'Wij-zij-cultuur bij NS flauwekul'
Economie
Microsoft-hacker Dimitri(19):
'Ik deed mijn burgerplicht'
Pompsuper goudmijn langs snelweg
PCM wil 24 uur
nieuws via web
Utrecht straks C02-neutraal
Zalm niet bang voor Europese
druk op aftrek hypotheekrente
Interpolis verkoopt voor
1,2 miljard aan lijfrentes
Vaste boekenprijs
20 JANUARI 2001
958
11
ederij Tor Line naar Maasvlakte
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam is bereid
niiljoen gulden te investeren in de verhuizing van rederij Tor
ie naar de Maasvlakte. Met het geld worden op een 20 hecta-
groot terrein onder meer een kade en afmeervoorzieningen
Het havenbedrijf denkt de investering terug te ver
via de huur en met het innen van kade- en zeehaven-
Rotterdam beschouwt Tor Line als een van de belangrijk-
rij-op-rij-af-rederijen in de haven. Het bedrijf heeft nu twee
in de Waalhaven. Het wil daar weg om uit te breiden.
kkoord compensatie transportsector
De EU-ministers van financiën zijn het gisteren op
eens geworden over de compensatieregelingen die
Frankrijk en Italië hebben beloofd aan de transport-
Het gaat om terugbetalingen van een deel van de accijns
tegemoetkoming voor de gestegen dieselprijzen. Volgens mi-
ster Zalm moet nog een aantal details worden uitgewerkt. Ne
tland zal dit jaar de teruggaveregeling kunnen toepassen zo-
afgesproken. Vanaf 2002 wordt die regeling afgebouwd,
ir Nederland wil het beroepsvervoer dan compenseren met
extra verlaging van de accijns op zwavelarme diesel.
«sprek CAO sociale werkplaatsen
ihaag De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de
nden gaan opnieuw onderhandelen over de CAO voor de so
le werkvoorziening. Het in november gesloten akkoord bleek
it te worden gedragen door de VNG-achterban, aldus Abva-
lo. De 90.000 werknemers zouden vanaf 1 december vorig
reen salarisverhoging krijgen van 2,3 procent, en daarna nog
;ekeer 1,5 procent. De CAO geldt voor 17 maanden. Belang-
ste struikelblok was de te kostbare seniorenregeling. Naar
wachting ligt er half februari een nieuw akkoord.
Topman Huisinga ontkent gebrek aan communicatie:
President-directeur Huisinga van de Nederlandse Spoorwegen noemt het flauwekul
dat bij de NS een 'wij-zij-cultuur' zou heersen tussen directie en personeel. „Wij com
municeren juist met de werkvloer", aldus Huisinga. De NS-directie reageerde gisteren
op het uitlekken van twee rapporten over de veranderingen bij de NS. Huisinga meent
dat pers en politiek NS de ruimte moeten geven om een bedrijf middenin de maat
schappij te zijn.
'wij-zij-cultuur' tussen mana
gement en staf enerzijds en rij
dend personeel anderzijds. Bei
de partijen staan wantrouwend
tegenover elkaar.
AEF onderzoekt in opdracht
van de NS-directie de effecten
utrecht anp
Onderzoeksbureau Andersson
Elfers Felix (AEF) schrijft in een
conceptrapport dat bij de NS
sprake is van een patstelling.
,,Het onvermogen van directie
en management om de dage
lijkse problemen van het (rij
dend) personeel aan te pakken
(zichtbare resultaten op korte
termijn), ondermijnt het gezag
om verandering door te kunnen
voeren." AEF spreekt van een
van het plan 'Bestemming:
klant'. De scepsis onder het
personeel over de invoering van
dit plan, problemen met de
personeelsbezetting en ziekte
verzuim worden hierin meege
nomen.
Volgens Huisinga zijn er wel
iswaar tegenstellingen tussen
directie en personeel, maar is er
geen gebrek aan communicatie.
„Wij hebben twee jaar geleden
met open vizier 'Bestemming:
klant' aan de 12.000 medewer
kers van NS-Reizigers gepre
senteerd. Het houdt grote ver
anderingen in en we begrijpen
dat het personeel daar moeite
mee heeft. We zijn het dan ook
niet altijd met elkaar eens."
In opdracht van de onderne
mingsraad heeft KPMG ruim
een jaar geleden ook een rap
port gemaakt over de invoering
van 'Bestemming: klant'. Dit
rapport is volgens Huisinga
nooit bij de directie terechtge
komen. Dat laatste is met opzet
niet gebeurd, zo benadrukt
voorzitter Klomp van de onder
nemingsraad van NS Reizigers.
„De argumenten uit het rap
port hebben wij gebruikt in de
onderhandelingen met de di
rectie", zegt zij.
KPMG concludeerde overi
gens dat de voorstellen van de
NS de punctualiteit van en de
kwaliteit van de service verbete
ren. Voor machinisten, en in
mindere mate voor conduc
teurs, betekenen de plannen in
derdaad minder variatie in het
werk, aldus KPMG.
M JANSEN
amsterdam anp
PCM Interactieve Media wil een
overkoepelende website met
een 24-uurs nieuwsvoorzie
ning. De dochter van kranten
uitgever PCM, wil hierover
overleggen met de redacties
van de zes betrokken kranten
(Algemeen Dagblad, NRC Han
delsblad, Parool, Rotterdams
Dagblad, Trouw en de Volks
krant). Volgens directeur Van
Dijk is er geen sprake van een
samenvoeging van de internet
activiteiten van de dagbladen
wel van onderlinge samenwer
king. Mededirecteur Kooijmans
zegt dat PCM de afgelopen ja
ren zo'n 60 miljoen gulden in
de websites heeft geïnvesteerd.
„Het is moeilijk om de sites van
elk van de kranten rendabel te
maken. Met een overkoepelend
initiatief op het gebied van ac
tueel nieuws kunnen we dit
wellicht veranderen.
p'gpd
19-jarige Dimitri werd we-
Inieuws toen hij eind okto-
e internet-sites van Micro-
kraakte. Om te laten zien
le software-reus de zaak
t had beveiligd, liet hij tot
keer toe een ludieke bood-
i achter. 'Oops, I did it
naar een liedje van pop-
Iritney Spears,
ireken in computers vindt
in 'burgerplicht'. Maar zijn
gever Getronics ontsloeg
direct. „Of mijn creatieve
n legaal is, weet ik niet. De
geving is nogal onduide-
Daarom is hij er ook
lopig' even mee gestopt,
hackt hij met de nobelste
elingen, met zijn achter-
n in d^ krant wil hij niet.
genlang deed Dimitri wei-
jlders dan de (internatio-
pers te woord staan, hoe
zijn daad volgens hemzelf
p voorstelde'. „Dat is- grap-
len tegelijkertijd gevaarlijk,
It iemand met kwadere be-
pngen kan al snel hetzelfde
h." Een gesprek met Micro
verliep daarna in goede
I. Ook al omdat Dimitri het
bedrijf eerst de kans had gebo
den om hun fouten te herstel
len. Bovendien had hij tijdens
zijn hack-sessies geen schade
berokkend.
„Getronics zei dat ik het be
drijf een slechte naam bezorg
de, maar niemand wist dat ik
bij Getronics werkte. In geen
enkele publicatie is die naam
ter sprake gekomen." De hac
ker had mogen blijven als hij
beloofd had te stoppen met het
kraken van computers, geen
contact meer zou hebben met
de pers en zou stoppen met zijn
eigen bedrijfje.
Dimitri: „Ze dachten natuur
lijk: die jongen is pas 19, die
werkt wel mee, maar dan heb
ben ze aan mij toch echt de ver
keerde." Hij weigerde, want hij
wilde het hacken niet opgeven
en zijn bedrijf ook niet. Ik kijk
niet naar hoeveel geld ik kan
verdienen, maar bijvoorbeeld
naar hoeveel softwarefouten ik
in een week kan ontdekken.
Daar gaan vele uren in zitten."
Dimitri is al vanaf z'n der
tiende op internet te vinden.
Hij begon te hacken, omdat hij
wist hoe hij gegevens en sites
moest beheren. En omdat hij
zag hoe die beheerfuncties ver
waarloosd werden. „Je weet
hoe het werkt, dus weet je ook
hoe en waar het fout kan gaan.
Ik vind dat er zorgvuldig met
persoonsgegevens moet wor
den omgesprongen. Is er iets
mis, dan kraak ik de site en
stuur de gegevens naar het be
treffende bedrijf. Dat vind ik
mijn burgerplicht."
Microsoft kraakte hij zelfs
verschillende keren, ook met
bevriende hackers. „Dat bedrijf
eist van haar gebruikers allerlei
beveiligingsmaatregelen, maar
op de eigen sites hield het zich
daar zelf niet aan. Dat irriteerde
me mateloos. Ik vond het een
schandaal dat het juist bij hun
mis kon gaan."
Sommige bedrijven betalen
Dimitri om hun eigen sites door
te lichten. Met zijn 'Internet Se
curity Watch' verdient hij zo
aanzienlijk aan zijn hobby.
Maar hacken zonder winstoog
merk blijft, belangrijk. „Beurs
genoteerde IT-bedrijven zoeken
niet naar fouten in hun syste
men. Ze zijn bang hun imago te
schaden, zoals bijvoorbeeld Mi
crosoft. Hackers doen het wel.
Gratis en voor niets."
brussel anp
Minister Zalm (financiën) denkt
dat de aftrek van de hypotheek
rente, zoals die in Nederland
bestaat, niet onder Europees
vuur komt te liggen. „De aftrek
kost 18 miljard gulden per jaar.
Dat is nog geen twee procent
van het bruto binnenlands pro
duct. Het is niet zo dat je met
zo'n aftrekpost geen fatsoenlijk
belastingstelsel overeind kunt
houden."
De WD-bewindsman zei dat
gisteren na afloop van een ver
gadering met zijn EU-collega's
in Brussel. Zijn staatssecretaris
Bos (PvdA) zorgde begin van de
week voor nogal wat opschud
ding door op termijn het ver
dwijnen van de hypotkeekren-
teaftrek te voorspellen onder
druk van de overige lidstaten.
Zalm ziet dat allemaal niet
gebeuren. „De aftrek van de hy
potheekrente blijft het nationa
le domein. Wat dat betreft heeft
elk land zijn eigen historie. Er is
geen enkele aanleiding om op
dit terrein de zaken Europees
gelijk te trekken."
Maar Zalm wilde ook nog wel
verklappen welke 'geheime be
doeling' er stak achter de uitla
tingen van Bos over het electo
raal gevoelige onderwerp. „Het
ging er natuurlijk om dat de
WD de verkiezingen wint, zo
dat ik premier kan worden en
Bos minister van financiën."
ECONOMIE WUZER
utrecht Op het dak van het provinciehuis werd
deze week een begin gemaakt met het plaatsen van
zonnepanelen. Het gaat om een oppen/lakte van 100
vierkante meter. Daarmee wordt op jaarbasis
109.000 kilowattuur milieuvriendelijke stroom op
gewekt. Met de zonnepanelen komt het gebruik van
'schone stroom' door de provincie op zestig procent.
De uitstoot van kooldioxide van het overige stroom-
gebruik compenseert Utrecht via het aanplanten van
bossen. Zo is Utrecht de eerste provincie van Neder
land met een zogeheten 'C02-neutrale' organisatie.
foto anp vidiphoto
)am janneke willemse
it grote snelheid worden de
lappen gevuld. Het is even
het middaguur bij het BP
kstation op de snelweg
iting Zaandam. In het vorig
nog verboiiwde tanksta-
n van BP vliegen alle pro-
cten de rekken uit. „Alles
pt goed", vertelt bedrijfslei-
Niels Freriks. „We hebben
een heel uitgekiend assorti-
nt. In de anderhalf jaar dat
open zijn hebben we pre-
geleerd wat de klant wil."
an de spullen bij de BP
ick Shop is af te lezen dat de
nt vooral snelle artikelen
Makkelijk klaar te maken
altijden in blik of uit de
pietron, zakken chips en
sen frisdrank overheersen,
ör de schuldbewuste klant
er vitaminen te koop zoals
zakje gewassen boeren-
l of een netje sinaasappe-
De auto-ontbijter koopt er
flesje fruitontbijt, drink-
hurt of een voorverpakt
odje. Wie er thuis een ge-
ige boel van wil maken
mt een diepvriessnack of -
za. En 24 uur per dag zijn
het pijnlijk vergeten wc-
ier en kattenbakkorrels te
P-
we artikelen in de Quick
B>p bij Amsterdam, en die bij
^wee andere proefwinkels in
■tzaan en Utrecht, worden
rerd door supermarkt
||D0. De pompsupermarkten
in het goed. Zo goed, dat de
op de shopaankopen
oijgens BP-woordvoerster J.
Texaco brak met de Spar om via een zelf ontwikkelde winkelformule
verder te gaan. foto gpd cees zorn
Poldervaart vaak net zo groot is
als die op de benzineverkoop.
De samenwerking met de
supermarkt wordt per 1 april
opgezegd. De rode ClOOO-lo-
go's op de blouses van het per
soneel zullen eraf getornd
moeten worden. Cl000 wordt
bedankt, maar het pompsta
tion kan het nu wel alleen af.
BP start zijn eigen BP Connect,
waarmee meer winst naar de
pomp gaat. Poldervaart: „BP
wil internationaal hetzelfde
concept van de gemakswin
kels. Daar past C1000 niet bij."
Veel zal er volgens bedrijfs
leider Freriks niet veranderen.
„We houden dezelfde produc
ten. Alleen de prijsstelling
wordt anders. Nu kost alles
hetzelfde als in de super
markt." Hij wijst naar een blik
je cola. „Kijk, 89 cent. Dat zal
straks wel duurder worden."
BP is niet de enige die alleen
verder wil. Begin vorig jaar
mislukte de samenwerking tus
sen Shell en Albert Heijn. Esso
sloot de 'Maistro'-winkels van
Laurus-dochter Vendex Group
en Texaco beëindigde de sa
menwerking met Spar om met
eigen formules verder te gaan.
Shell is net als BP overgestapt
op zijn eigen internationale
formule, de Select Store.
Een kleine Shell-pomp in
Heemstede is de laatste die zal
worden omgebouwd. De cais
sière denkt niet dat er veel zal
veranderen. „Dinsdag, woens
dag en donderdag gaan ze hier
ombouwen. We blijven ge
woon open. Dat kan best, want
het is volgens mij alleen Albert
Heijn-spullen eruit, A-merken
erin."
De eigen supermarkt van Es-
so-station Leekerlanden bij
Hoorn is erg succesvol. Voor
een deel komt dat door de per
soonlijke inbreng van eigena
resse Yvonne Borst. Achterin
de winkel staat een vitrine met
beeldjes van een bevriend kun
stenares. Daarnaast staat een
rek met pluche beren en gezel
schapsspelletjes. Kalkstenen
potten met planten staan op
een rijtje voor de ramen. De
planten zijn zelf ingekocht bij
een bloemist, met korting.
„Loopt heel goed. Vaak komen
mensen hier ook zomaar even
een rondje lopen, gezellig win
kelen terwijl ze niet eens tan
ken."
Wat Yvonne Borst heeft be
reikt is de toekomstdroom van
alle grote oliemaatschappijen.
Klanten die zomaar even
langskomen. De winkeltrend
'one-stop shopping' moet ook
bij de pompen werkelijkheid
worden. Het benzinestation
wordt servicecentrum.
BP timmert daarbij al aardig
aan de weg. De Quick Shop
aan de A8 heeft naast de su
permarkt een pinautomaat,
een stomerij, schoenenrepara
tie, fotoservice, kopieerappa
raat en een gratis routeplan
ner. In de loop van de tijd zul
len daar nog internetbalies bij
komen. Verlepte bloemen en
een litertje antivries blijven
overigens ook verkrijgbaar. Net
als brandstof.
Marktleider ziet genoeg 'pensioengaten
tilburg gpd
Interpolis heeft vorig jaar voor
meer dan 1,2 miljard gulden
aan lijfrenteverzekeringen ver
kocht. Een stijging van 55 pro
cent ten opzichte van 1999 toen
voor 776 miljoen gulden aan
lijfrentes over de toonbank
ging. Vooral de laatste maan
den van 2000 was er 'een run
op de loketten' omdat in het
nieuwe belastingstelsel dat 1 ja
nuari van kracht is geworden,
de aftrekmogelijkheden fors
aan banden zijn gelegd.
Interpolis, dochter van Rabo
bank Nederland, blijft met zijn
productie absolute koploper in
de markt. De maatschappij laat
ABN Amro met 598 miljoen gul
den en ASR met 418 miljoen als
nummer 2 en 3 ver achter zich.
Onder ASR vallen de Amers-
foortse, Stad Rotterdam, Woud
send en VerzekeringsUnie. In
totaal werden vorig jaar in ons
land voor 15,7 miljard gulden
aan lijfrentes verkocht. Aan
koopsompolissen en zoge
naamde direct ingaande lijfren
tes werd vorig jaar voor 13,4
miljard omgezet. Dat is bijna 30
procent meer dan de 10,4 mil
jard in 1999.
Directeur Leven bij Interpolis
J. Kanen verwacht ondanks het
nieuwe fiscale stelsel een kleine
dip in de omzet dit jaar en is
geenszins somber gestemd.
„Uit cijfers van het Verbond
van Verzekeraars weten we dat
77 procent van de Nederlandse
werknemers een pensioente
kort heeft. Wie dat kan aanto
nen kan ook de volgende jaren
van de oude regeling gebruik
blijven maken".
Kanen geeft daarbij als voor
beeld werknemers die te maken
hebben met een andere baan,
met echtscheidingen of met
jaarlijkse bonussen, die niet
'worden meegenomen in de
pensioenopbouw'. „Om dat gat
te dichten is jaarlijks een be
drag van 8 miljard gulden no
dig. Dus voorlopig is dat een
grote uitdaging voor ons," stelt
de directeur. Kanen wijst voorts
op de miljarden aan koopsom
men die de komende jaren vrij
vallen en die door de verzeke
raars kunnen worden omgezet
in periodieke lijfrente-uitkerin
gen.
Kanen vindt het positief dat
de consument door het nieuwe
belastingstelsel een omslag
moet maken van het 'afttrek-
postdenken' naar 'pensioen-
denken'. „Natuurlijk hebben
wij als maatschappijen het
'hebben-is-hebben'-denken'
dat aan die fiscale aftrekposten
ten grondslag ligt de afgelopen
jaren bevorderd. Maar uitein
delijk gaat het er toch om wat
er straks als echt pensioen is
opgebouwd. Er blijft voor ons
nog genoeg werk over om klan
ten veel breder te adviseren".
Maar ook de basisaftrek van
1.000 euro biedt volgens hem
compensatie.
De vaste boekenprijs staat
centraal in het Nederlandse
cultuurbeleid. Van oudsher
wordt deze maatregel verde
digd als de schutspatroon van
een veelzijdig boekenaanbod
en een brede leescultuur. On
langs verklaarde minister Jor-
ritsma dat de prijzen voor
boeken moeten worden on
derworpen aan de wet van
vraag en aanbod.
Het regende verontwaardi
ging. Wouter van Oorschot
schreef een bloeddorstig inge
zonden stuk in een landelijke
krant en plaatste zichzelf een
eindweegs buiten de traditie
van tolerantie die het uitge
versvak al enkele eeuwen ken
merkt. Er staat dan ook veel
op het spel. Al is
het niet op korte
termijn maar pas
in 2005, want tot
dat jaar heeft de
voormalige minis
ter Wijers de vaste
boekenprijs nog
vastgelegd.
De vaste boeken
prijs houdt in dat
de uitgevers de
winkelprijs van het
boek bepalen. Glo
baal krijgt de uitge
ver zestig procent en de win
kel veertig procent van de ver
koopprijs. Boekhandels con
curreren dus niet richting
consument. Op andere plaat
sen zit er wel marktwerking in
de keten. Winkels bedingen
inkoopkorting bij de uitgever,
auteurs bedingen hogere roy
alty, en uitgevers proberen
hun productiekosten te druk
ken in de onderhandeling met
hun leveranciers.
Het voordeel van de vaste
boekenprijs is, dat uitgevers
extra veel winst maken op
bestsellers en daardoor extra
risico's kunnen nemen. Door
onbekende auteurs uit te ge
ven, door boeken uit te geven
waarvan je kunt verwachten
dat weinig mensen ze zullen
lezen, of door boeken in een
linnen jas met gouden troetels
te steken. De veronderstelling
is dat er mét een vaste boe
kenprijs méér titels kunnen
worden uitgegeven dan zon
der. De bedoeling is natuurlijk
dat mensen van dat extra aan
bod gebruik maken en hun
aandacht spreiden over veel
titels.
Dat er meer titels worden uit
gebracht, staat onomstotelijk
vast. Of de lezer zijn aandacht
daadwerkelijk over méér titels
spreidt, staat nog te bezien.
Tot tien, twintig jaar geleden
ging het waarschijnlijk wel op,
maar sindsdien voltrokken
zich grote veranderingen. Het
uitgeven van boeken is aan
zienlijk goedkoper geworden.
Computers en nieuwe com
municatietechnieken maken
het mogelijk aan de andere
kant van de aarde te drukken.
Ook kosten voor zetten en
corrigeren zijn enorm ge
daald. Het resultaat is dat uit
gevers tegenwoordig al bij
zeer lage oplagen uit de kos
ten zijn.
Dat heeft ingrijpende gevol-
PAULINE VAN DE VEN
econome en publiciste
gen. In de eerste plaats voor
de strategie van het uitgeven.
De meest aantrekkelijke - en
economisch rationele - strate
gie in een markt van sterk da
lende kosten en een vaste af-
zetprijs, is maximaal veel boe
ken uit te geven. Dat vergroot
de kans dat er bestsellers tus
sen zitten. In managersjargon
heet dat een roulettestrategie.
Hierdoor is in landen met een
vaste boekenprijs (waaronder
Frankrijk en Duitsland), het
aanbod de laatste jaren zo
sterk toegenomen dat critici
spreken van een boekenzee.
Frankrijk is er niet gelukkig
mee, Engeland schafte de
prijsbinding inmiddels af en
ook België kent een vrije
markt.
Met de optimale
uitgeefstrategie
verschoof ook de
optimale reclame
strategie. In de
huidige markt is
het rationeel re
clame te concen
treren op het op
stuwen en hand
haven van bestsel
lers. In de eerste
plaats omdat het
de bestsellers zijn
die het geld binnenbrengen,
in de tweede plaats omdat het
risico zo het kleinst is dat de
investering verloren gaat, en
in de derde plaats omdat het
budget zeer sterk zou worden
verdund als het moest worden
gespreid over het reusachtige
aantal softsellers. Een goede
strategie is dan ook: niet ad
verteren voordat een boek uit
voerig is besproken of opduikt
in de top-100.
Voor de meeste auteurs is de
overschot-productie en de
sterke gerichtheid op bestsel
lers een regelrechte ramp. Ve
len zien het werk van jaren
zonder veel omwegen van het
Centraal Boekhuis naar de uit
gestrekte knekelvelden van
het modern antiquariaat ver
huizen of doorgedraaid wor
den als tomaten. In feite is het
volledige risico van het vak
naar hen verschoven. De grote
meerderheid van uitgebrachte
literatuur blijft onbesproken.
Of het goed of slecht was wat
de auteur heeft voortgebracht
zal niemand weten, geen
hond zal het lezen.
De boekhandel vaart er wel
bij. Het is de vraag of verticale
prijsbinding het ideale instru
ment is om de kleine boek
handel te steunen. Ik denk dat
het tijd wordt voor een dege
lijk wetenschappelijk onder
zoek dat antwoord geeft op de
vraag of de vaste boekenprijs
de Nederlandse leescultuur
verrijkt of verarmt tot een
massacultuur. Mocht het laat
ste blijken, dan moeten we te
rug naar het beproefde sys
teem waarbij uitgevers boeken
uitgeven waar ze in geloven
en die met zorg en liefde aan
bieden op een vrije markt
waar niets vanzelfsprekend is,
maar waar uitgevers een veel
voud van hun huidige invloed
hebben.
