Antwerpse Zoo in problemen
Gesprek van de Dag
BSE-gekte
Love letters Z
naar Amerik[
Bijenbaard
Nederlands restaurant in New
York wil scoren met rijsttafels l
ZATERDAG 30 DECEMBER 2000
152
De gekkekoeienziekte heeft in Europa 92 mensen het
leven gekost. Dat zijn er 92 teveel, maar aanzienlijk
minder dan het jaarlijks aantal dodelijke slachtoffers
van salmonella. Een andere vergelijking, dichter bij
huis: in Nederland zijn geen dodelijke BSE-gevallen
bekend, wei vielen er vorig jaar in de regio Kennemer-
land exact dertig doden in het verkeer. Niemand echter
die het in zijn hoofd haalt de auto te verbieden, zolang
de veiligheid van de weggebruiker niet volledig gega
randeerd is.
Toch is vlak voor de kerst de verkoop van Duits rund
vlees verboden, omdat niet voor honderd procent vast
staat dat het BSE-vrij is. De maatregel werd genomen,
nadat in Duitsland de eerste gevallen van gekkekoeien
ziekte werd gemeld en de regering waarschuwde tegen
het eten van bepaalde vleeswaren. Vreemd genoeg treft
deze sanctie geen 'BSE-vrije' landen als Spanje, Oos
tenrijk en Zweden die, net zoals Duitsland, pas na 1
oktober begonnen zijn met het verwijderen van risico
materiaal uit geslachte runderen. De aufschnitt is van
de schappen verdwenen, de salami niet! Juridisch is
een importverbod echter pas mogelijk als landen, waar
tot voor kort geen gekkekoeienziekte is geconstateerd,
zelf alarm slaan.
Onderdeel van de Europese maatregelen, die vorige
maand tegen gekkekoeienziekte zijn genomen, is het
testen van runderen. Het kan niet verbazen dat het on
derzoeken van miljoenen runderen 'resultaat' heeft en
nieuwe BSE-gevallen oplevert. Het verbieden van Duits
of ander rundvlees is dan wel een erg rigoureuze be
slissing, die onnodig veel onrust veroorzaakt.
Wie het zekere voor het onzekere wil nemen (en geen
vegetariër wil worden), doet er verstandig aan uitslui
tend Nederlands rundvlees te eten. Nederland, altijd al
de braafste van de klas, heeft reeds in 1997 de nodige
maatregelen genomen om de kans op besmetting te
voorkomen. Hoe prijzenswaardig ook, dit neemt niet
weg dat de BSE-crisis nu meer te maken heeft met pa
niekvoetbal van politici als gevolg van tanend consu
mentenvertrouwen dan met een zeer reële bedreiging
voor de volksgezondheid.
2000 ballen
Tussen kerst en oud en nieuw breekt in de media tradi
tioneel de periode aan van de jaaroverzichten. De hoog
tepunten van 2000 vliegen de komende dagen in hap
klare brokken nog een keer door het beeld, vergezeld
van overzichtslijsten van onder meer bekende doden,
ernstige rampen en politieke gebeurtenissen. Heeft u de
toptien-lijst van de best bekeken tv-programma's van
het afgelopen jaar al gezien? U weet niet wat u leest.
2000 blijft een bijzonder jaa r.
Plaats 1: Italië - Nederland, op 29 juni, 7,8 miljoen kij
kers.
O natuurlijk, voetbal. Euro 2000 was in het land. Nou
goed, wat kwam er dan daarna?
Plaats 2: Nederland - Joegoslavië, op 25 juni, 7,2 mil
joen kijkers.
Tjonge, nou dat voetbal heeft wel een impact gehad zeg.
Plaats 3: Frankrijk - Nederland, 21 juni, 6,8 miljoen kij
kers.
Hallo, houdt het nog een keertje op? D'r was in 2000
toch wel meer te doen dan voetbal?
Plaats 4: Denemarken - Nederland, 16 juni, 6,4 miljoen
kijkers.
Is er dit jaar dan geen Eurovisie Songfestival geweest?
Was GIST is retraite?
Plaats 5: Nederland - Tsjechië, 11 juni, 5,8 miljoen kij
kers.
Ik kan me toch herinneren dat iedereen het over 'Ja, ik
wil een miljonair' had.
Plaats 6: Portugal - Frankrijk, 28 juni, 5 miljoen kijkers.
Niet eens een duel van Oranje en toch op plaats 6. De
economie moet afgelopen zomer helemaal stil hebben
gelegen.
Plaats 7: Spanje - Frankrijk, 25 juni, 4,8 miljoen kijkers.
Het wordt nu toch echt te dol. Zijn de kijkcijfers van Big
Brother nog niet binnen of zo?
Plaats 8: Frankrijk - Italië, 2 juli, 4,6 miljoen kijkers.
Dus de finale, waar wij hoorden te staan maar niet
stonden, scoort ook nog hoog. Ik geef het op. We zijn
werkelijk een enorm voetbalgestoord land.
Plaats 9: Journaal, 13 mei over de ramp in Enschede, 4
miljoen kijkers.
De meest dramatische gebeurtenis van het jaar legt het
aftegen acht voetbalduels. CEigenlijk zeven; Italië - Ne
derland was natuurlijk ook een klein rampje). Ik denk
dat dit lijstje toch een verrassend beeld geeft over waar
de Nederlander zich voor interesseert en druk over
maakt.
Plaats 10: Portugal - Engeland, 12 juni, 3,9 miljoen kij
kers.
Dat kan er ook nog wel bij. Ik hoor net dat de sportre
dactie voortaan meer ruimte opeist in deze krant ten
koste van de binnen- en buitenlandredactie. Geef ze
eens ongelijk.
wil buys
Ruim 55 miljoen
Het stond op deze pagina dus het moet
waar zijn: 'TENNISSER ANDRE AGAS
SI HEEFT ZICHZELF EN ZIJN LE
VENSPARTNER STEFFI GRAF
EEN BIJZONDER KERSTCA-
DEAU GEGEVEN. DE AMERI
KAAN KOCHT EEN HUIS IN
CALIFORNIA NABIJ SAN
FRANCISCO VOOR RUIM 55
MILJOEN GULDEN'. Einde ci
taat. Het bericht is zonder
twijfel afkomstig van een of
ander persbureau want ik trof
exact dezelfde tekst aan in de
landelijke bladen. Vrienden, er
zit columnistengoud in dit ci
taat.
Ik begin met het woord 'levens
partner'. Als Agassi geen tennis
ser was geweest maar bv. politi
cus dan had er waarschijnlijk al-
leen maar "partner" gestaan. Maar
bij Agassi doet dat woord teveel aan
tennispartner denken dus heeft de
redacteur er "levens" voorgezet. Le
venspartner, in mijn jeugd bestond
het woord nog niet. Toen had je:
Slechte zomers en HSL-werkzaamheden breken dierentuin op
Het lawaai van boormachines en sirenes verstoort de rust in zijn robuuste kantoor, in hartje Antwerpen.
Fred Daman, algemeen directeur van de Antwerpse Zoo, laat zijn blik over de bouwput op het Koningin
Astridplein glijden. Over enkele jaren moet de hogesnelheidslijn hier ondergronds sporen. „Het wordt
vast heel mooi straks", verzucht Daman. „Maar tot dan is dit doffe ellende."
Een koude decemberochtend
in Antwerpen. Twee ijsberen
baden in een aangename win
terzon, terwijl buiten de muren
van de dierentuin het verkeer
zich een weg baant door de
drukke straten. Directeur Fred
Daman van de Koninklijke
Maatschappij voor Dierkunde
Antwerpen (KMDA), zoals de
officiële benaming luidt, is be
zig aan zijn laatste werkdagen.
„Ik word 65, ga met pensioen.
Tot 15 januari blijf ik aan om
mijn opvolger van advies te die
nen. En dan stop ik ermee." Hij
geeft het meteen toe: de timing
is beroerd. „Uitgerekend nu het
zo slecht gaat, ga ik weg. Heel
erg vind ik dat."
De Antwerpse Zoo maakt moei
lijke tijden door. Dit jaar
moest de dierentuin
het doen met
105.000 be
zoekers
minder
dan in
1999.
Oorzaak:
de HSL-werken, beweert Da-
man. „Veel van onze bezoekers
komen met de trein. Maar door
de HSL-werkzaamheden spoort
een groot aantal treinen niet
meer tot in het centraal station.
Kijk nou toch naar buiten",
moppert hij, „een smerige
troep is het. Onze fraaie entree
is weg. En het publiek haakt
af."
Ook het weer zat de voorbije ja
ren tegen. „We hebben twee
rotzomers achter de rug. De
voorbije zomermaanden heeft
het aan één stuk door geregend.
Dat scheelt meteen twintig pro
cent aan inkomsten." En dan is
er nog de concurrentie van an
dere pretparken en evenemen
ten.
De Koninklijke Maatschappij
voor Dierkunde, die ook die
renpark Planckendael in Me-
chelen beheert, werkt intussen
aan een masterplan om de Ant
werpse Zoo zonder kleerscheu
ren de 21ste eeuw in te loodsen.
In 1999 werd er al een
interne reorganisa
tie doorgevoerd
en werd met de
provincie Ant
werpen een
principe-ak
koord geslo
ten over de komst van het nieu
we Diamantmuseum naar de
gebouwen van de KMDA. Met
een scheef oog wordt naar de
overheid gekeken.
Daman: „De Antwerpse Zoo
wordt, in tegenstelling tot an
dere grote dierentuinen als bij
voorbeeld Artis en Blijdorp,
nauwelijks gesubsidieerd. Daar
staat tegenover dat we met
enorm hoge kosten worden ge
confronteerd doordat de Zoo
en bijbehorende tuinen te boek
staan als monument. Elke in
greep om te voldoen aan de
moderne eisen wat betreft hygi
ene en veiligheid, valt daardoor
extra duur uit. Intern hebben
we al heel veel gedaan om de
kosten terug te dringen. Nee,
aan onze uitgaven kunnen we
niet veel meer sleutelen. Nu is
het zaak om^nkomsten te gene
reren."
Welke ingrijpende maatregelen
er volgens het mas-
huishoudboekje weer in balans
te brengen, daarover blijft Da-
man vaag. „Misschien moeten
we een aantal taken afstoten.
We moeten de tering naar de
nering zetten. En we moeten
ons aanpassen aan de moderne
tijd en het veranderde verwach
tingspatroon van mensen. Die
willen telkens iets nieuws. Te
genwoordig is een nieuwig-
heidje al na één jaar uitgewerkt.
Het gaat allemaal zo ontzettend
snel."
Dat de dierentuin ook in de
21ste eeuw bestaansrecht heeft,
staat volgens Daman buiten
kijf. Hij hamert op de educatie
ve functie van de zoo, het we
tenschappelijk onderzoek dat
er in samenwerking met de
Antwerpse universiteit wordt
gedaan en citeert een gedicht
van een Senegalese schrijver,
„Uiteindelijk zal men énkel be
schermen hetgeen men lief
heeft. En men kan enkel lief
voor hem vast: aan de ont
vangst van het publiek en het
welzijn van de dieren mag niet
worden getornd. De voorbije
maanden is flink gewerkt om
het de dieren naar hun zin te
maken. Zo kunnen de jaguars
tegenwoordig 'bungee jumpen'.
Daman moet hartelijk lachen
om de uitdrukking. „Dat houdt
in dat we een stuk vlees aan een
elastiek hangen. Het dier moet
zelf springen en jagen om z'n
prooi te pakken te krijgen. Op
die manier proberen we de die
ren meer te laten Ipewegen."
De natuurlijke leefomgeving
van de dieren nabootsen, dat is
de bedoeling van het project
'gedrags- en omgevingsverrij
king'. Voor zover dat mogelijk is
tusser/ 'de hoge flatgebouwen
en het stadrumoer van Antwer
pen, waar nög'rtiinstens tol'hët'
jaar 20Ö41 Wti ra t J<i8öFgèWéWd ètV:1
getimmerd aan de HSL.
Deze Keizerpinguïns in de Antwerpse Zoo zagen dit jaar 105.000 mensen minder langs komen dan vorig jaar.
Eethuis zet
wolvenbroodjt;
op de kaart
De uitbater van bistro 't Soet
Brood aan de Waalse Kaai in u
Antwerpen heeft handig ingeL
speeld op de opschudding ovp
de wolf in het grensgebied vaf
België en Zeeuws-Vlaanderen
Hij heeft deze week het 'Wol-f
venbroodje' op de kaart gezeir
een rond pitabroodje met als^
beleg sla en schapenvlees.
Uitbater Mare Vernimmen
heeft uitgesproken ideeën ovf'
de wolf. „Waarom zou hij g
schaap mogen doden om hetf
verorberen? Dat doen wij tocL
ook? Heel wat mensen hante-ï
ren een vergelijkbare methods
om de dieren te slachten." pj
Maar dat het echt om een uit l!
het Zeeuws-Vlaamse dieren- P
epos weggelopen wilde wolf r.
gaat, daar heeft Vernimmen
zijn twijfels over. „Zo lang onP
komen aan de klopjacht is on.
mogelijk. Bovendien is de woP
afwisselend aan de beide kanP
ten van een snelweg gesigna-F
leerd. Moet je als hond maar
eens proberen zonder platgei
den te worden. Het kan niet a^
ders dan dat de wolf (of getra[r(
de hond?) door zijn eigenaar
wordt gedropt en elke nacht j*
een lammetje op het menu A
krijgt. Hij moet het wel zelf vap
gen. Mogelijk zit die eigenaarr
de^ dagen in Tenerife." Zo if
volgens Vernimmen te verklaP
ren dat de wolf zich al vijf da-k
'gen 'Hiet'iné^Üé'eft laten 'rietfi
Het tv-programma Love lettql
van producent Endemol is br
nenkort ook op de AmerikaaiN
tv te zien. Op 12 februari zenr
het Warner Bros Network eeiL
proefaflevering van het pro- L
gramma uit. Linda de Mol veL
huist niet mee, want de omr<L
heeft geëist dat Love letters P
door een man wordt geprese|n
teerd.
De producenten hebben het,a
vroegere tieneridool Donny L
mond voor die rol gevraagd. L
hij toestemt, zal hij door Lintje
de Mol worden bijgestaan. ZL
heeft het programma samen E
met haar broer John ontwik-lr
keld. Linda presenteert het pL
gramma in Nederland en DuL
land.
Het Duitse programma word!
in de Hilversumse studio op|j
nomen, en dat gaat ook g
ren met de Amerikaanse verL
In samenwerking met de KLlU
is geregeld dat bruiloftsgasteL
de trouwceremonie en de uilj,
zending kunnen bijwonen. I
Mol zoekt nog naar een oplofj
sing voor het probleem dat
Amerikaanse staatsburgers r
op Nederlandse bodem kuni
trouwen. Zelfs op de ambassj
de is dat niet mogelijk.
meisje-vriendin- verloofde- vrouw. In volgorde
van opkomst. Het meisje, in de betekenis van: zij is
mijn meisje, is inmiddels uitgestorven. Jammer, ik
vind het een veel liever woord dan (levens)partner.
Onthoudt overigens: je vrouw krijgt een baby, je le
venspartner krijgt een liefdesbaby. Maar zover zijn
Andre en Steffi, ik heb altijd een zwak voor haar ge
had, nog niet.
Het volgende woord dat opvalt in het citaat is: 'De
Amerikaan'. Er had evengoed weer Agassi kunnen
staan. Maar schrijvers houden er niet van om de
zelfde naam in tiuee zinnen achter elkaar te gebrui
ken. Dus moet er voor 'Agassi' iets nieuws bedacht
worden. Opties zijn: de man uit Las Vegas, de ten-
nisvedette, de (meervoudige) Wimbledonwinnaar,
de nummer zes van de wereldranglijst. Persoonlijk
zou ik voor het neutrale maar effectieve 'hij' geko
zen hebben.
Dan nu uw aandacht voor 'een huis in California
nabij San Francisco'. San Francisco ligt in Califor-
nië dus geeft de krant hier aardrijkskundeles. Altijd
lastig, hoever reikt de kennis van de lezer? Kunnen
webv. volstaan met Andre Agassi of moeten we zo
als in het citaat 'tennisser Andre Agassi' schrijven?
En wat die aardrijkskunde betreft, echt volledig zou
zijn: in Californië nabij San Francisco aan de Ame
rikaanse westkust. Maar al die topografie is niet no
dig om dat Agassi-bericht te begrijpen. Ik zou 'in
California' dan ook hebben weggelaten. Of opzijn
minst 'in Californië' geschreven hebben. Let nog
even op het ouderwets degelijke 'nabij'. Dichtbij,
vlakbij, in de buurt van, allemaal in orde. Maar
'nabij'? Ik was haast vergeten dat het woord nog be
stond.
Het lekkerst hebben we voor het laatst bewaard:
ruim 55 miljoen gulden. Bestaan er eigenlijk huizen
van 55 miljoen? Verderop in het bericht staat dat
het huis zes slaapkamers heeft. Dat had mijn huis
in Halfweg (Noord Holland) ook. Agassi krijgt er
tiuee zwembaden en een tennisbaan bij en die had
ik niet. Maar toch 55 miljoen. Nee ruim 55 miljoen.
Hoe komt het persbureau aan dat 'ruim'? Waar
schijnlijk na een omrekening van dollars naar gid-
dens. Ik kijk even op de financiële pagina van onze
krant. De dollar staat opf2,4065 (aankoop). Als ik
dat bedrag vermenigvuldig met 23.000.000 krijgen
we f55.349.500 ofwel ruim 55 miljoen gulden.
Ik herschrijf het ANP-bericht: ANDRE AGASSI
HEEFT ZICHZELF EN ZIJN VRIENDIN STEFFI
GRAF EEN KERSTCADEA U GEGEVEN. HIJ KOCHT
EEN HUIS VLAKBIJ SAN FRANCISCO VOOR 23
MILJOEN DOLLAR.
De Amerikaanse filmmaker STE
VEN SPIELBERG is sinds giste
ren een Britse ridder. Hij kreeg
de nieuwe status namens konin
gin Elizabeth II uit handen van
de Britse ambassadeur in de VS,
sir Christopher Meyer. Het eerbe
toon is een erkenning van Spiel
bergs werk ten behoeve van de
Britse filmindustrie. Het ridder
schap, waarbij de aanspreekti
tels sir of dame hoort, is voor
Britse onderdanen bestemd. De
Amerikaan Spielberg wordt dus honorair in
de 'Knighthood' opgenomen. Hij is erg ver
eerd volgens een woordvoerder.
Een Belgische actiegroep zegt deze week uit protest te
gen het strenge asielbeleid negentien KINDEKES JEZUS
te hebben ontvoerd uit kerststallen in het hele land. De
actiegroep, Operatie Jezus 2000, zegt een openbare dis
cussie te willen uitlokken over de manier waarop asiel
zoekers in België worden behandeld. ,,Hoe zou Jezus, op
de vlucht voor vervolging in zijn vaderland, in het jaar
2000 in België zijn ontvangen", zo vraagt de groep zich
af op haar website. Op grond van het nieuwe Belgische
asielbeleid, dat op 10 januari ingaat, krijgen asielzoe
kers onder andere geen geld meer.
Circa honderd koks in het olie
staatje Dubai hebben een SPili
GHETTI-RECORD gevestigd.
703 kilo pasta en 500 liter sa
stelden zij het grootste bord s
ghetti ter wereld samen. Het
de record stond op 533 kilo s
ghetti. De pastamassa werd g
serveerd tijdens een banket v<
vijfduizend mensen ter ere va
het einde van de islamitische
vastenmaand.
Het olifantje KIRI is negen
maanden na zijn geboorte in d
dierentuin van Berlijn overledl
Kiri was in april het eerste oli
fantje in 62 jaar dat in de oud
zoo van Duitsland ter wereld
kwam. Uit een lijkschouwing m
gebleken dat het dier vermoed
lijk aan een infectie is gestorv
De laatste olifant die er voor W
werd geboren, heette Indra en
kwam om bij de bombardemeé'
ten in de Tweede Wereldoorlog'
J VI
Dat ze vrijdag 5 januari het eerste Neder
landse restaurant in de geschiedenis van
New York opent, durft eigenaar Inez Bon
niet met zekerheid te zeggen. Maar dat
NL vanaf volgende week de enige Neder
landse eettent is in The Big Apple, daar
durft ze haar hand wel voor in het vuur te
steken.
Onder Nederlanders in New York is de
komst van het nieuwe restaurant volgens
Bon al als een lopend vuurtje rondge
gaan, maar ze hoopt straks ook echte
Newyorkers te kunnen bedienen. Oer-
Hollandse gerechten als hutspot of boe
renkool vinden de Amerikanen niet met
een op de kaart. Wel de hazenpeper en
van oorsprong exotische gerechten als
roti met kip en kreeft en een rijsttafel, die
in Bons ogen al echt tot de Nederlandse
keuken behoren.
„Amerikanen die Nederland hebben be
zocht, hebben alleen maar rijsttafels ge
geten", zegt Bon. „Daar hebben ze waar
dering voor. Ze weten helemaal niet wat
hutspot is."
Wel probeert de kok van NL in sommige
gerechten op zijn minst een vleugje Ne
derland te stoppen. Poffertjes als nage
recht, of een stroopwafelparfait. „Maar
we hebben ook gerechten waar eigenlijk
niets Nederlands aan is", geeft Bon toe,
zodat Newyorkers ook iets van hun eigen
smaak op de kaart kunnen vinden.
En misschien ontketent NL met zijn rijst
tafels en roti's wel een hype in culinair
New York, zoals de Belgische mosselen
met friet vorig jaar overkwam. Al lang
weer uit, maar de stad telt nog steeds een
aantal Belgische eettenten. Eigenlijk zit
Bon niet op een hype te wachten. „Wij
willen niet echt een standaardgerecht zo
als die mosselen met friet. Dat is toch
meer formulewerk."
De Peruaanse Guadalupe Miranda is niet bang uitgevallen en bedacht
een opvallende manier van adverteren. Om haar honingproducten aan
de man te brengen, liet ze duizenden honingbijen op zichzelf los. Haar
echtgenoot, ook geen angsthaas, gaf haar gewoon een kus.
FOTO AP» SILVIA IZQUIERDO
