Hoe ruikt een dode gewone vinvis
Vinvis
d
- lpl'
foto wfa frat,re\
Medewerkers van Naturalis trekken een 'entrecote walvis' over de kade van Vlissingen.
foto hie
Dood op de kade ligt de jonge vinvis van 12 meter nadat ze - het is een vrouwtje - net uit de Sloehaven is getakeld. foto anp albertsechers
Leids Nationaal Natuurhistorische museum Naturalis geeft verdronken reus het eeuwige leven
Conservator Chris Smeenk stelt vast dat het gaat om een gewone vinvis, de op één na grootste diersoort ter wereld.
foto wfa frait alt
Wervels, onderkaak, staart en schedel - in stukken gezaagd ligt de puz
zel in de container. foto hielco kuipers
De container met de skeletdelen arriveert bij Naturalis.
foto hielco kuipers
Hoe smaakt een vinvis? ,,Ik heb ooit in Noorwegen wal
visbiefstuk gegeten. Ik moet zeggen: het was best lek
ker", aldus Wim van der Weiden, directeur van het Na
tionaal Natuurhistorische museum Naturalis.
Hoe ruikt een vinvis? „Het valt me eerlijk gezegd nog
mee", zegt Chris Smeenk, conservator Natuurlijke Histo
rie bij datzelfde museum. „Het scheelt natuurlijk een jas
dat het vandaag een paar graden vriest. Anders is de
lucht na drie dagen dood op de wal niet om te harden,
hoor."
door AD VAN KAAM
Het is dit soort overpeizingen
dat ongewild de overhand
neemt als de skeletdelen van de
in de haven van Vlissingen ver
dronken gewone vinvis vers en
per container aan de Leidse
Darwinweg worden afgeleverd.
De chauffeur van Wielemaker
uit Middelburg kiept zijn uit
zonderlijke vrachtje („Ja, dit is
mijn eerste walvis") op de keien
van de schoonrnaakplaats aan
de achterkant van de zilveren
toren. Medewerkers van het
museum, in witte jassen, rub
berlaarzen en dito handschoe
nen, steken vervolgens lange
vleeshaken achter de in stuldcen
gehakte wervels van het jonge
dier. Dat 72 uur geleden nog 12
meter aan één stuk was, 10 ton
schoon aan de haak woog en
een levensverwachting had om
uit te groeien tot 's werelds één
na grootste zoogdier - alleen
haar neefje de blauwe vinvis is
groter - met een totale lengte
van 25 meter. Als ze tenminste
de weg niet was kwijtgeraakt.
Hoe ze de weg kon kwijtraken,
lijdt volgens conservator Chris
Smeenk geen twijfel. „Ze was
ziek. Een gezond beest was
nooit de Westerschelde binnen-
gezwommen, laat staan de ha
ven van Vlissingen. Ze raakte
daar beklemd tussen de aan-
meerpalen en verdronk. In
principe houden vinvissen zich
in de Atlantische wateren op.
Maar omdat er een vangstver
bod geldt en de populatie van
de soort weer toeneemt, komen
ze tegenwoordig wel vaker in de
Noordzee voor."
De afgelopen twee dagen is het
team van Smeenk in Zeeland
beziggeweest met het determi
neren van het beest. Een bloe
derig karwei, dat op vakgebied
internationaal de aandacht
trok. „Er waren biologen uit
België, Duitsland en zelfs Span
je. Niet zo verwonderlijk. Dit
komt niet zo veel voor. Voor mij
bijvoorbeeld was dit pas mijn
tweede vinvis en ik ga al een
tijdje mee. Iedereen wil een
stukje. In verschillende labora
toria zoekt men nu naar moge
lijke ziekteverschijnselen. Welk
belang dat heeft? Nieuwsgierig
heid. De wetenschap is nieuws
gierig. Leren en begrijpen."
Vanwege eventuele ziektekie
men is het spek en het vlees
van de vinvis afgevoerd naar
een destructiebedrijf. Maar wat
gebeurt er met de stukken ske
let die nu bij Naturalis op de
stoep liggen? „Ze gaan in zoge
naamde maceratiebakken. Da's
een mooi woord voor rottingre
servoirs", zegt Chris Smeenk
grijnzend. „Een week of drie
liggen de botten met de restan
ten vlees in water van 37 graden
lekker te rotten. Waarna we het
vlees er eenvoudig af kunrien
plukken. Daarna is het een
kwestie van schoonmaken, ble
ken, drogen en prepareren
Er is al gesuggereerd om het ge
raamte van de jonge vinvis een
mooie (hang)plek te geven in
het museum. Maar Smeenk
acht dit niet zo vanzelfsprekend
als het wel lijkt. „Juist omdat dit
dier nog jong is, vergt dat
enorm veel werk. De wervels
zijn nog niet volgroeid en dus
nog niet verbeend. Dat zit alle
maal los. Die vallen echt in
plakken uit elkaar. Leuk te ge
bruiken als onderzetters. Maar
serieus, het kost veel tijd en
mankracht om zo'n beest te
prepareren. Waar haal ik die
tijd en die mensen vandaan?
Als we haar minstens voor een
jaar mogen exposeren, dan zie
ik er eventueel heil in. Anders
gaat ze naar. het depot in de
Raamsteeg. Als studieobject."
Daar sluit directeur Wim van
der Weiden zich bij aan. „We
hebben het er eigenlijk nog niet
over gehad. Eerst handelen om
het beest veilig te stellen. Dan
zien we wel weer. Er is altijd
een plek. Dat is het voordeel
van het museum met toege
voegde wetenschappelijke
waarde."
Nog één knellende vraag tot
slot: hoe ruiken de rottende res
ten over drie weken eigenlijk?
„Tegen die tijd bellen we wel."
Op de keien ligt een werveldeel. foto hielco kuipers
Hoewel de vinvis pas half-volgroeid was, woog het dier 10 ton.
foto wfa frank viergever
Het gereedschap om de vis te determineren. foto hielco kuipers
In het Natuur Info C i t
trum van Naturalis s er
vinvis van Vlissingen
mende weken centn st
is een fotocollage va rij
dier te zien, plus een pc
presentatie van de b kt
en verkwerking, een idi
beeld van een wervt Ie
ken en knipsels gew di
de soort en een spet
computerprogramm Fc
Info Centrum in het it
huis is geopend van i v
uur tot 17.00 uur en js
tis toegankelijk. Het ioi
gramma loopt voort i e
van de preparatiewe f
zaamheden, tussenat
en drie weken. wij
-Pc
De maceratiebakken waarin het rottingsproces zich moet voltrekken. De temperatuur van het water is 37 graden.
Vinvis cent iei
bij Info Cen
van Natun
