^WINTERSPORT in NEDERLAND ISPSW?!
O
Toerisme
e
h t E n
trein
KUNSTSNEEUW
KUNSTIJS
u
ZATERDAG 13 JANUARI 2001
Dat de temperatuur stijgt, staat buiten kijf. Maar
of dat wil zeggen dat Nederland een zogeheten
ouderwetse winter' voortaan wel kan vergeten, is
0p z'n minst twijfelachtig. Er is wel vaker beweerd
dat er nooit meer een Elfstedentocht zou komen,
v Zoals halverwege de jaren zeventig en eind jaren
A tachtig. Een paar winters achter elkaar kon er
[oen niet op natuurijs worden geschaatst en on-
middellijk begon men zich af te vragen of dat in
loll and eigenlijk ooit nog zou kunnen. Totdat de
rinters van '79, '82, '85, '86 en '87 kwamen. Als-
nede de vorstperiodes van '96 en '97. Het heeft
I -Éten haartje gescheeld of in die zeven jaren waren
iven zovele Elfstedentochten geschaatst. Nu bleef
25 j dat aantal door allerlei oorzaken beperkt tot drie
"iee
('85, '86 en '97). Nog sprekender misschien, is het
verloop van de winter van '55/'56. Na een te war
me decembermaand, viel de temperatuur in ja
nuari terug tot normale waarden zonder dat er
echt geschaatst kon worden. Maar toen de vorst
dan eindelijk wel inviel, was het ook meteen raak.
Februari werd met een gemiddelde van ruim zes
graden onder nul de koudste maand van de eeuw
en op de 14de werd een Elfstedentocht gereden,
die zo bar was, dat de vijf uitgeputte koplopers na
alle ontberingen besloten gezamenlijk over de
eindstreep te gaan. Met andere woorden: nie
mand moet vreemd opkijken als in Nederland in
deze betrekkelijk 'warme' winter plotseling zo
maar de schaatsen uit het vet kunnen worden ge
haald. En de langlauf-ski's van zolder. Gebruiks
mogelijkheden te over; tochten zat. Of het nu
over het ijs van de Gouwzee is of in de duinen van
Ameland. Of dat nu in het Lingebos bij Gorkum
gebeurt of op de IJzeren Man bij Vught. Een com
pleet overzicht is onmogelijk te geven. Als het
flink wintert, worden er door de ijsclubs ruim
tweehonderd verschillende schaatstochten geor
ganiseerd en het aantal skitoertjes doet daar nau
welijks voor onder. Wintersport in Nederland?
Geen probleem. Het moet alleen even flink vrie
zen en/of sneeuwen.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
iCHAATSTOCHTEN*
IRONINGEN
)a ,ei! leOldambt- en Noorder Rondrit
'ai 1 ')n ongetwijfeld de twee bekendste
3mm chaatstochten van Groningen. Maar
|e 45 kilometer lange Fivel- en Wol
inrit mag er ook zijn. Over het
ronkelende Damsterdiep in Appin-
'uatatedam onder hangende keukens
Pal- |oor schaatsen: kan nergens anders,
tart: Wirdum (o.m).
RIESLAND
geen provincie worden zoveel rit-
georganiseerd als in Friesland.
E( n de één is nog mooier dan de an-
v er. Hoewel... zij die ooit de Grote
rincehoftocht (35/70 kilometer)
tl lebben geschaatst, zullen tot hun
atste snik volhouden dat die écht
7 e mooiste is. Waarvoor veel valt te
»ggen. Start: Grouw (o.m).
H RENTHH
a roeger was hier de Boortorentocht
ven e tocht der tochten. Maar die is niet
|eer- Een waardige vervanger vormt
ctrav eBruggentocht (54 kilometer). De
aam doet het ergste vermoeden,
lar geen vrees. De bruggen zijn zo
ig, dat er bijna nergens hoeft te
den gekluund. Start: Bovensmil-
(o.m).
HJSSEL
in ontkomen aan. Één van onze
ionale schaatstoppers. Wat aan
aantal deelnemers goed te uter
is. Rij de Holland Venetië tocht
Affj 5 kilometer) daarom zo vroeg mo-
m Giethoorn, Blokzijl, Wanne-
irveen... enzovoort en zo verder.
24 d -est in een levend schilderij van
lercamp. Start: Giethoorn (o.m.)
WWV
i. (elderland/flevoland,
ihaatsen door de jongste wildernis
n Nederland: de Oostvaardersplas-
t! De tocht (40 kilometer) wordt
jtgezet door Staatsbosbeheer en het
il wil, dat er moet worden op
liet voor overstekende reeën. Waar
[Iniet waar; de rit is er niet minder
looi om. Start: Informatiecentrum
«tsweg/Knardijk.
IECHT
ft is heel verleidelijk hier voor de
pilde van Midden-Nederland te
pzen. Maar de Plassentocht van
ikeleveen (12,5/25 kilometer)
Ibrdt vlugger gehouden en is qua af-
ind wat overzichtelijker. Zwieren
ft zwaaien over de Vijfde, Vierde,
(or yu
zo
w Yo
i 93!
19, B
19,
in 13
399
Eig
.NL
ecc:
Derde en Stille Plas. Over altijd - lijkt
het wel - goed ijs. Start: Tienhoven
(o.m.).
NOORD-HOLLAND
Tochten te kust en te keur. Met die
door de Eilandspolder (35 kilometer)
als topper. Holland op z'n best. Riet
landen, boerenslootjes en aan de
einder altijd een stokoud dorp. Zoals
De Rijp. Of Driehuizen, met ijscafé
'De Vriendschap'. Betere 'loemoem-
ba's' (chocolademelk met rum)
schenken ze nergens. Start: Scher-
merhorn (o.m.).
ZUID-HOLLAND
Fameus is hier vooral de Molentocht
bij Kinderdijk. Maar doet de wat
minder bekende Poldertocht
(25/60/120 kilometer) bij Bergam
bacht daar veel voor onc(er? Nee, be
wijst de snel toenemende populari
teit van een oergezellige rondrit
langs de leukste ijsclub-lokalen van
Holland. Start: Bergambacht (o.m.).
ZEELAND
Grensoverschrijdend schaatsen.
Sluis - Brugge (34 kilometer) is geen
tocht waarop je vlug verdwaalt. Heen
en terug over het kanaal, en soms -
omdat tussen Oostkerke en Damme
het ijs vaak gebroken is - een stukje
klunen. Over Damme gesproken...
Een betere plek om te
'koek-en-zopie-en' bestaat er niet.
Start: Sluis.
NOORD-BRABANT
Over Hank schreef Koos van Zo
meren een fameus wielergedicht.
Maar ook werd het bekend als start
plaats voor de 'Biesboschschaats-
tocht' (15/60 kilometer). Die naam is
misleidend. Er wordt slechts naar
Nieuwendijk gereden (en terug).
Maar de route is zo Hollands... Hol
landser kan niet. Startplaats: Hank.
LIMBURG
Er is geen keus. Wie in Limburg een
officiële schaatsrit wil rijden, is aan
gewezen op de one and only Noor
dervaart Toertocht (15/150 kilome
ter). Het parkoers loopt van Neder-
weert naar Meijel en is in het echt
aanzienlijk leuker dan op de kaart.
Alleen het ijs mag nog wel eens
slecht zijn. Startplaats: Ospel (o.m.).
Bij het opstellen van deze selectie is
uitgegaan van de meest actuele opgave
(januari 1997) die door de KNSB is
verstrekt. Raadpleeg in vorstperiodes
de in de krant gepubliceerde schaats-
kalender of de NOS-teletekstpagina's
431 en 432.
SKITOCHTEN*
GRONINGEN
Sellingen ligt niet ver van Smeerling
en Smeerling ligt niet ver van Kop
stukken. Kortom, skiën door de leuk
ste uithoek van Nederland. De loipe
(4 kilometer) begint bij het zwembad
van Sellingen aan de Denneweg waar
- wel zo makkelijk - ook ski's kunnen
worden gehuurd.
FRIESLAND
Skiën op een Waddeneiland? Geen
probleem. De VW van Ameland
biedt zelfs arrangementen aan. De
loipe door het Ballumerbos (5 kilo
meter) is de langste van alle gespoor
de routes, maar die bij de vuurtoren
door het Hollumerbos (3 kilometer)
is zeker zo leuk.
DRENTHE
De startplaats voor deze skitocht is
'De Bronzen Emmer' in Meppen en
dat al, moet een aanbeveling zijn.
Meppen immers behoort met het na
burige Aalden tot de mooiste dorpjes
van Drenthe. Er kan worden gekozen
voor een afstand van 4 of 8 kilome
ter.
OVERIJSSEL
De klassieker onder de skitochten: de
routes over de Holterberg. Afhanke
lijk van de sneeuwomstandigheden
zijn er sporen getrokken van 5 tot 20
kilometer. Er kan worden gestart bij
zowel hotel/restaurant Het Lösse
Hoes als hotel/restaurant De Holter
berg. Kokend druk is het bij beide.
GELDERLAND/FLEVOLAND
Wie een Oostenrijks sfeertje zoekt,
rijdt spoorslags naar Epe. Acht eta
blissementen hebben daar de han
den ineengeslagen en een loipe ge
trokken, die vlak langs hun voordeur
gaat. Glühwein, Apfelstrüdl en jodel-
muziek. En nog flink aanpoten ook,
want het parkoers is 22 kilometer
lang.
UTRECHT
Achter 'De Holle Boom' aan de
Dwarsweg in Overberg bij Veenen-
daal) ligt de Amerongse Berg. Daarop
worden routes gespoord van respec
tievelijk 6, 12 en 17 kilometer. Enige
ervaring is niet weg want het kan hier
nog knap steil zijn. Zowel naar boven
- en dat is ernstiger - als naar bene
den.
NOORD-HOLLAND
Daar kunnen de Oostenrijker Paul
Eberharter en zijn medewerkers zich
ontzettend op verheugen. Loipes
trekken door en óver de hoogste dui
nen van Nederland. Als de directeur
van skibaan 'II Primo' in Bergen
(waar wordt gestart) zich echt kwaad
maakt, maakt hij een traject van
ruim 25 kilometer. Super!
ZUID-HOLLAND
Langlaufen op een golfcourse. Kan
op de openbare baan aan de Veer-
weg in Rhoon. Langs de 18 holes
wordt een rondje getrokken van een
kilometer of zes en niet geheel toe
vallig voert de route ook langs de
19de hole, het clubhuis dus. Maar
dan heet het naar goed Oostenrijks
gebruik een 'Jausenstation'.
ZEELAND
Hier is - te Burgh-Haamstede - ma
nége Lisiduna het middelpunt van
alle ski-activiteiten. In het schitteren
de duingebied worden routes uitge
zet, variërend van 6 tot 18 kilometer.
Een uitgelezen plek voor een eerste
kennismaking met de skisport. Al is
het maar omdat je er ook materiaal
kunt huren.
NOORD-BRABANT
Romantisch en sportief tegelijk: een
verlichte loipe. Wie dat wil meema
ken, reist op een mooie vriesavond
naar Heeswijk-Dinther waar het op
het 5 kilometer lange spoor bij recre
atieoord 'De Wildhorst' nooit donker
wordt. Skiën in een ijsbaansfeer; 't is
weer eens wat anders.
LIMBURG
Echte diehards rennen al bij de eer
ste sneeuwval naar de hoogste piek
van Nederland, de 321 meter hoge
Vaalserberg. Vanaf het drielanden
punt daar, zijn loipes getrokken in
alle windrichtingen en zit het een
beetje mee, dan kunnen er lussen
worden gemaakt van 30 kilometer en
meer.
Deze selectie werd gemaakt uit de
meest actuele lijst (1996) die door het
NBT en de ANWB is opgesteld. Infor
matie als er sneeuw ligt: Nederlandse
Ski Vereniging, telefoon
0900.821.21.06 (35 cent per minuut)
en of internet www.ski.nl
Blijft de temperatuur boven nul?
Geen nood. Kunstijs en 'kanon-
nensneeuw' voldoende in Nederland.
Ons land heeft 22 schaats- en 6 skiba
nen. Een overzicht:
KUNSTIJSBANEN
ALKMAAR: De Meent Terborchlaan 301
(072-5120718)
AMSTERDAM: Jaap Eden Radioweg 64
(020-6949894)
ASSEN: De Smelt Stadsbroek 17
(0592-356000)
DEVENTER: De Scheg Piet v. Donklaan 1
(0570-659777)
DORDRECHT: Drechtstedenhal Karei Lot-
syweg 7 (078-6187138)
DRONTEN: Kwintus Nova, Zwarte Water
25-31 (0321-315513)
EINDHOVEN: IJssportcentrum, Antoon
Coolenlaan 3 (040-2381230)
ENSCHEDE: Euroregiohal, Westerval 25
(053-4321911)
ETTEN-LEUR. De Banakker. Fr. Van Eden-
straat 23 (076-5013772)
GELEEN: Glanerbrook Kummenaedestraat
45 (046-4746988)
GRONINGEN: Kardinge Kardingeplein 1
(050-5448608)
DEN HAAG: De Uithof, Jaap Edenweg 10
(070-3299066)
HAARLEM: Kennemerland, IJsbaanlaan 2
(023-5254000)
HEERENVEEN: Thialf, Pirn Mulierlaan 1
(0900-2020026)
'S-HERTOGENBOSCH: Sportiom Victoria-
laan 10 (073-6464646)
LEIDEN: IJssporthal, Vondellaan 41
(071-5769344)
LEEUWARDEN: Ijshal, Heliconweg 42
(058-2159635)
NIJMEGEN: Triavium, Van Rosenburgweg
2 (024-3445558)
TILBURG: IJssportcentrum, Stappegoor-
weg 3 (013-5428288)
UTRECHT: De Vechtsebanen, Mississippi-
dreef151 (030-2613723)
VLISSINGEN: Sportfondsenbad, Baskens-
burgplein 2 (0118-417442)
ZOETERMEER: Prins Willem Alexanderhal,
Oostwaarts 23 (079-3423559)
SKIBANEN
BIDDINGHUIZEN: Rivièra Snow Village
(0321-330441)
DEN HAAG: Snowdome, Jaap Edenweg 10
(070-3299991)
RUCPHEN: Skidome, Baanvelden 13
(0165-343134)
VELSEN-ZUID: (Spaarnwoude): Snowpla-
net, Heuvelweg 6-8 (0255-545848)
WESTERHOVEN: Montana, Kemperven-
nendreef 4 (040-2071888)
ZOETERMEER: Snowworld, Buytenpark-
laan 30 (079-3202202)
REDACTIE: ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Port Aventura
Themapark Port Aventura aan de Spaanse Costa Dorada
(Salou) werd afgelopen jaar bezocht door ruim 3 miljoen
bezoekers. De populairste attractie was Tutuki Splash dat
2,7 miljoen belangstellenden te verwerken kreeg, op eer
biedige afstand gevolgd door de Dragon Khan (2,5 miljoen)
en de Stampida (2,2 miljoen). Het komende jaar zal Port
Aventura niet alleen langer open blijven (van 15 maart tot
en met 6 januari 2002) ook wordt er in de afdeling 'Mexico'
een nieuw spektakel in gebruik genomen: 'El Templo del
Fuego' (de tempel van het vuur).
Legoland
Het attractiepark Legoland in Billund (Denemarken) heeft
in 2000 een recordaantal bezoekers getrokken:
1.550.000. Dat is bijna 10 procent meer dan in 1999 toen
1.420.000 mensen een kaartje kochten. Ook internatio
naal heeft Legoland niet te klagen. De themaparken in
Windsor (Engeland) en Carlsbad (Verenigde Staten van
Amerika) trokken veel belangstelling en in Günzburg (Duits
land) is men bezig met de aanleg van een vierde Legoland
(opening 2002). De plannen voor een vijfde park liggen ge
reed. Zij zullen binnenkort naar buiten worden gebracht.
IJsland
In IJsland wordt het Skaftafell Nationaal Park uitgebreid tot
het grootste nationale park van Europa. Dit gebeurt door
een fors deel van de 8.100 km2 Vatnajökull-gletsjer (hoog
ste punt 2.119 meter) bij het gebied te trekken. Verloopt
alles volgens plan, dan zal het park worden omgedoopt tot
Vatnajökull Nationaal Park en in 2002 worden geopend.
IJsland kent nog twee nationale parken: Jökulsérgljüfur
(met de fameuze Dettifoss-waterval) en Thingvellir met
Thingvallavatn, 's lands grootste meer.
Eurocamp
Bij reisorganisatie Eurocamp, specialist op het gebied van
luxe-kampeervakanties, verscheen onlangs de brochure
voor 2001Nieuw daarin is de bijlage 'Petit Paradis', met
een selectie van vijftig campings speciaal geschikt voor ge
zinnen met jonge, nog niet schoolgaande kinderen. De ter
reinen werden geselecteerd op prijs (in het voorseizoen kor
tingen tot 40 procent), ligging, sfeer en veiligheid. Ook zijn
er speciale faciliteiten als kindersanitair en peuterbadjes.
Bovendien kunnen de kleintjes dagelijks terecht bij de zo
geheten Eurocamp Peuterclub die op de meeste campings
aanwezig is.
Informatie: Eurocamp, Zuidsingel 22, 3811 HB Amersfoort,
telefoon (033).460.27.27 en/of internet:
www.eurocamp.ni
Gelderland/Overijssel
Bij het GOBT, het Gelders Overijssels Bureau voor Toeris
me, verscheen zojuist de Vakantiereisgids 2001. De bro
chure geeft de gebruiker een overzicht van de toeristische
mogelijkheden in Gelderland en Overijssel op zowel het ge
bied van accommodatie als speciale arrangementen. Speci
ale aandacht is er voor wandel- en fietsvakanties waarbij
uitstapjes over de grens niet worden geschuwd. De gratis
gids kan worden aangevraagd bij het GOBT, Postbus 96,
7400 AB Deventer, telefoon (0570) 680.07.00, e-mail:
info@gobt.nl
Superstar
De vloot van rederij Norwegian Cruise Line wordt najaar
2001 uitgebreid met twee schepen: het nieuwe vlagge-
schip de Norwegian Sun en de SuperStar Leo. De Norwegi
an Sun wordt - zoals het er nu naar uitziet - ingezet in het
Caribisch gebied; de SuperStar Leo gaat onder een nieuwe
naam vanuit Honolulu 7-daagse cruises verzorgen in Ha
waii".
Denemarken
In Jelling (midden-Jutland) heeft koningin Margrethe van
Denemarken begin december het expositiecentrum 'Kon-
gernes Jelling" (het Jelling van de koningen) geopend. In
het drie verdiepingen tellende tentoonstellingsgebouw
wordt een beeld gegeven van de ontstaansgeschiedenis van
het inmiddels meer dan duizend jaar oude Denemarken.
Jelling - tussen Brande en Vejle - werd bekend door twee
grafheuvels uit de Vikingtijd en als vindplaats van de runes
tenen van Vikingkoning Gorm de Oude en zijn zoon Harald
Blauwtand. De monumenten staan al sinds 1994 op de
Werelderfgoed van UNESCO.
M
N
FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
In niets reis je zo comfortabel als in een trein. Behalve in Ne
derland. Maarten 't Hart beschreef laatst in deze krant de hor
reur van een taxi-rit Leiden - Hilversum -Amsterdam - Lei
den. Voortaan - begreep ik - neemt Maarten weer de trein.
Moet-ie vooral doen.
Op het station van Bussum kocht ik eind vorig jaar een kaartje
voor Utrecht. Hangend tussen gsm-ende, uit hun adem rui
kende en zwetende passagiers arriveerde ik ruim twee uur later
op Hoog Catharijne. Wat zal het zijn? Een kilometer of 25?
Vlak na de oorlog schreef Jack Buiterman een populair liedje
over de trein:
"In de sUperluxe restauratiewagen
Zit je in de zachte kussens heel verwend
En je hoort er werk'lijk zelden iemand
klagen
't Is het boemelt je van Purmerend".
Had-ie nu niet meer mee kunnen ko
men. met dat soort teksten. Volstrekt
achterhaald. Net als de uitdrukking 'Dat
loopt als een trein
