Denksport
E
'ERDAG 13 JANUARI 2001
ridge
n van de moeilijkste facetten van het
dgen is het tegenspelen. Je moet het
dsysteem van de tegenpartij doorgron-
n, goed kunnen communiceren met de
rtner door middel van het bijspelen van
re lage of even oneven kaarten. Dit is
n voorbeeld:
West blinde
A V 8 7 5 N
ïïe
st was de gever en allen waren kwets-
ir. NZ boden niet. Oost 1 West 1
st 1 SA; West 2 (vraagbod); Oost 2 SA
iximaal, geen driekaart schoppen); West
iZuid kwam uit met V 2. West speelde
boer en Noord de 3 (oneven aantal har-
s); Noord nam klaverenaas in slag 2 en
stfui telde opnieuw harten via de vrouw voor
pieer. Harten door was voor het aas van
it Oost speelde daarop klaverenvrouw,
d nam niet. De volgende klaveren was
r de heer. Hoe is Noord te bereiken,
schoppenheer of ruitenheer? Dat moet
jjrd natuurlijk aangeven met een sig-
L Alleen als Zuid ruiten terugspeelt, is 3
lown, want dit was het spel:
ei
Ad Oskam
102
▼97643
H B 3 2
A V 8 7 5
»B5
A98
854
W*.
AV8
V10 6 4'
VB976
:ider moest het aas wel nemen. Hij had
choppenheer wel een aankomer, maar
choppenhonneurs aan tafel waren voor
t onbereikbaar. Slechts acht slagen kon
eider zo maken. Het tweede spel kwam
ten recente viertallenwedstrijd:
Wesl blinde
B10 N
AVB3 ufr4-»n
107 WT°
was de gever en OW waren kwetsbaar,
bieden van OW: Oost 1 (precisie, 16
ten of meer) Oost 1 4 (vijfkaart of beter
enminste acht punten); West 2 (kla-
ns en vraagbod); Oost 2 (minimum
punten, vijfkaart schoppen en geen
ere vierkaart); West 2 V Oost 2 SA (rui-
top); West 3 SA. Zuid kwam uit met 4
le van boven). Die liep via de 10 en de
naar de vrouw van Oost. De leider
ilde daarna klaverenaas, heer en boer.
rd kwam aan slag met klaverenvrouw
peelde 3 na. Die was via de 9 voor de
van Zuid. Hoe verder? Hoe moet het
nog down? Welke kleur moet Zuid na-
m? Oost heeft nog een schoppenhon-
en waarschijnlijk niet hartenheer. Als
harten of ruiten naspeelt, heeft de lei-
ïegen slagen voordat Zuid met schop-
aan slag kan komen. Maar hoe is het
schoppen? Als Noord schoppenaas
maken NZ twee schoppenslagen. Na
ppenheer moet Oost de hartensnit ne
en kan niet meer aan slag gebracht
len. Als Noord schoppenheer heeft,
Oost die nemen en harten spelen. Al-
als de leider zowel V 9 als 9 bezit,
rt hij het spel. Dat was niet zo:
H 9 3
H 9 72
B32
V63
N A 8762
AVB3 u«4-,n *865
107 0 A V9
AH B10 5 Z *94
V 5 4
872
het laatste spel komt uit een viertallen-
itrijd uit de hogere regionen:
West blinde
r i
ghek
en jt
rteu
aker
O
H V 1093
H 97 6
V 4 3
:d was de gever en NZ waren kwets-
Noord opende met 1 SA (15-17 pun-
Oost 2 4; Zuid 4 V+; West 4 Noord
ilet. Na het doublet kwam Zuid uit met
Dat is de beste actie als men zelf het
indeel van de punten heeft en men de
ïpartij van een cross-ruf af wil hou-
West nam met het aas en speelde kla-
i, die Oost aftroefde. Ruitenaas en een
e ruiten waren de volgende slagen,
loet Zuid tegenspelen? Noord heeft
nog schoppenheer en hartenaas.
u ook ruitenheer onder het aas ge
il? Dat was de enige manier om het
act down te krijgen, want dit was het
fo4sPel:
H 5
A 76
V 1082
W 0
V 10932
B 5 4 2
A B 5 3
H V 1093
H 9 7 6
V 4 3
■uid ruitenheer niet weggooit, gaat de
over en weer troeven. Op de vierde
he(jns'ag komt Zuid aan slag en daarop
West V 8 bij! Zuid heeft geen troeven
het aardoor maken OW negen troefslagen
te itenaas. Toen Zuid ruitenheer wel weg
kwam Noord op tijd met ruitenvrouw
aan slag om troef te trekken.
door ging het spel net een down. Ove-
en gaat de 4 y van zuid tegen goede te-
tanders gedoubleerd kwetsbaar twee
ie down. Na schoppenaas (Oost de 2
klaverenvervolg), troeft Oost een kla-
De 2 in slag 2 suggereert een rui-
lakomst. Ruitenaas en de ruiten introe-
'ordt zo gevonden. En Oost kan ook de
de klaveren introeven. Drie down gaat
ider als West begint met klaveren in
'club Santpoort organiseert op vrijdag 16 fe-
a.s. een bridgedrive in het Dorpshuis te
lendaal, ten bate van de "Gesproken Krant
blinden en slecht zienden". Aanvang om
'ur. Aanmelding: telefoon 023 537 7142.
puzzel
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
25
26
28
29
30
31
32
33
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
JP87
Oplossing ®jfs
nummer 1
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
RABBIJN en GEBEDENBOEK
Kruiswoordraadsel
nummer 2
Horizontaal:
1. Pistoolfoedraal; 5. speelzucht; 10.
vochtig; 11. projectieplaatje; 12. aan
schaffen; 14. ginder; 16. balk; 18. accep
teren; 20. geestdrift; 22. pausennaam; 23.
roofdier; 24. Griekse letter; 25. onafgeslo
ten; 27. Griekse letter; 29. levenslucht;
30. plavuis; 32. muziekstuk; 34. licht
geluid; 35. deelgenoot; 37. administratie
kosten; 39. vloeistof; 42. edelstand; 44.
Europese taal; 46. snelheidswedstrijd; 48.
echtgenoot; 49. dierengeluid; 50. herkau
wer; 51. levendigheid; 53. godin van de
landbouw; 55. dapper krijgsman; 56.
luister; 58. vis; 60. mager; 61. droog; 62.
satire; 63. verzuimen.
Verticaal:
1. Stamper van straatmakers; 2. vogel-
ziekte; 3. kraan; 4. nuttigen; 6.
Germaanse godheid; 7. deel van het
hoofd; 8. bergplaats; 9. aanwas; 12. straf
werktuig; 13. mist; 14. gebaar; 15. winter-
voertuig; 17. boom; 19. insecteneter; 21.
onheilsgodin; 26. stekelige plant; 27.
beddegoed; 28. bovenste halswervel; 29.
gifslang; 31. tweewielige disselwagen; 33.
voorzetsel; 36. kledingstuk; 37. buig
zaam; 38. eenvoudig; 39. deel van de
voet; 40. pook; 41. deelnemen; 43. man
netjesbij; 45. gehoororgaan; 47. bergpas;
52. brandstof; 53. type revolver; 54.
schoonmaakmiddel; 55. gemalin van
Zeus; 57. grondsoort; 59. koker.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de vakjes
55»52*18*60«63«31-27-29-33»36 en
39*21*62«41*28*47*1*17*26*24
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 25 gulden verloot.
|W| E R P
I®TT!
|Rll|K|
□DB
QQQH
■BUBBB
o
DIWI EIRIGI
BBBBD
□Bil
□BQBD
UBBQ DBQB
OHNHPH
A|N|
PHNHO
dB BBB
2
n
BUBL.I UB
T O|0[I|E N
R O EIMIE R
E 8lT E T
3
LJ
p[
E E T||P" O
R|°|K|
jwi
rT
F ■pH N
UQQB BBQBB
BCJÜUU
BBU
□□□UB
I S T R A F
2
B|E|I|T]S]
■□BB
□UB
BBBH
lTlE L
a
2
WAF
Winnaars
W. van Nierop, Zuidbuurtseweg 59,
Zoeterwoude (cryptogram).
H. in 't Hol, IJsselkade 31, Leiden
(kruiswoord).
Cryptogram nummer 2
Horizontaal:
4. Soort autoplaatje? (11); 7. Geen passende naam
voor een dikzak (4) -r 8. Het gebak van een sufferd (8);
9. Vaartuigen die veel benzine gebruiken? (12); 11.
Getal in een opklimmende reeks (9): 12. Band van
papier (4); 14. Dat gokobject is echt Engels (7); 16. De
partner van moeder (6); 18. Dat veer heeft ruimte
voor een lamp (12); 20. Wroetend kind (6); 21.
Vaatwerk in de dop (6); 22. Voor dit adres is bij her
haling geen muzieknoot nodig (7).
Verticaal:
1. Verhelderend bedrog (10); 2. Voelbare drank (4); 3.
De naam van een kok? (10); 4. De woede van een
missionaris? (13); 5. Mensen die beroepshalve keten
(7); 6. Is hij actief in de gezondheidszorg? (13); 10. De
charme van een bezetter (12); 13. Ouder en afgemat
(3); 15. Milanees voetbalkanaal voor de communica
tie (8); 17. oppervlakkig gezien moet je in Engeland
zijn voor vis (6); 19. Een stapje hoort hartstochtelijk
te zijn (6).
Oplossing
nummer 1
Horizontaal:
3. Eerwaarde; 7.in elk geval; 9.
ontspanning; 11. aantastin
gen; 13. landheren; 15. galei;
16. zijn; 17. vlakbij; 19. koe;
21. brommen; 23. polonaise.
Verticaal:
1. Wet; 2. zwijnenjacht; 4.
alleseter; 5. dagmars; 6.
blondgelokt; 8. vindingrijk; 10.
snuiver; 12. napijn; 14. nokke-
nas; 18. lijmpot; 20. kroon; 22.
zet.
dammen
Veel jongere spelers mijden de
klassieke partij omdat ze van
mening zijn dat dit speltype te
voorspelbaar is en weinig of
geen verrassingen bevat. Niet
zelden wordt 'het klassiek' dan
ook omschreven als saai en
derhalve niet interessant. De
wat oudere spelers, waaronder
ik mijzelf inmiddels ook mag
rekenen, zijn meestal een ande
re mening toegedaan. Zij zijn
als dammer deels grootge
bracht met het klassieke spel en
weten nog het onderscheid tus
sen open, halfopen en gesloten
klassiek, tussen laat en vroeg
klassieke standen en kennen
het belang van de tempotheo
rie.
Het is nu niet de bedoeling dat
ik op deze plaats een lans ga
breken voor de klassieke partij.
Over voorkeur of smaak valt per
slot van rekening nauwelijks te
twisten. Niettemin heb ik enke
le praktische voorbeelden van
klassieke standen verzameld,
waaruit moet blijken dat 'het
klassiek' toch niet zo voorspel
baar en saai is als menigeen
denkt.
We beginnen met een stan
daardstelling (zie diagram 1)
waarin wit aan zet is. Ik vraag
mij af hoeveel spelers, jong of
oud, in staat zijn deze stelling
in een oogopslag goed te be
oordelen dan wel de juiste spel-
gang kennen. Zoals Pierre
Ghestem, oud-wereldkampi
oen en kenner van het klassiek,
al ruim een halve eeuw geleden
9
9
9
9
9
O
9
O
O
O
O
O
O
O
O
rik
SI
r
9
9
9
O
m
O
O
O
O
O
O
O
O
O
9
9
9
9
9
9
9
O
O
O
O
O
O
O
a
O
O
O
Diagram nr. 1
beweerde, zou de speler die de
voorzet heeft in standen zonder
tempoverschil voordeel moeten
hebben.
Daar gaan we: 1. 39-34 12-17 2.
34-29 23x34 3. 30x39 17-22 4.
28x17 21x12 5. 32-28! 12-17 6.
28-22 17x28 7. 33x22 19-23 8.
22-17 13-19 9. 37-32 14-20 10.
25x14 19x10 met een voor wit
voordelige remise. Vervolgens
kijken we naar een vrijwel iden
tieke stelling, echter met schijf
39 op veld 36.
Opnieuw is wit aan zet, doch
nu is het de zwartspeler die de
voordelige remise mag opeisen:
1. 28-22 23-28 met remise.
Men, ga dit na! Indien zwart de
stand denkt uit te spelen door
1. 23-29 wint wit: 2. 33-28
18-23 3. 22-17 13-18 4. 17x8
18-22 5. 27x18 23x3 6. 36-31
3-8 7. 31-27 en na 8-12 of 8-13
volgt 8.28-22 met winst.
In een andere aanverwante
stand zien we weer een geheel
Diagram nr. 2
andere spelgang (zie diagram
2).
Ondanks de in principe gunsti
ge tempoverhouding staat wit
lastig. Probeert u deze stand nu
eens zonder de schijven aan te
raken te doorgronden en con
troleer later of uw berekenin
gen echt klopten. Natuurlijk
heeft u ook aan het dubbeloffer
gedacht. Of toch niet? Laat mij
u helpen: 1. 35-30 24x35 2.
27-22 18x27 3. 33-29 13-18 4.
28-22 35-40 5. 22x24 40-44 6.
29x7 25-20 7. 37x17 44-50 8.
32x21 50x32 met winst. Geen
diepe doch vrij lastig te bereke
nen afwikkeling. Naast de stan
daardstellingen kent het klas
sieke spel ook tal van zogeheten
type-combinaties. De Coup Ra-
phaël is daar wel het meest be
kende en ook fraaie voorbeeld
van. Maar er zijn ook nog heel
veel andere niet benoemde
combinaties mogelijk in de
klassieke stand. Kijkt u maar
Diagram nr. 3
eens naar het volgende frag
ment (zie diagram 3).
Zwart aan zet overweegt het
aantrekkelijke 12-17 met de
dreiging 17-22. Indien wit na
12-17 zou antwoorden met
27-22 wint zwart: 18x27 32x12
23x43 48x39 14-20 25x23 13-18
30x19 18x47 19-14 11-17 12x21
16x27 14-10 47-41 en wit ver
liest Maar wit heeft vanuit de
diagramstand na 12-17 een
veel beter alternatief: 27-21!
16x27 (op 17x26 komt uiteraard
28-22 en 33-29) 32x12 23x43
12x23 19x39 30x10 39x30 48x39.
De laatste (cijfer)stand mag u
zelf proberen op te lossen: wit
27, 28, 30, 32, 33, 35, 37, 38, 40,
43, 45, 48; zwart 3, 9, 11, 13, 15,
16, 19, 21, 23, 24, 25 en 26. Wit
speelt en wint. Tot zover dit
korte klassieke intermezzo. Vol
gende week geef ik u de oplos
singen van de kerstserie en het
probleem uit de rubriek van vo
rige week.
schaken
P. BIERENBROODSPOT
Alexander Aljechin was nooit te
beroerd om naar stellingen van
amateurs te kijken. Zijn motto
was dat ook bij mindere spelers
interessante schaakstelüngen
op het bord kunnen komen.
In het clubblad "De Aasgier"
van de Aalsmeerse schaakver
eniging AAS analyseerde Jan
Hondebrink met behulp van
het schaakprogramma Fritz zijn
partij tegen Jan Burggraaf. De
partij komt uit de wedstrijd AAS
2 - Bloemendaal. De partij boeit
van begin tot eind, mede door
de (vele) fouten die er gemaakt
worden. Ook Aljechin zou deze
partij geamuseerd nagespeeld
hebben. Ik heb gebruik ge
maakt van de aantekeningen
van de witspeler.
J. Hondebrink - J. Burggraaf
Siciliaans
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lc4
Db6
Deze zet kwam als een verras
sing voor wit, maar is nog ge
woon theorie.
7.Pb3 e6 8.0-0 Le7 9.KhI a6
10.f4?
Wit maakt nu een typische fout.
Aangezien hij 6...Db6 niet ken
de, wilde hij nu aantonen dat
de dame op b6 niet goed staat.
Met de tekstzet verzwakt hij
echter de diagonaal gl-a7 en
speelt daarmee zwart in de
kaart. 10. Le3 kwam meer in
aanmerking.
10...h5! ll.De2 Pg4
Wit komt nu niet meer toe aan
Lcl-e3 en 12.h3 dreigt niets
Diagram 1
Stand na 14...b7-b5
omdat het paard wegens mat
niet geslagen kan worden.
12.g3
Om toch h2-h3 te spelen en
hxg4 te dreigen.
12...Pd4 I3.Pxd4 Dxd4 14.h3
b5 (Zie diagram 1) 15.Pxb5
Fritz geeft 15.Ld3 b4 16.Pdl en
er dreigt 17.hxg4.
15...axb5 16.Lxb5+ Kf8 17.c3
Dc5 18.hxg4 hxg4+ 19.Kg2
Tb8?!
Beter was het voor de hand lig
gende 19...Dh5. Na 20.Tgl Lb7
21.Ld3 d5 staat zwart beter. Zo
is 23.b4 niet goed wegens
23...dxe4 24.Lxe4 Dh2+.
20.Ld3 Dh5 21.Tgl d5?!
Nu minder goed. Na 21...Ld8!
22.Kfl Lb6 23.Le3 Lxe3 24.Dxe3
Txb2 heeft zwart voordeel.
22.b4! Lb7 23.Le3 dxe4 24.Lc4
Dh2+ 25.Kfl Tc8 26.Tcl Dh3+
27.Kf2 e5 28.fxe5 Th5 29.Tcfl
Fritz geeft 29.La6 met een klein
voordeeltje voor wit.
Diagram 2
Stand na 52. ..Le1-f3
29...g6?
Na deze zet begint zwart de
greep op de stelling te verlie
zen. Na 29...Txe5 was er nog
niets beslist.
30.Kel Tf5 31.Txf5 gxf5 32.Kd2
Dh8 33.Ld4 Dh6+ 34.Kc2 Dc6
35.Kb3 Ta8? 36.Lb5?
In de tijdnoodfase gaat er het
een en ander mis. Na 36.Dh2!
neemt wit de aanval over met
winst.
36... De6+ 37.C4 e3?! 38.Dxe3
Le4 39.a4 Td8 40.Tdl Dg6
41.Dc3
De tijdcontrole is gehaald en
wit staat gewonnen. Door de
open koningstelling is het ech
ter nog niet eenvoudig.
41...DH6 42.Le3 Dh2 43.Txd8+
Lxd8 44.a5 Dhl 45.a6 Lc7
46.a7 f6
Wederom een pionoffer en ob
jectief niet goed. Zwart heeft in
deze stelling echter niets te ver
liezen en heeft nog bijna succes
met deze wanhoopspoging.
47.exf6 Dbl+ 48.Ka3 Lxg3
49.C5?
Na 49.Dd4! met mataanval is
het snel bekeken.
49...Lel 50.Lh6+?
En nu was 50.c6 wel zo simpel.
Na 50...Lxc3 51.a8D+ K!7 52.Lc4
Kxf6 53.Dh8+ Ke7 54.Lc5 is
het mat.
50...Kf7 51.Db3+ Dxb3+
52.Kxb3 L£2 (Zie diagram 3)
Gemist door wit. De pionnen
op de damevleugel zijn voorlo
pig gestopt.
53.Lg7?
Wit kan eenvoudig winnen met
53.Lg5! g3 54.LC4+ Kg6 55.f7.
53...g3 54.LC4+?
Vergooit de winst, maar dat was
niet makkelijk te zien. Fritz
geeft de tussenzet 54.Ld3! waar
na wit wint. Men zie 54...La8 i
55.1x4+ Kg6 56.Lh8 g2 57.f7
glD 58.fBD Ddl+ 59.Ka3 Dcl+
60.Lb2 Dxc4 61.Df6+ Kh5
62.Dxf5+ (Mogelijk doordat de
loper van e4 is verdreven) I
62...Kh4 63.Dxf2.
54...Kg6 55.Lh8 g2 56.f7 glD
57.f8D Dbl+?
In het zicht van de remisehaven
strandt zwart. Het is remise na
57...Ddl+ 58.Ka3 Dcl+ 59.Lb2?!
59.Kb3 Lc2+ 60.Ka2 Lbl+ met
eeuwig schaak is verstandiger)
59...Dxc4 60.a8D Dd3+! 61.Ka4
Dc2+ 62.Ka5 Lxa8 en wit moet
inmiddels eeuwig schaak gaan
houden.
58.Ka4 Ddl+ 59.Ka5 Df3
60.Lb2 Kg5 61.Dg7+ Kh4
62.Lfl Le3 63.Lf6+ Kh5 64.Dh7
Lh6 65.DÏ7+ 1-0
filatelie
Voor de tweede keer in de toch
vrij korte postale geschiedenis
van Aland (sinds 1 maart 1984)
zijn WWF-zegels uitgegeven.
Op 2 januari verscheen een
boekje met 2x4
2,70 mk./0,45 euro-zegels
waarover eidereenden (Polisti-
ca stelleri) vliegen, zwemmen
en zitten. Oplage 250.000 boek
jes. De eidereend is ook het
motief voor de vier maximum-
kaarten (de nummers 35 tot en
met 38), prijs 7 mark per stuk.
De eerste Alandse WWF-zegels
werden 1 maart 1996 uitgege
ven. Ook 2x4 zegels (2,40 mk.)
in een boekje. Op deze zegels
oehoel's (Bubo bubo).
Zoals eerder gemeld, krijgt elk
jaar een beperkt aantal landen
toestemming van het Wereld
Natuur Fonds het WWF-logo
(de zwart-witte pandabeer) op
zegels af te beelden. In de afge
lopen tijd hebben de volgende
landen WWF-zegels uitgege
ven: 4 februari, Alderney/Bail-
wick of Guernsey, slechtvalk
(Falco perigrinus), 7 februari,
Tuvalu, zandhaaien (Carchari-
us taurus); 14 maart, Joegosla
vië, patrijzen (Perdix perdix),
België, 27 maart, een adder (Vi
pera berus), een zandhagedis
Lacerta agilis), een boomkikker
(Hyla arborea) en een vuursala-
mander (Salamandra sal am an-
dra); 5 mei. Eiland Man, boe
renzwaluw (Hirundo rustica),
grauwe vliegenvanger (Musci-
capa striata), veldleeuwerik (Al-
auda arvensis) en geelgors (Em-
beriza citrinella); 20 juni, Kokos
Eilanden, krabben; en verder
vorig jaar (data niet bekend):
Djibouti, wrattenzwijnen; Ma
dagaskar, kameleons en Mo
zambique, gnoes.
Tevens werd 2 januari begon
nen met een nieuwe serie per
manente zegels met daarop
sporenplanten. Op de eerste
drie zegels, elk in een oplage
van een half miljoen, Equise-
tum fluviatile
(1,90 mk./0,32 euro), Lycopodi-
um annotinum
(2,80 mk./0,47 euro) en Polypo-
dium vulgare (3,50 mk./0,59 eu
ro). De korstmossenserie be
staat uit negen zegels: 2,00 mk.,
2,70 mk. en 6,00 mk (3 septem
ber 1993), 0,10 mk., 1,60 mk. en
2,90 mk. (1 februari 1994),
2,30 mk., 3,40 mk. en 7,00 mk.
(2 januari 1995).
De zomerzegels, die 24 april
hun rentree maken, zullen in
het teken staan van tuinen en
bloemen. Om alvast door een
tuin te dwalen kunt u in Kopen
hagen terecht. Denemarken
viert 24 januari het 400-jarig
bestaan van de botanische tuin
die aan de universiteit van Ko
penhagen is verbonden met de
uitgifte van drie zegels. Op een
4,00 kr.-zegel het Palmenhuis;
verder: deel van de tuin
(6,00 kr.) en een reuzen water
lelie (12,25 kr.). De 4,00 kr.-ze-
gel zit ook in een boekje (10 x).
In 1961 werd Amnesty Interna
tional opgericht door de Engel
se advocaat Peter Benenson.
Het 40-jarig bestaan is voor
Denemarken aanleiding (24 ja
nuari) een 4,00 kr.-zegel met
een bijslag van 50 öre uit te ge
ven. De zegel toont een envelop
in de vorm van een vlieger; de
staart wordt gevormd door
prikkeldraad dat met de vlieger
is verbonden door de tekst skriv
for liv. In het stempel dat 24 ja
nuari wordt gebruikt het logo
van Amnesty International. Met
deze vier zegels opent Dene
marken het uitgiftejaar dat in
totaal (slechts) 25 zegels telt.
Noorwegen heeft, ondanks een
bescheiden jaarprogramma, 2
januari behoorlijk fors ingezet
met drie emissies. Twee rozen-
zegels, drie zegels met huisvlijt
en met vijf zegels worden Noor
se acteurs en actrices geëerd.
De eerste twee series kunnen
als permanent worden be
schouwd, want er worden geen
oplagecijfers gegeven.
De rozenzegels hebben beide
een waarde van 4,50 kr.
De zegels in de huisvlijtserie
met onder andere een onder
zetter van rijshout hebben
waarden van 4,00 kr., 4,50 kr.
en 7,00 kr. Op de derde serie
getekende portretten van Aase
Bye. 1904-1991 (4,00 kr.. oplage
2 miljoen), Per Aabel,
1902-1999 (4,50 kr., 3 miljoen).
Alfred Maurstad. 1896-1967
(5,50 kr., 1,5 miljoen), Lillebil
Ibsen, 1899-1989 (7,00 kr., 1.5
miljoen) en Tore Segelcke,
1901-1979 (800 kr.. 1.5 miljoen)
Noorwegen heeft de
0,20 kr.-posthoornzegel (twee
kleurig blauw), die 2 januari
1997 verscheen (druk Norges
Banks Seddeltrykkeri) bij Joh.
Enschedé laten herdrukken. De
zegel is gedrukt op nieuw pa
pier en ook de perforatie is ge
wijzigd van 12 3/4 x 13 in 13 x
13
