem de geblokte mar kering al opgehouden. „De overheidsdienaar zal wel weer gelijk krijgen omdat hij een overheidsdienaar is", blies hij de rechter verwijtend toe. Verongelijkt las hij ter verdedi ging een brief voor waarin hij zijn situatie vergeleek met die van de hoofdpersonen uit de boeken van Lulu Wang en Cha- im Potok. „De politieagente die dit proces-verbaal heeft opge maakt, is haar ambtsbelofte niet waard en werkt actief mee aan Chinese en Russische wan toestanden", luidde zijn con clusie. Al was de vergelijking ver overtrokken, de rechter kon het literaire uitstapje wel waarde ren. „Heeft u misschien ook Kafka gelezen?", grapte hij. Voor de besteding van de voor gestelde boete van negentig gulden had de gedaagde een beter idee. „Daarmee trakteer ik u graag op een lunch", zo luidde zijn voorstel. De rechter sloeg het aanbod af, maar vond wel dat de man in zijn gelijk stond. Toen het procesverbaal werd opgemaakt, was de mar kering op het trottoir nog niet doorgetrokken. Hij had zijn au to dus feitelijk niet bij de bus halte geparkeerd., De drie witte tegels op de stoep hebben waarschijnlijk voor verwarring gezorgd. De rechter stelde de verdachte in het gelijk. FLOOR LIGTVOET en PABLO CABENDA KQnMar uit de Leidsch Dagblad.\il( IIII'.V ANNO 1901 Woensdag 6 Maart LEIDEN - Uit het jaarverslag van den directeur der opleiding van jongens bij de Kweekschool voor Zee vaart te Leiden, blijkt, dat in het afgeloopen jaar 264 jongens werden aangenomen, nl. te Amsterdam 64, te Rotterdam 70, te Hellevoetsluis 3, te Willem soord 13, te Vlissingen 20 en te Leiden 94. Allen genoten vóór hun indiensttreding schoolonderwijs. De verstandelijke ontwikkeling der meeste jongens is zeer bevredigend en te oordeelen naar de vorde ringen, die op de Kweekschool onder ongunstige le vensomstandigheden in korten tijd gemaakt worden, is het meermalen met te begrijpen, dat de meeste jongens bij aankomst zoo weinig weten, terwijl zij dikwijls jaren school hebben gegaan. Dit moet, vol gens den directeur, zeker eensdeels toegeschreven worden aan het vergeten van het geleerde, maar an derdeels aan een goede voeding, in verband met niet te veel schoollessen, behoorlijk afgewisseld door oe feningen in de open lucht, wat de hoofden helderder maakt en den jongens over het algemeen goeden ijver aan den dag doet leggen. Hun gedrag liet niet te wenschen over. De gezondheidstoestand was het geheele jaar gun stig te noemen. ANNO 1976 LEIDEN - Het Vrijetijdscentrum, het voormalig Kreatief Sentrum, draait alweer een tijdje. Iedere avond is er wel iets te doen: toneel, een foto-projectgroep, jazzballet, boetseren, astrologie, zeefdrukken. Ook volksdansen is één van de activiteiten. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 6 maart LEIDEN - Toen vijfenzeventig jaar geleden de Leid se Instrumentmakersschool werd opgericht, was de toenmalige Leidse hoogleraar en latere Nobelprijs winnaar (1913) prof. dr. H. Kamerlingh Onnes de centrale figuur. Nog voordat de opleiding in 1901 officieel erkenning kreeg, had hij op het Natuurkun dig Laboratorium (nu: Kamerlingh Onnes Laboratori um) al een opleidingsmogelijkheid voor instrument makers gecreëerd, Want Kamerlingh Onnes, die een leeropdracht had in de proefondervindelijke natuur kunde, had instrumenten nodig. Met name bij zijn bestudering van aard en eigen schappen van gassen, ontbeerde de wereldberoem de hoogleraar het nodige instrumentarium. Vandaar dat hij al kort na zijn benoeming aan de Leidse uni versiteit in 1882 het idee opperde om in het labora torium instrumentmakers te gaan opleiden. Wat zon der enige noemenswaardige hindernissen ook prompt werd gedaan. LEIDEN - In 'het onderwijs' is vooral de laatste jaren nogal wat weerstand gerezen tegen de Leidse Toets. Tegenstanders vinden dat de toets geen goed beeld geeft van de leerling en dat je er met mee kunt aan duiden of het kind voor een bepaalde vorm van voortgezet onderwijs geschikt is. Voorstanders van de toets, zeggen sommige tegenstanders, zijn voor namelijk te vinden in het voortgezet onderwijs, want daar hechten ze niet zoveel waarde aan het advies van het schoolhoofd. De voornaamste bezwaren zijn dat de toets een eenmalig selectiemiddel is en dus slechts een momentopname, dat de leeftijd van het kind (11 12 jaar) niet het geschikte moment is om te kiezen voor een bepaalde vorm van voortgezet on derwijs omdat het nog volop in ontwikkeling is. en niet te vergeten: dat de vakken die in de toets zijn opgenomen, te veel gericht zijn op wat het kind op school geleerd heeft en te weinig op de (milieu- an nex sociale-) achtergronden van het kind. Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque (geen overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden Ivoor een exemplaar van 13 bi) 18 in /wart wit) op te sturen naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch drie weken. Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen d

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 15