Overleden in 2000
ZATERDAG 30 DECEMBER 2000
JANUARI
Arthur Lehning (100), in Utrecht geboren en
in Frankrijk gestorven schrijver die pas in
1999 de P.C. Hooftprijs won. Hij was ver
baasd dat hij die prijs kreeg ('hoe komen jul
lie erbij'), anderen waren echter nog ver
baasder. Zij dachten dat Lehning allang
dood was. Arthur Lehning werd bekend door
het gezaghebbende tijdschrift Internationale
Revue i 10 dat hij in de jaren twintig uitgaf.
Later hield hij zich onder andere bezig met
de uitgave van de werken van Michail Ba-
koenin, een negentiende-eeuwse Russische
anarchist.
Jan Willem Dutman (80), werd in 1976 voor
zitter van ambtenarenbond Abva en be
streed in die hoedanigheid op felle manier
de bezuinigingsplannen van met name mi
nister Wiegel (eind jaren 70). Dutman streed
voor het stakingsrecht van de ambtenaren,
staken was destijds verboden. Wim Kan nam
hem ooit op de hak tijdens een eindejaars-
conference.Dutman. Een naam bij uitstek
geschikt voor een ambtenaar", waarna de
cabaretier zijn ogen dicht deed. Dutman had
daarvoor al geconstateerd dat de Nederlan
der wantrouwend tegenover de ambtenaar
stond. 'De ambtenaar wordt bii voorbaat ge
bracht onder de noemer van iemand die lui
is, en die het publiek tegen probeert te wer
ken'. De voorman leidde de Abva nog naar
de fusie in 1980 met de katholieke Kabo.
Twee jaar later trad hij af.
Bettino Craxi (65), eerste socialistische pre
mier van Italië. Zijn regeringscoalitie vestig
de een duurrecord in het land van de vallen
de kabinetten. Craxi bleef tussen 1983 en
1987 maar liefst 1058 dagen aan de macht. In
1993 moest hij aftreden als leider van de so
cialistische partij (PSI) nadat zijn naam ge
vallen was in diverse corruptie- en smeer
geldzaken. Hij vluchtte naar Tunesië en werd
bij verstek veroordeeld tot tien jaar cel. Craxi
heeft altijd fel uitgehaald naar zijn vervol
gers. Volgens hem ging het om één grote sa
menzwering. Hij wilde graag als vrij man te
rugkomen naar Italië maar dit is hem nooit
gelukt. Hij stierf uiteindelijk in Tunesië, maar
niet zonder nog een keer van zich te laten
horen. Vlak voor zijn dood stuurde hij een
'politiek testament' naar Italië waarin hij na
men noemt van politici die smeergeld heb
ben aangenomen.
Het Joegoslavië-tribunaal
of toch de CIA. Nee, mis
schien het Kosovo Bevrij
dingsleger of wie weet:
Slobodan Milosevic. Wie
heeft de Servische oor
logsmisdadiger Zeljko
Raznjatovic, alias Arkan
(47) vermoord. Het gons
de van geruchten en
complottheorieën nadat
Arkan in januari in een
hotel in Belgrado werd
doodgeschoten. Vijanden
genoeg. Arkan (wat roof
kat betekent) is samen
met zijn militie 'de tijgers'
verantwoordelijk voor
ontelbare doden in de
oorlogen in Kroatië
(1991), Bosnië (1992-
1995) en waarschijnlijk
ook in Kosovo (1999).
Zijn mannen stonden be
kend om de verschrikke
lijke wreedheden die ze
burgers aandeden.
APRIL
Habib Bourguiba (96), was dertig
jaar president van Tunesië tot hij in
1987 werd afgezet door huidige pre
sident Ben Ali. Zijn laatste dagen
sleet hij in eenzaamheid terwijl hij
veel voor Tunesië heeft betekend.
Hij leidde het land in de jaren vijftig
naai' de onafhankelijkheid (van de
Fransen) en maakte vervolgens van
Tunesië een van de meest westerse
islamitische landen. Zo herstelde hij
de rechten van de vrouw en bekriti
seerde hij de vastenmaand rama
dan. Hij was ook de eerste Arabische
leider die banden met Israël aan-
Philippe Brood (35), maakte in de
korte tijd dat hij voor de WD lid was
van de Tweede Kamer (vanaf 1998)
indruk met zijn scherpe geest en ta
lent voor het debat. Hij zette zich in
voor vernieuwing en verbetering
van het staats- en bestuursrecht.
Louis Velleman (81), droomde er
als jongetje al van om journalist te
worden. Hij nam een verbandtrom-
meltje mee naar school omdat jour
nalisten immers altijd
naar ongelukken
gaan. Hij heeft zijn
droom waargemaakt
nadat hij als joods
jongetje de oorlog
overleefde. Hij werkte
bij verschillende kran
ten en als correspon
dent in Brussel en Lon
den. Velleman nam af
scheid met een boek over
zijn jeugd: Eigenlijk heet ik
Levi.
Hedy Lamarr, geb. Hedwig Kiesler (86), werd een legende toen zij in 1933 naakt in de film Ex
tase optrad. De Oostenrijkse actrice werd in de jaren 30-40 vaak 'de mooiste vrouw ter we
reld' genoemd. Na haar overweldigende debuut speelde ze nog een aantal filmrollen waaron
der die als fatale verleidster in Samson and Delilah. Toch zou ze nooit een echte superster wor
den. En zoals dat met veel sterren gaat, ging het al snel bergafwaarts. Lamarr kwam alleen nog
in het nieuws toen zij beschuldigd werd van winkeldiefstal en later toen ze de schrijver van
haar autobiografie aanklaagde. Hij zou te veel onwaarheden hebben op geschreven. Lamarr
stierf afgelopen januari.
MEI J
Douglas Fairbanks jr. (90), was vooral de zoon van
zijn vader Fairbanks sr. die de onbetwiste koning var?!
het stomme-filmtijdperk was. Fairbanks jr. probeerdf'
het ook als acteur en speelde in 75 Hollywoodfilms
zoals Catherine the Great en The Prisoner ofZenda. f'
'Een zeer prettige collega zonder pretenties, die
rustig figuurz;aagde aan zijn rol'. Zo werd de 81-
jarige acteur Piet Hendriks door collega's gety
peerd. Hij speelde maar liefst tweeduizend tv-
rollen, maar zelden de hoofdrol. Hendriks werd
vooral bekend om zijn optreden als ingenieur
in de tv-serie Ja zuster, Nee zuster en een hele
generatie kinderen groeide,met hem op als Piet
in Sesamstraat. Later speelde hij nog in tv-serie
De ïhmüie^ Oudenrijn, hetgeen,hem de titel Na-
'tionale'Opa opleverde. rn" 1 miv f,RF!
FEBRUARI
Wim jeremiasse (60), overleed
door domme pech. Als wed
strijdleider van de Alternatieve
Elfstedentocht op de Oosten
rijkse Weissensee volgde hij de
wedstrijd per auto op het ijs.
Toen hij een stukje wilde afsnij
den, reed hij met zijn auto over
een stuk van het meer waar de
week daarvoor nog water lag.
Jeremiasse wist dit echter niet.
De auto zakte door het ijs en
werd pas een half uur later
weer opgetakeld. Jermiasse was
een gerenommeerd internatio
naal wielerjurylid en official bij
onder meer de Tour de France.
Dirk Kuin (52), presenteerde
tot november 1999 het pro
gramma Opsporing Verzocht.
In zijn laatste uitzending maak
te hij bekend dat hij kanker had
en aan zijn gezondheid ging
werken. 'Ik voelde mij een
dweil', zei hij later in een EO-
documentaire over die laatste
uitzending. Kuin werkte in de
jaren 70 als parlementair ver
slaggever voor onder meer De
Tijd. Daarna maakte hij de
overstap naar de televisie en
werkte onder andere bij NOS
Laat, Panomariek en Nova. De
laatste maanden van zijn leven
werd Kuin gevolgd door EO-ca-
mera's. Daarin verandert hij
van een man die nog hoop
heeft in een man die weet dat ie
dood gaat. 'Het afscheid moet
je zo intiem mogelijk maken.
En dan gaan'.
Roger Vadim (72), Franse film
maker. Maakte in 1956 de be
roemde film Et Dieu créa la Fe
mme (en God schiep de vrouw)
waarmee hij meteen zijn echt
genote Brigitte Bardot wereld
beroemd maakte, die de hoofd
rol in de film vertolkte. Naast
zijn films was Vadim vooral be
kend om zijn vrouwen. Na Bar
dot kreeg hij relaties met onder
andere Jane Fonda en Catheri
ne Deneuve. Hij trouwde vijf
maal. Geen van zijn films is ooit
meer zo bekend geworden als
zijn eerste, met uitzondering
misschien van Barbarella. In
deze film, die in de 41ste eeuw
speelt, is Fonda een vrijgevoch
ten cybervrouw, die met volle
teugen van seks geniet. Inmid
dels ouderwets maar nog steeds
erg gewaardeerd als camp.
Anton Dreesmann (76), direc
tievoorzitter van Vendex tot
1988 en kleinzoon van oprich
ter van de warenhuizen Vroom
Dreesman. Stond bekend om
gepeperde uitspraken en onbe
zonnen keuzen. Toen hij in
1988 na een eerste hersenbloe
ding fysiek gedwongen werd
om afstand te nemen van het
bedrijf kreeg hij grote proble
men met zijn gedoodverfde op
volger A. van der Zwan, die een
reorganisatie wilde doorvoeren.
'Op de intensive care heb ik
mijn eigen testament zien op
maken. Ik lag in mijn graf en
zag de machtsstrijd boven mijn
hoofd ontstaan. Maar ik heb
me aan mijn zerk omhoog ge
trokken'. Van der Zwan moest
uiteindelijk het veld ruimen.
Dennis Cambell (93),
werd gezien als de vader
van de 'zachte landing. De
I Britse oud-marinevlieger
bedacht dat een 'gedraaid
cS;^. 0 vliegdek' op een marine-
*£f?y schip minder ongeluk-
ken tot gevolg zou heb-
ben, omdat de piloot be
ter overzicht over de lan
dingsbaan en meer ruimte voor een
doorstart heeft. Hij had gelijk, te
genwoordig hebben alle vliegdek
schepen een gedraaid vliegdek. Eer
der al was Cambell de geschiedenis
ingegaan doordat het 803de squa
dron, waar hij commandant van
was, in september 1939 het eerste
Duitse gevechtsvliegtuig in de Twee
de Wereldoorlog neerschoot.
Wim lbo (82), cabaretier, docent, producer maar
vooral cabarethistoricus. Hij schreef de cabaretbijbefj
En nu de moraal van dit lied, 75 jaar Nederlands ca-
baret dat in 1970 verscheen en in 1980 werd aange-
vuld. lbo was niet enthousiast over het cabaret van dr
jaren negentig. Hij vergeleek dit decennium met de r'
jaren dertig, toen het cabaret niet meer dat amuse- ,c
ment was.
Barbara Cartland (98), haalde het Guinness Book ofc
Records als best verkopende auteur ter wereld. 723
Liefdesromannetjes vol met onbedorven liefde zon-
der seks, maagden en gentlemen. 'Zelf wil ik bemind j1
aanbeden en beschermd worden. En aangezien mijn
boeken goed verkopen, neem ik aan dat vrouwen f
over de hele wereld dat ook willen', was haar opvalt-
ting. Gelijk of niet, feit blijft dat ze een miljard boeke
verkocht. En de ideeën kwamen niet van haar zelf. 'I!
zeg een gebed. Ik zeg: God, geef me een plot. En dan
komt het plot'.
Pennen, posters, bekers, kussenslopen, alles was te
koop met daarop de afbeelding van Snoopy. Schulz
liet in zijn contract met de uitgever vastleggen dat
niemand na zijn dood de serie mocht vervolgen.
Toen in november darmkanker werd geconstateerd
bij de tekenaar kondigde hij het einde van de strip al
aan. En bijna op de dag nauwkeurig stierf hij samen
met zijn vriendjes, in hetzelfde weekend als de laat
ste aflevering in de krant stond.
Rechte lijnen waren het 'instrument van de duivel'. De Oostenrijkse archi
tect en schilder Friedensreich Hundertwasser ontwierp gebouwen zoals
kinderen ze tekenen: golvende lijnen, felle kleuren en ui-vormige toren
tjes. Hundertwasser werd in 1928 in Wenen geboren als Friedrich Sto-
wasser en overleefde daar samen met zijn joodse moeder de Tweede We-
Snoopy, Lucy, Linus, Schroeder en natuurlijk Charlie
Brown. Allemaal stierven ze afgelopen februari, sa
men met hun schepper Charles M. Schulz (77). De
Amerikaanse striptekenaar werd wereldberoemd
met zijn strip Peanuts. Bijna vijftig jaar lang leefde de
krantenlezer mee de hoofdfiguurtjes. Op het hoog
tepunt van Peanuts publiceerden meer dan 2.600
kranten in 75 landen tegelijk de strip. Het hondje
Snoopy werd in de jaren tachtig zelfs een ware rage.
reldoorlog. Na de oorlog emigreerde hij naar Nieuw-Zeeland en beleefde
over de hele wereld successen met exposities. Zijn beroemste creatie is zijn
Hundertwasserhaus in Wenen. Maar ook de door hem beschilderde
openbare toiletten in een Nieuw-Zeelands dorp zijn een toeristische at
tractie. De architect/schider overleed in februan aan een hartaanval.
John Gielgud (96), kwam na zijn dood nog in het
nieuws toen bleek dat hij tijdens zijn leven een horm
organisatie financieel steunde. Geheim omdat hij ni(
wilde dat mensen wisten dat hij zelf homo was. Hij
wordt gezien als een van de allergrootste Britse ac
teurs, die beroemd werd als Shakespeare-vertolker e
uitblonk in films zoals Arthur (waarvoor hij in 1981
Oscar kreeg), The Elephant Man en Gandhi.
Verkrampte armbewe
gingen, het hoofd tol
lend en op het gelaat
immer een grimas, als
of hij elk ogenblik te
gen de sintels zou stor
ten. Emil Zatopek was
geen stilist, maar liep
wel snel. De Tsjech be
haalde in 1952 drie
keer Olympisch goud
op de 5.000 en 10.000
meter en de marathon.
Hij trainde met zijn le-
gerkistjes aan zijn voe
ten, verzwaard met
lood. Zatopek kreeg het
meerdere keren aan de
stok met het commu
nistische regime. Dat
leidde ertoe dat hij de
partij werd gezet, zijn
officiersrang kwijtraak
te en werd gedwongen
tot een hard bestaan:
hij werkte onder meer
in een uraniummijn.
Pas in 1990-toen het
IJzeren Gordijn werd
neergehaald-werd hij
door zijn regering in
ere hersteld. Zatopek
overleed in november
op 78-jarige leeftijd.
MAART
Tony van Verre (62), maakte in jaren '70 en '80
op zondagochtend naam met radioprogramma
Tony van Verre ontmoet.... Daarin liet hij gasten
als Simon Carmiggelt, Annie M.G. Schmidt en
Ko van Dijk een uur lang onafgebroken aan het
woord doordat hij zijn vragen uit het gesprek
monteerde. Om een intieme sfeer te krijgen, no
digde hij zijn gasten vaak een paar dagen bij
hem thuis uit. Van Verre kreeg in 1978 de Zilve
ren Reismicrofoon voor het programma.
Johan Anthierens (63), was een prominent
Vlaams journalist, televisiemaker, anarchist,
aartsrebel en bovenal kerkhater. Als het aan
Anthierens lag, stonden alle priesters voortaan
onder huisarrest. Hij schreef onder andere voor
De Volkskrant en de Belgische krant De Morgen.
Ook schreef hij een biografie over zijn grote
idool Jacques Brei. Anthierens overleed aan 'de
duivel in zijn lijf, zoals hij de lymfeklierkanker
zelf noemde.
Ian Dury (57), Engelse popzanger die vooral be
kend werd samen met zijn band The Block
heads. Hij werd in de jaren zeventig ontzettend
populair bij de punkbeweging, ondanks het feit
dat hij eigenlijk al te oud was en te ingewikkelde
muziek maakte voor de generatie die alles omver
wilde gooien. Hij scoorde hits met Sex Drugs
Rock Roll en Hit me with your Rhythm Stick.
Na zijn dood heeft The Blockheads nog een cd
uitgegeven met daarop oude opnames van Dury.
'Toon kon alles. Hij kon toveren met niks'. Ge
schoktheid en verslagenheid overheersten op de
begrafenis van de 83-jarige Toon Hermans. De
hele cabaretwereld kwam afscheid nemen van
de grootste theaterman die Nederland ooit
heeft gekend. De Limburger speelde jarenlang
voor een uitverkocht Carré waar hij het publiek
tot tranen toe aan het lachen maakte, ledereen
herinnert zich de sketch over een goochelaar
van het oude variété die auditie doet voor tv.
Alles gaat mis met als tragisch dieptepunt dat de
duif die uit de hoge hoed moest komen, dood
blijkt te zijn. 'Toif is dood'. In april overleed
Toon aan een hartaanval. Toon is dood.
JUNI
Willem Bemboom (48), oud-verslag-
gever en presentator van NOS-Journaal
waar hij van 1980 tot 1989 werkte.
Daarvoor was hij al als parlementair
verslaggever bij de Tros actief. De laat
ste jaren van zijn leven was Bemboom
nauw verbonden aan de WD als advi
seur. Vlak voor zijn dood zei hij in een
interview dat de buitenwereld zich ver
keek op de glamour bij het Journaal.
„Ik ben bij het Junglecommando ge
weest. ik heb de Heineken-ontvoerders
op de voet gevolgd toen ze op de
vlucht waren door het Caribische ge
bied. Dat was echt Kuifje in Zuid-Ame
rika. Maar dat waren incidenten."
Coen Flink (68), begon zijn carrière op
het conservatorium waar al snel duide
lijk werd dat hij een goed acteur was.
Hij haalde speelde er een jaar piano
zonder dat hij een noot kon lezen, hij
speelde gewoon zijn moeder na. Hij
vervolgde deze stunt met een andere,
op z'n 22ste speelde Flink op het to
neel al de titelrol in Hamlet en veran
derde en passant de beroemste passa
ge 'to be or not to be'. Maar halverwe
ge zijn veertigste heeft hij genoeg van
het 'naapen' zoals hij het zelf noemt en
verhuist met gezin naar het buiten
land. Om terug te keren als televisie
acteur. Na rollen in De kleine waarheid
en Zeg 'ns Aa speelde Coen Flink de af
gelopen jaren de deftige opa Henri
Buys in tv-comedyserie Oppassen! De
serie is wel vervolgd, maar er wordt wel
stil gestaan bij het overlijden van opa.
'Het was een oude brombeer, maar ik
mis hem wel'.
Omdat ze in 1938 geen stewardess kon worden, vertrok de in Hillegom ge
boren Ida Veldhuyzen van Zanten, naai' Engeland waar ze binnen drie
maanden haar zweefvlief- en motorbrevet. Ze werd tijdens de oorlog met
steun van prins Bernhard in Engeland oorlogsvliegster voor de luchttrans
port-hulptroepen. Een loopbaan in de vliegerij zat er echter niet in. Om
toch brood op de plank te brengen, dook ze het maatschappelijk werk in.
Tot vorig jaar zomer stapte Veldhuyzen van Zanten nog met grote regel
maat het vliegtuig in voor een tochtje. Ze werd onderscheiden met het ere-
insigne van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart, onder
scheiding als Engelandvaarder, draagster van het Kruis van Verdienste, het
Vliegerskruis en het Verzets Herdenkingskruis. Ida Veldhuyzen van Zanten
overleed in oktober op 89-jarige leeftijd.
