Cultuur Kunst Schat aan muziek onder één dak Grappige kanten van een pijnlijk afscheid Ellen Vogel schittert in een puntgave productie Renovatie voltooid [ERDAG 13 JANUARI 2001 25 Vabucco' in Ahoy' Rotterdam •pi vrTFRDAM Companions brengt van 25 t/m 28 januari de opera .ut abucco' van Verdi in Ahoy' in Rotterdam. Het Nederlands iterai dletorkest begeleidt het gezelschap. De voorstelling in de regie Bernard Broca beleeft op 25 januari haar première. >amps-gitarist Gregory gestorven {aheim Gitarist Bryan Gregory, lid van de originele bezetting üde Amerikaanse band The Cramps, is op 46-jarige leeftijd lerleden, enkele weken na te zijn getroffen door een hartaan- Gregory maakte tot 1980 deel uit van The Cramps, die hun ijdagen beleefden in de punktijd, maar zelf een soort psy- lische rockabilly speelden. De groep debuteerde in 1976 legendarische New-Yorkse punkclub CBGB's. Gregory was jtarist bij de groep. Sologitariste was Poison Ivy. owling schenkt aan goed doel Schrijfster J.K. Rowling van de inmens populaire jdboeken over de tovenaarsleerling Harry Potter zal miljoe- Britse ponden doneren aan de Comic Relief stichting. De ilties van de schrijfster over de twee boeken die in maart op 'markt worden gebracht, gaan naar de stichting die werkt aan t verbeteren van het lot van miljoenen kinderen. Drukkers, ftributeurs en boekhandels die zijn betrokken bij de boeken tien daarnaast hun winsten en tarieven af om het bedrag aan vullen. Het totaal zou wel eens kunnen oplopen tot een slor- «e 22 miljoen Britse pond, ruim 75 miljoen gulden. rchitect Denys Lasdun overleden iden» De Britse architect Sir Denys Lasdun is donderdag op •jarige leeftijd overleden. Zijn beroemdste project, het Royal tional Theatre in Londen, werd verfoeit door prins Charles, de laatste jaren een kruistocht voert tegen de moderne ar- [ectuur waarvan Lasdun een vertegenwoordiger was. Vol- .s de prins lijkt het theater op een kerncentrale. Ook het ge- ,a uw van de Europese Investeringsbank in Luxemburg is door lun ontworpen. Zijn collega Sir Norman Foster, die onder «..r verantwoordelijk is voor de restauratie van de Rijksdag in rlijn, noemde Lasdun 'een pionier, een architect van wereld- '5 isse, die enorme invloed heeft gehad', ternj fku verzichtsexpositie Francis Bacon haag» Terwijl de huisschilder nog aan het werk is wordt het k van de Ierse schilder Francis Bacon (1909-1992) naar zijn ^gebracht voor de grote overzichtstentoonstelling van Ba- o werk na 1945 in het Haags Gemeentemuseum: De eerste tóén ±ijn inmiddels ift'hëtmuseum opgesteld, zoals het orfl ilderij op de foto 'Paralytic Child Walking on All Fours' uit l°vvs il. De tentoonsteUing begint op 27 januari en duurt tot en 113 mei. foto wfa/frank van rossum parus Het Musée National des Arts Asiatiques- Guimet in Parijs is op het gebied van de Aziatische kunst toonaangevend in Europa. Zowel qua omvang van de collectie als qua grootte behoort het tot de top-tien op museaal gebied in Frankrijk. Het museum is genoemd naar Emile Guimet die op zijn reizen naar de Oost kunstvoorwerpen uit In dia, Indonesië en Japan verzamelde. In 1879 richtte hij in Lyon een bescheiden museum in. De Franse Staat kocht de collectie op, bracht die in 1888 over naar Parijs en breidde de verzameling verder uit Ruim een eeuw later was het Museum Guimet, zoals het in de wandelgangen heet, toe aan een grondige verbouwing. In 1996 maakte de Franse overheid daarmee een aanvang en ging Guimet aan de Place d'lena dicht voor de bezoekers. Nu, ruim vier jaar later, is de renovatie voltooid en kan het publiek weer genieten van de beelden en voorwer pen uit den vreemde, zoals rechtsboven van een driekoppige Brahma, uit Cambodja. foto's ap Nederlands Muziek Instituut opent deuren voor het publiek De computers zijn nog niet aangesloten, een aantal boe kenplanken is nog leeg, maar de eerste bezoekers zitten al te werken in de gloednieuwe bezoekersruimte. Afgelo pen maandag opende het Nederlands Muziek Instituut haar deuren in het gebouw van de Koninklijke Biblio theek in Den Haag. standig Muziek Instituut met een eigen gebouw op niets uit liepen, bood de Koninklijke Bi bliotheek de drie instellingen onderdak aan. Frits Zwart, hoofdconservator van de mu ziekafdeling van het Gemeente museum en hoofd van het Ne derlands-Muziek Instituut is er gelukkig mee. ,,We kunnen hier profffceren van de infrastructuur van dè Koninklijke Bibliotheek. Zo zullen onze catalogi worden geïntegreerd in het zoeksys teem van de KB. Bezoekers kunnen dan via de computer in den haag winand van de kamp Alles oogt fris en uitnodigend: de royale studieruimte, de mar kante bezoekersbalie, het lichte kantoorgedeelte en het ruime depot. Maar het belangrijkste is dat het Nederlands Muziek In stituut-drie vari dé voornaamste Nederlandse muziekcollecties samenbrengt onder één dak. het Muziekarchief en de Mu ziekbibliotheek van het Haags Gemeentemuseum en Musica Neerlandica. Nadat plannen voor een zelf- verschillende bestanden tege lijk zoeken en via het internet materiaal reserveren". Maar ook de Koninklijke Bi bliotheek is blij met de komst van het Nederlands Muziek In stituut, meent Zwart. Op het gebied van bladmuziek had zij tot nog toe niets. Nu heeft de bibliotheek in één klap een om vangrijke muziekcollectie bin nen haar muren. Wie de oude situatie kent, waant zich in het nieuwe on derkomen in een paradijs. Tot deze week waren de drie collec ties verspreid over twee loca ties; De Muziekbibliotheek woonde in bij het Museon. De Muziekarchieven en Musica Neerlandica huisden sinds de restauratie van het Gemeente museum eind 1996 op de ze vende verdieping van een ge meentekantoor aan de Loos- duinseweg. Ruimte en tijd om bezoekers te ontvangen was er nauwelijks. Het archief was twee dagen per week op af spraak open. Nu deelt het Ne derlands Muziek Instituut zijn openingstijden met de Konink lijke Bibliotheek. In het nieuwe onderkomen is bovendien ruimte voor extra fa ciliteiten. Zo heeft Zwart drie voormalige koelceUen laten ombouwen tot studiecellen. In de ene komt een piano te staan zodat bezoekers het materiaal uit de archieven kunnen door spelen. De andere twee cellen zijn ingericht als luisterruimtes. Zwart. „We hebben een grote hoeveelheid geluidsmateriaal, waar we nooit wat mee konden. Het is de bedoeling dat we dat gaan overzetten op cd of cas sette zodat bezoekers ze kun nen beluisteren. Er zit heel bij zonder materiaal tussen: privé- opnames van belangrijke musi ci en componisten uit het verle den zoals Dirk Schöfer en Hen- riëtte Bosmans". De verhuizing moet heel wat voeten in de aarde hebben ge had want de coUectie is om vangrijk. Het Muziekarchief omvat het archiefmateriaal van ruim 300 Nederlandse compo nisten en musici, bij elkaar 40.000 manuscripten en nog eens 120.000 brieven. De col lectie van Musica Neerlandica, bijeen gebracht door Willem Noske, telt 40.000 muziekdruk ken van Nederlandse compo nisten. De Muziekbibliotheek, tenslotte, is 80.000 boekbanden rijk. Zwart ziet het als zijn belang rijkste taak om al dat materiaal vo.or de bezoeker toegankelijk te maken. Maar nieuwe plan nen zijn er ook. „We wülen in de toekomst concerten en ten toonstellingen organiseren in het Muziekpaleis, de beoogde nieuwe locatie voor de instru- mentencoUectie van het Ge meentemuseum. En we zijn van plan veel opgevraagde mu ziekstukken te gaan uitgeven. Op die manier kunnen we als Nederlands Muziek Instituut een eigen gezicht laten zien." Het Nederlands Muziek Insti tuut is geopend van maandag tot vrijdag, van 9.00 tot 17.00 Bodil de la Parra over haar nieuwe toneelstuk 'Zussenhelft' in LAKtheater itin hendriksma loie, intrigerende titels heb- i de toneelstukken van Bo de la Parra. Na onder meer veelvuldig geprezen lunch- irstelling 'Orgeade overzee' 'De rode urn' is begin vol- ïde maand haar nieuwe atertekst 'Zussenhelft' in Leidse LAKtheater te zien. stuk toont twee halfzus wier relatie op scherp nt te staan na het overlij- van hun moeder. De la ra (37), sinds een jaar of li werkzaam als actrice, elt samen met Wimie Wil- m de twee hoofdroUen. i vijf jaar aUerhande to- Irollen te hebben-gespeeld, te ik een beetje gefrus- d", zegt ze in de lunch- ize van een repetitiedag. i carrière wordt bepaald ar de rollen die je krijgt igeboden en vervolgens je afhankelijk van de idee van de regisseur. Ik wilde wel eens bepalen wat ik el." els.lamen m.et Carolina Mout akte ze "in 1995 'Orgeade tpr70o' nifn. unt in.rnnnnnwnnl i dat ,pï Fbuwe ra.c irzee' over het levensgevoel twee jonge en twee oude ivven. De tekst van De la dochter van de bekende east Pim de la Parra, maak- Iruk door de geestige dia- en die de zwaar-psycholo- ihe thematiek veel lucht schaften. „Ik was daar zelf danig door verrast. Op de inkunstacademie had ik theatertekst geschreven vervolgens helemaal mis- e- Dat nooit meer, dacht aaS^ ken Toneelschool _!rn doen om me helemaal net acteren te kunnen stor- BP<A,M.aai 'Orgeade' ging me d z 'ïkei' ak ^et begon met de impressies die echter K 0 tderwel in elkaar bleken te oor sen z ange, ontsporende vriend- appen en knellende fami- .Üulan(^en vormen de thema zin haar drie stukken. „Het tooi om te schrijven over de a, wei volk n( mensen die aan elkaar ver knocht zijn, maar toch op de een of andere manier los van elkaar komen te staan. De hele erge dingen die ze elkaar toe voegen, omdat ze elkaar zo goed kennen. Maar tegenover de pijn die het afscheid ne men kost, probeer ik altijd iets luchthartigs te zetten. Mijn stukken balanceren op de rand van humor en tragiek." Het mag misschien makke lijk klinken, dat is het niet, verzekert ze. „Natuurlijk zit ik me tijdens het schrijven wel eens te verkneukelen over be paalde scènes, maar zeker bij 'Zussenhelft' heb ik nog geen idee hoe die bij het publiek zullen overkomen. Carel Al- phenaar, een dramaturg met wie ik vaak werk, roept dan: 'Dat kan allemaal veel erger.' Elke keer is het een zoektocht naar de juiste toon." Het moet bij het schrijfpro ces een voordeel zijn dat ze als actrice de dramatische wer king van taal als geen ander kent. „Ik kan goed doorzien welk proces personages in een stuk doormaken", zegt ze na lang nadenken. „Hoe ze aan het stuk beginnen en met wel ke emoties ze eindigen. En ik ben me er zeer van bewust dat je door dingen weg te laten, vaak meer zegt dan door ze expliciet te benoemen. 'O, maar daar heb ik helemaal geen moeite mee', zegt ie mand dan tegen het eind van het stuk, terwijl uit zijn hou ding op het toneel het tegen overgestelde blijkt. Dat is voor mij theater." De dubbelfunctie van schrijfster en actrice die ze in 'Zussenhelft' inneemt, moet het werken er voor regisseuse Marije Gubbels niet eenvoudi ger op maken. Heeft die nog wel kans om haar eigen stem pel op het stuk te drukken? „Ik kan dat heel goed uit elkaar houden", bezweert De la Par ra. „Zelden heb ik tegen Ma rije gezegd: 'Dat heb ik als schrijfster Einders bedoeld'. Misschien is het één keer voorgevaUen." En heeft ze als schrijfster niet de neiging haar eigen rol fors uit te lichten boven die van haar collega-actrice Wi mie Wilhelm? „Nee, trouwens, dat zegt niks. Bij 'De rode urn' kreeg ik van de regisseur een andere rol toebedeeld dan die ik als schrijfster voor mezelf in gedachten had. Hij vond dat beter kloppen en dat bleek juist." Ook bij 'Zussenhelft' merkt ze vooralsnog weinig voordeel van het feit dat ze de tekst zelfheeft geschreven. La chend: „Integendeel: waar Wi mie haar rol al helemaal in de vingers heeft, moet ik aan de mijne nog hard schaven." Zussenhelft. Te zien: wo.7 en do. 8 februari, LAKthea ter, Leiden. Ellen Vogel (rechts) en Roos Ouwehand spelen de gevierde schrijfster en haar pupil. foto pan sok theater recensie wunand zeilstra 'Verzameld werk', toneelstuk van Donald Margulies. Spel: Ellen Vogel en Roos Ouwehand. Regie: Peter Oosthoek. Gezien: 12/1, schouwburg Leiden. Eerst goed inzoomen en dan snel afdrukken - dat geldt evenzeer voor een fotograaf als voor een schrijver. Materiaal dat je wordt aangereikt, moet je zonder scrupules gebruiken. Kort samengevat komen daar de lessen van de beroemde schrijf ster Margot Jacobsen aEin haar leerling Iris van der Meulen op neer. Als echter deze toegewijde leerling die lessen eü te letterlijk opvolgt, komt het de docente te na. Een grote liefdesaffaire in het leven van de oude schrijfster vormt namelijk het materiaal voor de eerste roman veui de succes volle leerling. Kennelijk gaat dat te ver, de breuk is definitief en onherstelbaar. Het publiek in de Leidse schouwburg is secondenlang muisstil. Daarna volgt een lang applaus voor de beide ac trices: Ellen Vogel en Roos OuwehEind. Eigenlijk komen we Eillemaal primair om Ellen Vogel weer eens in een avondvullend stuk aan het werk te zien. Zo vaak is dat de laatste jaren niet meer gebeurd en zal het mogelijk ook niet meer zo vaak gebeuren. Het stuk zelf doet er in eerste instantie niet eens zo veel toe. Maar de avond blijkt gewoon meer te bieden. Het stuk is aUeszins de moeite waard en tegenspeelster Roos Ouwehand levert eveneens prachtig spel. In het stuk staan de jonge en oude generatie van schrijfsters tegenover elkaar, op het podium twee generaties actrices. De tegenstelling tussen de gaande en de ko mende ster heeft per definitie iets confronte- rends. De roem van weleer in combinatie met de verwachting van veelbelovend talent. Fictie en werkelijkheid bij deze theaterproductie hebben dus spannende raakvlakken. Het is nog altijd een genoegen voor de ware toneelliefhebber om te zien met welk professioneel gemak Ellen Vogel aan haar personage een zekere herkenbare gran deur weet mee te geven. Het tegenspel van Roos Ouwehand is geloofwaardig in de manier waarop zij de ontwikkeling van onzeker studentje naar zelfbewuste schrijfster vorm geeft. Deze hoogwaEirdige acteerprestaties berusten mede op een fijnzinnige regie met oog voor de tail. Het oorspronkelijk Amerikaanse stuk is over tuigend vernederlandst door Coot van Does- burgh. Daarbij komt ook nog eens een pracht van een decor dat de gepaste sfeer voor deze bij zondere ontmoetingen oproept. Het geheel is dus een puntgave productie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2001 | | pagina 25