'Koningin van Italië' overleden
Gesprek van de Dag
De PvdA en de afgrond
Nirwana
Voetjes van de vloer
Italiaanse arts zegt binnt,
jaar mens te zullen klon(
Erg, erger, ergst
H,
MAANDAG 29 JANUARI 2001
Sommen tuur
Volgens kandidaat-voorzitter Bart Tromp staat de PvdA
aan de rand van afgrond. De partij heeft nog nooit zo
weinig leden gehad en nog nooit zoveel kiezers links
van zich. Met andere woorden: het roer moet om bij de
sociaal-democraten en daaraan wil Tromp wel leiding
geven, zo meldde hij gisteren in het televisieprogram
ma Buitenhof.
De analyse van Tromp is net zo gemakkelijk te omar
men als van tafel te vegen. Alle politieke partijen wor
stelen met teruglopende ledentallen en met de vraag
waartoe ze in dit tijdsgewricht nog op aarde zijn. Dat
zoveel kiezers zich tot de SP en Groenlinks aangetrok
ken voelen is de logische prijs die de Partij van de Ar
beid betaalt voor het samen met de WD regeren en
ook een logisch gevolg van het feit dat de partij sowieso
al lang in het kabinet zit. Het landsbestuur valt nu een
maal niet te combineren met een radicaal profiel. Voor
dat laatste is een terugkeer naar de oppositie nodig en
dat is weer in strijd met het principe dat de PvdA ver
antwoordelijkheid wil dragen.
Met het drama in de PvdA valt het zo bezien nogal
mee. Er is eigenlijk niet veel meer aan de hand dan de
nasleep van de onsmakelijke coup tegen oud-voorzit
ter Marijke van Hees en de traditionele vraag wie in de
partij de dienst moet uitmaken: Den Haag, Amsterdam
of het land. Alle partijen en dus ook de PvdA moeten
zich beraden op hun aantrekkingskracht als ledenorga
nisatie. Daarin speelt de voorzitter natuurlijk een be
langrijke rol. Het verleden leert evenwel dat we lang in
de geschiedenis terug moeten om een voorzitter te vin
den die de partij zelf als succesvol ervoer (Adelmund?
Rottenberg? Sint? Vondeling? Van den Heuvel?).
Alles overziende is het niet onverstandig als de eerste
man of wouw buiten het Haags/Amsterdamse circuit
wordt gezocht en als het iemand is die op de achter
grond aan een nieuwe partijorganisatie wil werken in
plaats van zich in de dagelijkse politieke discussie te
profileren. In dat profiel passen Sharon Dijksma noch
Bart Tromp.
televisie
Laatst kwam ik in de videotheek de plaatselijke zen
meester tegen. Klein mannetje, Amerikaansachtig ac-
cent en kaal - al weet ik van het laatste niet of het aan
de natuur of de leer lag. Gedienstig hield hij mij - die
besluiteloos voor de scliappen stond - een videodoos
voor.
.Zoiets als The Matrix, niet zo goed maar wel bijna",
prees hij aan. De TL-balken weerspiegelden als kaars
lichtjes in zijn ogen.
Wat zenboeddhisme precies is, wist ik niet. Maar wel
dat het net als The Matrix iets van doen heeft met echte
versus virtuele realiteit. Aldus verliet ik korte tijd later,
op autoriteit van dat aardige manneke, de videotheek
met de bewuste film onder mijn arm.
Tien minuten. Langer niet. Nog geen tien minuten
stond mijn video een vaag verhaal af te draaien dat in
derdaad iets spannends beoogde tussen onze gewone en
een parallelle werkelijkheid, of ik viel in slaap.
U begrijpt, in dit licht, de enigszins sceptische stemming
waarmee ik gisteren voor de televisie plaatsnam om de
allereerste uitzending van de Boeddhistische Om-
roepstichting te zien.
Volgde een even onevenwichtige als oppervlakkige mix
van beelden. Zoals stil op hun kussentjes mediterende
mensen, met op de voorgrond een presentatrice die daar
op een 'sorry dat ik zo dom ben'-toontje doorheen staat
te kleppen. En een Thaise monnik van indrukwekkend
postuur, die bedachtzaam verhaalt over de koninklijke
weg naar de volkomen ego-loosheid, en daarbij in één
- zin vijf keer het woordje 'ik' gebruikt.
Conclusie: boeddhisme en tv, dat gaat niet samen.
De uitzending was midden op de dag, dus wegdoezelen
was er niet bij. Maar wel dwaalden mijn gedachten af
naar dat zenmanneke met die rare kaarslichtjes in z'n
i ogen, en naar het slaapje dat ik dankzij zijn videotip
had genoten.
Een heel gelukzalig slaapje, herinnerde ik me nu ineens.
Dat was toch eigenlijk heel wat meer Nirwana dan dit.
In de Bossche Brabanthallen werd het afgelopen weekeinde een groot Western festival gehouden. Er kwamen ruim 40.000 mensen, voor het
merendeel als cowboy's en cowgirls gekleed, kijken. Naast line dancing (zoals op de foto te zien is) waren er ook veel stands en westemri-
ding. FOTO ANP JAOCB MELISSEN
De Italiaanse arts Severino
Antinori, die eerder vrouwen
van rond de 60 zwanger hielp
worden met behulp van IVF,
zegt dat hij binnen een jaar zal
proberen een mens te klonen.
Hij zegt ongeveer tien echtpa
ren te kennen die zich voor
het experiment beschikbaar
willen stellen.
De arts, die aan het hoofd
staat van het Internationaal
Onderzoeksinstituut voor
Menselijke Voortplanting in
Rome, zegt dat alleen mensen
die op een andere manier
geen kinderen kunnen krijgen
voor de behandeling in aan
merking komen. ,,Het streven
om een vader te worden, om
een moeder te worden is een
absoluut mensenrecht", zei
Antinori voruige week in een
ziekenhuis in Lexington in de
Amerikaanse staat Kentucky,
waar hij een lezing gaf. Om
zijn voornemen te kunnen uit
voeren, probeert Antinori des
kundigen om zich heen te ver
zamelen die hem terzijde wil
len staan.
Volgens de Amerikaanse me
dische ethicus David Magnus
is de wetenschap, los van het
ethische aspect van de zaak,
nog niet zo ver dat een poging
om een mens te klonen ver
antwoord is. Antinori en
Zavos bestrijden dit. Anti 'e
zegt zijn project te zullen
voeren in een land rond
Middellandse Zee. Italië
waarschijnlijk af, omdat
Vaticaan zich sterk verze
gen het klonen van men;
Het klonen van mensen i >1<
anderde van science ficti le
een reële mogelijkheid n
Schotse wetenschappers
1997 met succes een sch
hadden gekloond. Sindsi
zijn ook varkens en ande
dieren gekloond. In 1998UL
digde een arts uit Chicag oi
dat hij een mens ging klom
maar hij heeft zijn plan i
uitgevoerd. Zuid-Koreaa
wetenschappers zeiden
zelfde jaar dat ze een me
lijk embryo hadden gekli e!
maar het embryo werd n ir
geïmplanteerd in de baa
der van een vrouw. Het I rc
hogerhuis maakte afgelo ei
week de weg vrij voor he
nen van menselijke emb
voor medisch onderzoel T(
regering heeft echter gez
dat het klonen van men;
uitdrukkelijk verboden z
blijven.
'-m
Belgische prinses verzette zich tegen fascistisch bewind Mussolini
Duizenden Italiaanse monarchisten trekken deze week ongetwijfeld naar de abdij van Hautecombe in het Franse Savoie
om de laatste eer te bewijzen aan de zaterdag op 94-jarige leeftijd overleden laatste koningin van Italië, Marie-José. An
ders dan haar reeds in 1983 gestorven man Umberto II. kan Marie-José nog steeds op veel sympathie en waardering reke
nen, ook buiten de enge kring van royalisten.
Marie-José verdiende dat res
pect met haar duidelijke verzet
tegen het fascistische regime
van Mussolini. Bij haar begrafe
nis wordt een flinke afvaardi
ging van het Belgische hof ver
wacht. Marie-José is op 4 au
gustus 1906 in Oostende gebo
ren als dochter van de Belgi
sche koning Albert I, en is tante
van de huidige koning Albert II.
De Italianen spreken respectvol
van la regina di maggio, de
mei-koningin. Marie-José is
namelijk slechts 25 dagen ko
ningin van Italië geweest. De
troonsafstand van schoonvader
Victor Emanuel III op 9 mei
1946 wordt op 2 juni gevolgd
door een referendum waarbij
een kleine meerderheid van de
kiezers zich uitspreekt voor af
schaffing van de monarchie en
instelling van de republiek. Een
aantal dagen later vertrekt Ma
rie-José met haar man en vier
kinderen naar Portugal. Een
jaar later vestigt zij zich alleen
in Merlingen bij Genève in
Zwitserland. Daar is Marie-José
zaterdag in het bijzijn van haar
familie, onder wie 'kroonprins
Victor Emanuel, in het kanton
naal ziekenhuis overleden.
Belgische geschiedschrijvers
omschrijven het leven van Ma
rie-José als ongelukkig. „Ach, is
iemand ooit gelukkig?" ant
woordde de ex-koningin zelf
op een vraag naar haar levens
loop. Het facisme, de oorlogsja
ren, het slechte huwelijk, de
verbanning uit haar 'geliefde'
Italië en de schandalen rond de
huwelijken van haar kinderen
geven haar leven in elk geval
een tragisch verloop.
Als de Italiaanse troonopvolger
Umberto op 8 januari 1930 in
Rome trouwt met la bella prin-
cipessa uit België, pleegt de ei
Prinses Marie-José in Brusselse muziek-academie in 1984.
genzinnige prinses bij het on
dertekenen van de huwelijksak
te de eerste verzetsdaad tegen
Mussolini. Die vindt haar naam
namelijk niet Italiaans genoeg,
en eist verandering in
'Maria-Giuseppina'. Dat wei
gert ze, en voortaan spreekt de
Italiaanse pers alleen maar over
'Maria van Piemonte', om de
gewraakte naam maar niet vol
uit te hoeven schrijven.
Marie-José heeft van haar moe
der, koningin Elisabeth van Bel
gië, de belangstelling voor mu
ziek en literatuur meegekregen,
van haar vader ideeën over de
mocratie en vrijheid. Ze is be
paald niet op haar mondje ge
vallen en past moeilijk in het
keurslijf van het Italiaanse hof,
dat onder het fascistische be
wind weinig in de melk heeft te
brokkelen. De
non-conformistische
Marie-José onderhoudt contac
ten met anti-fascisten, en
waarschuwt haar man Umberto
en schoonfamilie voor te nau
we banden met Mussolini.
Ze kan niet voorkomen dat de
regering ook haar af en toe in
zet voor propagandadoelein
ARCHIEFFOTO
den. Zo bezoekt ze als verpleeg
ster de troepen in het door Ita
lië veroverde Ethiopië (toen nog
Abessinië geheten). De Duitse
dictator Hitler is zeer gechar
meerd van deze 'mooie arische
prinses', die hem in Berchtes-
gaden opzoekt om een goed
woordje te doen voor haar
broer, koning Leopold III van
Op de achtergrond probe ïlj
Marie-José haar invloed an
wenden om Italië en het lre>
ningshuis schadevrij uit d
Tweede Wereldoorlog te l
sen. In 1943 wordt Musso
ontslagen, maar Italië is ön_
mee nog niet verlost van
fascistische juk, en de kroka
prinses vertrekt in balling ei
naar Zwitserland. Pas op
april 1945 ziet ze haar ma
inmiddels regent is, weer
Ruim een jaar later moete r
het land uit, en hoewel ze
vriend blijven, scheiden 1 j
wegen zich vanaf dat moi
De nieuwe Italiaanse groi
verbiedt de koningen uit
huis Savoye, hun echtgen
en hun mannelijke nakoi
gen ooit nog voet te zette
Italiaanse bodem. In 199qn;
het Italiaanse parlement
gesteld de wet te wijzigen ;d
het wachten is op goedkei
van de Senaat. Marie-Jos
dan ook niet worden bijg
het Pantheon in Rome, al^
pen de royalisten dat dit
nenkort wel mogelijk woi
De oud-koningin is de la
jaren toch een paar keer
lië geweest, eerst illegaal,
ook min of meer officieel
Genève heeft ze verder ze
onderhoud gehad met d<
aanse president. Haar ou
derland België zag haar a
bij belangrijke familiegeb s
nissen, zöals in het perso |L
'rampjaar' 1983, toen binv;
zes maanden eerst haar i q
vervolgens haar broers K j(
Leopold overleden, en bi
begrafenis van neef Bouc
in 1993.
HANS JACOBS
enselijk
t/>
_i
Q.
cc
u
Q
Waarom zit er bij kinderen altijd maar an
derhalve seconde tussen de aankondiging
'Ik geloof dat ik een heel klein beetje misse
lijk word' en het moment van explosief bra
ken? In die krappe tijdspanne probeer ik
m'n dochter naar de wc te duwen terwijl
mijn echtgenote de glazen schaal die op
verjaardagen de vruchtenbowl bevat,
tussen een braadslee en een juspan
probeert uit te wurmen. Op vier meter
van het toilet en op zes meter van
de schaal sta je elke keer weer
verbaasd over wat er allemaal
uit zo'h lijfje golft. Kinderen
spugen altijd twee keer zoveel als
ze in een etmaal hebben kunnen
opeten.
Overgeven zet een reeks vertrouwde ge
beurtenissen in gang: de thermometer
(die gewoontegetrouw al 40 graden begint
aan te wijzen voordat hij in de opening
wordt geplaatst waaruit de bowlach tige
substantie die nu op de vloer ligt, redelijker
wijs had moeten komen), de zetpil (tegen de
koorts), het slokje water (tegen de vieze
smaak in de mond), het dekbedovertrek
en het kussen op de bank (leuker dan in je
eigen bed), de videobanden (Lion KingI, Hen Po
cahontas), het hoestdrankje (tegen de hoest), de
grieppillen (te laat!) en nog wat andere middeltjes
waarvan de dokter later zal zeggen dat ze toch alle
maal niks uithalen. De komende dagen verbaas je je
erover dat iemand die niks eet elke keer toch weer
op de gekste plekken van het huis weet te spugen en
op de raarste tijdstippen in de nacht slokjes water
en spuitjes tegen verstopte neuzen wil.
Zieke kinderen zijn erg.
Wat is dat voor een merkwaardige solidariteit die
maakt dat vrouwen uiteindelijk ook krijgen wat
hun kinderen net hebben gehad? Het virus sluipt 's
nachts ongemerkt hun lichaam binnen, zodat ze
pas 's ochtends - het ongelukkigste moment van de
dag - tegen je zeggen dat ze niet opstaan omdat ze
helemaal niet lekker zijn.
Zo'n aankondiging zet een hele reeks vertrouwde ge
beurtenissen in gang. Wateten kinderen ook alweer
bij het ontbijt? Waarom kunnen ze niet gewoon de
kleren van de vorige dag aan? Waar ligt dat schone
ondergoed dan? Wat mankeert er aan dat haar?
Wat moet er in die beker om mee naar school te ne
men? En wat moet ik pakken als de Kapitein Koek's
op zijn? Hoe laat begint die school eigenlijk? En wat
moeten we nu vanavond eten?
Zieke vrouwen zijn erger.
Hoe is het toch mogelijk dat een mens de signalen
die zijn lijf afgeeft zo lang op pure wilskracht kan
negeren? Bij mij mag het dan een paar weken in
mijn lichaam rondzeuren, zo'n virus, maar uitein
delijk moet het toch teleurgesteld de aftocht blazen.
Natuurlijk, ik heb ook wel eens hoofdpijn, die
maakt dat ik heel stil op de bank moet liggen. En al
les me moet worden aangereikt. Dat de tv niet te
hard aan kan en de kinderen maar beter op hun
kamer kunnen spelen. Dat er gefluisterd moet wor
den: ja, papa heefteen beetje hoofdpijn. Of dat m'n
spieren zeer doen, zodat ik (voorzichtig!) gemasseerd
moet worden. Beetje naar rechts, graag. Ietsje lager.
Dat ik moeizaam door het huis loop omdcit er er
gens een zenuw bekneld zit. Of dat ik kamp met
maagkramp na een iets te copieus diner, zodat er
voor mij alleen bouillon en ander lichtverteerbaar
voedsel moet worden gemaakt. Of dat ik net een
heel klein beetje te veel gedronken heb en onvol
doende heb kunnen slapen om dat vergif uit m'n lijf
te laten verdwijnen. Dan mag ik ook wel eens zacht
jes kreunend boven die schaal met vruchtenbowl
hangen.
Maar eigenlijk, eigenlijk ben ik nooit ziek.
En dat is maargoed ook, zegt mijn vrouw.
Want zieke mannen zijn het ergst.
Actrice Beverly d'Angelo is dond
dagavond in Los Angeles beval Ie
een tweeling. Vader van de twee
bies, een jongen en een meisje,
filmster AL PACINO. Het nieuws'
vrijdag wereldkundig gemaakt d<
woordvoerder van Pacino en d'A
die al enkele jaren een relatie he
Het zijn de eerste kinderen voor
46-jarige voormalige rockzanger
na haar zangcarrière onder meer
speelde in de films 'Annie Hall'
(1977) en 'Coal Mine's Daughte
(1980). Al Pacino (60), bekend'
zijn rollen in onder meer 'Scent-
Woman' en de Godfather-films,
al een dochter uit een eerdere re 'r
Volgens de woordvoerder van he
maken de kinderen het goed
te
