'Problemen lossen meestal vanzelf op
C
T, It'visiv
Kwetsbaar
Gesprek van de Dag
Eindelijk thuis: het ultieme basiskamp
1
Werken of zorgen?
Afscheid van Madeleine Albright
DONDERDAG 25 JANUARI 2001
152
H atumoiHiluv
Vorig jaar, 20 oktober, namen
Wilco van Rooijen en zijn expe
ditiegenoot Mare Comelissen
op Schiphol afscheid van fami
lie en bekenden. Met een men
geling van onzekerheid en ver
trouwen vertrokken ze voor
hun expeditie naar Antarctica.
Gisteren stonden de twee na
hun geslaagde tocht weer oog
in oog met hun geliefden, fa
milie en vrienden, aangevuld
met een reeks journalisten. Ki
lo's lichter en een schat aan er
varingen rijker zijn ze weer
thuis, hun ultieme basiskamp.
De emoties werden de Zuid-
poolreizigers Mare Cornelissen
en Wilco van Rooijen gisteren
herhaaldelijk te veel. Tijdens
hun ontvangst op Schiphol en
het bescheiden aansluitende
feestje in een van de hotels
rond de luchthaven kwamen
opnieuw de tranen.
Die hadden ze tijdens hun
loodzware tocht naar de geo
grafische Zuidpool al meerma-
Poolreizigers Mare Cornelissen (rechts) en Wilco van Rooijen sloten
gistermiddag hun geliefden weer in de armen.
FOTO ANP TOUSSAINT KLUITERS
len de vrije loop gelaten. Was
het niet uit wanhoop in de eer
ste tien loodzware dagen, dan
wel uit pure vreugde na het be
reiken van de pool op 27 de
cember en hun daaropvolgen
de terugkeer op het vasteland
van Zuid-Amerika.
Gisteren bekenden de door en
door getrainde atleten dat ze al
negen dagen na hun vertrek
'als kleine kinderen' hebben
zitten huilen van ellende op de
rand van hun sleden. Een mis
lukking van de expeditie teken
de zich af. Wilco: ,,Het lukte ge'
woon niet. We dachten: zijn wij
nou zulke mietjes? Hoe kon dat
nou? We hadden anderhalf jaar
gewerkt en getraind om dit
project te doen slagen. We
werkten als beesten maar kwa
men haast niet vooruit. In het
tempo van die eerste tien da
gen zou het honderd dagen
hebben gekost voordat we de
pool konden bereiken.''
De Antarctische sneeuw bleek
meer te lijken op stroef woes
tijnzand dan op het gladde
glibberige goedje dat in Neder
land glijbanen maakt van auto
snelwegen. De van aramideve-
zels gemaakte sleden bleken
oersterk, maar slecht te glijden.
Wanhopig slQegen de twee
poolreizigers aan het sleutelen.
Boutjes en schroefjes werden
her en der uit de uitrusting ge
toverd en de ski's die waren
bestemd om mee terug te vlie
geren, werden onder de sleden
geschroefd.
Na bijna twee weken tobben
bleek dat het keerpunt van de
expeditie. „We hebben serieus
overwogen te stoppen met de
tocht. Toen bleken we met de
ski's onder de sleden ineens 25
tot 30 kilometer per dag te kun
nen afleggen. We rekenden uit
dat we dagelijks zeker 26 kilo
meter moesten afleggen om
nog op tijd op de pool te ko
men. En zo liepen we telkens
3,25 kilometer voordat we ons
zelf een pauze gunden. We
stopten niet eerder dan nadat
we voldoende kilometers had
den gemaakt, vertelt Mare.
Ofschoon de expeditie vooruit
gang boekte, ging het alles be
halve gladjes. De bouten van
de ski's braken af of liepen los
en moesten worden gerepa
reerd. Skibrillen raakten vol
met ijs. De oren van Mare Cor
nelissen bevroren, Wilco moest
dagelijks zijn wonden verzor
gen. Beide expeditieleden
kampten met ontstoken
vaten op met name de b
benen. Het doorprikken
blaasjes op de huid was
lijk, maar bood uitkomst
brek aan hygiëne. We ko
ons al die tijd niet wasse
niet na sanitaire stops. i\
met diezelfde handen m
ook je verwondingen vei
gen. Je denkt: dat kan ni'i
gaan. Maar toch past je|
chaam zich aan. Kennel
ben ook bacteriën het te
bij dertig graden onder i
zegt Wilco van Rooijen.
Mare en Wilco hebben t
hun tocht naar en van d
een emotionele band ge
die ze geen van beiden i
woorden kunnen breng
„We waren wederhelftei
Mare. „Zonder Van Roo
was het me nooit gelukt
JOS STEEHOUDER*
Consul te Kameroen als arbiter koning te rijk in Wijk aan Zee
BOER POPPE DE
Een bijstandsmoeder uit Zutphen mag zich van de rech
ter volledig aan de opvoeding van haar drie kinderen wij
den en is ontslagen van de plicht om te werken. Die uit
spraak is in strijd met de wet waarin een arbeidsplicht is
vastgelegd. De rechter heeft echter nadrukkelijk geen
principiële uitspraak willen doen, maar slechts een voor
lopig oordeel willen vellen in afwachting van het rapport
van een keuringsarts. Dat gaat de vrouw niet ver genoeg:
zij vecht voor de erkenning van het principe dat opvoe
ding ook werk is.
Minister Vermeend zit op een heel andere lijn. Hij over
weegt de sollicitatieplicht uit te breiden, zelfs voor moe-
j ders met kinderen onder de vijf jaar. Bij een zaak als deze
is meer dan een principe in het geding. Het gaat om de
gelijke behandeling van mannen en vrouwen, om de
economische zelfstandigheid van vrouwen, de zorgplicht
van mannen en om de leerplicht voor kinderen en zorg
plicht van de overheid.
Om met dat laatste te beginnen: de overheid heeft de
plicht om te zorgen voor iedereen die daartoe redelijker
wijs zelf niet in de gelegenheid is. Dat betekent dat er uit
keringen zijn voor mensen die niet kunnen\verken en
niet voor mensen die dat wel kunnen, maar een andere
invulling van hifh leven verkiezen. De arbeidsplicht hoort
pas in te gaan op het moment dat het jongste kind de
schoolgaande leeftijd heeft bereikt. De keuze om een
kleuter zelf op te voeden of naar de kinderopvang te
brengen, moet vrij zijn en niet door de overheid opge
legd.
Gaan de kinderen eenmaal naar school dan kan de ouder
in elk geval gedeeltelijk aan het werk. Dat is tegenwoor
dig gelukkig niet alleen maar in theorie mogelijk, maar
ook in de praktijk, want er is een schreeuwend tekort aan
personeel en ook aan mensen die een beperkt aantal
uren willen werken. Bijstandsmoeders zijn veelal ge
scheiden vrouwen die het zonder financiële ondersteu
ning van hun man moeten stellen. In veel gevallen wordt
over die ondersteuning niet eens gesproken, omdat er
toch bijstand is. Ook dat is een ontoelaatbare situatie.
Mannen blijven in elk geval gedeeltelijk verantwoordelijk
voor het gezin dat ze ooit zelf hebben gesticht. De over-
j#heid is er niet om ze van die verplichting te ontheffen.
Mannen en vrouwen zijn voor de wet gelijk. Medische
gronden kunnen voor de sociale dienst aanleiding zijn de
sollicitatieplicht in individuele gevallen op te heffen.
Daar hoort een rechter niet aan te pas te hoeven komen.
Maar als de arbeidsplicht door rechterlijke uitspraken in
de praktijk selectief wordt toegepast, komt niet alleen het
gelijkheidsprincipe in het geding. Dan staat ook de onder
Paars gegroeide overeenstemming over wat wel en wat
geen overheidstaken zijn ter discussie.
Roger van Boxtel is een man met veel dromen. Maar 't zijn
allemaal van die dertien-in-een-dozijn-verlangens.
Warmte en onderling respect, een werelddoelpunt maken
in De Kuip, een rol spelen in een film, een mooi boek
schrijven. En leven in een stad die swingt. Dat zal voor de
bewindsman van Grote Stedenbeleid, die met zijn vrouw
naar Gorkum trok, nog wel een tijdje een droom blijven.
Van Boxtel was gisteravond één van de vier gasten van De
Jong in Uitvoering het programma van Wilfried de Jong
dat wordt opgenomen in de oude Van Nellefabriek in Rot
terdam. Met schrijver Tom Lanoye, actrice Carice van
Houten en schaatser Mark Tuitert kwam hij vertellen van
zijn ctromen. Wat voor een minister op zijn minst een ge
waagde onderneming is.
De minister bleek een echte dromer. Waarvoor hij door De
Jong zwaar werd gestraft. „Waarom droomt u niet over
politiek", vroeg de presentator.Da's wel het minst op
windende om over te dromen", zei Van Boxtel. „Dan heb
ben we aan u een hele slechte gast", vond De Jong.
De presentator kreeg gelijk.
Ven Boxtel bleek, behalve een dromer, vooral een man
van holle frasen. „Een stad is een aaneenschakeling van
wijken", orakelde de minister van grote stedenbeleid
„waarvan het centrum zich steeds verplaatst. Een stad,
daar gebeuren dingen. Een stad is een poel van creativi
teit." En in Rotterdam, betoogde Van Boxtel, „is echt
stadsbeleving teruggebrach t.De rijksoverheid speelt daar
volgens de minister een belangrijke'rol in. Zo had hij
daags tevoren nog een buurtcentrum meteen tiental com
puters geopend in een buitenwijk van Groningen waar
weinig te beleven viel. „Daar waren die mensen echt dol
gelukkig mee.
De Jong keek de minister wat meewarig aan. „Zielig hè",
zei hij tegen Tom Lanoye.
Het ging Wil eigenlijk een beetje te ver, de manier waarop
De Jong de D66-minister afserveerde, 't Was erg onbe
schaafd.
Maar aan de andere kant: het was ook Van Boxtels eigen
schuld. Had 'ie zich maar niet 'kwetsbaar moeten opstel
len', zoals dat in modern jargon heet. Als een minister zo
nodig wil laten zien dat hij deugt, dacht Wil, dan doet hij
dat maar in zijn werk.
WIL BUYS
dat problemen meestal zichzelf
oplossen."
Zelfs voor de fanatiekste
schaakfreaks onder de bezoe
kers aan De Moriaan houdt de
taak van een schaakarbiter niet
veel meer in dan het geven van
een klap op de gong om het be
gin van de partijen aan te kon
digen en achter het bureau een
krantje lezen. „De functie heeft
meer inhoud dan wordt ge
dacht. Voor elke spelronde
moet ik kijken of de stukken
goed staan opgesteld op de
borden. Of er voldoende licht
is. Of de niet aan zet zijnde spe
lers praten in de wandelgangen.
Ik let op de klok en hou de zet
ten bij van spelers in vliegende
tijdnood. En ik treed op als een
speler zich stoort aan de tegen
stander, die constant met zijn
vingers op tafel zit te tikken.
Ooit moest ik een Rus
hij geen andere trui b j'
had. Meneer begon n< z
nogal hinderlijk te gei
Van Beekum houdt ec uj
thermometer omhooj w
is niet ziek, zwak of m
Een grootmeester wie
hij discreet voor zich
voelde zich bij het krii
de mistige dag niet jo
erom gevraagd. „Als
rechter beslis ik niet a
geschillen, ik help ooi
Hoort er allemaal bij.
grepen dat het manag
van Corns deze zome
er na volgend jaar no| U
schaakt wordt in Wijk
Persoonlijk hoop ik d *c
vergund is nog vele ja ii
gong te mogen slaan.'
GERARD VAN PUTTEN
enselijk
Een onderzoeksteam van de uni
versiteit van Utah heeft een opge
graven dinosaurus 'Masiakasaurus
knopfleri' vernoemd. Ze deden dit
om de rockgroep
Dire Straits te eren.
De muziek van
MARK KNOPFLER,
zanger en gitarist
van Dire Straits, in
spireerde het on
derzoeksteam bij
het opgraven van
fossielen in het
I noordwesten van
Madagascar. „Tel
kens als we de mu-
- I ziek van Dire Straits
speelden, werden meer fossielen
gevonden", aldus Sampson, hoofd
van het onderzoeksteam.
De verschiji'8(
cd-single Jl
een geobse
van de Frief™
Kast wordt
maandagm
gesteld. Aa
zouden van
15.000 ex< 'ci
op de mark 3e
Maandag dive
dent W. Du Jk
van de rech
Groningen i or
over een ve
ze single. D'j'j1
vroeg daaro
een parodie10
nummer St00
amerikaans ;t.r;
Eminem, "ij
Een spoorloze verdwijning uit 1985 van een inwo let
Natchez in de Amerikaanse staat Mississippi is o| n
de vondst van een SKELET in de SCHOORSTEEN!^
cadeauwinkel. Dat heeft de politie gisteren bekenlte
Metselaars die betrokken zijn bij de renovatie van
troffen het geklede skelet vrijdag in de schoorsteeh
gens de politie betreft het de overblijfselen van TflT"
rell, die in 1985 op 27-jarige leeftijd verdween,
lijk is Ferrell bij een poging tot inbraak met zijn h('
beneden vast komen te zitten in de schoorsteen e
niet om hulp kunnen roepen, aldus de politie.
Eens in het jaar voelt
Thom van Beekum
zich in Wijk aan Zee
de koning te rijk in
sporthal De Moriaan,
tot en met zondag de
tempel van schaakgo
din Caïssa. De nu 58-
jarige Nederlandse
consul in Kameroen
moest in jongere jaren
al inzien dat hij als
schaker op geen stuk
ken na de vereiste
aanleg had de top te
halen. „Maar in de
functie van hoofd-
scheidsrechter vind ik
aardige compensatie."
Al zeveneneenhalf jaar verblij
ven Thom van Beekum en zijn
dame ver buiten de grenzen
van het koijinkrijk. Sinds maart
vorig jaar is hij als consul onze
man te Kameroen. Daarvoor
was Van Beekum in de hoeda
nigheid van tweede secretaris
van de Nederlandse ambassade
in Soedan gestationeerd in
Khartoem. Maar de organisatie
van het tegenwoordig Corus
Chess Tournament hetende
Hoogovenstoernooi kan er al
jaren de klok op gelijk zetten
dat hij drie weken vakantie op
neemt om zijn permanente ver
blijf onder de Afrikaanse tro
penzon te verruilen voor drie
weken rillen en sniffen achter
de duinen. „Daarvoor moet je
schaakgek zijn en dat ben ik
dan ook."
Hij noemt Yaoundé als hoofd
stad van Kameroen een oase
van rust, vergeleken met Soe
dan als land in oorlog. Vanuit
de relatief rustige Soedanese
hoofdstad Khartoem trok Van
Beekum destijds op naar het
zuiden om het slagveld te over
zien dat het regeringsleger van
dictator Bashir en het rebelle
rende SPLA hadden achtergela
ten. „Ik bezocht vluchtelingen
kampen, waar anderhalf mil
joen mensen huisden in hutten
van karton en golfplaten. Oor
delen over binnengekomen
hulpaanvragën was één van
zale vrouwen, vooroordelen over broze botten, verminderde
conditie en geestelijke veerkracht tartend.
Maar met haar verschijning op het wereldtoneel maakte ze
vrouwen vooral duidelijk dat zij kunnen kiezen: voor de rol
van slachtoffer of voor die van heldin in je eigen levensver
haal. Madeleine Albright beheerste die kunst, zoveel is wel
duidelijk.
Ze was de dochter van Jozef Korbel een Tsjechisch diplomaat
die naar Londen vluchtte voor Hitier en na de vestiging van
het communistisch regime in 1948 naar de Verenigde Staten
uitiueek. Daar verwierven hij en zijn gezin in 1957 het staats
burgerschap. Madlenka werd Madeleine, haar achternaam
Korbelova werd Korbel.
Inmiddels was haar vader hoogleraar internationale betrek
kingen, werd vervolgens adviseur van Democratische presi
dentskandidaten en tenslotte ambassadeur bij de Verenigde
Naties. Elf was ze toen ze met haar ouders in Amerika aan
kwam. Oud genoeg om haar Europese wortels niet te verge
ten, jong genoeg om met volle overtuiging Amerikaanse te
willen worden.
Madeleine ging studeren en deed wat in de jaren vijftig voor
vrouwen nog het enige levensdoel was: trouwen en kinderen
krijgen. Daarvoor koos ze de journalist Joe Albright uit, erfge
naam van een welgestelde krantenmagnaat. Met drie kinde
ren uit de luiers en op school kreeg ze de ruimte om een studie
politieke wetenschappen te beginnen en wat politieke erva
ring op te doen. Dat alles haalde ze resoluut uit de hobbysfeer
toen haar man haar voor een jongere vrouw verliet. Ze bleef
weliswaar bemiddeld achter, maar geld vergoedt niet alles,
zeker niet de krenking afgewezen te worden.
De prille ex-mevrouw Albright weigert echter haar dagen met
roodomrande ogen van het huilen te slijten. Ze buigt de crisis
om in haar voordeel: vanaf nu kan ze ongehinderd haar ei
gen gang gaan. Vanuit haar positie als docente aan een uni
versiteit wordt ze buitenlandspecialist in tivee achtereenvol
gende presidentiële campagnes. Zo ontmoet ze gouverneur
Clinton.
Haar diplomatieke carrière start pas echt als deze president is
geworden en haar aanstelt als VN-ambassadeur. Wanneer hij
voor zijn tweede ambtstermijn een minister voor buitenland
se zaken zoekt die gepokt en gemazeld is op het gebied van
buitenlandse betrekkingen, diplomatiek geschoold, thuis is in
Europa én vrouw, hoeft hij niet veel en niet ver te zoeken. Die
witte raaf zit bijna op zijn schouder.
Tijdens haar ambtsperiode krijgt Madeleine Albright een on
bekend stuk van haar identiteit aangedragen, namelijk het
feit dat zij joods is. Dat hadden haar ouders, die in Amerika
katholiek waren geworden, altijd voor haar verzwegen.
Vrouwen worden altijd met tivee maten gemeten. De ster van
Albright is bij critici in Washington dezer dagen dan ook ver
bleekt wegens een vermeend gebrek aan succes. Ze is er in ie
der geval in geslaagd als activiste spraakmakend te zijn en ze
heeft compassie gepaard aan schotvastheid.
Tussen de mannelijke wereldleiders vielen zowel haar koel
bloedigheid op als haar spontaniteit. Voor vrouwen was ze
een regelrechte aanmoediging in zichzelf te geloven. Ik zal
haar markante verschijning in de nieuwsbeelden missen. Ze
gaat een boek schrijven en wil een oma zijn voor haar vijf
kleinkinderen. Maar haar vriend, het Tsjechische staatshoofd
Vaclav Havel, ziet in haar zijn nieu we opvolger. In Praag ver
bleef ze als klein kind. Daar staan in de joodse synagoge de
namen van haar grootouders en andere Joodse familieleden
die tijdens de Holocaust zijn omgekomen. Ze heeft daar dus
wel degelijk iets te zoeken.
Thom van Beekum, hoofdscheidsrechter van het Corus Chess Tournament.
mijn taken."
Kameroen is zijn laatste post in
diplomatieke dienst, voordat
Van Beekum over ruim twee
jaar met functioneel leeftijds
ontslag gaat. „Ik hoef Neder
land voorlopig niet meer dan
een keer per jaar te zien. Al der
tien jaar duik ik met genoegen
onder in Wijk aan Zee, los van
wat bezoekjes aan kinderen en
kleinkinderen. Mijn vrouw en ik
hebben overwogen in Ka
meroen een huis te kopen voor
na mijn ambtsperiode. Maar
vanwege het nageslacht komen
we over een paar jaar terug, zij
het niet meer in de hectische
Randstad."
Zijn gezicht grimast visa versa
van streng naar beminnelijk.
Precies zoals topschakers hem
als arbiter kennen. Van Beekum
zou trouwens Van Beekum niet
zijn, als hij ook in Afrika het
schaken niet zou gaan propage
ren. Kinderen de beginselen
van het spel op de 64 ruiten bij
brengen, mocht hij altijd al
graag doen als oprichter van de
Zoetermeerse schaakclub Bot-
winnik. In Soedan ging het zen
dingswerk hem naar eigen zeg
gen redelijk af.
„Ik heb in Yaoundé al Belgische
en Nederlandse schakertjes on
der mijn hoede, maar ik hoop
ook autochtonen te bereiken. Ik
neem straks wat borden mee
naar Kameroen om een toer-
nooitje te organiseren. Maar
zien wie erop afkomt."
Als speler kwam hij zelfs in zijn
beste dagen nooit verder dan
een middelmatige rating van te
gen de 1.900. Ter vergelijking:
toppers als Kasparov, Kramnik,
Sjirov en Anand stijgen boven
de 2.700 uit. Maar als schaakar
biter voelt Van Beekum zich
zelfs door de geavanceerdste
denktanken onder de groot
meesters serieus genomen. Hij
roemt hun correcte en profes
sionele gedrag. Ze hebben een
eigen beroepscommissie, die
zich uitspreekt over een klacht
tegen de arbitrage. „In al die ja
ren is er een keer beroep tegen
mijn beslissing aangetekend. Ik
ben toen in het gelijk gesteld."
Hij is alweer voor de elfde keer
hoofdscheidsrechter, na eerder
te hebben proefgedraaid in de
B-groep en de A-categorie. „Ik
volgde na diens overlijden Con
stant Orbaan op. Ik probeer in
zijn geest te handelen. Zodra er
opgetreden moest worden,
deed Constant dat wel degelijk.
Maar verder hield hij zich meer
dan dertig jaar aan de stelling
Het einde van het Clintontijdperk betekent ook het ontslag
van Madeleine Albright, de eerste vrouwelijke Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken. Generaal Colin Powell
neemt haar plaats in.
Hij mag dan een inspirerend voorbeeld zijn voor zwarte
mannen, Albright was dat voor oudere, blanke vrouwen. Op
een leeftijd waarop vrouwen doorgaans onzichtbaar
worden in de maatschappelijke arena en nog slechts
carrière kunnen maken als grootmoeder, verscheen
zij in die door mannen gedomineerde wereld van
oorlog en vrede om daar vier jaar lang nadrukke-
lijk zichtbaar te blijven.
V j Ze presenteerde zich van meet af aan als een
macho-dame, die geen enkele moeite deed om
dit verbloemen. Nee, ze scherpte die beeld
vorming nog een beetje aan door zich met
een cowboyhoed uit te dossen, robuuste bro
ches en oorbellen te dragen, geen blad voor
haar mond te nemen en een ongelooflijke
"houdingsvermogen in een slopende
lan te tonen.
i die vier jaar dat ze minister van
uitenlandse zaken was, heeft ze an-
'grhalf miljoen kilometer gevlogen en
>5 landen bezocht. Tegelijkertijd wist
e menselijk te blijven door een
leugje vrouwelijkheid in de strijd te
Oerpen, door haar gevoel voor humor
te houden, door er soms 'niet uit te
zienmet haar dat kermde om een
kapper, of een te nipte jurk. Zo werd
ze een boegbeeld voor post-menopau-
