Sport
'Ik struikel
graag in
het leven'
Harry zag in Italië alleen maar spoken
'Ik kan me voorstellen dat
mensen teleurgesteld zijn
ATERDAG 30 DECEMBER 2000
Tom van't Hek en de kunst van het relativeren
Tom van 't Hek loopt graag op verschillende paadjes.
Hij was huisarts en hockeycoach, is nu radiopresentator
en voor eeuwig vader. Hij weet zeker dat er in zijn
toekomst voor de huisartsenij geen plaats meer is. Een
politieke loopbaan sluit hij bij deze ook uit. En met een
broer als beroepskomiek, waagt de 42-jarige vlotte
babbelaar zich ook maar niet op dat terrein. Maar het
licht is hem te lief om in het duister te kunnen
verdwijnen. Een schets van de andere Van 't Hek.
door EDWIN ALBLAS
Het realisme: 'We zitten in een tijdstroom, waarin
de hoeveelheid geld het gedrag van mensen enorm
is gaan bepalen.
Hockey en Ajax waren immer borrelende wellen
in het bruisende gezinsleven in huize Van 't Hek.
De kostwinner, een econoom die zelf opgroeide
in een minder bedeelde familie, wilde het zo.
„Mijn vader was dominant aanwezig, maar mijn
moeder, gediplomeerd moeder zei ik altijd, runde
eigenlijk het gezin met acht kinderen. Zij heeft
ook een grote invloed op onze ontwikkeling ge
had. Van haar hebben de meeste kinderen dat
creatieve. Mijn vader nam ons mee naar Ajax,
maar ook naar het concertgebouw en het Wage-
ner-stadion in Amstelveen, als er een hockeyin-
terland werd gespeeld. Mijn zus begon ooit als
eerste te hockeyen en toen ik geboren werd, deed
iedereen het. Youp is er snel mee opgehouden.
Hij hield meer van de passieve kant van sportbe
leving en was talentvoller in ander'e dingen."
Sommigen denken ook in Tom een geboren ca
baretier te herkennen. Hijzelf weet dat die gelijke
nis niet bestaat. „Er zit een groot verschil tussen
alertheid^en creativiteit. Humor is altijd een wa
pen van mij geweest. Ik houd van die manier van
relativerqni, maar een mop goed vertellen jsl iets
anders dan een mop verzinnen. Laat staan een
avondvullend programma. Onze ouders waren
zeer evenwichtige mensen, die het samen erg
leuk hadden. Begin jaren negentig zijn ze vrij kort
achter elkaar overleden. Beiden waren in de tach
tig. Ze hebben genoten, een goed leven gehad.
Wat is levensgeluk? Dingen doen waar je plezier
in hebt. Ik kom uit een groot gezin, vijf oudere
broers en twee zussen. Pas als je zelf kinderen
hebt, ga je de kwaliteit van je eigen ouders zien.
Het katholieke geloof speelde wel een grote rol,
maar het had niet iets belerends. We hadden veel
oog voor het basale om ons heen en leefden niet
met de vanzelfsprekendheid van geld. Ik vind het
niet erg als mensen veel geld hebben. Ik ken
mensen met enorm veel geld, die leuk, aardig en
normaal zijn. Maar we zitten wel in een tijd
stroom, waarin de hoeveelheid geld het gedrag
van mensen enorm is gaan bepalen. Kroegen wa
ren vroeger een gemeenplaats van mensen, nu
kun je ze indelen naar sociale klasse."
De quote: 'Ik word allergisch van mensen die hoc
key als een soort toegevoegde waarde in het leven
zien'
„Ik heb persoonlijk niets tegen culturen, want in
elke sport of stad heerst een cultuur en dat is iets
eigens. Wat ik tegen heb op de hockeycultuur is
de grote mate van zelfgenoegzaamheid. Men is
Voormalig hockeybondscoach Tom van 't Hek. „We gaan betalen en iedereen is moe."
gauw erg tevreden, zowel op het veld als daarbui
ten. 'Bij het WK in Utrecht geen agent gezien'
hoor je dan niet één maar vijfduizend keer. 'We
zijn de beste in sponsorbeleid'. Laten we er alsje
blieft allemaal erg gewoon over doen. Ik word al
lergisch van mensen die er op voorstaan dat ze
hockeyen en dat als een soort toegevoegde waar
de in het leven zien. Gelukkig heb ik in het hoc
key ook leuke mensen ontmoet, die door de sport
hockey werden aangetrokken. Nu er ook in het
hockey betaald wordt, zie ik gelijkenissen met
sporten, die er door dat geld niet leuker op zijn
geworden. Ik voel me er minder in thuis dan tien
jaar geleden.
Het nadeel is dat een kleine groep het hockey nu
op professionele basis beoefent en een hele grote
achterban doet dat niet. Ik heb nu het idee dat er
hier een daar een voorzitter is die een geldbuidel
overheeft en er allerlei processen plaatsvinden,
waarvan ik me afvraag of ze op termijn bijdragen
aan kwaliteitsbevordering. Ik ben niet principieel
tegen meer geld in het hockey, maar je moet wel
goed nadenken wat je wilt en hoe je dat geld gaat
besteden. Ik zie geen beleid, geen gedachtegoed,
die de sport in een bepaalde richting moet du
wen. Dat maakt me een beetje bang voor het wa
terhoofd-effect. En wat mij is opgevallen: na Syd
ney deed, geschat, slechts ongeveer 25 procent
van de internationals mee aan het eerste compe-
titieweekeinde. Hockey is honderd jaar onbetaald
geweest en in die periode haalde niemand het in
zijn hoofd om de eerste wedstrijd van de club
over te slaan. We gaan betalen en iedereen is
De levensfilosofie: 'Ik struikel graag in het leven,
om daarna weer op te staan en harder door te
gaan.
„Ik wilde van kinds af aan al arts worden, het
liefst huisarts. Dat had geen familiaire achter
grond. Onze eigen huisarts was een imposante
man, maar voor mij geen held of zo. Ik heb lang
gestudeerd en veel genoten. Sport was een mooi
alibi. Ik heb anderhalf jaar waargenomen en bij
elkaar zo'n vijf jaar als huisarts gewerkt. Eind '95
ben ik ermee opgehouden. Het was geen of-of-
keuze: hockey of de huisartsenij. Het laatste bood
mij gewoon veel te weinig voldoening. Eenzaam
in een kamertje. Iedere tien minuten iemand an
ders voor je, zeiden de optimisten. Maar wel veel
dezelfden, antwoordde ik dan. Een klein deel van
de mensen zie je relatief veel. Mensen die niet zo
veel kracht hebben om vooruit te gaan. Met alle
mooie idealen die je leert, ben je toch vooral een
ondersteuner, een steunpunt. Dat móet je ook
zijn, maar ik kreeg daar een bepaalde angst bij. Ik
kreeg zelf verschijnselen van stress. Ik was opge
lucht toen ik stopte. Ik voelde me een stuk pretti
ger mens."
Eentje die een beetje met de nek werd aangeke
ken. „Want stoppen als huisarts staat geloof ik
gelijk aan het uittreden van een familielid. Maar
later spreek je oud-collega's, die er ook wel eens
gedacht hadden om eruit te stappen. Nu is daar
de hele maatschappelijke kant bijgekomen. Bij
mij heeft dat nooit gespeeld. Laat ik vooropstellen
dat ik vind dat de gemiddelde medicus niet te
veel moet zeuren over de financiële kant. En dan
heb ik het niet over de verpleging, want daarin
wordt schandalig weinig betaald. Dat de maat
schappelijke druk op een aantal huisartsen onei
genlijke vormen heeft aangenomen, bestrijd ik
niet. De huisarts is als enige winkel het hele
weekeinde open. Dat slóópt mensen.
Ik zie het niet als falen of een verkeerde keuze. Ik
hoor vaak mensen zeggen: als ik toen wist, wat ik
nu weet. Ik zeg dan maar: 'ik weet nu veel, omdat
ik het toen niet wist'. Ik struikel graag in het le
ven, om daarna weer op te staan en harder door
te gaan. Natuurlijk kun je achteraf zeggen dat als
je een aantal karaktereigenschappen bij elkaar
optelt, dit geen logische keuze was. Ik had vooraf
kunnen bedenken dat vooral het wat eenzijdige
deel van het beroep mij moeilijk zou vallen. Mijn
karakter is in de afgelopen twintig jaar ook veran
derd. Alles wat je doet vormt je ook. Ik moet altijd
lachen om mensen die bij een reünie roepen dat
ze als student de leukste tijd van hun leven had
den. Nou, mijn streven is om het vandaag en
morgen ook nog leuk te hebben."
Het bedrog in het leven: 'Ze mogen het allemaal
ontkennen, maar de politiek is één grote combine'
„Mijn politieke kleur is ieder geval niet WD. Ik zit
in mijn bestaan links van het midden. Ik heb in
het verleden veel op D66 gestemd en de laatste
keren PvdA. Je moet alleen oppassen om niet te
denken dat als je PvdA-stemmer erg sociaal bent
en een stem op de WD slecht is, want het ont
loopt elkaar niet meer zo veel. De politiek is vre
selijk kleurloos."
Hij zou zelf tussen die grijze muizen een revolutie
kunnen ontketenen. Van 't Hek bedankt echter
voor de eer. „Voordat je het weet, word je een
soort Henk Westbroek. Ik veracht het politieke
milieu, dat geen onderdeel meer is van de maat
schappij. Achterklap, stemmetjes winnen. Als jij
nu dit doet, doe ik dat voor jou. Ze mogen het al
lemaal ontkennen, maar het is één grote combi
ne. Daar kun je als eenling weinig aan doen. Inte
ressant om te zien hoe mensen in die wereld ver
anderen. Kijk naar Paul Rosenmöller, die mijn in
ziens als sterk persoon de politiek binnentrad en
vijf jaar later een karikatuur van zichzelf is gewor
den. Hij stelt elke week zogenaamd nog drie hele
lastige vragen aan de minister-president en dan
zie ik hem staan met een air van 'Nou meneer
Kok, ik ben benieuwd'. Nou, ik niet.
Het is niet zozeer de persoon, maar de omgeving.
Ik zou daar slecht gedijen. Mijn karakter staat mij
slecht toe om in grote organisatorische verban
den te werken. Ik houd van onafhankelijkheid en
doe het liefst dingen waarin ik iets van mezelf kan
leggen. Sommigen mensen denken dat ik een af
keer van hockey heb gekregen. Dat is zeker niet
het geval. Ik heb een lange adempauze ingelast
om te ontdekken of ik voldoende energie heb om
iets te doen en zo ja, te kijken wét ik zou willen
doen. In Sydney was ik daar helemaal niet mee
bezig, maar het is niet zo gek om te veronderstel
len dat ik daar misschien wel mijn laatste wed
strijd op niveau heb gecoacht.
Ik ben nu ook aan het werk, maar niet van negen
tot vijf. Mijn levensideaal is niet een eindvilla. Ik
vind dat je in dit land vrij snel leuk kunt leven.
Toen ik studeerde, at ik aan het begin van de
maand lekkerder dan aan het einde van de
maand. En elke maand aan het begin toch weer
lekker. Snap je?
Ik ben van huis uit iemand die vijf cent overhoudt
van een kwartje, voor de dag dat er geen kwartje
meer is. Nu ik vader ben van twee kinderen heb je
ook andere verantwoordelijkheden. Maar ik heb
een gezond verstand, ben niet lui en er is altijd
foto cpd phil nijhuis
wel werk Ik realiseer me dat er een keer een dag
zou kunnen komen dat ik de leuke dingen niet
meer kan doen en uit noodzaak werk ga doen,
dat ik minder leuk vind. Maar er zijn mensen die
dat veertig jaar moeten doen. Ik hoef hooguit nog
twintig jaar, dus heb ik al twintig jaar gewonnen.
Ik ben nu 42 en kijk maximaal anderhalf jaar
vooruit. Ik wil me meer bekwamen in het geven
van trainingen in het bedrijfsleven, echt gericht
coachen in kleine groepjes. Nee, ik ben niet bang
dat dat gaat vervelen. Dat zou het geval zijn als
het alleen maar een praatje was, iedereen klapt
en je weer weg gaat. Dat is snel geld verdienen, ja
en daar ben ik op zijn tijd echt niet vies van, maar
ik wil een slag dieper gaan.
Radio is leuk om te doen. Ik sta nog maar aan het
begin. Ik huldig het principe dat je in een vak je
uurtjes moet maken. Ik heb jarenlang 's avonds
het uur sport gedaan, nu al een paar keer radio
Tour de France en tegenwoordig Langs de Lijn op
zondagmiddag. Dat is toch een soort jongens
droom.
Uit iets wat ik doe komt meestal weer iets nieuws.
Ik voel me een bevoorrecht mens. Het leven is
een optelsom van realisme en dromen. Met veel
mensen die weinig dromen, wordt het leven erg
saaf en met alleen dromertkom je er ook niet.
Maar in het leven komt niets vanzelf. Mensen die
mooie liedjes schrijven zitten niet in een hoek te
wachten op inspiratie voor dat mooie lied. Die
hebben vóór dat mooie liedje op papier staat ook
honderd velletjes weggegooid."
Na 24 jaar onafgebroken in het hockey te heb
ben rondgestruind, is Tom van 't Hek daar na
de Olympische Spelen in Sydney (tijdelijk) uit
gestapt. „Ik heb als bondscoach een goede tijd
gehad, die op een moeizame manier ten einde
is gekomen. Slijtage en gewenning hebben
daarbij een grote rol gespeeld. Wederzijds niet
scherp genoeg zijn, dingen laten lopen omdat
je van elkaar weet hoe je in elkaar steekt. Ver
slapping treedt in elk tijdsproces op. Makkelijk
zou nu zijn om te zeggen: 'ik had een jaar eer
der op moeten houden'.
„Je moet ophouden als je een beetje naar je
zelf begint te luisteren en dat is in de eindfase
wel voorgekomen. Ik kan dat alleen mezelf ver
wijten. Ik was verantwoordelijk. Het is mij niet
gelukt om mensen te laten communiceren wat
ze ook voelden. Toen het in Sydney misging te
gen China, kwam iedereen met opgekropte
frustraties naar buiten. Voor de buitenwacht is
het daar fout gegaan, maar in werkelijkheid is
het in de lijn er naartoe fout gegaan. Daar had
den we eerder moeten ingrijpen. Dat mag je fa
len noemen. Ik heb harde dingen over de ploeg
in zijn algemeenheid gezegd, maar het nooit
publiekelijk op de persoon gespeeld. Dat speel
sters dat na de Spelen wel richting mij deden,
hoort er bij. Daar lig ik niet wakker van. Ik kan
me ook voorstellen dat sommige mensen te
leurgesteld in mij zijn."
Moeder Van der Laan: 'Je bent alleen nog topfit voor de bingo
)p de drempel van zijn af-
heid gaf voetballer annex
opscorer Harry van der Laan
ireer een prachtig staaltje weg
an zijn originaliteit. Hij keur-
zichzelf af, luttele dagen
oordat het allerlaatste con-
ract van zijn loopbaan, nota
'ne het eerste in een ver en
reemd land, goed en wel was
ngegaan. „Co Adriaanse zei
iet me al in 1988 bij FC Den
laag, toen ik me afmeldde
vegens een hoofdgriepje, zo-
Is we dat in de familie noe-
nen. Goh, Harry, zei Co toen,
vat hoor ik, je bent nog dokter
ok?"
USBERT SPIERENBURG
let kan snel gaan. Op 30 no-
ember jongstleden, daags na
Ie bekendmaking van zijn
ransfer per 1 januari aanstaan-
le naar U.S. Viterbese, verkon-
igde Harry van der Laan nog
lubliekelijk dat hij, z'n gevor-
erde leeftijd (36) ten spijt,
erngezond was.
.Ik heb inderdaad gezegd dat
topfit was, tegen de mensen
an de club en later ook voor de
v-camera tegen Tom Egbers,
naar wat moest ik anders zeg
en? Mijn goede moeder sloeg
de spijker op de kop toen ik de
volgende dag een kopje koffie
bij haar kwam doen: Topfit,
Harry, zei ze, dat ben je zeker, Dat een clubje uit de Italiaan- Goudse zoon de dupe is gewor-
niet voor het voetbalveld, maar se Serie C van de wankelmoe- den vindt hij een tikje spijtig,
voor de bingo." digheid van deze beroemde maar voor de rest kan hij er niet
mee zitten. Voor de goede orde
heeft hij z'n vrienden daar in
Italië nog wel even gauw voor
het scheiden van de markt een
nieuwjaarskaartje gestuurd,
met de beste wensen voor een
gelukkig en vooral sportief
2001.
Toen de kogel door de kerk
was, tijdens het kerstdiner met
de familie in Gouda, klapte
Harry van der Laan mooi een
moment voor zichzelf en ont
kurkte ter verhoging van de al
gehele feestvreugde vervolgens
een Sauvignon van onberispe
lijke kwaliteit. Overstromend
van gedachten is hij bijna de
hele avond alleen aan het
woord geweest. Nooit klonken
er aan tafel zoveel lachsalvo's.
Na vier dagen sfeerproeven in
Viterbo, een onbestemd oord
op het platteland zo'n honderd
kilometer boven Rome, zag
Harry van der Laan: Harry van der Laan z'n geest
„Ik ben wel goed, dwalen. Zelden zal hij zo snel
maar natuurlijk niet z'n conclusies hebben getrok-
gek." archieffoto ken. „Ik ben wel goed, maar na-
anp tuurlijk niet gek. Hier begin ik
niet aan." Voor dat oordeel
hoefde hij geen deskundige
hulp in te roepen.
Waar hij ook was, Harry zag
daar in Italië alleen maar spo
ken. Geen hond sprak er Engels
(alleen een ijlings overgevlogen
juffrouw uit Milaan), het stadi
onnetje was krakkemikkig, het
hotelletje bescheiden en z'n ka
mer klein, twee meter breed en
drie meter diep. De wastafel en
het toilet waren op de gang.
Tot overmaat van ramp kreeg
Harry de griep. „Ik had net acht
dagen op Tenerife in een vijf-
sterren-hotel gezeten, voor de
zon en voor het golfen. Ik ben
tamelijk verwend op dat gebied.
Daar kom ik eerlijk voor uit. In
Den Bosch heb ik al die jaren
ook in een penthouse ge
woond. Prima vond ik dat en
dat comfort wilde ik er graag in
houden."
De familie Aprena, die bin
nen U.S. Viterbese de scepter
zwaaide, was verguld na het
doelpunt van de kersverse aan
koop in de oefenwedstrijd,
maar Harry niet. Opeens ging
opa van alles voelen. Pijn in het
hoofd, pijn in de enkels, pijn in
de knieën. Bovendien was zijn
conditie die van de eerste de
beste wijkagent. „Vier weken
geleden was ik overdonderd
door het aanbod. 'Serie C, leuk
joh, moet je doen, Harry'. De
verhalen waren fantastisch en
prachtig. Binnen anderhalve
dag was het geregeld. Achteraf
heb ik me laten meezuigen
door de euforie. Toen ik alle
plussen en minnen rustig op
een rijtje had gezet, hadden de
minnen royaal de overhand."
Het geld kan de club veel be
ter besteden, vindt Harry nu.
„In vijf maanden tijd kon ik
honderdduizend gulden netto
verdienen, exclusief premies.
Een mooi contract, het beste
dat ik ooit voor mijn neus heb
gekregen. Ze hadden me ge
haald om goaltjes te maken.
Maar fysiek was het gewoon
onverantwoord. Ik moest, vond
ik, eerlijk zijn ten opzichte van
mezelf en ten opzichte van de
club. Ik voelde er weinig voor
om een doorstart te maken met
het risico versleten te raken.
Daarom heb ik besloten een
streep onder het betaalde voet
bal te zetten en andere dingen
te gaan doen."
Eén ploeggenoot is daar in
Italië inmiddels over geïnfor
meerd. „De enige die een beetje
Engels spreekt. 'Well done,
Harrie, zei hij, you are an ho
nest guy."
Het is voor Van der Laan te
hopen dat de mededeling ook
het bestuur van de club zal be
reiken. „Anders heb ik mis
schien nog een probleem. Er
staat niks op papier, maar
mondeling zijn er wel afspraken
gemaakt."
