Overleden in 2000
ZATERDAG 30 DECEMBER 2000
158
De in juli op 81-jarige leeftijd
overleden Parke Thompson
staat in het Guinness Book of Re
cord vermeld als de grootste glo
betrotter. De Amerikaan bezocht
309 landen, territoria en eilan
dengroepen. Zijn reispassie be
gon toen hij als 7-jarig jochie
met opa en oma mee mocht
naar Duitsland en Groot-Brittan-
nië. Thompson, die ook nog tijd
vond een advocatenkantoor te
runnen, laat 70.000 foto's na. De
foto's dienden als bewijsmateri
aal voor zijn reizen.
Robert Runcie, aartsbisschop van Canterbury, was een open en pragmatische man. En dat was ook wel nodig, want de
Anglicaanse Kerk waar hij van 1980 tot 1991 hoofd van was, had te kampen met groeiende verdeeldheid. Hete hang
ijzers als vrouwelijke priesters, homoseksualiteit en de dogmas over de maagdelijkheid van Maria en de opstanding
brachten de kerk zelfs dicht bij een scheuring. De man die tijdens de Tweede Wereldoorlog als tankcommandant deel
nam aan de stormloop op de Rijn, noemde in 1982 alle oorlogen weerzinwekkend. Runcie had het met zijn kritiek voor
al voorzien op het beleid van Margaret Thatcher. Een lid van het Britse kabinet schold Runcie dan ook uit voor marxist.
Pijnlijk was zijn biografie in 1996, waaruit bleek dat zijn seksuele voorkeur meer homo- of aseksueel was dan men van
een getrouwd man zou verwachten. En waarin stond dat hij het gearrangeerde huwelijk tussen Charles en Diana tegen
beter weten in had ingezegend. Runcie overleed op 11 juli.
met de grootste borsten. Ook
wordt ze Miss Airbag 1995. Maar
bewondering blijft uit, mensen be
kijken haar als de vrouw met drie
borsten op de kermis. Lolo kreeg
steeds meer last van haar gezond
heid, uiteindelijk stierf ze in maart
op 30-jarige leeftijd.
OKTOBER
Elek Schwartz (91), was de eerste bondscoach van de
KNVB die van 1957 tot 1964 zelfstandig de opstelling
van het Nederlands elftal maakte. Roemeense 'oom
Elek' was geliefd, intelligent en kunstzinnig. Uitschake
ling voor het EK van 1964 kwam aan als een mokerslag
en luidde zijn afscheid in.
Eva Norris (114), zes dagen voor ze 115 jaar zou
worden, is de oudste vrouw (Guinness Book of Re
cords) ter wereld overleden. Eva Norris overleed in
haar slaap in het verzorgingshuis in het Engelse
Stone, waar ze sinds haar 107de woonde. Ze was
sinds de jaren dertig weduwe en haar enige kind
overleed in 1975 op 62-jarige leeftijd. Ze zei zelf
dat ze haar hoge leeftijd had te danken aan haar
dagelijkse portie gekookte uien en een glas whisky.
Jacques Chaban-Delmas (85), was tussen 1958 en
1988 driemaal voorzitter van de Assemblée Nation
nale, vele malen minister en eenmaal premier.
Chaban-Delmas kwam uit een betrekkelijk een
voudig milieu. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
maakte hij snel carrière in het verzet. In 1944 trok
hij als 29-jarige naast de legendarische generaal
Leclerc Parijs binnen. Hij was premier ten tijde
van president Pompidou in 1969. Hij ontwierp in
die tijd een blauwdruk voor een minder versteend
Frankrijk, de Nouvelle Société.
Edgar Cairo (52), beleefde zijn glorietijd rond
1980. Erkenning, of liever gezegd het gebrek daar
aan, speelde een belangrijke rol in het leven van
de in Paramaribo geboren auteur. Hij schreef
soms wel vier boeken per jaar in een eigen variant
van het Surinaams-Nederlands, dat niet door ie
dereen werd begrepen. Ondanks enkele goede re
censies voelde Cairo zich voortdurend miskend.
Hij noemde een Parool-recensent 'vuile racist' en
zei tegen Vrij Nederland: „Als Naipaul of Marquez
in Nederland hadden gewoond waren het gewoon
pure, kale minderheidsmensjes geweest."
Leah Rabin, de weduwe van de in
1995 vermoorde Israëlische premier
Yitzhak Rabin, zal vooral worden herin
nerd voor de rol die zij op zich nam na
de moord op haar man. Ze ontpopte
zich tot de standvastigste en uitgespro
ken verdedigster van zijn politieke erfe
nis, het vredesproces tussen Israël en de
Palestijnen. Ze had scherpe kritiek op
de belangrijkste politici. Toen Likud-lei-
der Netanyahu de verkiezingen in 1996
won zei ze: „Ik denk er over mijn kof
fers te pakken en het land te verlaten."
Maar ook Labour-premier Barak ont
kwam niet aan haar gedrevenheid. Vol
gens Leah was Barak te ver gegaan met
concessies aan de Palestijnen. 'Mijn Yit
zhak' zou nooit hebben voorgesteld Je
ruzalem te verdelen. Haar nauwe con
tacten met Palestijnse leiders werd haar
niet in dank afgenomen. Zo beschreef
ze Arafat ooit als deel van de familie.
Zelfs met de dood voor ogen, Leah
stierf in november aan kanker, zette ze
haar strijd voor vrede voort. Op haar
dringende verzoek stuurde Barak zeer
tegen zijn zin Shimon Peres twee we
ken voor Leah's dood naar Gaza voor
overleg met Arafat over de opleving
van het geweld in de bezette gebieden.
Nell Koppen (88), stond jarenlang model voor de
Hollandse nuchterheid. Haar subtiele gevoel voor
ironie gaf haar acteerwerk een komisch effect. Als
dochter van een theaterexploitant kwam ze al
vroeg in aanraking met het toneel. Na de Tweede
Wereldoorlog kreeg ze een vaste verbintenis bij
het blijspelgezelschap van Cor Ruys. In de jaren
zestig werkte ze bij gezelschappen als Centrum,
Nederlandse Comedie en Pubfiekstheater. Steeds
vaker was te zien op tv, onder andere in de serie
Pleisterkade. Koppen was getrouwd met acteur
Wim van den Brink.
DECEMBER
Walter Matthau (79), de lange
ompe, onhandig bewegende
cnorrepot met gezicht als een
onopgemaakt bed, brak in 1965
loor met de film Fortune Cook
ie. Dat was het begin van een
ange carrière aan de zijde van
ack Lemmon, onder meer in
The Odd Couple, The Front
Page en de Grumpy Old Men-
ilms. Deze zoon van arme
oods-Russische immigranten
eefde maar raak. Hij rook en
ironk veel, at te veel en te vet
;n was verslaafd aan gokken,
blaast zijn rol in komische
ïlms, heeft hij ook sterk drama
ip zijn naam staan, bijvoor-
jeeld in The Laughing Police-
nan. Hij was voor het laatst te
:ien in de film Hanging Up
1999) als stervende vader met
Irie kibbelende dochters.
SEPTEMBER
Abdul H. Nasution (81), als vijfsterren-
generaal leider en winnaar van de strijd
tegen kolonisator Nederland. Werd mi
nister van defensie en veiligheid. Om
zijn manschappen ook in vredestijd
nuttig bezig te houden, zorgde hij voor
burgerlijke opdrachten: zoals aanleg
van wegen en bouw van scholen. In
1966 werd hij door president Soekarno
ontslagen. Nog in datzelfde jaar werd
Nasution voorzitter van het Volkscon
gres, dat Soekarno een jaar later de ge
nadeslag toebracht door diens rivaal ge
neraal Soeharto aan te wijzen al6 waar
nemend president. Nasution begon kri
tiek te uiten op het ondemocratische
gehalte van het leger. Tegen die'tijd was
Natusion een van die gewone burgers
geworden, die door het Soeharto-be-
wind nooit werden gehoord.
Mieke Bos (63), echte naam Maria
Christina Jansen, vormde in de jaren
vijftig en zestig met haar zusje Zus het
duo De Selvera's. Het nummer Twee
reebruine ogen werd bijkans een klassie
ker. In 1963 speelde zij naast de omstre
den (want dubieus oorlogsverleden) Jo-
hannnes Heesters de rol van Maria von
Trapp in de Nederlandse versie van The
sound of music. Bos was ook actief als
actrice. Haar rol in de tv-serie De klop
op de deur uit '70-'71 was de bekendste.
Konrad Kujau (62), galeriehouder,
kunstschilder en gastronoom, beter be
kend als de vervalser van de Hitler-dag-
boeken. Hij werd wereldberoemd toen
het weekblad Stern in 1983 zogenaamde
onbekende dagboeken van Hitier publi
ceerde. Later werd bekend dat Kujau ze
zelf had geschreven. Kujau werd in 1985
tot 4,5 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Stern leed door de publicatie enorm ge
zichtsverlies, net als de Britse historicus
Hugh Trevor-Roper, die de dagboeken
als echt had bestempeld.
Richard Mulligan (67), werd in de jaren
tachtig beroemd door zijn rol in de
Amerikaanse tv-serie Soap, waarin hij
de geschifte Burt speelde. Het leverde
hem een Emmy op. In 1989 kreeg hij
opnieuw die onderscheiding voor zijn
rol als arts in de serie Empty Nest.
Pierre Elliot Trudeau (80), danste eens
een pirouette achter de rug van konin
gin Elizabeth bij de herziening van Ca
nada's grondwet, droeg sandalen in het
parlement en ging als vrijgezel uit met
beroemde vrouwen, zoals Barbra Strei
sand. Pierre Elliot Trudeau, ex-premier
van Canada, was een fanatiek strijder
voor de achtergebleven provincie Que
bec en bewerkstelligde dat de Franse
taal gelijkwaardig werd aan het Engels.
In 1999 werd hij door de Canadese pers
gekozen als man van de eeuw. Na zijn
dood kreeg Mount Logan, met 5.959
meter de hoogste berg van Canada, een
nieuwe naam: Mount Trudeau.
Jopie Huisman (77), werd door honder
den mensen naar zijn laatste rustplaats
gebracht. De Fries was van oorsprong
voddenboer en verwierf met zijn realis
tische schilderijen van lompen en oude
schoenen grote bekendheid. Soms gaf
hij werken weg, maar hij verkocht ze
nooit. In 1986 opende hij in zijn geboor
teplaats Workum zijn eigen museum.
De opening van de nieuwbouw van het
museum heeft Huisman niet meer mee
mogen maken.
Klaas Beuker (76), viel ten tijde van zijn Kamerlidmaat
schap van 1972 tot 1977 vooral op doordat hij fel tegen
abortus ageerde. Hij was voorman van de Rooms-Ka-
tholieke Partij Nederland (RKPN), maar zijn strijd tegen
de in zijn ogen verwerpelijke zedenverwildering werd
niet altijd serieus genomen. Toen hij bijvoorbeeld in
1974 Kamervragen stelde over het toen populaire strea-
ken (blootlopen), kreeg hij van justitieminister Van Agt
te horen dat dat allemaal niet zo veel om het lijf had. Na
zijn carrière bij de RKPN ijverde hij voor de zalig- en
heiligverklaring van Titus Brandsma, de Friese pater en
verzetsman die in de Tweede Wereldoorlog in een con
centratiekamp omkwam.
Sirimavo Bandaranaike (84), werd na de moord op
haar echtgenoot door de partij verzocht de leiding over
te nemen. Ze had nooit politieke aspiraties getoond,
maar werd toch de eerste vrouw ter wereld die aan het
hoofd van een regering stond. Ze werd in 1960 tot pre
mier gekozen en bleef dat tot 1965 en van 1970 tot 1977.
In die tijd nationaliseerde ze het onderwijs, sommeerde
Shell het land te verlaten en liet een marxistische op
stand onderdrukken. In 1980 werd ze uit het parlement
gezet en werden haar burgerrechten ingetrokken we
gens machtsmisbruik. In 1994 werd haar dochter presi
dent. Ze vroeg haar moeder opnieuw premier te wor
den, wat sinds 1972 vooral een ceremoniële functie
was. Ze overleed kort na het uitbrengen van haar stem.
Antonio Maspes (68), had als wielrenner een behoorlij
ke staat van dienst. Hij was zeven keer wereldkampioen
sprint op de baan, won olympisch brons op de tandem
en bracht in 1960 het wereldrecord op de 200 meter op
10,08 seconden. Hij was bovendien de koning van de
surplace, het stilstaan op de baan. In de eindstrijd van
het WK-sprint 1955 won Maspes een enerverend sur-
place-gevecht met Jan Derksen. Liefst 32 minuten stond
het tweetal stil, een wereldrecord.
Henck Arron (64), was de
eerste vijf jaar van Suriname's
onafhankelijkheid (1975) pre
mier, tot militairen in 1980 de
macht grepen. Hij was er van
overtuigd dat Suriname in
1975 rijp was voor autonomie
en wilde niets weten van ge
luiden als zou de toenmalige
kolonie te vroeg onafhanke
lijk zijn geworden. Arron
volgde de populaire Pengel
op als leider van de creoolse
NPS. Zeven jaar na de militai
re machtsovername werd Ar
ron premier. Hij moest in
1990 opnieuw wijken voor de
militairen na de zogenaamde
'telefooncoup'. Arron droeg
het leiderschap over aan Ro
nald Venitiaan. Arron ging
doen wat hij het liefste deed:
vissen. Hij overleed tijdens
familiebezoek in Nederland.
Frits Bernard Hotz (78), de
buteerde in 1975 als schrijver
met het verhaal De tramrace.
Het jaar daarop verscheen
zijn verhalenbundel Dood
weermiddel. Uit de spaarza
me interviews die hij toe
stond, bleek dat hij vanaf
1945 verhalen schreef maar
ze nooit ter publicatie had
aangeboden. In 1997 ver
scheen ter gelegenheid van
zijn 75ste verjaardag alles wat
gebundeld was uitgegeven in
twee delen in cassette. Een
jaar later ontving Hotz voor
zijn werk de P.C. Hooftprijs.
Rosa King (62), jazz-saxofo-
niste en -zangeres, was gebo
ren in het Amerikaanse Geor
gia, maar woonde als dertig
jaar in Amsterdam. Stond be
kend als een als 'een druk be
zet onvermoeibaar podium
beest'. Ze was bandleider van
Upside Down, een van de
grootste attracties van het
clubcircuit.
Ruud de Wolff (59), oudste
van het zingende duo The
Blue Diamonds. Na roek-
bandjes String Extase Boys en
Cool Cats, waaruit eind jaren
vijftig The Blue Diamonds
ontstond. Het duo vierde niet
alleen triomfen in Nederland,
maar ook in Duitsland en
hun geboorteland Indonesië.
Hun grootste hit was Ramona
waarvan er zeven miljoen
werden verkocht.
Victor Borge (91), stond stee
vast op het podium met een
concertvleugel, een kruk en
een microfoon. Hij was ge
kleed in een rokkostuum,
maar dat waren dan ook de
enige attributen die konden
verwijzen naar een avond
met klassieke muziek. Bij de
Deense Amerikaan Borge be
rustte elke gelijkenis met een
klassiek concert op louter
toeval. Hij viel van de piano
kruk, had de bladmuziek on
dersteboven voor zich en
speelde de muziek dienten
gevolge achterstevoren. In
Amerika werd hij omschre
ven als een combinatie van
een concertpianist en een
'sit-down comedian'.
John Cooper (77), ontwerper
van race- en rally-auto's,
vooral bekend geworden
door de Mini Cooper. Cooper
was de zoon van coureur en
racewagenontwerper Charles
Cooper, met wie hij in 1946
de Cooper Car Company op
richtte. Het duo behaalde be
gin jaren '50 successen in de
Formule 3. In 1958 veroverde
de Britse coureur Stirling
Moss in de Formule 1 de
Grand Prix van Argentinië
met een auto van Cooper.
Jason Robards (78), was een
van de meest aristocratische
Amerikaanse acteurs van de
naoorlogse generatie. Als
zoon van Jason Robards sr.
(acteur in 170 merendeels
'stomme' films) lag voor jr
het hart allereerst bij het the
ater, maar desondanks speel
de hij toch ook in negentig
televisie- en bioscoopfilms.
Het hoogtepunt van zijn film
carrière lag in de jaren zeven
tig toen hij in twee achtereen
volgende jaren de Oscar won
voor zijn 'steunende' rollen
in All The President's Men
(1976) en Julia (1977).
Jan Lammers (68), had het
'ooral in de jaren zeventig als
vethouder van Amsterdam
waar te verduren. Hij gaf de
ïoofdstad zijn metro en zijn
tadsvernieuwing, en kreeg zelf
•en steen door de ruit, zakjes
lerf en onaangename telefoon-
jes. Lammers was in de ogen
tan zijn tegenstanders een au
toritair regent. Na de periode
(Amsterdam werd hij landdrost
('an de Flevopolders en burge
meester van Almere. Tot 1996
Ivas hij commissaris van de ko
ningin van het nieuwe land. In
1998 was hij enkele maanden
waarnemend burgemeester van
}roningen, toen partijgenoot
Juwerkerk struikelde over de
Josterparkrellen.
Meter Goemans (75), is er niet
ijk van geworden. 'Muziekuit
gevers zijn uitvreters' stelde hij
test en dus hield hij maar wei
nig over aan bijvoorbeeld Aan
ie Amsterdamse grachten. Dat
Soemans de tekst van dit lied
ichreef, staat buiten kijf, maar
le muziek is waarschijnlijk van
iemand anders. Hij zou de me
lodie met een zekere Enrico
Neckheim hebben geruild te-
ten een donkerblauwe eend.
(Jij kreeg in 1970 de Gouden
Harp en in 1993 werd hij gerid
derd. Ook buiten de muziek
irok Goemans de aandacht. In
1996 kreeg hij octrooi op Cat's
Castle, een gemakkelijk schoon
ie maken kattenbak.
Gustavo B.J Hiltermann (86),
haakte op 22 november 1999,
tta 43 jaar, met Het gaat u allen
Ivel een einde aan zijn radioco-
timns voor de Avro. Journalist
Hiltermann werkte voor De Te
legraaf was oprichter en
Hoofdredacteur van Elseviers
Weekblad en was van 1952 tot
1965 eigenaar en directeur van
1 le Haagse Post. In de jaren zes-
^g en zeventig nogal omstreden
rcj|ij links Nederland. In 1998
roor het laatst in opspraak toen
jiij asielzoekers 'etnische profi-
ieurs' noemde.
epric van Ingen (78), was ruim
wintig jaar verbonden aan de
Haagse Comedie, maar werd in
jaren negentig op slag een
tekende Nederlander door zijn
!ol in Medisch Centrum West.
□nkheer Van Ingen, afstamme-
ng van de graven van Buren,
0f chrapte zijn adellijke titel toen
1 lij werd toegelaten tot de to-
teelschool. Hij speelde talloze
1(ilassieke rollen, zoals De Vrek
- an Moliere, Oberon in Shake-
peares Midzomernachtsdroom
t_ n Aegus in Medea van Euripi-
ce es. Naast zijn acteerwerk ver
haalde hij regelmatig en was hij
in en gezien regisseur.
Nul punten. Verder kwam zangeres Annie Palmen (links), niet op toen
zij Nederland in 1963 op Eurovisie Songfestival vertegenwoordigde met
het liedje De Speeldoos. Toch leed haar zangcarrière daar niet onder.
Vanaf 1967 deed ze mee aan de populaire tv-show De Boertjes van
Buuten, waarvoor zij gouden elpee kreeg. Palmen was in de jaren 40 bij
toeval ontdekt toen zij voor een ziek geworden vriendin als zangeres in
een bandje inviel. Afgelopen januari overleed zij op 73-jarige leeftijd.
NOVEMBER
Het duurde bijna vier maanden.
Vier maanden na de dood van
president Hafez Al-Assad (69) ver
zorgde het Syrische regeringsdag
blad Al-Thawra een eigen primeur
door voor het eerst kritiek te spui
en op het beleid van de overleden
dictator. Al-Assad regeerde Syrië
bijna dertig jaar met ijzeren hand,
voerde oorlog tegen Israël en sloeg
Een levende Barbiepop wilde ze
zijn, mooi en bemind. In plaats
daarvan werd ze bespot en ge
bruikt. Lolo Ferrari werd geboren
als Eve Valois en leed op jonge
leeftijd al aan een minderwaardig
heidscomplex. Als zij op 16-jarige
leeftijd het huis uit gaat, belandt
ze bij een 23 jaar oudere man die
haar in porno-films laat spelen. Ze
laat zich achttien keer aan haar
borsten opereren totdat ze zes kilo
wegen en een omtrek van 130
centimeter hebben. Het levert
haar een vermelding in het Guin
ness Book of Records op als vrouw
AUGUSTUS
Alec Guinness (86), werd de man met de honderd
gezichten genoemd. Hij speelde zowel Adolf Hitier
als paus Innocentius III. Guinness was voor de
Tweede Wereldoorlog te zien in het beroemde Old
Victheater in stukken van Shakespeare, Tsjechov
en Shaw. Na de oorlog, en na de Britse marine, was
hij alleen nog te zien in films. Voor zijn rol in The
Bridge on the River Kwai kreeg hij een Oscar. Echt
rijk werd hij van zijn rol in de Star Wnrs-trilogie.
Zijn agent sprak een bescheiden honorarium af in
ruil voor twee procent van de winst. Toch was de
rol Guinness maar matig bevallen. Hij ergerde zich
vooral aan het uitspreken van 'die gruwelijke, ba
nale tekstregels'. Sir Alec's laatste film was Kafka
uit 1991. Daarna trok hij zich uit het publieke le
ven. Bijna niemand wist dat hij maanden ziek is
geweest.
Bertus Leerkes (77), noemde zichzelf gerontopro-
vo: oud en rebels. Drieënhalf jaar zat hij in de
Tweede Kamer voor de ouderenpartij Unie 55+. De
gepensioneerde verpleegkundige manifesteerde
zich als een man van het volk. Hij verbaasde zich
over de hoogte van het inkomen, over zijn eerste
klas-treinabonnement en de deftige omgeving
waarin hij terecht was gekomen. Hij mengde zich
niet in de heftige ruzies die de twee ouderenpartij
en (Unie55+ en AOV) uitvochten. In het najaar van
1997 hield hij het voor gezien en beëindigde tus
sentijds zijn Kamerlidmaatschap. Hij maakte zich
daarna in Enschede verdienstelijk als chauffeur
voor ouderen.
Carl Barks (99), vond Donald Duck geen eend,
maar zag er alleen maar zo uit. Walt Disney was de
vader van Donald en Barks de oom. Hij tekende
decennialang de bekendste eend ter wereld en gaf
hem diens opvallende persoonlijkheid. Barks be
dacht verder Dagobert Duck, Guus Geluk, Katrien
Duck, de Zware Jongens en de neefjes Kwik, Kwek
en Kwak. Barks tekende in totaal 6.300 pagina's. In
1968 verschenen in de VS de laatste door Barks be
dachte verhalen.
Loretta Young (87), debuteerde als 14-jarige in de
tijd van de stomme film. Ze maakte met succes de
overstap naar de geluidsfilm en trad later ook op in
tv-programma's. Zij ontving in 1947 een Oscar
voor haar rol in The Farmers Daughter. Young
trouwde drie keer: op 17-jarige leeftijd met acteur
Grant Withers, in 1940 met zakenman Thomas Le
wis en op haar 80ste met modeontwerper Jean
Louis. Drie maanden na haar dood maakte Young
in haar biografie bekend wie de vader van haar
dochter is. Hartenbreker Clark Gable.
Leo Biegel (75), Midden-Oostendeskundige, dankt
zijn faam aan de vele optredens voor radio en tv.
•Deze inspirerende historicus was wetenschappelijk
medewerker aan de Universiteit van Amsterdam.
Biegel die in 1972 promoveerde was een boeiend
verteller. Wijn was zijn levenslange passie.
een opstand in eigen land bloedig
neer. Maar afgelopen juni leek dat
even vergeten. Al-Assad kreeg een
•staatsbegrafenis waar onder ande
re Madeleine Albright (Amerikaan
se minister van buitenlandse za
ken), Jozias van Aartsen (Neder
landse minister van buitenlandse
zaken) en de Franse president Jac
ques Chirac bij aanwezig waren.
