930 31 ■■32"" 33
WTT
Denksport
S
ra
ra
ffl
ra
ra
ra
ra
ra
°m M I I
11
FERDAG 30 DECEMBER 2000
IDGE
A 5 4
976
H 10 7 4 2
B 3
A H 8 4 2
A54
*976
H 10742
t V 32
w TT* 8
Z 4AH8
AHB54
1083
A87
T' *V
z 4HVB1095
A V 10
f) H42
A 7 4 3
h v 6
W*f
B
V B 6 3
H 5
4 A B 10 5 4 2
A V 10
H 4 2
A 7 4 3
H V 6
H 9 5 4 2
*A 1097
962
8763
*85
V B 10 8
973
Ad Oskam PUZZEL
e laatste bijdrage van het jaar komen meestal
nooiste spellen van het jaar aan de orde.
ir de Bridge Olympiade in Maastricht zijn al
mooie spellen gepubliceerd. Maar ook bij de
ere wedstrijden waren deze te noteren. In
imige spellen doen zich de problemen stap
r stap anders voor met op het laatst een mo
le lichtpunt om het tot een goed einde te
nen brengen. Zo'n spel zag er zo uit:
was de gever en OW waren kwetsbaar. Zuid
nde het bieden met een zwakke twee, 2 a
kaart). West en .Noord pasten. Oost 2 SA. Dat
J door West verhoogd naar 3 SA. Zuid begon
hartenboer voor de heer van Noord, die ver-
de met schoppenvrouw. De hartenverdeling
ie waarschijnlijke schoppenverdeling is nu
?nd. De leider nam met de heer en speelde
klaveren naar de boer. Noord nam met de
iw en speelde schoppenboer na voor het aas
West (Zuid bekende nog). Na klaverenaas en
bleek dat Zuid was begonnen met zes har-
vier klaverens en tenminste twee schop-
Hoe verder? Eerst keek de leider nog hoe
ruitens Zuid had. Dat bleek ruitenvrouw te
De verdeling is nu helemaal bekend. De lei-
speelde klaveren voor de 10 van Zuid. Die
alleen hartens over. Hartenaas en harten na
ht Oost aan slag. De vijfde klaveren zorgde
de zevende slag van Oost. Noord moest be-
n 4 10 en B 9. Tot slot werd Noord met
ippen aan slag gebracht en mocht West de
;te twee slagen in ruiten maken: 3 SA con-
t. Dit was het spel:
e placings voor twee verschillende tegen-
ders in een spel komt niet veel voor! Het vol
le spel is uit een recente bekerwedstrijd tus-
Bloemendaal en Rotterdam. Het spel werd
ceer gespeeld. Noord had daar: 4 10 7 5 2;
6;fAHB97 4;4Oost was de gever
JZ waren kwetsbaar. Oost opende met 1
kaart of meer); Zuid 3 4 West 4 a Noord 4
)ost 5 a Zuid en West pasten; Noord bood
5 4 En na opnieuw twee passen van Oost
luid kwam West nog met 6 a Het cruciale
nent was aangebroken. Moet Noord nog 6 4
en, passen of doubleren. Met deze kwets-
rheid is redden meestal niet goed. Hoogst-
rschijnlijk gaat 6 a down. Hoeveel down gaat
Twee keer werd 6 4 geboden. Tweemaal
p 6 a gedoubleerd. Een keer werd zelfs 5 V al
kubleerd. Het volledige spel zag er zo uit:
♦10752
*1086
♦AHB974
♦HVB9843
V
652
4632
twetsbare 6 4 kon absoluut niet down, maar
de niet kwetsbare 6 a was niet down te krij-
In een viertal leverde dat +1660 op voor het
bubleerde kwetsbare slem plus +1210 voor
gedoubleerde niet-kwetsbare slem. In totaal
|0 en 21 viertallenpunten. Voor Noord is de
'ging moeilijk, maar Zuid zal niet veel har
hebben en dan is slem bieden alsnog ge-
itvaardigd. Als NZ slem bieden zal Oost met
opening zonder verdedigende slagen weg
jten lopen naar zelfs 7 a Zodra OW heel na-
ikelijk hun punten en hun harten- en klave-
t gaan bieden, zal Noord eerder besluiten
pog met 6 4 te 'redden'. Het laatste recente
is van Bas de Jong en Cees Slot uit Bloemen-
was de gever en NZ waren kwetsbaar. Bij
bieden deden alleen OW mee: Oost 1
14; Oost 1 a West 1 4 (vierde kleur,
?bod); Oost 2 West 3 (sleminvite); Oost
West 4 SA; Oost 5 West 6 Zuid kwam
iet ruitenvrouw. Oost nam met de heer. Hoe
de leider het spel afspelen? Er zijn 12 sla-
als de hartens 3-3 verdeeld zitten of als de
op schoppenheer goed zit. Ook de omge-
de snit over Noord is mogelijk. Bas de Jong
1de het spel zo af: drie keer troef was nodig,
at Zuid er drie had. Harten was via de heer
0 het aas van Noord. Die speelde ruiten terug
het aas. Het kon geen kwaad om een ruiten
oeven. Zuid bleek te zijn begonnen met vier
ns. Als Noord drie of vier hartens heeft ge-
1 (waarschijnlijk, omdat Noord maar een lda-
n en drie ruitens had), is het slem altijd ge-
kt, waar schoppenheer ook - zit. Daarom
I Ide de leider alle troeven en hartenhonneurs
uid moest een ruiten vasthouden en Noord
erde harten. Daardoor maakte West de laat-
wee slagen met schoppenaas Waaronder de
viel) en schoppenvrouw. Dit was het spel:
slem was vaker geboden en meestal down
an. Aanmelden voor het Kaasstadtoernooi
4 januari in Alkmaar kan nog bij Bartho
5, telefoon 072-5152730 (thuis) of
-492629 (kantoor). De Langedijker Bridge
organiseert iedere zaterdagmiddag vrij
;en om 13.30 uur in "Moeders" in Oud-
>el.
Oplossing ©jfs
nummer 51
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
OPBRENGST en AARDAPPEL
Kruiswoordraadsel
nummer 52
Horizontaal:
1. Normbesef; 5. koop die tegenvalt; 10.
tod; 11. tweetal; 12. stuwende kracht; 14.
strijkinstrument; 16. muziekstuk voor
twee stemmen; 18. geneeskrachtige
plant; 20. deel van de hals; 22. opper-
vlaktemaat; 23. schaakterm; 24. manne
lijk dier; 25. in het jaar (Lat.); 27. manne
lijke hennep; 29. plaats; 30. sein; 32.
godsdienstig gebruik; 34. op welke wijze;
35. inhoudsmaat; 37. opbrengst; 39. pak
ket; 42. behoeftige; 44. laten zien; 46.
Ierland; 48. kooppoging; 49. een weinig;
50. spinsel; 51. muziekgenre; 53. doop-
moeder; 55. deel van een schip; 56. zang
stem; 58. korting; 60. mager; 61. voorzet
sel; 62. getuigschrift; 63. lapzwans.
Verticaal:
1. Tot het leenstelsel behorend; 2. burcht;
3. wilde haver; 4. god van de liefde; 6.
denkbeeld; 7. domkop; 8. maalstroom; 9.
muzikale inleiding; 12. gemeenschappe
lijke weide; 13. begroten; 14. snaarinstru
ment; 15. bizon; 17. grafvaas; 19. jong
dier; 21. lof; 26. ooruil; 27. festijn; 28.
zeebocht; 29. oude vrouw of man; 31.
vaartuig; 33. begerig; 36. toga; 37(1a£ftgPr;
zien; 38. bekend gebouw in Londen; 39.
4popyader; 4Q, (^$l ^an eert, ei; 41mét
blokjes versierd; 43. strafwerktuig; 45.
vochtig; 47. hertachtig dier; 52. metalen
bak; 53. houtstof; 54. grassoort; 55. uitge
lezen mogelijkheid; 57. nieuw; 59. gevan
genis.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de vakjes
27*6*10*23*14*61*35*21*54*25 en
1*37*36*15*9*42*41*60*63*22
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en /of het cryptogram, bij voorkeur per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat
Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee
cadeaubonnen van 25 gulden verloot.
p
a
E
E
T
TT
E
o
A
|^j
E
E
e
"r"
a
0
E
e
T
Lil
LU
F
T
e
T
o
mr
s
e
r
a
t
p
1
T
A
V
n
T
u
t
n
~t
s
i
e
b~
E
T
T
v
~N
~r~
e
[b,
rg
e
uu
r
E
e
E
n
e
s~
hi
E
E
"n
E
0
r
0
e
u
E
w
1
E
t
1
E
a
5
r
1
r
~t~
a
a
r
gl
d
s
[ni
I
k
E
a
z
a
g
E
jj
e
"d
0
E
a
t
1
o
~~N
TT
0
r
R
Ij
p
e
E
r
H
r
T
o"
E
E
o
l
w
e
E
T
T
r
~T
T
E
E
TT
A
E
T
S
Winnaars
A.P. Meijs, Sweelinckhof 1, Voor
bed van Immerseel, Maredijk 52,
Leiden (kruiswoord).
Cryptogram nummer 52
Horizontaal:
6. Herdenking? (12) 8. Vergadering in een drukkerij?
(15); 9. Waardoor kippen aangetast worden (7); 10.
Tennissen is geen sport voor de massa (7); 11.
(Medisch) onderzoeken (11); 13. Tegen een overdre
ven godin (3); 15. Plakkerig? (6); 16. In dit gebouw
stelt men zich aan (7); 18. Jurist in de hens? (12); 20.
Stof van een beginnende'vlieger (4); 21. Begaanbaar
water (6); 22. Goddelijke slaapplaats (8).
Verticaal:
1. Vertalen van veren (10); 2. Hoop kleding? (10); 3.
Schrijven en vastzetten (6); 4. Zo wild heeft men het
niet onder de knie (10); 5. Het mag geen naam heb
ben (7); 7. De leiding schopt er herrie in (12); 8.
Gigantische rivier? (6); 12. Hebben ze een hekel aan
Europeanen? (10); 14. Vader heeft de tijd (7); 17. Fris
dier (7); 19. Hij snuift de geur van bloemen op (6).
DAMMEN
m
a
m
m
a
lil
111!
a
lil
c
s
a
O
ill
a
I
H
0
6
0
6
0
S
Q
37 38 ^*39 40^*41
42 43 ■■44 45 Hl46 47
48
51
HV56 57 ■■58 59
In de laatste rubriek
van dit jaar een stuk
of wat fragmenten
uit het zich dam
mers noemende
deel van de samen
leving. Van mijn
SNA-clubgenoot
Dick Dam (kan het
nog toepasselijker?)
ontving ik een frag
ment uit zijn partij
tegen Peter van der
Sloot van de Helder-
se Damclub. Halver- Diagram n
wege de partij was de volgende stand
ontstaan (zie diagram 1). Het is duide
lijk dat Van der Sloot met wit in schijf 22
een zorgenkindje heeft. Zwart dreigt
met 12-17 en het is niet duidelijk hoe
wit aan schijfverlies kan ontkomen.
Toch lijkt wit na 26. 49-43 12-17 nog
over een combinatoire redding te be
schikken: 27. 39-34 17x28 28. 25-20
14x25 29. 35-30 24x35 30. 44-39 35x33
31. 36-31 29x40 32. 38x18 13x22 33.
32x5. Thuisgekomen ontdekte Dick met
behulp van het computerprogramma
'Flits' dat ook deze damzet faalt. Want
zwart riposteert nu via een spectaculai
re afwikkeling: 33. 9-13 34. 45x34
22-28 35. 5x32 25-30 36. 34x25 15-20
37. 25x14 3-9 38. 14x12 11-17 39. 12x21
16x49 uit (zonder schijf 13 zou er nog
een scherpe winst voor wit in zitten:
31-27 48-43 42-38 met oppositie). In
de partij ging dit alles aan de witspeler
voorbij. Hij koos voor 35-30, 39-33 met
schijf- en partijverlies.
Van de Heemstedenaar Henk de Groot
ontvang ik regelmatig correspondentie.
Vaak heel concreet in de vorm van het
clubblad of partijfragmenten en soms
min of meer beschouwende reacties.
m
ut
a
9
9.
ii
lllllll
a
a
a
iii
0
uil
-
(Nil
111
0
0
0
b
O
0
o
6
O
b
9
a
III
a
a
ii
III
a
-
a
111
0
a
a
0
0
9
b
b
o
b
b
b
D
Q
Onlangs wees hij mij op een fragment
uit de competitiewedstrijd Krommenie-
-Heemstede. Het ging om de volgende
(cijfer)stand: wit (Barbara Graas) 27, 32,
33, 37, 44, 45; zwart (Harry de Groot) 13,
16, 17, 23, 25, 34. In deze stand speelde
wit onder druk van de klok 48. 33-29
waarop zwart 13-18 liet volgen waarna
de partij later in remise zou eindigen.
Beide spelers konden ook na afloop van
de partij bij het analyseren evenmin
winst ontdekken. Maar ook in dit geval
bood de computer uitkomst. Fijntjes
wees 'Truus' de spelers er op dat in
plaats van het gespeelde 13-18 het sim
pele 23-28 en 17-21 genoeg voor de
winst was geweest. Zoals Henk de Groot
terecht opmerkt zijn ook sterke par
tijspelers dikwijls zo gefixeerd op hun
berekeningen en plannen, dat daardoor
regelmatig de meest simpele winst
wordt overzien. Als ander voorbeeld
voegde hij nog een fragment bij uit een
partij tussen De Waard en Strooper (zie
diagram 2). Partij: 33. 27-22? 18x27 34.
29x18 12x23 35. 34-30 25x34 36. 40x18
8-13 37. 37-32 13x22 38. 32x21 en ook
deze partij eindigde later in remise. Vol
gens internationaal grootmeester Samb
Diagram nr. 3
was 33. 37-32 met de dreiging 32-28!
sterker geweest. Maar hoe het dan na
8-13, 32-28 23x21, 29-23 18x29, 34x3
en 12-17 verder moet wist ook Samb
niet. Maar in plaats van de computer is
er dan nog Ton Sijbrands die de spelers
opmerkzaam maakte op een Coup
Weiss: 37. 39-34!! 21-26 38. 3x21 26x17
39. 35-30! 24x44 40. 34-30 25x34 41.
33-29 34x23 42. 43-39 44x33 43. 38x9
met winst. Met dank aan Henk de Groot
voor zijn bijdrage.
In hoeverre u er al in geslaagd bent de
oplossingen van de kerstserie te vinden
kan ik niet beoordelen. Niettemin sluit
ik deze rubriek en dit jaar af met een
compositie van Leen de Rooij (zie dia
gram 3). Evenals bij de opgave uit de
rubriek van twee weken geleden liet De
Rooij zich ook bij deze compositie in
spireren door een motief van Max Dou-
wes. Zoals u ziet gaat het hier niet om
een echt partijprobleem maar een zoge
heten 'krentenbrood' is het ook zeer ze
ker niet. Wit speelt en wint in elk geval.
Let ook op het eindspel. Rest mij u en
de uwen een goede jaarwisseling te
wensen!
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
De finale om het FIDE-wereldkampi
oenschap heeft een onverwacht snel
slot gekend. Reeds na vier partijen had
Anand een beslissende 3,5-0,5 voor
sprong op Shirov genomen en de laat
ste twee partijen hoefden dan ook niet
meer gespeeld te worden. De eerste
partij werd remise en in de tweede par
tij wist Anand zijn tegenstander posi
tioneel te overtroeven. Shirov was
daarmee op scherp gezet en speelde in
de derde partij op buigen of barsten.
A.Shirov - V. Anand Siciliaans
l.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4
Dc7 5.Pc3 e6 6.Le2 a6 7.0-0 Pf6 8.Le3
Lb4 9.Pa4 Ld6Normaal is hier 9...0-0
10.Pxc6 bxc6 ll.Pb6 Tb8 12.Pxc8. 10.g3
b5 ll.Pb6 Tb8 12.Pxc8 Txc8 13.a4
n Pxd4 14.Lxd4 e5 15iLe£~tc6 Tot zover -
was alles bekend. In Yagupov - Landa,
Tomsk 1999, volgde "nu Tktxc5 'Dxcoö
17.axb5 axb5 18.Ta5 Tb8 19.Ld3 0-0
20.c4 Db421.Txb5 Txb5 22.cxb5 Pxe4
23.Lxe4 Dxe4 24.Dxd7 met voordeel
voor wit.Ook in de partij Dolmatov -
Beshukov, Novgorod 1999 kwam wit in
het voordeel na 16.Dd3 Lxe3 17.Dxe3
0-0 18.c3 Dc5 19.Dxc5 Txc5 20.f3 Tb8
21.axb5 axb5 22.Ta5.
16.axb5?!
De eerste nieuwe zet, maar geen beste.
16...Lxe3 17.£xe3 axb5 18.Lxb5 0-0
Anand is terecht niet bang voor het
kwaliteitsoffer op f6.
19.Txf6 gxf6 20.Lxd7
Shirov blijft op winst spelen. Verstandi
ger was 20.Qg4+ Kh8 21.Qf3 Qb6
22.Ra6 Qxb5 23.Qxf6+ met remise.
20...Ta8 21.Dg4+?
De beslissende fout. Met 21.La4 Db6
22.Dg4+ Kh8 23.Df3 had wit nog op re
mise kunnen aansturen. Na 23...Dxb2
24.Dxf6+ zou dit resultaat direct bereikt
zijn. Als zwart op winst wil spelen met
23...Tfd8 dan krijgt wit ook kansen na
24.b3 Td2 25.c4.
21...Kh8 22.Tfl Tg8 23.Dh3
Wit begint zich al gekunsteld op te stel
len. Ook na 23.Df5 Tg6 24.Tf2 Db6 staat
zwart echter goed.
23...Dc5!
Een sterke tussenzet. Op 23...Dxc2
heeft wit nog overlevingskansen mid
dels 24.Lf5 Tg7 25.Dh6. 24.Lf5
De pion op e3 was niet meer op een
normale manier te dekken. Zo volgt op
24.Tf3 Tal+ en na 24.Tel Dxc2 25.Lfö
Tg7 is alle hoop op een aanval vervlo
gen.
24...Dxe3+ 25.Kg2 h6 26.Dh5 Kg7
27.Dg4+ Dg5
Zwart heeft vanzelfsprekend geen zin
in de zetherhaling na 27...Kh8 28.Dh5.
28.Df3 Tgd8 29.h4 Dd2+ 30.Kh3 Td6
Zwart heeft alles gedekt en kan zich nu
ojbrtiaken om de zwakke witte pionnen
op de damevleugel op te ruimen.
31.Tf2 Ddl 32.Kg4 Ta2 33.Dxdl Txdl
Het resterende eindspel is vrij eenvou
dig gewonnen voor zwart. Anand geeft
zijn opponent dan ook geen kans meer.
34.c4 Tbl 35.TÜ2 Taxb2 36.Td7 Tb7
37.Td6 Tc7 38.Kh5 Tel 39.g4 T7xc4
40.Td7 Tc7 41.Td8 Thl 1-0
Hiermee was Shirov op een schier ho
peloze achterstand gezet van 2,5-0,5
met nog drie partijen te spelen, waar
van Anand er twee wit had. Shirov be
sloot om niet tot de vijfde partij te
wachten om eerst met wit proberen te
winnen, maar gooide gelijk bij de vier
de partij met zwart de beuk erin.
V. Anand - A. Shirov Frans
l.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7
5.Pce2 c5 6.f4 Pc6 7.c3 Db6 8.Pf3 f6
9.a3 Le7 10.h4 0-0 ll.Th3 a5 12.b3
Dc7 13.Pegl a4 14.b4 6ce5 15.fxe5
Pdxe5!
Shirov grijpt de eerste mogelijkheid om
te compliceren aan. Het stukoffer is
niet ongevaarlijk. 16.dxe5 Pxe5
17.Pxe5 Dxe5+ 18.De2 18.Pe2 cxb4
19.axb4 b5 geeft zwart ook afdoende
tegenspel.
18...Lxh4+
Mogelijk doordat de toren op h3 ge
bonden is aan de dekking van pion c3.
19.Kdl Df6?
Een ongelukkige zet. Na 19...Dxe2+
20.Lxe2 Lf2 heeft zwart met zijn drie
pionnen voor het stuk genoeg compen
satie.
20.Pf3!
Nu moet zwart ook nog de loper offe
ren. Mogelijk heeft Shirov overzien dat
zijn dame dadelijk op b3 ingesloten
dreigt te worden. 20...Dxc3 21.Lb2 Db3
22.Kcl e5
22...Lf6 was niet mogelijk wegens
23.Lxf6 TxfB 24.Pd2 met damewinst
23.Txh4
Ook hier was 23.Pd2 mogelijk, want na
23...Lxh3 24.Pxb3 Lg4 25.Dxg4 Txfl
26.Kc2 axb3+ 27.Kxb3 Txal 28.Lxal valt
de witte dame binnen op e6 met winst..
23...Ü5 24.Ddl e4 25.Dxb3 axb3
Wit heeft nu twee stukken meer tegen
vier pionnen. Toch is het nog niet een
voudig voor wit, omdat al deze pion
nen spoedig verbonden vrijpionnen
zijn 26.Pd2 e3 27.Pf3 Tae8 28.Kdl c4
29.Le2 Le4 30.Kcl Te6 31.Lc3 Tg6
32.Th2 Ld3?!
Maakt het wit eenvoudig. Na 32...Tf4
33.Le5 Tfg4 34.Pel had Anand meer
problemen gehad, hoewel hij bij goed
spel nog steeds wint.
33.Lxd3 cxd3 34.Kb2 d2 35.Kxb3 Tg3
36.Kb2 g5 37.Kc2 Tc8 38.Kd3 g4
39.Le5 Tel 40.ThlTxg2 41.Ph4 1-0
De pionnen zijn op de valreep gestopt.
Daarmee was Anand
FIDE-wereldkampioen en de weg ligt
nu open naar een match Kramnik -
Anand.
FILATELIE
Oplossing
nummer 51
Horizontaal:
4. Ombrengen; 6. gerechtsdag;
7. lijnstoring; 9. schertsartikel;
12. rund; 14. kant; 15. karwij;
17. gevallen; 19. fit; 20. ijlen;
21. geslepen; 22. konijnen
bont.
Verticaal:
1. Doorsnee; 2. ketter; 3.
behaagziek; 5. bochtstuk; 6.
golfclub; 8. bedrijfspand; 10.
aanslagen; 11. bijstand; 13.
dagelijks; 16. bessen; 18.
venijn.
Aan bijna geen enkel land in de wereld
is de millennium- en lof eeuwwisseling
in de afgelopen twee jaar ongemerkt
voorbij gegaan. De hausse aan uitgiften
loopt nu echter op haar einde. Hier en
daar wordt nog een serie uitgegeven,
maar daarna is het definitief over. Al
leen België gaat nog twee jaar, tot eind
2002, door met zijn Een reis door de
20-ste eeuw in 80 zegels en Frankrijk
komt nog met één a twee velletjes Le si
ècle au fil du timbre. Groot-Brittannië
dat het fors heeft aangepakt, geeft 16
januari de 25-ste en laatste serie mil
lenniumzegels uit. De reeks, waarmee
in januari 1999 met de serie The Inves
tors' Tale een begin werd gemaakt, be
staat dan uit honderd zegels. Op de ze
gels van de laatste serie, die als titel
heeft The Future, worden kinderge
zichten verbeeld die zijn beschilderd
als een bloem (2 nd), als een tijger (1 st)
als een uil (45 p) en als een vlinder
(65 p).Ierland geeft op respectievelijk
31 december en 1 januari de laatste
twee van de in totaal zes millennium
velletjes uit. Beide velletjes tellen 2x6
30p-zegels. Op emissie 5 van 31 de
cember (World Events) beelden van: de
val van de Berlijnse Muur, het einde
van WO-II, de Franse Revolutie, de in
dustriële revolutie, moderne communi
catie en de .bevrijding' van de vrou-
w.Epic Journeys is de titel van emissie 6
(1 januari) met op de zegels Charles
Lindbergh, kapitein James Cook, Ro
bert O'Hara Burke, Marco Polo, Ernest
Shackleton en ruimteonderzoek.
Frankrijk is nog bezig met een reeks
getiteld Le siècle au fil du timbre, in
velletjesvorm. Na de sportserie (17
april) verscheen 2 oktober de serie So-
ciété. Op vijf 3,00 fr./0,46 euro-zegels
aandacht voor de geboorte van de was
machine (1901), de betaalde vakantie
(1936), het vrouwenkiesrecht (1944,
maar dan wel in Frankrijk), de Univer
sele Verklaring van de Rechten van de
Mens (1948) en de eerste mens op de
maan (1969). Ook volgend jaar krijgen
deze velletjes een vervolg. In welke ma-
nu eigenlijk de millenniumwisseling?
Tal van deskundigen zegt dat het derde
millennium pas 31 december 's nachts
om 1 seconde over twaalf ingaat. In
Frankrijk, zij het achteraf, en in Tsje
chië denken ze er postaal toch ook zo
over. Op 16 oktober verscheen namelijk
in Frankrijk een 3,00 fr./0,46 eurozegel
getiteld 2001 nouveau millénaire met
daarop een wereldbol en hardware in
de vorm van lippen, een hand en een
oor.Tsjechië herdenkt het einde van
het tweede en het begin van het derde
millennium met twee ludieke zegels
van 9 kc. Op de laatste zegel van het
tweede millennium (22 november) zit
een dikke poes te glimmen bij een bord
waar een vette muis (2000) op ligt en
op de eerste zegel van het nieuwe mil
lennium, die 2 januari verschijnt, tovert
een goochelaar een konijn (2001) uit
zijn hoed. In Frankrijk had men nog
iets millenniums. Op 9 oktober ver
scheen een velletje met tien zegels van
3,00 fr./0,46 euro (met vignet) met in
de bovenrand 3e millénaire. Op de ze-
een envelop waaruit een boeket en
te is nog niet bekend.Wanneer was of is het apenstaartje steken.Verder ver
schenen in Frankrijk de laatste weken
nog (om compleet te blijven): een
hommage aan broeder Alfred Stanke
(1904-1975) die tijdens WO-II als kor
poraal in het Duitse leger het leven van
veel Franse gevangenen redde (25/9,
4,40 fr./0,67 euro, portret met de kathe
draal van Bourges); kunstzegel: Visage
rouge van Gaston Chaissac. 1910-1964
(25/9, 6,70 ff.1,02 euro); 40 jaar telefo
nische hulpdienst S.O.S. amitié (2/10,
0,46 euro/3,00 fr.); nog een kunstzegel:
Maria Boodschap, mozaïek (9e eeuw)
uit de kerk van Germigny-des-Prés
(23/10, 1,02 euro/6,70 fr.); dan de in
vorige rubrieken genoemde zegels De
geliefden, de met Nieuw-Zeeland ge
meenschappelijk uitgegeven vogelze
gels en de Rode-Kruiszegel; en tot slot
twee 3,00 fr./0,46 eurozegels Bonne An-
née en Meilleurs voeux (13 november),
terwijl het jaar werd afgerond met een
4,50 fr./0,69 eurozegel getiteld Métal-
lurgie, 1900-2000 met de Eiffeltoren en
een ruimtevaartuig. De eerste zegel van
2001 is gepland op 22 januari (0,46 eu
ro/3,00 fr.) en zal zijn gewijd aan het
wk-handbal.
