Brussel zint
op strengere
aanpak BSE
i Heine Joseph Abdullah
^tierf natuurlijke dood
Buitenland
,eger Indonesië werkt
arder aan rust Ambon
Russen moeten betalen om in de vrieskou te zitten
'Duistere Prins' laat Blair weer in de steek
Israëli's schuiven weer
aan bij vredesoverleg
Onschendbaarheid van
Boris Jeltsin ingeperkt
Ijskoude ontvangst voor Del Ponte
ONDERDAG 25 JANUARI 2001
Plavsic krijgt haar eigen vleugel
nfn haag Het Joegoslavië-tribunaal heeft besloten zijn belang
rijkste gevangene Biljana Plavsic, tevens de enige vrouwelijke
verdachte, een eigen vleugel en kantoorruimte te geven in de
gevangenis van Scheveningen. Plavsic heeft hierop haar aanvra
gen voor voorwaardelijke vrijlating of huisarrest buiten de ge
vangenis ingetrokken. Haar advocaat had betoogd dat het tribu
naal haar rechten schond door haar als enige vrouw tussen
mannen gevangen te zetten. De 70-jarige Plavsic, een voormali
ge Bosnisch-Servische president, heeft zich op 10 januari bij het
tribunaal gemeld om zich te verdedigen tegen aanklachten we
gens genocide en oorlogsmisdaden.
Albanese rebellen beschieten politie
fLGRADO In het zuiden van Servië zijn Albanese rebellen giste-
.nn iromrilrlrolH rroraaL' 1 in oor V~io\nrro crKr*ton\\riccolirio mot Ho
:n verwikkeld geraakt in een hevige schotenwisseling met de
Servische politie en het leger. De gevechten vonden plaats bui
ten de gedemilitariseerde zone rond Kosovo. Eind vorig jaar liep
het geweld in Zuid-Servië op, na aanslagen van Albanese gueril-
lastrijders die dorpen in het gebied 'annexeerden'. Tot nog toe
ivaren de rebellen echter alleen actief in de bufferzone, waar het
loegoslavische leger niet tegen hen mag optreden. De opstan
delingen en de Servische autoriteiten kwamen verscheidene ke
ren een wapenstilstand overeen.
urkse politiechef gedood bij aanslag
'arbakir De politiechef van de Turkse stad Diyarbakir is gis
ten bij een bomaanslag omgekomen, net als vijf van zijn
enten. Drie anderen raakten gewond. De stad is het centrum
n het overwegend Koerdische zuidoosten van Turkije. Gaffar
)kkan leidde een politiemacht die de laatste paar jaar vooral
ende was een zich Hezbollah noemende groepering te be-
ijden. De autoriteiten houden die beweging verantwoordelijk
x zeker 150 moorden. Tot ruim een jaar geleden was de
eek het toneel van een guerrillaoorlog met radicale Koerden,
hebben de gewapende strijd gestaakt.
pochet is volgens Guzman in orde
iago De Chileense oud-dictator Augusto Pinochet is vol-
ens onderzoeksrechter Juan Guzman 'een oude, maar verder
"'onder normale man'. Die inschatting voedt speculaties dat
:man de aanklachten tegen Pinochet wegens schendingen
de mensenrechten zal doorzetten. Guzmans uitlating van
eren was zijn eerste openbare commentaar sinds hij dinsdag
de generaal voor het eerst bezocht. Guzman moet beslissen of
inochet geestelijk in staat is om aangeklaagd te worden. Hij
Donde zich verder tevreden over het verhoor van de generaal,
inochet gaf daarin toe te hebben geweten van misdaden door
jn functionarissen tegen dissidenten.
lemanning tanker Jessica opgepakt
erto BAQUERizo De Ecuadoriaanse autoriteiten hebben de ka-
lein en de reder gearresteerd van de tanker Jessica, die eind
irige week bij de Galapagos-eilanden aan de grond liep en lek
oeg. De hoogste officier van de Jessica wordt beschuldigd van
;t overtreden van het zeerecht. De reder zou het leegpompen
an de tanker hebben verhinderd. Hij zou er geld voor hebben
pëist, en hulp hebben afgeslagen. Indien schuldig bevonden,
langt beiden een celstraf boven het hoofd. Grote hoeveelheden
liesel zijn uit het wrak gestroomd, en bedreigen de zeldzame
lier- en plantsoorten op de eilanden. Door gunstige wind is er
chter nog nauwelijks iets op de kusten terechtgekomen.
"DU trekt omstreden fraudeposter in
erlun De Duitse oppositiepartij CDU heeft gisteren na een
L lorm van kritiek een poster ingetrokken waarop boridskanse-
■er Schroder als crimineel wordt afgebeeld. De CDU bracht de
ster dinsdag in omloop. Het hoofd van de bondskanselier
irdt van voren en de beide zijkanten afgebeeld, alsof het om
litiefoto's gaat. Het onderschrift luidt: '1999, 2000, 2001. Pen-
oenffaude'. Behalve de regeringspartijen SPD en de Groenen
ad ook de traditionele bondgenoot van de CDU, de liberale
DP, geen goed woord over voor de campagne. Ook binnen de
DU waren velen allesbehalve gelukkig met de stunt. „Wij wil-
in niemand beledigen", stelde de secretaris-generaal van de
DU.
tarta theo haerkens
rrespondent
t Indonesische leger lijkt se-
uzer dan voorheen werk te
iken van herstel van vrede en
iligheid op de Molukken. De
litante moslims van de be
ging Lasker Jihad, die niet
de Molukken zelf komen,
Uden daardoor geleidelijk
wegtrekken. Hiermee
emt de kans toe dat er een
lossing komt voor het con-
t tussen christenen en mos-
Dat woedt al twee jaar, en
eft circa vijfduizend mensen
lun peter van nuijsenburg
[respondent
Duits-Libanese jongen Jo-
ih Abdullah, die volgens zijn
Iers ruim drie jaar geleden
neonazi's zou zijn ver-
ord, is een natuurlijke dood
storven. De officier van justi-
in Dresden maakte gisteren
uitslag van een autopsie be
nd, waaruit definitief blijkt,
Joseph geen gewelddadige
>d is gestorven,
let verhaal van de ouders
cht in november vorig jaar
golf van ontzetting teweeg,
eph zou in juni 1997 door
groep skinheads in het
3 'hilips Xenium 989
net spraakherkenning |j
[est uit de test
IConsumenienaona
gram
>u
>ure emotie
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters
MOSKOU FRANK HENDRICKX
correspondent
„Het is heel warm vandaag", zegt Olga Onofrits-
joek. „Zo'n vijftien graden onder nul." De lerares
Engels uit de Russische havenstad Nachodka
praat alsof het zomer is in het uiterste oosten van
Rusland. De temperaturen liggen dan ook zo'n
25 graden hoger dan enkele dagen geleden. Het
klimaat in het onverwarmde tweekamerflatje van
Olga'is nu bijna subtropisch vergeleken met
toen. „De gieter vroor vast aan de vensterbank,
we kregen geen tandpasta meer uit de tube en de
inkt bevroor in de balpen."
De temperaturen in Siberië mogen dan iets zijn
gestegen, de woede van de verkleumde bewoners
is nog altijd groot. Gisteren probeerde een leger
tje baboesjka's (omaatjes) de spoorlijn van de
Trans-Siberië Expres te blokkeren. In Vladivostok
zijn wegblokkades aan de orde van de dag, en
betogers schreeuwen openlijk om de hoofden
van de plaatselijke politici. De winter is nog lang
niet afgelopen in Siberië, en de bewoners moeten
nog een paar maanden kleumen in hun eigen
woningen.
„Het is een schandaal", zegt Olga. Haar woon
plaats Nachodka, nabij de Chinese grens in het
uiterste oosten van Rusland, is één van de koud
ste plaatsen van het land. En één van de donker
ste. „Ik ben net bij mijn moeder op bezoek ge
weest. Ze woont in een buitenwijk. Het is daar
volkomen donker. Je ziet alleen de lichten van
auto's, verder is er totale duisternis. Mijn dochter
kan ook niet meer naar gymnastiek. Ze moet
haar huiswerk maken voor het donker wordt,
want 's avonds is er geen licht in ons huis."
„Sinds tien minuten hebben we weer elektrici
teit", schampert Olga. „In een radiotoespraak
laat onze beste burgemeester meteen weten dat
we maar 's nachts moeten koken en wassen, om
dat dan de elektriciteitstoevoer het meest stabiel
is. Alsof ik geen slaap nodig heb! Ik moet ook
werken!" De Russische autoriteiten zijn zoals elk
jaar 'volkomen verrast' door de winter. Brand
stofvoorraden blijken ruimschoots onvoldoende.
In heel Siberië zijn waterleidingen geknapt, boi
lers tot stilstand gekomen en radiatoren bezwe
ken.
De koudste winter in dertig jaar heeft de wanho
pige toestand van de verouderde infrastructuur
nogmaals bloot gelegd. Tienduizenden Russen
zitten dagelijks zonder verwarming. In Irkoetsk
zijn in totaal vijftig bevroren lijken op straat ge
vonden. In Neshkan zitten 77 flats al drie maan
den zonder verwarming. Ziekenhuizen draaien
overuren om bevroren ledematen te amputeren.
Het Siberische dorp Oereliki is in zijn geheel ge-
evacueerd, omdat anders de bevriezingsdood
driegde voor de vierhonderd inwoners.
De bewoners van Siberië staan niet alleen bloot
aan de vrieskou, ze moeten er ook nog voor beta
len. „We krijgen precies dezelfde rekening als
voor de energiecrisis", zegt Olga Onofritsjoek.
„De meter is kapotgevroren en we worden ge
acht het gemiddelde tarief op te hoesten. Mijn
man heeft vandaag de elektriciteitsmaatschappij
gebeld en we hebben een brief geschreven dat
we niet zullen betalen. Er is niets om voor te be
talen!" Joeri Tortsjin, een 34-jarige matroos uit
Nachodka, heeft precies dezelfde problemen.
„We moeten ook nog 157 roebel per maand beta
len om elke dag uren in de kou te zitten. Samen
met de buren hebben we al tien brieven ge
stuurd, zelfs naar president Poetin, maar helpen
doet het allemaal niet. Het zijn bandieten."
Politici gooien de elektriciteitscrisis als een hete
aardappel naar elkaar over. Poetin wijst naar de
lokale autoriteiten en de lokale autoriteiten zeg
gen dat Moskou met te weinig geld over de brug
komt. „Er is geen enkele vooruitgang", zegt Joeri.
„Alleen de Chinese handelaren hier in de buurt
kunnen lachen. Van hen kopen we gasbrander-
tjes, zodat we af en toe wat soep kunnen opwar
men."
het leven gekost. In de afgelo
pen dagen zijn bij confrontaties
met het Indonesische leger tien
mensen gedood. Veertig men
sen werden opgepakt, onder
wie een aantal militairen en een
hoge politiefunctionaris die for
meel al drie maanden geleden
naar Jakarta was overgeplaatst.
De man was nog steeds op het
eiland zonder dat daar een ver
klaring voor was. Legercom
mandant I Made Yasa, een hin
doe uit Bali, toonde zich eerder
al zeer gebelgd over militairen
die dubbel spel spelen en het
leger in diskrediet brengen.
Belgrado Een Servische moeder houdt tij
dens een betoging in Belgrado een foto om
hoog van haar in Kosovo verdwenen zoon.
Zo'n driehonderd woedende aanhangers van
de afgezette president Milosevic demonstreer
den in de Joegoslavische hoofdstad tegen het
bezoek dat hoofdaanklaagster Carla del Ponte
van het Joegoslavië-tribunaal de afgelopen
dagen aan de nieuwe machthebbers bracht.
Del Ponte heeft daarmee overigens geen en
kele vooruitgang geboekt. Na een ijzige ont
moeting met president Kostunica kreeg Del
Ponte gisteren ook nul op het rekest bij minis
ter van buitenlandse zaken Svilanovic. De aan
klaagster wilde met haar bezoek Joegoslavië
onder druk zetten om verdachten van misda
den tijdens de oorlogen op de Balkan uit te le
veren. Zij eiste onder meer de uitlevering van
Milosevic en die van de Bosnisch-Servische
generaal Mladic, die in Belgrado woont. Zo-
zwembad van Sebnitz zijn ge
marteld en vermoord. Honder
den badgasten zouden werke
loos hebben toegekeken. De
politie had bij het onderzoek
gefaald, aldus de ouders. Alleen
dank zij de hardnekkigheid van
Josephs moeder, in samenwer
king met boulevardblad Bild,
was de 'ware toedracht' aan het
licht gekomen.
Aan de vooravond van de pu
blicatie van het eerste artikel in
Bild werden twee jonge man
nen en een jonge vrouw gear
resteerd. Sebnitz werd dagen
lang belegerd door journalisten
en afgeschilderd als 'nazibroei
nest'. Kanselier Schroder ont
ving Josephs moeder en eiste
'volledige opheldering'. Een
week later moesten de verdach
ten wegens gebrek aan bewijs
worden vrijgelaten. Het bleek
dat de ouders toen nog zeer
jonge getuigen geld hadden ge
geven, en dat de getuigenissen
tegenstrijdigheden bevatten.
Psychologen vermoedden dat
de moeder de dood van haar
zoontje niet heeft kunnen ver
werken. De moord was een her
senschim, het product van haar
getraumatiseerde fantasie. Jo
seph is volgens de autopsie aan
een acute hartstilstand gestor
ven. Hij had waarschijnlijk een
hartafwijking, en de sprong in
het koude water veroorzaakte
zijn hartstilstand.
londen anp
Voor de tweede keer moet
mannetjesmaker Peter Mandel-
son het kabinet van zijn vriend
Tony Blair noodgedwongen
verlaten. De eerste keer was een
persoonlijke lening voor een
huis de boosdoener. Dit keer
heeft het verstrekken van een
paspoort hem de kop gekost als
Brits minister voor Noord-Ier-
land.
De kwestie komt voor de rege
rende Labourpartij op een zeer
ongunstig moment. In het
voorjaar vinden in Groot-Brit-
tannië mogelijk parlementsver
kiezingen plaats. In deze strijd
zou een belangrijke rol zijn
weggelegd voor de 47-jarige
Mandelson, die aan de wieg
heeft gestaan van de overwin
ning van Blair in 1997.
De Britse minister voor Noord-
Ierland moest gisteren het veld
ruimen, omdat hij een Indiase
zakenman in 1998 aan een pas
poort heeft geholpen. Mandel
son was destijds als minister
zonder portefeuille onder meer
verantwoordelijk voor de ge
flopte Millennium Dome, en
Srichand Hinduja beloofde bij
na 3 miljoen gulden in het pres
tigieuze project te steken. Hier
na informeerde Mandelson bij
het ministerie van binnenland
se zaken of Hinduja in aanmer
king kwam voor een paspoort.
Kort hierop kreeg hij de Indiër
Een aangeslagen Mandelson (links) en Blair tijdens het debat in het La
gerhuis over de positie van de minister voor Noord-lerland. foto epa
zijn identiteitspapieren.
Mandelsons politieke ster be
gon te rijzen toen hij van 1985
tot 1990 directeur communica
tie was van de Labourpartij, die
toen nog onder leiding stond
van Neil Kinnock. Zijn gave was
om de juiste woorden te vinden
om de Britse kiezers te overtui
gen van het belang van 'New
Labour'. Dit was van onschat
bare waarde voor de terugkeer
van de socialistische partij op
het regeringspluche.
Veel 'Old Labour"-aanhangers
vonden echter dat hij de socia
listische principes verkwansel
de. In 1990 trad hij terug als di
recteur communicatie om zich
te kunnen inzetten voor een ze
tel in het Lagerhuis. Hij is sinds
1992 afgevaardigde voor Hartle
pool. Mandelsons inspannin
gen als 'architect van de verkie
zingsoverwinning' werden bij
het aantreden van de regering-
Blair beloond met een minister
schap zonder portefeuille. In
die hoedanigheid moest hij on
der meer zorgen voor de poli
tieke coördinatie en dat leverde
hem in de pers als snel de
bijnamen 'Machiavelli van de
politiek' en 'Duistere Prins' op.
De Europese Commissie overweegt de maatregelen te
gen de gekke-koeienziekte (BSE) verder aan te scherpen.
Daarbij zou de verkoop van T-bonesteaks aan banden
gelegd kunnen worden. Volgens een woordvoerder van
de commissie is er weliswaar geen eenduidig standpunt
van wetenschappers over de risico's van T-bonesteaks,
maar zijn er wel signalen dat de wervelkolom van runde
ren als risicomateriaal moet worden aangemerkt.
BRUSSEL-BERLUN-ROME
anp-gpd-dpa-afp
Verder denkt de Europese
Commissie erover om ook voor
jonge slachtrunderen een BSE-
test verplicht te stellen. Op dit
moment moeten alleen runde
ren die ouder zijn dan dertig
maanden een test ondergaan.
Die verplichting is per 1 januari
ingegaan. De nieuwe maatrege
len zouden vooral nodig zijn
voor lidstaten die het tot voor
kort niet zo nauw hebben geno
men met de voorschriften. De
woordvoerder verwacht binnen
een week een beslissing van de
Europese Commissie.
In Nederland, waar tot nog
toe negen zieke koeien werden
gevonden, hebben de extra
controles nog geen nieuwe
BSE-gevallen aan het licht ge
bracht. Sinds 1 januari zijn
28.000 geslachte runderen ge
test. Anders ligt de situatie in
Duitsland, dat zich tot voor kort
BSE-vrij waande. Met de ont
dekking van drie nieuwe geval
len in de afgelopen dagen is het
totaal aantal gekke koeien ge
stegen tot negentien.
Ook in Italië is gisteren op
nieuw een koe ontdekt die
waarschijnlijk besmet is met
BSE. Het gaat om een vier jaar
oud dier uit de buurt van Pa
dua. Het onderzoek moet nog
een keer worden herhaald om
de ziekte met zekerheid de ziek
te vast te kunnen stellen. Het is
het tweede geval van gekke-
koeienziekte dat in Italië sinds
1994 is ontdekt. Ruim een week
geleden werd BSE vastgesteld
bij een 6-jarige koe uit de regio
Brescia.
De regering in Rome heeft
volgens de EU-regels de ver
koop verboden van orgaanvlees
van runderen, maar deson
danks blijft er bijvoorbeeld vol
op pens te koop voor het tradi
tionele gerecht 'trippa'. Ook is
er steeds vaker sprake van
smokkel van het inmiddels ver
boden veevoer met diermeel,
algemeen gezien als de ver
spreider van BSE. Zo dook op
Sicilië onlangs een illegale partij
van 160 ton uit Nederland op.
De vrees voor BSE in Europa
heeft ook haar sporen nagela
ten bij fastfoodketen McDo
nald's. De omzet van de Euro
pese hamburgerrestaurants van
het Amerikaanse concern daal
de in het vierde kwartaal met
circa 10 procent in vergelijking
met dezelfde periode in 1999.
Ook het bedrijfsresultaat slonk,
zo bleek gisteren uit de jaarcij
fers van McDonald's.
wel Kostunica als Svilanovic maakten haar
echter duidelijk dat daar geen sprake van kan
zijn. Zij vinden dat de verdachten in Joegosla
vië zelf moeten worden berecht, om het Joe
goslavische volk direct met het verleden te
confronteren. Voor Del Ponte is dit onbe
spreekbaar. Zij eist dat alle verdachten in Den
Haag worden berecht.
foto epa 5asa stankovic
Zijn bewonderaars roemden
hem als meester in strategie en
presentatie, die een grote rol
speelden bij elk belangrijk rege
ringsbesluit. Zijn tegenstanders
hielden het erop dat het bij
Mandelson meer om vorm dan
om inhoud ging. Vriend en vij
and waren het er wel over eens
dat Mandelson over een zeer
goed politiek instinct beschikte.
In de zomer van 1998 trad
Mandelson uit de schaduw van
Blair om de portefeuille van
handel en industrie op zich te
nemen. Met dit vakminister
schap wilde hij zijn reputatie
opvijzelen. Maar een verzwegen
voordelige lening en vooral de
daarop volgende negatieve ver
halen in de kranten over zijn
dure huis, zijn exorbitante le
vensstijl en zijn dubieuze con
tacten maakten dat onmogelijk.
De rel kostte hem eind 1998
zijn zetel in het kabinet.
Binnen een jaar was hij weer te
rug, wat zijn belang voor pre
mier Blair illustreert. Die be
noemde hem in november 1999
tot minister van Noord-lerland
als opvolger de populaire Mo
Mowlam. Op deze zware post
moest hij het vredesproces tus
sen de katholieken en de pro
testanten leiden. Hier brachten
vooral de vergaande hervor
mingen van het politieapparaat
hem in conflict met de gema
tigde unionisten.
dreigd gisteren uit Taba te ver
trekken als de andere partij niet
duidelijk had gemaakt of ze te
rug zou komen. Er waren leden
van de Israëlische delegatie in
Taba achtergebleven om de be
sprekingen snel te kunnen her
vatten.
De rivaal van Barak bij de
premiersverkiezingen van 6 fe
bruari, Ariel Sharon, vindt de
onderhandelingen onzin. Barak
is demissionair en heeft geen
meerderheid in het parlement.
Hij kan daarom niet vlak voor
de verkiezingen vredesakkoor
den bekokstoven. Sharon
meent voorts dat er van onder
handelingen geen sprake kan
zijn zo lang het geweld niet
eerst is opgehouden.
TABA-JERUZALEM Rtr-AFP-ANP
De Israëli's zijn vandaag terug
gekeerd naar de onderhande
lingstafel in het Egyptische
grensplaatsje Taba. Ze praten
daar met de Palestijnen over
een basis voor vredesovereen
komsten, die de demissionaire
Israëlische premier Ehud Barak
vóór 6 februari hoopt rond te
hebben. Op die datum kiest Is
raël een nieuwe regeringsleider.
De onderhandelingen wer
den door Israël dinsdag afge
broken na de moord op twee
Israëlische burgers in de bezet
te Westelijke Jordaanoever. De
besprekingen zouden naar ver
luidt relatief goed zijn verlopen,
tot de Israëli's ze dinsdag afbra
ken. De Palestijnen hadden ge-
MOSKOU AFP-DPA
de lezing door de Doema wor
den behandeld. Daarna moet
de Federatieraad zich er nog
over uitspreken en moet presi
dent Poetin zijn handtekening
er onder zetten.
Toen Jeltsin op 31 december
1999 terugtrad, zegde interim
president Poetin hem en zijn
familie vrijwaring van strafver
volging toe. Volgens de media
was de bedoeling daarvan de
oud-president te behoeden
voor vervolging wegens corrup
tie.
Jeltsin en zijn familie zijn er
van beschuldigd geld te hebben
aangenomen van een Zwitsers
bedrijf dat het Kremlin zou re
noveren. De Verenigde Staten
hebben een oud-topman van
het Kremlin, Pavel Borodin, vo
rige week op verzoek van Zwit
serland aangehouden op ver
denking van het aannemen van
smeergeld van hetzelfde bedrijf.
Het Russische parlement wil de
strafrechtelijke onschendbaar
heid van oud-president Boris
Jeltsin beperken. Bij de behan
deling van een wetsontwerp
over immuniteit van oud
staatshoofden, besloten de
volksvertegenwoordigers die te
beperken tot kleinere delicten
die oud-staatshoofden tijdens
hun ambtsperiode hebben be
gaan.
In de tekst van het ontwerp
staat nu dat de straffeloosheid
kan worden opgeheven als de
president tijdens zijn ambtspe
riode een ernstig misdrijf heeft
begaan. Dat kan alleen als bei
de kamers van het parlement
instemmen met een verzoek
van de procureur-generaal
daartoe.
De wet, die als 'Lex Jeltsin'
bekend staat, moet nog in der-
