'Ik ben geen leerbeest'
Gesprek van de Dag
f
M
tegen pest
Weerbaarheidstraining helpt jongeren
Borst en roken
Wie van de drie
Gymnastiekzaal in Oklahoma
ZATERDAG 17 FEBRUARI 2001
152
Minister Borst van Volkgezondheid heeft de roker op alle
fronten de oorlog verklaard. Na het verbod op tabaksre
clame wil de D66-minister nu het gebruik van choleste
rolverlagende medicijnen aan hardnekkige rokers ont
zeggen. Althans Borst weigert de vergoeding voor deze
medicijnen aan rokérs nog langer voor haar rekening te
nemen. De verzekeraars dienen volgens Borst te contro
leren wie wel of niet rookt.
Het plan van de minister lijkt gelukkig al meteen in rook
op te gaan. De Kamer is in meerderheid tegen evenals de
verzekeraars en de huisartsen. De bezwaren zijn princi
pieel en praktisch van aard. Dat roken ongezond is, weet
inmiddels iedereen. Maar als nu rokers al een aparte be
handeling (niet) krijgen, wordt de deur opengezet voor
een nog veel selectievere gezondheidszorg.
Want waar ligt de grens? Worden de gebruikers van alco
holische consumpties en de eters van vet straks vogelvrij
verklaard? En drugsverslaafden? Harde werkers? Sporten
is gezond, maar de blessures van de vrijetijdsbeoefe-
naars kosten de samenleving jaarlijks miljoenen guldens
aan 'verzorging' en verzuim o,p het werk. En de gezonds-
heidzorg is er voor de zieke burger, niet voor de gezonde.
De huisartsen zeggen terecht zich in de spreekkamer
niet de wet te laten voorschrijven. De reactie van één van
hen is veelzeggend: „Ik bepaal wel wat het beste voor
mijn patiënt is en niet mevrouw Borst." De verzekeraars
beweren dat een waterdicht controlesysteem niet be
staat en de maatregel dus onuitvoerbaar is.
De manier waarop Borst als een soort 'oma van staat' de
burger tegen zichzelf in bescherming wil nemen, is niet
meer van deze tijd. Haar voorstel is bedoeld om mensen
van het roken af te helpen en de kosten van de gezonds-
heidszorg terug te dringen. Een goed initiatief maar een
verkeerd middel. Nederlanders laten zich niet betuttelen
en rokers gaan tegen beter weten in door met hun ver
slaving. Nuttiger zou zijn om de behandeling van roken
als verslaving nu eindelijk serieus ter hand te nemen.
Opmerkelijk is dat het voorstel van Borst precies dezelf
de dag in de publiciteit kwam als het boek 'Het Rookgor
dijn' van Trouw-joumalist Joop Bouma. Daarin beweert
de schrijver dat de tabakslobby met succes Nerderlandse
politici heeft beïnvloed. Verder constateert hij dat ach
tereenvolgende regeringen meer belangstelling hadden
voor inkomsten uit accijnzen dan voor de gezondheid
van de burger. Reden te meer om de roker nu niet in de
kou te laten staan.
Jffefevrêie
Het gebeurde donderdagavond bij de aftiteling van Nova.
U weet wel, als de luxaflex al bijna dicht is, het licht in de
studio gedimd, maar het silhouet van de presentator nog
te zien. Kees Driehuis was het.
Kees deed iets geks. Terwijl de camera nog draaide in de
half verduisterde studio stond hij op van zijn stoel en liep
links het beeld uit. Tsjonge, dacht Wil, die heeft haast om
thuis te komen.
Maar Kees kwam even snel weer terug en ging weer op
zijn plek zitten. Wil keek er niet stijgende verbazing naar.
Was 'ie nou teruggestuurd door de regie?
De vertoning was nog niet afgelopen. Kees leek weer aan
stalten te maken om op te staan, hij kwam half omhoog,
maar ging schielijk weer zitten. Ten slotte zat hij nog een
tijdje strak naar de vloer links van zijn stoel te kijken.
Alsof daar iets lag waar hij straks, in het donker, over
vreesde te struikelen.
En toen ging eindelijk het licht uit. En Wil bleef zich af
vragen wat dit allemaal te betekenen had.
Wil ziet Kees graag als presentator. Zowel hy Nova als bij
Per seconde wijzer. Hij presenteert los uit de pols, kent
z'n zaakjes en heeft altijd wel een vilein grapje in de ach
terzak.
Donderdagavond ging het allemaal wat minder. Eric Vilé
had niets toe te voegen aan de affaire-Aalbers. Een repor
tage over een woningbouwvereniging in Nieuwegein, die
in 1995 zeer tegen de zin van de toenmalige staatsse
cretaris Dick Tommei tweehonderd huizen had verkocht
aan een projectontiuikkelaar - groot aangekondigd als re
sultaat van een onderzoek van Nova en het Utrechts
Nieuwsblad - wilde maar niet meer worden dan herkau
wen van het verleden.
De schijnbewegingen van Driehuis achter de luxaflex ble
ven Wil eigenlijk nog het meest bij. Dat opstaaji en weer
gaan zitten: het deed hem ergens aan denken.
Opeens wist 'ie het: zo ging dat altijd aan het einde van
Wie van de Drie, dat programma van Herman Emmink
niet lachebekje Albert Mol in het panel.
Dan zei Emmink: ,,Wil de echte Wil Buys nu opstaan", en
dan stond er iemand anders op, om het panel op het ver
keerde been te zetten. Dat was elke keer weer lachen voor
het publiek in de studio.
Was dat het? Liet Driehuis op verhulde wijze weten dat
Wie van de Drie terugkomt op de buis en dat hij het gaat
presenteren?
'tZou best kunnen. Dan hoeft Driehuis alleen maarte
verhuizen naar de Avro. Zou die omroep meteen een goeie
beurt maken bij de netcoördinator.
wil buys
De ovulatie- ofwel El
SPRONGSLIP voorvi
die een kind willen, i
komst. Bovendien wa
schuwt het slimme kl'
stuk wanneer de men!
in aantocht is. De uit
staat beschreven inj
ste editie van het Bri
blad New ScientistA
rikaanse multinationi
ter and Gamble, diet
en maandverbanden!
ceert, heeft inmiddeli
wereldwijd patent gei1
op het idee. Het prod
steunt op het gebruik
teractieve stoffen die
slip zijn aangebracht
kens verkleuren wann j
menstruatie of ovulati
breekt. Bij het nadere
de ovulatieperiode vei
een violette punt ope
goudkleurige ondergn
Twee andere indicate1
waarschuwen vier uui
voren voor het begin v
menstruatie.
enselijh
PRINSES CHRISTINA
viert morgen haar
54ste verjaardag.
Christina, de jongste
zus van koningin Bea
trix, kwam vorig jaar in
het nieuws omdat ze
een kerstcd uitbracht.
Ook zong ze bij de ker
kelijke inzegening van
het huwelijk van Bern-
hard jr. (de zoon van
zus Margriet) en An
nette Sekrève.
De Limburgse punkband DE HEIDEROOSJES stelt back
stagepasjes beschikbaar voor degene die een gouden tip
geeft over de diefstal van hun tourbus in Waalwijk. Dat
heeft Math Craenmehr, de manager van de band, don
derdag gezegd. De diefstal werd dinsdag ontdekt door
zanger Marco Roelofs en de andere bandleden. De Hei
deroosjes verblijven op het moment in Waalwijk voor de
opnames van hun nieuwe cd. Op hun website uit de
groep haar ongenoegen over de diefstal van hun van teke
ningen en een groot Heideroosjes-logo voorziene vervoer
middel. „Mocht je toevallig deze grote bus zien rijden,
laat het ons dan weten. Je mag de bestuurder ervan ook
meteen op zijn smoel rammen", aldus Roelofs.
En je kunt het ook niet bestrijd^
door op school af en toe een pi
je te draaien. Pesten vraagt stru
rele aandacht."
Uyterlinde is ervan overtuigd d
ke school minimaal één leerkie
zou moeten benoemen die ziel
cialiseert in het bestrijden van|
gedrag. „Nu zie ik nog te vaakti
het niet moet. Het ergste watje
doen, is pester en slachtoffer bi j
kaar roepen om het uit te prate l
Ten eerste kijkt het slachtoffer i j
angst voor represailles wel uiti
waarheid te vertellen. Wat ook
beurt, is dat een leerkracht beii
partijen vraagt elkaar een hand
geven en weer vriendjes te zij a
werkt ook averechts. Een slachi
zou juist eens goed boos moeti H
worden om de belager vervolge j
krachtdadig de rug te keren. Ai
zal hij óf zij tot in lengte van da j
slachtoffer blijven."
achille prick
voor het journaal of zo. We zien een jeugdige
Verhoeven die een acteur een aanwijzing
geeft. Sindsdien duiken die paar journaalse
conden op in ieder filmpje over de Hollywood-
regisseur. Ik weet dit alles zo goed omdat ik de
acteur was aan wie hij die aan wijzing gaf. Als
ik me goed herinner vroeg hij of ik bij de kos
tuumafdeling een kleinere pet kon gaan ha
len, ik speelde een politieman. Ik herinner me
ook nog dat die kleinere pet er niet was. Dus
zie je mij in Turks Fruit met een belachelijk
grote pet op ruzie maken met Rutger Hauer.
Terug naar Ellington. Het leek er op of de re
gisseur ieder beschikbaar filmfragmentje uit
het archief had gehaald. Dus het geheel was
een beetje een broddellap. Een van de aardig
ste stukjes daaruit was een opname waarin de
Duke ontvangen wordt op het Witte Huis. Hij
was toevallig jarig die dag en alle aanwezigen
zongen Happy Birthday. Aan de piano bege
leid door de toenmalige president Nixon.
Toen de beelden uit het Witte Huis op waren,
zei de commentator enigszins verbaasd: „De
avond na het Witte Huis trad Ellington ge
woon weer op. In een gymnastiekzaal in
Oklahoma." Wat wil je dan, dacht ik? Je kunt
als je Ellington heet moeilijk zeggen: „Nu ben
ik op het Witte Huis geweest dus ik hou maar
op met muziek maken." Je houdt van de pia
no en je moet de kost verdienen.
En daarmee ben ik eindelijk aangeland op het
onderwerp van vandaag: bekende Amerika
nen moeten net als bekende Nederlanders
werken voor de kost. Om als artiest op het
Witte Huis ontvangen te worden moet je eerst
in een heleboel gymnastiekzalen hebben opge
treden. En daarna moet je dat ook weer doen.
Op het Witte Huis is voor een artiest namelijk
niets te verdienen. En in gymnastiekzalen wel.
In Nederland heten die zalen 'de Lampegiet'
Veenendaalof'de Wijngaard' (Hoensbroek)
of op zijn best 'Carré' (Amsterdam). En geloof
me, je moet een heleboel Lampegieten en
Wijngaarden achter de rug hebben voor je een
keer naar het Catshuis mag.
Lieve kinderen, beste toekomstige artiesten:
een goede raad. Als je de glamourwereld van
show, televisie en theater in wil, moet je niet
zozeer beroemd willen worden. Nee, je moet
vooral erg veel liefde voor het vak hebben.
Want in je leven zul je vele malen naar de
gymnastiekzaal in Oklahoma toe moeten. En
je mag maar een keer naar het Witte Huis.
Ouderorganisaties en politici pleit
ten deze week voor een harde aan
pak van pestgedrag. Niet alleen wor
den levens kapot gemaakt, daarnaast
kost het de samenleving ook nog
eens miljarden aan ziekteverzuim en
begeleiding van volwassenen die
door het getreiter niet meer kunnen
functioneren. Om bij de jeugd te be
ginnen, zou er bijvoorbeeld een kin
derombudsman moeten komen om
samen met justitie pesters serieus te
vervolgen. Vechtsportdocente Dieta
Uyterlinde geeft al jaren cursussen
op scholen om pestgedrag te voor
komen en helpt ook individuele
slachtoffers om zich weerbaarder te
maken.
„Ik had eens groepje van zes jongens
onder mijn hoede. Ze waren alle
maal rond de negen jaar en gingen
kapot aan pesterijen. Eén van hen
stond regelmatig in een dakgoot. Hij
wilde niet meer leven. Twee anderen
hadden ook zelfmoordneigingen.
Pesten kun je echt niet meer afdoen
met honderd strafregels of een ver
maning. Deze maatschappij wordt
steeds harder. Kinderen die daar niet
tegen kunnen, moeten weerbaar
worden gemaakt."
„Als docente zelfverdediging kwam
ik in aanraking met slachtoffers van
pestgedrag. Ik merkte dat zelfverde
digingsvaardigheden hen het beno
digde zelfvertrouwen gaf om zich
weerbaar te maken tegen pestge
drag. Vervolgens heb ik de cursus
'Omgaan met Pesten' ontwikkeld.
Het gaat vooral om verbale weer
baarheid en lichaamstaal. Neem An
ton Geesink, de oud-judokampioen.
De wedstrijd was nog niet begon
nen, maar de manier waarop hij de
mat opkwam, deed zijn tegenstan
der al ineenkrimpen. Die houding
probeer ik pest-slachtoffers ook ei
gen te maken. Zelfvertrouwen uit
stralen, voor je eigen mening uit
durven komen. Niet ineengedoken
al mompelend door de school lopen,
maar rechtop, schouders naar ach
teren en een beetje breed op de be
nen. Je schoolgenoten recht in de
ogen durven kijken als ze vervelend
doen. Kinderen leren zo voor zich
zelf op te komen en dan zijn ze voor
pesters niet meer interessant."
Uyterlinde staat inmiddels op tien
tallen scholen waar ze zowel met
slachtoffers en daders als met leer
krachten en ouders aan de slag gaat
om het pesten uit te roeien. Daar
naast werkt ze met groepjes kinde
ren in de leeftijd van vier tot en met
achttien jaar die vanuit het hele land
bij haar in Barendrecht terechtko
men en om hulp smeken. De wacht
lijst met zeventig pest-slachtoffers
groeit nog steeds.
„Ik ben heel blij dat pesten nu weer
volop in de schijnwerpers staat,
maar ik ben zo bang dat we het on
derwerp volgende week alweer ver
geten zijn", zegt Uyterlinde. „En dat
is precies het hele probleem: pesten
kun je niet afdoen als iets waar we
allemaal wel eens last van hebben.
Het levensdiploma ofwel Elders Verworven Competenties (EVC) komt tot leven
De 33-jarige Maart Ammeraal
uit Katwijk is bezig met het af
lakken van een deur bij de fa
milie Hageman. Hij is in dienst
bij Schildersbedrijf Durieux en
Zn. in Katwijk. Samen met de
familie heeft hij het kleuren
schema van roomwit, een beet
je terra en bloesemkleuren be
paald.
„Waarom ik het EVC heb ge
haald? Gewoon, ik ben niet zo.'n
leerbeest, ook vroeger op de
LTS niet. Ik ben liever met m'n
handen bezig, maar als je voor
uit wil komen moet je toch pa
piertjes hebben. Ik heb nu mijn
aspirant-gezel diploma kunnen
halen en ik ga nog door voor
gezel en calculatie. Als ik het via
de gewone weg had gedaan had
ik twee jaar lang iedere week
naar school gemoeten en dan
zou de stof ook een beetje te
simpel zijn geweest, want ik
heb al wel vijftien jaar ervaring
en weet echt wel hoe ik de
kwast vast moet houden. Ik heb
nu een speciaal programma
van acht dagen gedaan en extra
bijscholing gehad in metaal
spuiten, behangen en de
nieuwste technieken van het
glaszetten."
Vroeger - tot ruim een eeuw te
rug - werd het vak geleerd bij de
baas. Een strak systeem van
leerling, gezel en meester zorg
de na vele praktijkjaren voor
gedegen vakmensen. Toen de
industrialisatie aan het eind
van de negentiende eeuw haar
intrede deed, veranderde er ri-
goreus iets aan die situatie. Een
vak leerde je eerst op school en
In deze column wil ik een goede raad ge
ven. Maar ik heb een omweg nodig. Er
was een documentaire op de televi
sie. Over Duke Ellington. Aardige
quizvraag trouwens: wat was de
voornaam van de Duke. Ant
woord: Edward.
Wie een documentaire maakt
over iemand die dood is, heeft
twee mogelijkheden. Of je vertelt
een verhaal en je zoekt daarbij de
beelden. Of je kijkt welke beelden
er in de archieven zitten en je be
denkt daar een verhaal bij. Het is
natuurlijk ook mogelijk dat er zo
weinig beeldmateriaal voorhanden
is dat je iedere snipper broodnodig
Een voorbeeld: in iedere docu
mentaire over de filmregisseur Paul
Verhoeven is genoeg materiaal uit de
tijd dat hij beroemd was en is. Maar
uit zijn jonge jaren als regisseur -voor
zijn eerste succes- is er nau welijks iets
voorhanden. Een klein stukje film is er
uit die tijd. Tijdens de opnames van
'Turks Fruit' kwam er een of andere te
levisieploeg een paar plaatjes schieten
FOTO GPD
Zonder diploma's kom je ner
gens, houden ouders hun
kinderen voor. Maar soms
komt het er niet van en wordt
er 'in het leven' de nodige er
varing opgedaan. Het minis
terie van economische zaken
wil die kennis nu omzetten in
klinkende diploma's en heeft
daarvoor een ingewikkelde
naam verzonnen: Elders Ver
worven Competenties (EVC).
Maar het is wel een officiële
erkenning van opgedane
werkervaring. Het levensdi
ploma komt tot leven.
Ammeraal aan de slag als schilder met het levensdiploma op zak.
daarna ging je min of meer vol
leerd naar een baas.
Desondanks is er nog steeds
een groep werknemers, vaak in
de technische beroepen, die tij
dens het werk veel ervaring op
doen, maar geen papiertje heb
ben. Soms omdat ze er geen ge
legenheid voor hadden om de
school af te ronden en een an
dere maal omdat ze niet van le
ren hielden. Ze zijn over het al
gemeen vooral praktijkgericht.
Als deze werknemers willen
veranderen van baan, staan ze
in diplomaminnend Nederland
met lege handen. Deze diplo-
maloze burgers hebben nu de
gelegenheid erkenning te krij
gen van hun ervaring.
Maar ook de overheid en het
bedrijfsleven zijn er van over
tuigd dat veel werknemers
meer kunnen dan uit hun for
mele papiertjes blijkt. Econo
mische Zaken is daarom een
campagne begonnen, dat de ti
tel 'De fles is HalfVol' heeft
meegekregen. Het gaat er niet
zozeer om de ontbrekende
vaardigheden aan te wijzen, be
langrijker is duidelijk te maken
wat de reeds aanwezige kennis
is. Het ministerie van economi
sche zaken werkt in dit project
samen met het ministerie van
sociale zaken en onderwijs. Een
speciaal kenniscentrum in
Utrecht gaat de activiteiten co-
ordineren. Dit centrum wordt
in april geopend. Het wordt een
vraagbaak voor ondernemingen
die met het EVC aan de slag
willen. Ook worden er dit voor
jaar en deze zomer landelijke
conferenties over dit onder
werp gehouden.
Het EVC kent vooral voordelen.
De werknemer weet middels
een intakegesprek en enige
toetsen wat hij kan en waar zijn
eventuele tekorten liggen. En
dat hij een op maat gesneden
bijscholing kan krijgen. De
werkgever weet ook precies wat
voor vlees hij in de kuip heeft.
En hij is daardoor minder geld
voor scholing kwijt. Dat geldt
zowel voor een 'oude' werkne
mer die in de loop der jaren zelf
heeft bijgeleerd als voor een
'nieuwe' werknemer.
Maar er is nog een nevenas
pect. Veel werknemers krijgen
door het behalen van een di
ploma meer eigenwaarde. Dick
Polman van Economische Za
ken geeft nog wat meer. toelich
ting. De afgelopen jaren zijn er
al enkele proeven ofwel pilot-
projecten gedaan. In de bouw
loopt het nog niet storm, waar
schijnlijk omdat de vrije dagen
(zo'n tien tot twaalf) die nood
zakelijk zijn om de werknemer
in sneltreinvaart individueel bij
te scholen nog niet geheel wor
den vergoed.
FOTO DICK Ha
De horeca-, zorg-, en de multi-
mediasector zijn hier en daar
voorzichtig begonnen. De agra
rische sector toont ook belang
stelling en verwacht binnen en
kele jaren kandidaten te leve
ren. In de schildersbranche is
het initiatief inmiddels al gigan
tisch aangeslagen. Zo'n hon
derdentien schilders hebben
een EVC diploma op zak, het is
een mbo-diploma op niveau 2.
Zoals de 40-jarige Nasser Altaki
uit Haarlem. Hij is in Hoofd
dorp bezig met het schilderen
van een trapportaal. Altaki had
tot enige maanden terug geen
diploma, maar heeft nu zijn as
pirant-gezel papiertje op zak.
Hij is in dienst bij Schildersbe
drijf Verenigde Bedrijven van
Berkel in Haarlem. Zijn verhaal
is als volgt.
„Ik kom oorspronkelijk uit Syrië
en mijn diploma's waren hier
in Nederland niet geldig. Ik kon
wel in dienst komen bij ri
Berkel en ik heb natuuii
veel ervaring, maar ik vï
altijd jammer dat ik geei
ma had, maar ik had oo
zin om twee jaar lang ie
week naar school te gaa
EVC was niet gemakkke! I
vooral de theorie met ht
taal was veel lezen en ht j
me soms moeite het got
dacht te geven, maar jel
tenslotte nooit te oud oi
ren. Ik hoop in de toeko
nog mijn gezel en misse
nog weieens mijn meest -
halen. Door dit diploma
al meer zelfvertrouwen!
gen en ik ben er best tro -
Want schilder is een pra
vak, je maakt altijd alles
Zwaar, wel nee, een helt
kantoor zitten, da's pas
irene nieuwenhuuse*
Dieta Uyterlinde.
