Nog geen resultaten in
overleg Midden-Oosten
Buitenland
Vertrek tv-directeur haalt angel uit conflict Tsjechië
h kiest veteraan
zware handelspost
Onzichtbare vijand uranium maakt het NAVO lastig
'et
Advocaten Libiërs zien
ander scenario Lockerbie
Bouchard gaat
weg als eerste
minister Québec
Mitterrand jr.
op vrije voeten
\C12 JANUARI 2001
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten RTR Reuters
che jongen kruisigt tante
Een 17-jarige jongen uit de Israëlische stad Beersheva
Jj[n 52 jaar oude tante gekruisigd. De vrouw heeft het niet
'i. Volgens Israëlische media spijkerde de uit Oekraïne
lerde jongen de vrouw zondag aan een deur van haar
vast. Daarna droeg hij haar lijk naar de bovenste verdie-
_stak hij het huis in brand. Tegen de politie zei hij dat
im had bevolen zijn tante om te brengen. Bovendien
lij dat zij een vampier was. De tante had onlangs een
im van ongeveer 22.000 gulden betaald om de jongen vrij
-en. Hij was in hechtenis genomen omdat hij aan een
'erval zou hebben deelgenomen. Na de kruisiging van zijn
luchtte hij, maar hij meldde zich enkele dagen later bij de
De jongen zal een psychiatrisch onderzoek ondergaan.
schort hulp in Tsjetsjenië op
i_> Artsen zonder Grenzen (AzG) Nederland heeft de
rïening in Tsjetsjenië opgeschort. Aanleiding is de gijze-
ize week van een van haar medewerkers, de Amerikaan
Gluck. Volgens de Russische autoriteiten had AzG geen
iiming in het gebied te reizen. AzG in Moskou noemt dat
De Nederlandse hulporganisatie heeft haar werkzaam-
jestaakt, maar trekt zich nog niet terug uit de opstandige
■he deelrepubliek, waar naar schatting 150.000 mensen
vlucht zijn. Glucks verdwijning vestigt opnieuw de aan-
p de moeilijke omstandigheden waaronder internatio-
Iporganisaties in de noordelijke Kaukasus opereren.
>nië kent een treurig stemmende traditie als het om ont-
r|feen 8aat- kidnappingen hebben in het verleden een
hulpverleners het leven gekost.
■Pfl
'fd
ilpo
.001
Fornië zonder stroom door tekort
Golven beuken op de Californische kust tijdens
van n de zware winterstormen die de Amerikaanse staat mo-
el teisteren. Mede door het slechte weer kampt Californië
h ernstig energietekort. De elektriciteitsmaatschappijen
arom genoodzaakt de stroom per district enige tijd uit te
jen. De 'black-outs', die ongeveer een uur gaan duren in
(een andere wijk of een ander district, zijn een nood-
ran de stroomvoorzieners. Ze zullen naar schatting twee
gebruikers tussen vier uur 's middags en acht uur 's
treffen. De beperking van de stroomvoorziening moet
len dat het hele netwerk bezwijkt. Het stroomtekort in
lië bestaat al langer, maar is verergerd door de stormen
;ren enkele grote energiecentrales tijdelijk buiten wer-
ilden. foto ap
r banden Joegoslavië en Albanië
Pi Joegoslavië herstelt zijn diplomatieke betrekkingen
(anië. Dit is volgens het officiële persbureau Tanjug gis-
I Belgrado besloten. De Joegoslavische federatie verbrak
.fekkingen met het buurland aan het begin van de aanval -
'ide NAVO op Joegoslavië in april 1999. Albanië steunde
«gallen op Joegoslavië. De NAVO claimde met de aanval -
q0e°Pte komen voor de belangen van de etnische Albane-
Kosovo, een aan de Joegoslavische deelrepubliek Servië
ïschikt gemaakte provincie. De bevolking van Kosovo
rijwel geheel uit etnische Albanezen. Herstel van de
igen is mogelijk nu het regime van Milosevic in Belgra-
gebracht.
ibad in Korea spijt Clinton
President Clinton heeft gisteren zijn 'diepe spijt'
over het bloedbad dat Amerikaanse militairen eind juli
het Zuid-Koreaanse dorp No Gun Ri hebben aange-
werd een onbekend aantal ongewapende vluchtelin-
Igeschoten. Het persbureau AP onthulde de zaak vorig
toen ontkende Washington alles. Er volgde wel een
;k. Het resultaat daarvan werd gisteren gepubliceerd,
ikken soldaten zouden volgens de officiële lezing slecht
zijn geweest, en bovendien onder druk hebben gestaan
loord-Koreanen, die in het begin van de Koreaanse
UizÜ1950-1953) tot diep in Zuid-Korea oprukten. Overleven-
l|jQI» het bloedbad en nabestaanden van de doden zijn nog
"reden met de excuses. Zij eisen dat de VS formeel schuld
in en zich verontschuldigen.
Slag op kantoor Noord-Ierse SDLP
Een bomexplosie in Belfast heeft gisteravond een kan-
.chadigd van de SDLP, de grootste katholieke partij van
v|erland. Vier leden van een bomverkennersgroep waren
ïoment van de ontploffing in het gebouw, maar bleven
:rd, zei de politie. De SDLP wijst de verboden protes-
llster Defense Association aan als schuldige. Die zou
i wraak hebben willen nemen voor de lof die de partij
ide aan de gratiecommissie, die eerder deze week be-
beruchte UDA-lid Johnny 'Mad Dog' Adair in de ge-
te houden. Eerder deze week werden staafbommen
naar woningen van katholieken in Larne bij Belfast,
ïlly, parlementslid van het republikeinse Sinn Féin,
katholieken in Noord-Ierland tot 'uiterste waakzaam-
ggl^en mogelijke sektarische aanslagen.
6 Ni
ngi
2-
s getPel
(Ai
eau!
d, 1*
hoek
!ing)
»317(fe,
Bush, de komende
van de Verenigde Sta-
Robert Zoellick giste-
zen als zijn han-
■zjgenwoordiger. De 47-
illick volgt Charlene
op, die in de jaren
isinton het internationa-
itjelsbeleid van de VS
ijscf;
(EElfg.
agse
<a
is niet onbekend in
Huis. Hij werkte lange
Iviseur voor James Ba-
inkele belangrijke mi
sten bekleedde onder
:inse presidenten, on-
George Bush senior,
leeft veel internationa-
Zo was hij onder
rokken bij de onder-
jen tussen de VS en
ia de val van de Ber-
'ur. Tijdens het presi-
p van George Bush sr.
van de Amerikaanse
ing bij topbijeenkom-
led
sten van de G7.
De eerste taak die Zoellick op
zijn bordje krijgt, is het oplos
sen van een groot handelscon
flict met de EU over omstreden
Amerikaanse heffingen. De
handelsgedelegeerde heeft een
aparte positie in het kabinet. De
functie is vooral gecreëerd om
de VS te vertegenwoordigen bij
onderhandelingen over inter
nationale handel. De overige
taken op het gebied van handel
zijn weggelegd voor een echte
minister.
Bush heeft in Elaine Chao
ook een nieuwe kandidaat-mi-
nister van arbeid gevonden.
Zijn eerste keuze, Linda Cha
vez, trok zich dinsdag terug na
dat ophef was ontstaan over
een illegaal in het land verblij
vende vrouw die zij in het begin
van de jaren negentig in huis
had genomen. De echtgenoot
van Chao, Mitch McConnell, zit
voor de Republikeinen in de Se
naat.
BOEDAPEST ERWIN TUIL
CORRESPONDENT
Jiri Hodac, de omstreden directeur-ge
neraal van de Tsjechische publieke
omroep CT, heeft gisteren na overleg
met artsen zijn functie neergelegd. Vo
rige week werd Hodac met spoed op
genomen in het ziekenhuis. Hoewel
hij zich eerder deze week nog strijdlus
tig toonde, gaf hij via een woordvoer
der een verklaring uit waarin zijn ge
zondheidstoestand de aanleiding werd
genoemd voor zijn aftreden.
Met het opstappen van Hodac, die in
korte tijd de meest verachte Tsjech
werd, lijkt de angel te zijn gehaald uit
het conflict rond zijn benoeming, dat
eind december begon. Als reactie op
de aanstelling bezette een deel van de
journalisten en medewerkers op kerst
avond de bprelen van de CT. Begin de
ze maand werd die gevolgd door een
staking, terwijl de Tsjechische bevol
king enkele malen uit solidariteit de
straat op ging. Voor de meesten was
de CT-affaire de druppel die de emmer
van algehele onvrede deed overlopen.
Hodac stak zich vorig jaar in een wes
pennest toen hij zijn benoeming door
het parlement accepteerde. En hij had
het kunnen weten. Tijdens een kort
stondig verblijf bij CT als chef van de
nieuws redactie was hem al gebleken
dat zijn nauwe banden met de liberale
oppositiepartij van oud-premier Vacl
av Klaus zeer gevoelig lagen. Zijn be
noeming werd gezien als een poging
van de politiek greep te krijgen op de
omroep. De persvrijheid was in het ge
ding, zo vond een meerderheid van de
bevolking. Ook president Havel toon
de zich solidair met de journalisten.
Hoewel Hodac aanvankelijk nog poli
tieke steun kreeg, moest hij al snel on
derkennen dat die steun niet absoluut
was. Desondanks bleef de nieuwe tv-
baas onverstoorbaar aan, en hij dreig
de zelfs met een ontruiming van de
bezette gebouwen door de politie. Ook
de samen met hem aangestelde hoofd
redacteur Jana Bobosikova hield stellig
vast aan hun 'wettelijk toegekende'
functies. Dat was precies het punt.
Hoewel wettelijk in orde, bleef een
zweem van politieke inmenging boven
hun hoofden hangen.
Het is te veel gezegd dat de rust nu
meteen zal terugkeren. Hodac blijft of
ficieel aan tot er een opvolger is be
noemd, en daarover wordt door rege
ring en parlement nog gestoeid. Welis
waar ligt er een regeringsvoorstel dat
vakbonden en journalisten inspraak
geeft bij een benoeming, maar goed
gekeurd is er nog niets.
Met hel: aftreden van Hodac is verder
de aantrekkelijkheid van een door de
politiek gecontroleerde publieke om
roep n iet verminderd. De partijen zul
len blijven proberen een vinger in de
pap te krijgen. Bovendien blijft CT
een publieke omroep waar sanerin
gen en hervormingen hard nodig zijn
om het hoofd boven water te kunnen
houden. Daar zal een nieuwe direc
teur weinig aan kunnen veranderen
zonder zich de woede van de journa
listen e n omroepmedewerkers op de
hals te halen.
Partijen proberen nog raamwerk voor akkoord op te zetten
Israël en de Palestijnen voeren sinds de afgelopen nacht
weer onderhandelingen op hoog niveau. Israëls minister
van buitenlandse zaken, Shlomo Ben-Ami, heeft gisteren
een bezoek aan Frankrijk afgebroken om in Gaza te kun
nen deelnemen aan de besprekingen. Een eerste over
legronde is vanochtend vroeg afgesloten, zonder dat me
dedelingen zijn gedaan over het resultaat.
echter niet hoog gespannen.
De haast waarmee Ben-Ami
gisteravond naar Israël terug
keerde, had te maken met een
telefoongesprek van Clinton
met de Palestijnse president
Arafat, eerder op de dag. De
Amerikaanse president deelde
de Palestijnse leider daarin mee
dat besprekingen geen uitstel
meer konden velen. Daarop no
digde Arafat de Israëliërs uit zo
spoedig mogelijk naar Gaza te
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Volgens medewerkers van de Is
raëlische premier Ehud Barak
wordt er in de komende dagen
verder gepraat. De onderhande
laars willen proberen iets tast
baars - zo mogelijk een raam
werk voor een overeenkomst - te
bereiken voordat president Clin
ton op 20 januari het Witte Huis
verlaat. De verwachtingen zijn
komen. Aanvankelijk was ge
meld dat ook de Israëlische oud
premier Shimon Peres aan het
overleg zou deelnemen, maar
toen bekend werd dat Arafat er
niet zelf bij zou zijn, besloot Pe
res in Tel Aviv te blijven. Na af
loop van de besprekingen heeft
Ben-Ami nog wel telefonisch
met Arafat gesproken. Het zou
de bedoeling zijn dat de Pales
tijnse leider vandaag of in de ko
mende dagen Peres ontvangt.
Volgens Nabil Aburudeineh,
een van Arafats naaste mede
werkers, zijn de komende 72 uur
van cruciaal belang. Als er in die
tijd geen vooruitgang wordt ge
boekt, is de kans verkeken dat er
nog voor volgende week zater
dag iets op papier kan worden
gezet. De Palestijnen hebben de
afgelopen weken herhaaldelijk
laten weten dat ze geen zin
hebben in vage verklaringen of
raamovereenkomsten. Ze wil
len alleen hun handtekening
zetten onder een afgeronde en
gedetailleerde vredesovereen
komst.
Israëliërs en Palestijnen de
den gisteravond hun best zo
weinig mogelijk ophef te ma
ken over het overleg. Volgens
het bureau van Barak kunnen
de diplomatieke onderhande
lingen pas worden hervat als
het geweld in de bezette gebie
den drastisch afneemt. De af
gelopen dagen is er een afna
me te bespeuren, maar volgens
Israël is het nog te vroeg om
daar conclusies aan te verbin
den.
KAMP ZEIST GPD
Het zou 'onredelijk en onge-
degen' zijn als het speciale
Schots gerechtshof in Kamp
Zeist mogelijke andere scena
rio's voor de Lockerbie-aan-
slag zonder meer uitsluit. Dat
zei gisteren advocaat Bill Tay
lor namens een van de twee
Libische verdachten van de
aanslag die sinds mei vorig
jaar op de luchtmachtbasis te
rechtstaan.
De Libiërs worden beschul
digd van moord op de 270
slachtoffers die op 21 decem
ber 1988 vielen toen een Ame
rikaanse Boeing 747 explo
deerde boven het Schotse
Lockerbie. De Libiërs zouden
hebben samengespannen om
via Malta, Frankfurt en Lon
den een bom aan boord te
smokkelen van vlucht PanAm
103
Aanklager Alastair Campbell
had de drie rechters van het
hof gevraagd de alternatieve
theorieën te negeren waarmee
de advocaten twijfel proberen
te zaaien over de betrokken
heid van de Libiërs. Maar vol
gens advocaat Taylor mogen
de activiteiten van de Pales
tijnse terreurgroep PFLP-GC
in de maanden voorafgaand
aan de Lockerbie-aanslag niet
als 'toevallig' van de hand
worden gewezen.
Een cel van dit Volksfront
voor de Bevrijding van Palesti
na was in oktober 1988 in het
Duitse Neuss opgerold. Daar
bij werden bommen gevon
den die bestemd waren voor
het opblazen van vliegtuigen.
De groep zag in de VS haar
aartsvijand, had vluchtsche-
ma's van een aantal vlieg
maatschappijen - waaronder
PanAm - verzameld en con
necties met Palestijnse terro
risten op Malta. Op twee na
waren alle leden in december
1988 weer op vrije voeten.
De slotpleidooien worden
vandaag voortgezet.
Mexico city De top van de Mexicaanse vulkaan Popocatepetl gezien vanuit een vliegtuig. De activiteit van de vulkaan is wat afgenomen. Vorige maand nog werden 30.000 men
sen geëvacueerd uit de dorpen rondom de vulkaan. Inmiddels lijkt het uitbarstingsgevaar geweken. foto reuters daniel acuilar
BRUSSEL HETTY VAN ROOU
CORRESPONDENT
In de bomvolle perszaal van de NAVO
klinkt de oproep van secretaris-generaal
Robertson bijna als een smeekbede.
„Alstublieft, laat u de feiten spreken.
Luister naar wat de experts te zeggen
hebben en vertel het uw publiek. Er be
staat géén verband tussen verarmd ura
nium en leukemie."
De nood in het NAVO-hoofdkwartier in
Brussel is hoog gestegen als de politieke
baas van het bondgenootschap woens
dag de perszaal opzoekt. Hij komt geen
moment te vroeg. Dagenlang hebben de
NAVO-woordvoerders hetzelfde refrein
herhaald, maar het heeft de Europese
bondgenoten niet kunnen overtuigen.
De Portugese premier Guterres zei het
zelfs hardop: „De tijd is voorbij dat we
zonder meer geloven wat anderen zeg
gen."
De angst voor verarmd uranium in mu
nitie is vanuit Italië als een lawine over
het vasteland van Europa gerold, en de
NAVO heeft zich daar volledig door la
ten verrassen. Terwijl de NAVO-staf in
Brussel na het kerstreces weer traag op
gang kwam, viel het ene land na het an
dere ten prooi aan de uraniumkoorts.
Veel te lang heeft de NAVO gedacht dat
het wel meeviel, en dat het gezond ver
stand zou zegevieren. De geruststellen
de feiten omtrent verarmd uranium wa
ren immers al jarenlang bekend?
Maar het viel niet mee, en zo geruststel
lend waren die feiten nou ook weer niet.
De onrust nam toe toen bleek dat de
NAVO zelf al had gewaarschuwd had
voor de gevolgen van verarmd uranium,
zij het niet voor het stralingsgevaar. Op
het laatste moment moest de secretaris
generaal dus zijn volle gewicht in de
schaal gooien om de geloofwaardigheid
van zijn bondgenootschap enigszins
overeind te houden.
In twee weken tijd is de angst voor ver
armd uranium voor de militaire alliantie
uitgegroeid tot een geduchte vijand, die
moeilijk te bestrijden valt. Inderdaad, de
feiten zijn bekend: geen enkele weten
schapper heeft ooit een rechtstreeks ver
band aangetoond tussen verarmd urani
um en bloedkanker. In het NAVO-
hoofdkwartier schroeft de Amerikaanse
kolonel annex stralingsdeskundige
Daxon voor het oog van de pers zelfs
een 30mm-projectiel uit elkaar om aan
de wereld te laten zien dat er absoluut
niets te vrezen valt.
Maar al wordt het bewijs nog honderd
maal geleverd, daarmee is de sluipende
vijand nog niet uitgeschakeld. Verarmd
uranium vormt niet langer 'slechts' een
mogelijk risico voor gezondheid en mi
lieu. Het is in twee weken tijd een poli
tiek probleem geworden dat de eenheid
in het bondgenootschap aantast, toe
komstige vredesmissies in gevaar kan
brengen, de relatie tussen de Verenigde
Staten en Europa bedreigt en het imago
van de NAVO grote schade heeft berok
kend.
Of er sprake is van collectieve hysterie,
of van een 'mediahype in een week zon
der enig ander nieuws', zoals een
NAVO-diplomaat deze week grimmig
veronderstelde, doet daarbij niet meer
ter zake. Secretaris-generaal Robertson
noemt het, met groot gevoel voor under
statement, 'een perceptieprobleem'. En
hij heeft gelijk. Er is een groot verschil
tussen de waarneming van een regering
die de steun van het thuisfront nodig
heeft voor het uitzenden van vredessol-
daten, en van een professionele militaire
organisatie als de NAVO die, in de woor
den van Robertson, 'de beste wapens
kiest om het werk te doen'.
De moderne beroepssoldaat eist van
zijn werkgever duidelijkheid over de ge
varen waaraan hij tijdens een vredes
missie kan worden blootgesteld. Een mi
litaire organisatie is van nature karig met
informatie. Achter de ongerustheid over
het gebruik van verarmd uranium gaat
een wereld van onzekerheid en angst
schuil, die door het bondgenootschap
schromelijk is onderschat.
Daarbij komt dat de geruststellende ge
luiden uit Brussel de angst in andere Eu
ropese hoofdsteden alleen maar aan
wakkeren. Want als verarmd uranium
echt zo onschuldig is, wat is dan de oor
zaak van het Balkansyndroom? Als ver
armd uranium slechts één van de vele
stoffen is die het moderne slagveld ver
giftigen, waar worden 'onze' vredessol-
daten dan nog meer aan blootgesteld?
En hoe kan het zijn dat er steeds nieuwe
rapporten opduiken waarin wel degelijk
wordt gewaarschuwd voor de gevaren?
Pas op het laatste moment heeft de
NAVO ingezien dat zij een psychologi
sche blunder beging door de onrust weg
te wuiven met een verwijzing naar al
lang bekende feiten en onderzoeken.
Daarom zette Robertson de tegenaanval
in. In een haastig opgesteld actieplan
zegt de NAVO haar volledige medewer
king toe aan alle onderzoeken die de af
zonderlijke lidstaten en de Europese
Unie willen uitvoeren.
Die onderzoeken zijn allerminst zinloos,
al houdt de secretaris-generaal vol dat
de uitkomst voor wat hetreft de gevol
gen van verarmd uranium al vaststaat.
Uit politiek-psychologisch oogpunt zijn
nieuwe studies zelfs onmisbaar. In
Noorwegen weigerde deze week een
aantal soldaten hun contract voor uit
zending naar de Balkan te tekenen. Zo
lang de onrust over verarmd uranium in
Europa voortduurt, is het moeilijk om
militairen te vinden die zich naar crisis
gebieden laten sturen. De Europese
bondgenoten hebben veel meer open
heid en informatie nodig over de effec
ten van moderne slagveldwapens. Niet
alleen ten behoeve van het thuisfront,
maar kennelijk ook voor hun eigen ge
moedsrust. De NAVO heeft die les op
een harde manier geleerd.
QUEBEC ANP
Lucien Bouchard, de premier
van de Franstalige Canadese
provincie Québec, is gisteren af
getreden. Hij legt ook zijn func
tie neer van leider van de Parti
Québécois (PQ), tot 1998 de
grootste partij in de deelstaat.
Bouchard lag de laatste tijd
onder vuur van radicale leden
van zijn partij, die menen dat hij
te voorzichtig was in zijn streven
naar onafhankelijkheid van
Québec en te weinig deed voor
de bescherming van de Franse
taal. Enkele weken geleden
kwam Bouchard al flink in bot
sing met de radicaal Yves Mi-
chaud. Deze had een joodse an-
ti-racismeorganisatie in Québec
onder meer verweten tegen de
onafhankelijkheid van Québec
zijn'.
Bouchard is volgens het dag-
lad Le Devoir 'een diep teleurge
stelde separatist'. Hij beschouwt
de plannen tot afscheiding als
mislukt, en ziet met schrik een
radicalisering onder zijn aan
hang, met 'sterke etnocentrische
denkbeelden'.
PARUS HENK GLIMMERVEEN
CORRESPONDENT
Jean-Christophe Mitterrand,
zoon van de overleden Fran
se ex-president Francois
Mitterrand, is weer op vrije
voeten. Zijn moeder Danielle
heeft gisteren de borgsom
van vijf miljoen francs (bijna
1,7 miljoen gulden) betaald.
Jean-Christophe zelf legde
geen enkele verklaring af.
Mitterrand jr. heeft wel zijn
paspoort moeten inleveren.
Hij moet zich elke week mel
den. en mag geen contact
hebben met andere perso
nen die door justitie worden
verhoord in verband met een
schandaal over illegale wa
penhandel.
Dat begint steeds grotere
vormen aan te nemen. Vol
gens het dagblad France Soir
zou een belangrijk deel van
de illegale wapenhandel ge
organiseerd zijn vanuit een
bureau dat onder directe
verantwoordelijkheid stond
van het ministerie van bin
nenlandse zaken.
Dit bureau, Sofremi, is begin
jaren negentig opgericht om
verouderd wapenmateriaal
van de politie te exporteren.
De krant citeert officiële rap
porten, waaruit zou blijken
dat er op grote schaal is ge
zwendeld. Eerder deze week
had een voormalige topman
van Sofremi al verklaard dat
het bureau als dekmantel
diende voor de activiteiten
van de wapenhandelaar
Pierre Falcone, die net als
Mitterrand jr. wordt be
schuldigd van wapenhandel
met Angola.
