B
Braziliaans voetbal
naar dieptepunt
Ronaldo is aan de slag
Grote schandalen en sportieve nederlagen
235
Toen Wanderley Luxemburgo eind 1998 benoemd werd als
bondscoach dacht iedereen dat hij de juiste keuze was om
Brazilië weer op het rechte spoor te zetten. In het met vier
wereldtitels verwende land dreunde het vernederende verlies
tegen Frankrijk in de WK-finale op dat moment nog hard door.
De welbespraakte stijlvolle Luxemburgo, een volgeling van het
'jiitebol arte', zou - zo klonk het - gaan afrekenen met het
oprukkende betonvoetbal en het spel zijn charme uit de
hoogtijdagen van Pele weer teruggeven. In de twee jaar die
verstreken, viel Luxemburgo door de mand en gleed het
Braziliaans voetbal naar een dieptepunt.
ZATERDAG 27
JAN
Met een gewonnen finale tegen Frankrijk in het WK van 1998 zou de reputatie van Brazilië weer even zijn opgepoetst,
loor. Op de foto een duel tussen Rivaldo en Deschamps.
Maar zo ver kwam het nie|
foto ak
De inmiddels ontslagen bonds
coach Wanderley Luxemburgo
grossierde voor Braziliaanse
begrippen in nederlagen. En vorige maand
ging hij onderuit voor een senaatscommissie
die de wantoestanden in het Braziliaanse
voetbal onderzoekt. Luxemburgo wist zoge
naamd niet waar de vijf miljoen dollar van
daan kwamen die op zijn dertig bankreke
ningen zijn aangetroffen. Vragen of het com
missies waren die hij had opgestreken bij de
verkoop van Braziliaanse voetballers aan het
buitenland, ontkende Luxemburgo met
klem, maar overtuigend klonk het niet.
Nauwelijks hiervan bekomen, kreeg voet-
balminnend Brazilië vlak daarna opnieuw
een schandaal te verwerken. Door een mas
sale vechtpartij tijdens het beslissende duel
om het landskampioenschap, ontstond pa
niek waardoor de metalen afrastering van
een tribune afbrak. Gevolg: 159 gewonden.
Dat het drama geen 'Heizel-proporties' heeft
aangenomen is een wonder. Terwijl de
slachtoffers eerste hulp kregen, rende de ge-
tergde.Vasco-voorzitter Eurico Miranda vloe
kend tussen de gewonde supporters door en
maande politie en officials de 'aanstellers'
snel van het veld te dragen. De partij moest
van hem pertinent verder gaan. De arbiter
leek onder die druk te bezwijken, maar een
interventie van de tv-kijkende gouverneur
van Rio voorkwam dat de wedstrijd werd
voortgezet. Achteraf blijkt Miranda - notabe-
ne een parlementslid - de helft meer toe
gangskaarten in omloop te hebben gebracht
dan toegestane stadioncapaciteit van 30.000.
Gesjoemel
Nog nooit zijn voetballiefhebbers in Brazilië
in korte tijd zó hard met de neus op de feiten
gedrukt, 's Lands nationale passie is diep
weggezakt. Wat ooit Brazilië's visitekaartje
was in het buitenland, vervult de Brazilianen
nu met schaamte. Het regent schandalen.
Gesjoemel met uitslagen, smeergeldpraktij
ken, belastingontduiking en vervalsing van
geboortecertificaten van voetballers stellen
het incasseringsvermogen van de supporters
danig op de proef. Sommigen horen het re
quiem zelfs al spelen. De critici stellen dat
paspoorten aan Europese clubs verkopen.
Commissievoorzitter Aldo Rebelo uit het la
gerhuis spreekt openlijk van kindersmokkel.
Verder bestaan er sterke aanwijzigingen dat
het Amerikaanse Nike de lakens uitdeelt bin
nen de Braziliaanse selectie. De voetbalbond
CBF zou zich willens en wetens hebben laten
inpalmen in ruil voor een lucratief sponsor
contract, dat echter bol staat van de haken
en ogen. Andere beschuldigingen die klin
ken, zijn massale belastingontduiking, zwen
del met buitenlandse valuta en het kunstma
tig opkrikken van de marktwaarde van mid
delmatige spelers door ze voor het nationale
elftal te selecteren. Om dit alles aan het licht
te brengen hebben beide commissies het
bank- en telefoongeheim opgeheven van een
honderdtal bedrijven en personen. Ook is de
hulp ingeschakeld van Interpol en buiten
landse diplomaten. Een van de meest
spraakmakende verhoren was dat van
Luxemburgo's voormalige secretaresse en
minnares Renata Alves. Zij vertrouwde de
commissie het bestaan toe van een villa in
Rio waar hoge voetbalbonzen in spelers han
delen en waar koffers vol met zwart geld over
de tafel gaan. Ook Luxemburgo zou hierin
zijn aandeel hebben. De ontslagen bonds
coach ontkent en stelt dat Alves uit is op
chantage.
Manipulaties
De omvang van de vuile was geeft aan dat
het goed fout zit binnen het Braziliaanse
voetbal. Het spelniveau is intussen dermate
afgezakt dat Sao Caetano - een club die een
paar jaar geleden nog gerekend werd tot het
'café-voetbal' - het dit seizoen tot de finale
van het landskampioenschap kon schoppen.
Velen zien hierin een voorbode van het ver
val. Anderen stellen dat dit al is ingezet. Tot
woede van de supporters worden toppers in
steeds grotere getale aan de hoogste buiten
landse bieders verkocht om de verliezen van
de clubs te dekken. Sinds 1995 is het aantal
buitenlandgangers verdriedubbeld tot ruim
700 per jaar. Onaantastbare managers - in
Brazilië, cartolas (hoge hoeden) geheten -
runnen de clubs als ware het hun privé-ei-
gendom. Ondanks de soms exorbitant hoge
De ontslagen bondscoach, Wanderley Luxem
burgo. Hij grossierde niét alleen in nederlagen
maar ook in dollars, foto archief reuters
het Braziliaanse voetbal verworden is tot een
marktplaats waar een selecte groep geweten
loze zakkenvullers handel drijft in talenten
zonder zich te bekommeren om het spel en
de fans. Of zoals sportjournalist Jouri Kfouri
het onlangs in zijn column verwoordde: „De
stadions zijn bijna leeg, omdat onze beste
voetballers in Europa spelen. Maar de club
managers zijn stinkend rijk. De voetbalelite
ruïneert ons voetbal."
De twee onderzoekscommissies in de se
naat en het lagerhuis hebben ondertussen al
aardig wat vuurwerk te zien gegeven. Tien
tallen getuigen is het hemd van de broek ge
vraagd. Daaronder waren kopstukken als de
eerder genoemde Luxemburgo, ex-bonds-
coach Zagallo, bondsvoorzitter Teixeira en
oud Fifa-voorzitter Joao Havelange. Ook Ro-
naldo moest recent opdraven. Sommige ont
hullingen zijn zeer ernstig. Zo opereert bin
nen het Braziliaanse voetbal een clan zaken-
behartigers die - zo wordt vermoed - jonge
veelbelovende talenten met valse Portugese
salarissen beschouwen zij spelers als hun lijf
eigene. Braziliaanse profs werken niet zelden
drie wedstrijden per week af. In de jacht op
titels verliezen veel 'cartolas' de boekhou
ding volledig uit het oog, maar niet hun ei
gen portemonnee. Financiële gaten worden
steevast gedicht met de opbrengsten van het
volgend seizoen. Vrijwel alle clubs staan voor
tientallen miljoenen in het krijt bij de Brazili
aanse fiscus. De situatie is dermate ernstig
dat de meeste clubs nu zijn begonnen met
het doorvoeren van salariskortingen om het
hoofd boven water te houden.
Verpletterend
Het Getulio Vargas Business-instituut uit Rio
presenteerde recent met een verpletterend
rapport waarin de 'cartolas' wanbestuur, ge
brek aan inzicht, leiderschap en professiona
liteit worden verweten. Schokkend zijn de
conclusies nauwelijks. Pele roept het al jaar
en dag. Om het voetbal uit het moeras te
trekken ontwierp hij als minister van sport
een wet die clubs verplicht zich om te vor
men tot bedrijven die open staan voor inves
teerders, geleid door professionele managers
die rekenschap dienen af te leggen aan een
raad van bestuur. Maar de machtige 'carto
las' onder leiding van Vasco-voorzitter en
parlementslid Miranda wisten de 'angel' uit
het project te verwijderen. De zogeheten Wet
Pele is nu helemaal uitgehold. Pele weigert
nog dat zijn naani hiermee in verband wordt
gebracht. Investeerders mogen slechts 49
procent van de clubaandelen opkopen en
niet 51 procent zoals hij als minister wilde.
Ook hoeven professionele voetbalverenigin
gen zich niet meer te transformeren in be
drijven. Het is teruggebracht tot optie. Nu
Pele's inspanningen schipbreuk hebben ge
leden, heeft de hartstochtelijke Braziliaanse
voetballiefhebber zijn hoop gevestigd op de
actie Schone Handen van beide congrescom
missies. Het zal echter heel wat tijd, geduld
en politieke wilskracht vergen om de stal uit
te mesten. Maar de communistische com
missievoorzitter Rebelo is vastberaden het
voetbal terug te geven aan wie het naar zijn
zeggen groot heeft gemaakt. Het Braziliaanse
volk.
FRANS UNDEKAMP
WK voetbal 1998. De Braziliaanse ploeg wacht op de volgende penalty in de wedstrijd tegen Nederland, dii
beslist moest worden met strafschoppen. Brazilië won de serie met 4-2. foto archief reutb
Ronaldo is pas 24 jaar, maar in
het voetbal al een routinier.
Qua knieën is de wonderspits
zelfs al een oude man. Nog één
trap en het kan definitief
gedaan zijn met Ronaldo's
loopbaan. Vooralsnog knokt de
Braziliaan zich terug; hij wil
nog dit seizoen weer op het
veld staan bij Inter.
vooral uniek met zijn vermogé
ter een keeper te schoppen. Hij
voor Cruzeiros in 60 wedstrijd!
er 42 in 47 competitiewedstriji
hij maakte er 34 voor Barceloi
en hij maakte er 25 in zijn
voor Inter. Dat seizoen werd
het WK in Frankrijk, dat eind
nog altijd onopgehelderde, bi»
Ronaldo zou niet spelen, Rol
toch en deed voor spek en boni
Daarna begon de ellende echt.
'98-'99 kwam Ronaldo nog to
den: 14 goals. In het seizoen '9
score beperkt tot 7 wedstrijde|
knie - in zijn PSV-tijd al eens
ging kapot, de knie ging nog eel
Volgens de Franse dokter Gj
die hem ook nu weer opereert
laatste keer echt een ongelukje!
mand iets kon doen. Evengoe
lant wel dat Ronaldo niet nog e
lukje moet hebben; dan zou d
eens gedaan kunnen zijn.
In Rio werkt Ronaldo intussd
me-back. Hij is intussen acht
ziet er goed uit, sterk als een 1
die uit graniet gehouwen lijke
de barbecues is voorbij, Rona
slag. Hij wil weer voetballen!
heel graag voetballen. Deze wi
de wereld is er geen voetballe
het veld op gaat voor een wedsj
HENRI VAN DER STEEN
Hij scoort weer. Iedereen kon het afgelo
pen dinsdag zien. Het was aangekondigd:
om 16.00 uur zijn er op het intemet-kanaal
van Internazionale bee\den te zien van de
training van Ronaldo, ver weg in Rio. En ver
domd: klik-klik-klik en daar is hij. Een drib
bel en een schot met links, een dribbel en
een knal met rechts. De ballen vliegen links
onder tegen het net en rechts boven in de
kruising. Ronaldo scoort weer.
Vooralsnog beperkt II Fenomeno het ma
ken van doelpunten op het trainingsveld van
I. Begin april vorig jaar stond hij - als invaller
bij Inter tegen Lazio - voor het laatst in een
competitiewedstrijd; voor het eerst na een
revalidatie van ruim vijf maanden. Na vijf
minuten was het voorbij: Ronaldo's been
klapte dubbel en schreeuwend van de pijn,
de handen om de rechterknie, stortte de
voetballer neer. Voor de tweede keer in enke
le maanden tijd scheurde de kruisband in
zijn rechterknie af.
Ronaldo kwam snel, wellicht verdwijnt hij
öok snel. Die angst bestaat bij menigeen die
hem als voetballer kent en bij iedereen die
van hem houdt. Of van hem afhankelijk is.
Financieel is er geen reden in paniek te ra
ken. Ronaldo verdient al jaren waanzinnige
hoeveelheden geld, niet alleen met voetbal
len. Inter schijnt hem zestien miljoen per
jaar te betalen, maar dat bedrag is een
schijntje vergeleken bij de inkomsten die de
voetballer heeft als marketing- en reclame
object. Al in zijn tijd bij Barcelona sloot de
voetballer tienjarige contracten af, zowel met
de club als met Nike om reclamedingetjes te
Ronaldo.
doen. Het ging daarbij om bedragen van ze
ven miljoen netto per jaar. Bij het contract
werd afgesproken dat zowel Barcelona als
Nike bij het ondertekenen van de contracten
over de brug zou komen met een tekengeld
van 20 miljoen.
foto archief afp
Barcelona erkende op zeker moment zelfs
financieringsproblemen te hebben om Ro
naldo te kunnen betalen. Uiteindelijk bete
kende het gesteggel over geld het einde van
de relatie; Ronaldo ging naar Inter.
Alexandre Martins, één van Ronaldo's
zaakwaarnemers, bracht de verhoudingen
rond Ronaldo mooi in kaart toen de ruzies
met Barcelona eenmaal waren besloten met
een transfer naar Italië: „Zijn gevoel is bij het
Braziliaanse team. Europa is er alleen om te
spelen en te verdienen. Hij kent de rolverde
ling weer: hij het voetbal, wij de business."
Dat is, in een notendop, de wereld van Ro
naldo: het hart is voor de nationale ploeg, bij
Inter blijft hij in vorm en verdient hij zijn da
gelijks brood. Drie zaakwaarnemers zorgen
ervoor dat die verdiensten optimaal zijn en
blijven.
Ronaldo was al vroeg volwassen. Dat had
misschien te maken met het feit dat zijn ou
ders al lang geleden zijn gescheiden; toen
Ronaldo vier was. Waarschijnlijk ook zijn het
voetbal, de roem en vooral ook Ronaldo's in
telligentie van invloed geweest op diens
snelle volwassenwording.
Toen hij bij PSV kwam, op zeventienjarige
leeftijd, leek hij een knulletje. Het postuur
was er al van de man, het koppie maakte nog
een jongensachtige indruk. Zijn eerste
woordjes Nederlands waren van de straat:
klootzak, flikker, houdoe. Al snel hoorde je
hem wat anders roepen: 'Ikke scoren'. Dat
was wat hij wilde. Later zei Ronaldo: „Ik heb
een gevoel van voorbestemming. Dat dit
mijn vak is, mijn rol in het leven: voetballen
en anderen vermaken."
Dat kon hij. Er bestaan vertraagde beelden
van hem in een wedstrijd van Inter tegen
Schalke die Ronaldo laten zien in zijn unici
teit: spurtend op diepe ballen, met verwron
gen lippen en rollende ogen. II Fenomeno is
