'Vader Zorreguieta echt een probleem' r. 'Ik werd een chirurg in oorlogstijd' Binnenland SGP-vrouwenzuster Grabijn slaat terug 5 Onmogelijke positie D66 bij referendumcrisis ERDAG 27 JANUARI 2001 954 5 Thom de Graaf (D66) over Maxima en Willem-Alexander :rste fractieleider van de paarse coalitie vindt D66-leider Thom de Graaf het mo lt gekomen om uitgebreid stil te staan bij een eventueel huwelijk tussen kroon- Willem-Alexander en de Argentijnse Maxima Zorreguieta. „We hebben hier echt robleem." n de Graaf heeft lang met inderwerp geworsteld - en Kun je als prominent Ka- id wel iets zeggen over een intenis waarvan formeel geen sprake is? En als je dat et, wat is dan je bood- Want het onderwerp dat _Elj le orde is - een eventueel dijk tussen kroonprins m-Alexander en de Argen- PH Maxima Zorreguieta - is fns De Graaf 'controver- acht De Graaf de tijd rijp een uitvoerige gedachte- üj^J iling over de haken en die aan een eventueel hu- Le< zitten. Dat heeft een sim- reden: als de verloving jaj ïaal is aangekondigd, is er njjÉ e van een feit waar de Sta- k l_j, Jeneraal niet meer om- kunnen, iet moment dat de rege- oestemming van de beide ;rs vraagt voor dit huwe- an het parlement 'nee' in, maar ik acht de kans ip zeer klein. Het zou een ne remedie zijn waarmee and gelukkig zou zijn. En le ceremonie zelf. Als de keuringswet wordt inge- kunnen wij niet zeggen: daar eens een paar pj. iden rustig over nadenken, "de verloving speelt de hoe wordt omgegaan le vader van de bruid." ider van de bruid, dót is •ntrale heikele onderwerp :t huwelijk. Een vreselijk ,e ima, tevens. ,,We hebben .tjcu,:cht een probleem", zegt raaf. „Aan de ene kant is er ep om rechtvaardigheid, jg brieven waarin ongerus- rgers stellen: het verleden e vader kunnen we niet ar terzijde schuiven. Aan dere kant willen wij recht aan de huwelijkswens van i-Alexander. Ik heb ook 'ekregen waarin men zegt: Willem-Alexander toch be- rzinwekkend Zorreguieta was minister indbouw in het Argentijn- lela-regime. Een 'weerzin wekkend regime', volgens De Graaf. „Je hoeft echt geen on derzoeker van het Instituut voor Oorlogsdocumentatie te zijn om te weten dat dit regime fout was. Duizenden mensen zijn in Nacht und Nebel ver dwenen. De vader van Maxima heeft een rol in dat regime ge speeld en draagt dus morele verantwoordelijkheid." President Videla is al ruim twin tig jaar niet meer aan de macht, maar de D66-voorman consta teert dat deze zwarte pagina uit de Argentijnse geschiedenis nog velen in Nederland op het netvlies staat. „Veel mensen in Nederland hebben zich in de jaren zeventig voor de Argen tijnse zaak ingezet. Ook in mijn studententijd leefde het erg. Wat in Argentinië gebeurde, be paalde toch mede mijn begrip van goed en kwaad en hoe ik tegen de wereld aankijk." En het leeft nog steeds, meent de D66-leider. „Je kunt niet doen alsof die gevoelens niet bestaan. Er kunnen ook hier wonden opnieuw worden opengereten. Je moet daar ter dege rekening mee houden. Dat dit consequenties moet hebben voor de manier waarop met de aanwezigheid van de vader wordt omgegaan, spreekt voor zich." Voor De Graaf, die met zijn fractie nog uitvoerig hierover wil spreken, staat één ding vast: de Nederlandse regering kan de vader van Maxima niet verhin deren het huwelijk van zijn dochter bij te wonen. „Dat kun je hem niet verbieden, en dat moet je ook niet willen. Want het,zou inhumaan zijn. Ik zou het mijn grootste vijand nog niet toewensen. Zoals ik het ook zijn dochter niet wil aan doen dat haar vader niet op haar huwelijk is. Maar vanwege de gevoeligheidmoet je streven naar een aanwezigheid van de vader, die zodanig is dat er geen aanstoot aan wordt geno men. Want niemand is gebaat bij een reprise van het huwelijk van Beatrix en Claus destijds, met rookbommen en vechtpar tijen." Volgens De Graaf is de 'presen tie' van vader Jorge al vanaf de verloving aan de orde. Hij ver wijst naar de verloving van Bea trix en Claus. „Het staat mij bij dat de ouders van Claus daar ook niet bij aanwezig waren." Hoe het protocol exact moet verlopen, is een zaak van het kabinet en het hof samen, be nadrukt hij. „Ik ga niet op de stoel van de regering zitten. Hoe men er exact mee moet omgaan - wel of niet op het bordes en dergelijke - daar wil ik me nu niet over uitlaten. Ik hoop oprecht dat de regering hier verstandig mee omgaat." Onrecht De Graaf verzet zich tegen het beeld dat opwinding over de schoonvader van de kroonprins voornamelijk is voorbehouden aan links Nederland. „Dit is geen exclusief links issue. Er is geen monopolie van welke po litieke stroming dan ook om je op te winden over onrecht. Het is heel verstandig dat er in alle fracties nu al over deze zaak wordt nagedacht." Zou het helpen als vader Zorre guieta zelf afstand neemt van zijn verleden? „Dat zeg ik niet, want hoe geloofwaardig is zo'n verklaring dan nog? Het is pre cies de reden waarom ik over dit onderwerp zwijg. Maar het maken van gebaren helpt wel bij het verminderen van de weerstanden." Het parlement is volgens De Graaf terecht betrokken bij het huwelijk van de kroonprins, hoewel de goedkeuringswet volgens hem voor een deel 'ar chaïsch' is. „De wet stamt uit de tijd waarin staat en konings huis nog samenvielen. Een om streden huwelijk kon tot een oorlog leiden en het voortbe staan van de staat zelf in gevaar brengen. Nu is dat niet meer zo. Maar het koningschap kan wel in opspraak komen door een huwelijkspartner of haar fa milie. In dit geval is bij de festi viteiten rondom het huwelijk de familiegeschiedenis van de bruid niet te negeren. In theorie zou de achtergrond van de partner het koningshuis voort durend in opspraak kunnen brengen." In theorie, want De Graaf ver wacht dat niet. „Niet het huwe lijk zelf vormt het probleem, ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Dienjten DEN HAAG (GPD) - D66-leider Thom de Graaf begroette woensdag laat zonder borst klopperij het compromis dat de regeringspartijen onder een ge zellig etentje hadden weten te sluiten over nieuwe, landelijke regels voor raadgevende (advi serende) referenda. Afgewogen, maar met blijdschap sprak hij over de doorbraak, die kort te voren toch nog vrij onverwacht wereldkundig was gemaakt. Achter gesloten deuren waren dagenlang loodzware gesprek ken gevoerd tussen de fractie specialisten van de drie rege ringspartijen. Uit niets bleek dat ze er snel uit zouden ko men. PvdA en D66 schermden met een voorstel, waarin hele soepele regels voor gemeenten en provincies waren opgeno men. De WD is fervent tegen stander van referenda en wilde om die reden vasthouden aan de torenhoge drempels. PvdA-minister Klaas de Vries van Binnenlandse Zaken moest er enkele keren aan te pas ko men om de onderhandelingen vlot te trekken. Het debat over het referendum werd zelfs voortijdig afgebroken, iets wat zeer zelden in Den Haag ge beurt. Maar uiteindelijk konden de coalitiepartners zich vinden in het voorstel om de zestig ge meenten die al eigen, soepele regels voor referenda hebben, voorlopig hun gang te laten gaan. Totdat over enkele jaren het bindend, correctief referen dum wordt ingevoerd. Al met al blijft de vraag gerecht vaardigd of D66 het tweede ka binet-Kok voor een tweede keer had laten struikelen, als er geen compromis over het raadge vend referendum mogelijk was geweest. De Graaf draaide er omheen. „Regels invoeren die de vrijheid beknotten van ge meenten die al referenda hiel den, was wel heel erg moeilijk uit te leggen geweest," ant woordde De Graaf. WD-onderhandelaar Jan te Veldhuis vertelde aan iedereen die het horen wilde: „Als PvdA en D66 hadden vastgehouden aan hun amendement, dan had de WD tegen de referendum- wet gestemd." En was er dus wel degelijk iets van een drei ging van een kabinetscrisis. Maar de vraag is of D66 daar ^aren bij had gesponnen. Want in de peilingen staat de partij er allerminst florissant voor. Een stuk slechter nog dan toen D66, na de Nacht van Wiegel waarin de referendumwet in de Eerste Kamer sneuvelde, hoog spel speelde. Bovendien: wie laat een finan- cieel-economisch zeer succes vol kabinet struikelen vanwege een paar schier onbeduidende regeltjes voor vrijblijvende raadgevende (adviserende) re ferenda? Met het risico dat PvdA en WD samen het kabi net voortzetten en er helemaal niets meer van het bindend (correctief) referendum terecht komt. En daar was het D66, dol op bestuurlijke vernieuwing, uiteindelijk toch allemaal om begonnen? Hoewel, wie de grondwetsher ziening goed leest begrijpt waarom zelfs de meest rabiate tegenstander van referenda er mee kan leven. Er zijn uiteinde lijk 600.000 stemmen nodig om een landelijk referendum te houden. Dat is nog te overzien. Maar om een voorstel alsnog weg te stemmen is een meer derheid nodig van dertig pro cent van het totaal aantal kies gerechtigden. Bij ruim tien mil joen kiesgerechtigden moeten dus minimaal drie miljoen mensen tegen zijn. Voor ge meenten gelden straks dezelfde eisen, uiteraard naar gelang het aantal kiesgerechtigden. Zulke torenhoge drempels zijn slechts bij hoge uitzondering te ne men. De grondwetsherziening sluit onder meer belastingvoorstel len, internationale verdragen en grote projecten (HSL, Betu welijn) uit van referenda. Daar naast kan ook een minister vooraf beslissen dat een voor stel niet aan een referendum mag worden onderworpen. Kortom, geen rechtgeaarde so ciaal-liberaal die hiervan opge wonden raakt. Daar komt nog bij dat het correctief referen dum een hele lange weg heeft te gaan. Een grondwetsherziening moet in twee ronden langs Tweede en Eerste Kamer. Tussen die twee ronden moeten verkiezin gen plaatsvinden. Verkiezingen die er niet alleen voor zorgen dat de samenstelling van de beide Kamers (ingrijpend) kan veranderen, maar tevens waar schijnlijk de politieke invloed van D66 zullen decimeren. Dat alles plaatst het referen dumdebat en de politieke folk lore rond de ruzie over de re gels voor een adviserend refe rendum in een wel zeer bijzon der perspectief. Thom de Graaf mag God op z'n blote knieën danken dat de crisisdreiging is weggenomen. Of beter: de ver meende crisisdreiging. Want al les wijst erop dat PvdA, WD en D66 er alle eer in leggen om Paars II zo ongeschonden mo gelijk naar de eindstreep te voe ren. Dit kabinet zit de rit tot 2002 gewoon uit. De toekomst van D66 en het bindend refe rendum is een stuk onzekerder. maar de huwelijksdag. Niet de partner, maar haar vader. Ik verwacht einders gezegd niet dat we hier over vijfjaar nog mee zitten. De relatie tussen Willem-Alexander en Maxima vindt volgens mij niemand een probleem." Thom de Graaf is de eerste paarse fractievoorzitter die zich wil uitspreken over een eventueel huwelijk tus sen Maxima en kroonprins Willem-Alexander. „Niemand is gebaat bij een huwelijk met rookbommen." foto gpd phil nijhuis Opgestapte specialist doet boekje open over misstanden in de zorg e je steeds maar weer provoceren en uit- n voor leugenaar, dan sla je een keer te- En de Haagse Riet Grabijn-Van Putten terug. Ze heeft bij de Commissie Gelijke ndeling een klacht ingediend tegen de de partij waar ze lid van is en die bij haar hoort. Maar de maat was vol. irabijn noemt haar klacht geen vorm van maar 'een ultiem verlangen naar recht rouwen'. Ze strijdt binnen de Staatkundig ormeerde Partij al jaren voor een volwaar - lehandeling van vrouwen in de partij. Die wordt haar niet in dank afgenomen. Bin- e partij wordt ze afgeschilderd als lastpak, atie met de partij was al nooit florissant, toch kon Grabijn niet kiezen voor een an- lartij. GP is van huis uit mijn partij", zegt ze. vader was een van de oprichters. Ik ben in ilieu geboren. De partij hoorde bij je le- Dat vrouwen binnen cQe partij geen rol van enis speelden, was vanzelfsprekend. „Het Dor ons zo gewoon dat je als vrouw geen lid orden, daar dacht je niet verder over na." k bleek dat vrouwen toch lid konden wor- an de SGP. Het ging zelfs zo ver dat Grabijn De werd uitgenodigd. Aanleiding voor dat euze gebaar van het SGP-bestuur was een lie Grabijn had geschreven naar aanleiding n interview met een SGP'er in De Tele- „Door zijn uitlatingen over vrouwen gin- lijn haren overeind staan. Ik stuurde die ;en brief, waarin ik precies schreef hoe ik lie man en zijn opvattingen dacht." nan raadde Grabijn aan de brief ook in de [doen bij het partijbestuur. „Dat heb ik [naar gedaan, want dat is hier toch om de Ik had de brief echter niet ondertekend jiijn meisjesnaam, maar met H. Grabijn. als die man zou zien dat de brief van een (r zou zijn, had hij hem waarschijnlijk niet E" pP-bestuur was met de brief in zijn nopjes, pgetogen bestuurslid meldt zich telefonisch 3e heer Grabijn, want zulke leden kon de wel gebruiken. Beduusd over zoveel en- jiasme, zweeg Grabijn erover dat niet haar maar zij de scribent van de brief was. Dat ze de volgende dag schriftelijk, eerhield de partij er niet van mevrouw Gra pt te nodigen lid te worden van de SGP. „De jen gaven toen die ruimte nog", aldus Gra- bat is nu niet meer het geval. In 1996 wer den de statuten gewijzigd: vrouwen konden al leen nog maar buitengewoon lid zijn. Tot die tijd vecht Grabijn verbeten voor een nor male behandeling van vrouwen binnen de SGP. Als op partijvergaderingen de vrienden van de partij welkom worden geheten, sist zij 'en vrien dinnen'. En als de mannenbroeders worden toe gesproken, voegt Grabijn toe 'en vrouwenzus- ters'. In 1992 bemachtigt ze een toegangskaart voor de algemene ledenvergadering door te dreigen met een kort geding. Ze schrijft zelfs een boek over haar ervaringen als vrouw binnen het gerefor meerde politieke mannenbolwerk. Het doet haar aanzien binnen de partij absoluut geen goed. Door die activiteiten werd ze vorig jaar uitgeno digd door de Vara-radio om terug te blikken op de jaren negentig. Door die uitzending komt ze in contact met een voorzitter van een SGP-kies- vereniging in het land. Hij is het niet met haar eens, maar is onthutst door haar verhaal en haar boek. Hij vindt dat ze moet worden gerehabili teerd en dringt daarop aan bij het hoofdbestuur. Dat weigert een gesprek met Grabijn. „Dat was de druppel die de emmer deed overlo pen. Toen heb ik de aanklacht bij de Commissie Gelijke Behandeling op de bus gedaan." Grabijn heeft inmiddels een brief van de Commissie ont vangen, waarin staat dat de klacht in behande ling is genomen. Sinds de statutenwijziging was er bij Grabijn al sprake van toenemende irritatie. „Het buitenge wone lidmaatschap is een vernedering voor een intelligente vrouw. Een buitengewoon lid mag niets. Zelfs niet stemmen voor een bestuursfunc tie in de kiesvereniging. Er wordt wel van vrou wen verwacht dat ze bij de verkiezingen stem men op de SGP, dan zijn stemmen van vrouwen buitengewoon welkom, maar als er in de eigen kiesvereniging een simpel bestuurslid moet wor den gekozen, moeten de vrouwen het pand ver laten. Dat kan toch niet. Dat is discriminatie." „Bovendien is het nu zo dat er sinds de statuten wijziging twee soorten vrouwelijke leden zijn. Vrouwen met en zonder buitengewone status. Dat kan helemaal niet." Dat is nog niet alles. Grabijn heeft nog een argu ment. „Het regeerambt komt de vrouw niet toe, is binnen de SGP een gevleugelde uitdrukking. Maar hoe zit het dan met de koningin? In de ogen van de SGP regeert zij bij de gratie Gods. Maar als aan vrouwen het regeerambt niet toe komt, geldt dat ook voor Hare Majesteit. En als zij wel mag, geldt dat ook voor al haar seksegeno ten." DEN HAAG RENS KOLDENHOF Maurits de Brauw baarde vo rig jaar opzien door nauwe lijks vijf jaar na de start van een bloeiende carrière als chi rurg op te stappen bij het Aca demisch Ziekenhuis Maas tricht. De 44-jarige De Brauw wilde niet langer werken in een falend zorgsysteem. Negen maanden later legt hij in het boek 'De wachtlijsten en ande re gezondheidszorgen' met chirurgische precisie uit wat er mis is in de Nederlandse zie kenhuizen. „Ik word gedwon gen op te treden als chirurg in oorlogssituaties, maar daar ben ik niet toe bereid." Het is niet voldoende een goe de dokter te zijn om patiënten goed te helpen. Met deze net zo heldere als onthutsende con clusie zet Maurits de Brauw de toon in een vlammend protest tegen de gang van zaken in de Nederlandse ziekenhuizen. Het vlijmscherpe relaas van vijf jaar modderen in het Academisch Ziekenhuis Maastricht is stui tend en ontluisterend. Meedogenloos legt De Brauw de mechanismen achter de wachtlijstenproblematiek bloot. Hoe artsen moeten sjoemelen om hun patiënten eerder op de operatietafel te kr ijgen en hoe financiële afwegingen medi sche argumenten overtroeven bij de vraag welke ingreep de voorkeur krijgt. Maar ook hoe chirurgen elkaar dagelijks naar het leven staan om de beperkte operatiecapaciteit te claimen en de afwegingen die gemaakt worden. Kwaadaardige aandoe ningen gaan voor goedaardige, acute situaties voor een opera tie die wel even kan wachten. En over het eelt op de ziel waar geen chirurg meer zonder kan. De Brauw trok als maag-darm- chirurg nogal eens aan het kort ste eind. Goedaardige aandoe ningen als een galblaasontste king, liesbreuk of darminfectie ken alleen nog maar aan me thoden om een zo groot moge lijk deel van het rantsoen in de wacht te slepen. „En bij een krap budget is de goedkoopste patiënt de niet behandelde pa tiënt", aldus De Brauw. Dat de ze bijna niet klagen, komt vol gens De Brauw door hun kwetsbare positie. „Ze zijn in hoge mate afhankelijk van hun ziekenhuis en verzekeraar, die hopelijk alsnog de benodigde zorg respectievelijk levert en betaalt." Dat de politiek inmiddels be reid is geld te steken in het weg werken van de wachtlijsten, is volgens De Brauw niet voldoen de. „Wachtlijsten en perso neelsproblemen zijn niet het probleem, maar vormen de symptomen van een onderlig gend probleem. Ik heb als chi rurg geleerd dat het een dood zonde is de symptomen van èen ziekte te behandelen, als de oorzaak niet onder controle is." Daarvoor is het noodzakelijk af te rekenen met een paar hard nekkige mythes. Zoals de ge dachte dat het Nederlandse systeem van budgettering zo wel goedkoop als kwalitatief goed zou zijn. „De goede toe gankelijkheid van de zorg is in het geding. Behalve in het Ver enigd Koninkrijk komen wacht lijsten uitsluitend Voor in Ne derland." Ook de kosten zijn relatief hoog. De Brauw wijt dat aan de enorme uitgaven aan controle, administratie, kortom bureaucratie. „Per honderd gulden specialistenkosten wordt voor 145 gulden aan be heerskosten gemaakt. Een nor maal bedrijf zou daardoor al lang failliet zijn gegaan." Maurits de Brauw: De wacht lijst en andere gezondheids zorgen Uitgeverij GA. van Oorschot Amsterdam ISBN 90 282 0974 3. Prijs f 19,90 Chirurg Maurits de Brauw, afgehaakt bij het Academisch Ziekenhuis Maastricht: „De patiënt wordt in het huidige stelsel beschouwd als een te reduceren kostenpost." foto gpd chriskeulen huizen gestraft met kortingen indien ze te veel operaties uit voeren. Ook is het financieel niet interessant naar kortere opnames te streven. Lege bed den leveren minder op dan vol le. „De patiënt wordt in het huidige stelsel beschouwd als een te reduceren kostenpost, Het bieden van patiëntenzorg geldt daarbij hoogstens als 'een gewenste bijwerking' van het systeem", stelt De Brauw cy nisch vast. Niemand is'volgens De Brauw bereid de verantwoordelijkheid voor het falend systeem te ne men. De minister wijst naar de uitvoeringsorganen, de zorgver zekeraars zeggen over onvol doende fondsen te beschikken en rantsoeneren het beschikba re geld. De ziekenhuizen den staan in de dagelijkse hiërar chie minder hoog aangeschre ven dan het verwijderen van een kankergezwel of een hart operatie. Terwijl de wachtlijst groeit, staat de chirurg nog maar eens in de drie weken in de operatiekamer. Daar moet hij vervolgens steeds vaker kie zen voor een snelle grove ope ratie boven het voor de patiënt veel minder ingrijpende, maar tijdrovende gepriegel van de kijkoperatie, de specialiteit van De Brauw. Dat patiënten daar door meer pijn hebben, lang duriger in het ziekenhuis moe ten blijven en langer doen over de revalidatie telt in de afwe ging noodgedwongen nauwe lijks meer mee. „Ik word gedwongen conces sies te doen aan mijn medische principes. Ik moet schipperen en marchanderen om mijn pa tiënt uiteindelijk te laat te ope reren. En als het misgaat, is dat voor rekening van de patiënt." Soms gaat het dan ook mis. Zo als bij de vrouw die te lang moet wachten op een darm operatie, waardoor de chirurg niet meer in staat is te voorko men dat ze een stoma krijgt. Of bij de nog vitale 60-jarige man die wachtend op een galblaas operatie een alvleesklierontste king oploopt, om na een jaar en vijf operaties het ziekenhuis als een wrak te verlaten. De wachtlijsten worden volgens De Brauw veroorzaakt door het in Nederland gehanteerde fi nancieringssysteem van pro ductieafspraken en budgette ring. Hierdoor worden zieken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 5