Nederlander pent steeds minder Vingerafdruk 2001 Vlinder bedreigd door ingevoerde vlieg Rijp en Groen/Trends Vrouwen in een grote broek hhhbmr ZATERDAG 30 DECEMBER 2000 Geluk, niets dan geluk wen sen wij elkaar komend nieuwjaar toe, en wij me nen het oprecht. Uiteraard sluit ik me bij de gelukwen- sers graag aan, al weet ik maar al te goed dat het woord geluk een verzamel begrip is voor zeer uiteenlo pende per soonlijke wen sen. Het geluk van de één lijkt niet op dat van de ander, want het begrip ge luk is even persoonsge bonden als een vingeraf druk. Dus hier alvast een zeer goede vingerafdruk toegewenst aan alle trou we lezers van Briev deze rubriek POST ueze ruunen 2Q03 RA en verder ook nog een klein beetje begrip voor datgene wat we ver staan onder zorg voor het milieu, iets duidelijker: zorg voor de leefwereld van on ze kinderen en kleinkinde ren. Uiteraard kan ik niet iedereen verrassen met een klavertje vier oftewel Oxalis deppei die momenteel, net als het hoefijzer in vroeger jaren, symbool is voor ge luk. Eigenlijk een beetje ten on rechte, want de Oxalis ver vangt in onze tijd de echte klaver^^^e uiterst schaarl^Hlen pas na lang zoeken gevonden kon wor den in een klaverveldje waarin een veldje Trifolium groeide die, zoals deze La tijnse naam al zegt, van na ture een driedelig blaadje heeft. Alleen onder bijzon dere omstandigheden was er een vierdelig blaadje te vinden, en deze schaarse vondst werd dan meteen als gelukbrengend be schouwd. Nauw verwant met de kla ver vier is de roodbladige Oxalis, die vrijwel het hele jaar te koop is. Voor beide planten geldt, dat ze van een koele lichte plaats hou den. Om de twee weken iets bijmesten verlengt de groeitijd en bevordert de vorming van bloemen. Ro se bij het groene gelukskla- vertje en meestal wit bij de donkerrode klaverzuring, zoals deze planten in het Nederlands genoemd wor den. Als de planten ophouden met groeien en bloeien en als de blaadjes af gaan ster ven, vooral niet meer bij mesten en ook maar heel weinig water geven. Alleen GREET BUCHNER geeft al uw tuinvragen net niet helemaal uit laten drogen. In de aarde van de geluksklaver zullen we dan piepkleine broedbolletjes ontdekken. Ook die mogen niet helemaal uitdrogen. Pas in septem ber gaan ze in nieuwe goede aarde en wordt de pot op een warme plaats gezet. Er zullen zich dan nieuwe geluksklaver- tjes vormen. Zuinigerds ge bruiken in september meerdere pot ten voor de broedbolletjes zodat ze tegen het einde van het jaar over zelf gekweekte geluksbren- gers kunnen naar beschikken. De donkerro- AARLEM de klaverzu ring maakt geen broedbol letjes, maar heeft min of meer bolvormige wortel stokken. Die moeten we, als het blad is afgestorven, een tijdje koel wegzetten, uiteraard volkomen vorst- vrij. In het voorjaar zal er weer iets leven komen in de pot. Met goede aarde, vol doende vocht en een war me lichte plaats zal de plant weer uitlopen. Uit dit stukje blijkt dus, dat de twee klaverzuringssoor- ten die nauw aan elkaar verwant zijn, desondanks anders behandeld worden. Niet zo gek als je weet dat er 800 verschillende Oxalis soorten bestaan en dat ze zowel uit zuidelijke gebie den als Zuid Afrika en Zuid Amerika afkomstig zijn, maar ook uit minder war me gebieden in midden Amerika. Zelfs in eigen land groeien drie soorten klaver zuring, maar die hebben nimmer een vierdelig blaadje en kunnen dus niet doorgaan voor geluksbren- gers. De grootste vlinder van Ameri ka wordt bedreigd door een vlieg die is ingevoerd uit Euro pa om de stam uil (een vraatin sect) onder de duim te houden. Daarvan wordt verslag gedaan in het decembernummer van Conservation Biology. De stamuil of plakker is een vlindersoort die flinke schade aanricht in bossen doordat die de bladeren opvreet van onder meer de eik. In 1986 is vanuit Europa een natuurlijke vijand geïntroduceerd in dertig staten van Midden- en oostelijk Ame rika die last hadden van dit vraatinstct. Maar de bewuste vlieg (Compsilura concinnata) heeft nog meer op zijn menu. Volgens een studie van de uni versiteit van Massachusettes lust de vlieg minstens 180 an dere insecten. Eén daarvan is de prachtig ge kleurde cecropiavlinder, die met een spanwijdte van vijftien centimeter de grootste is van de vlinders die in Amerika rondf ladderen. Dat nadelig effect is aangetoond in een experiment. Rupsen van de plakkers werden gekweekt en neergezet in dicht heden van één tot honderd per boom. De vliegen doodden 52 tot 100 procent van alle rupsen. Elders werden driehonderd ge kweekte cecropiarupsen uitge zet, vijf per boom, op verschil lende plekken in een bos. Na een week was tachtig procent van de rupsen aangevreten door de exotische vliegen. De meeste hiervan overleefden niet.Als je dat percentage sterfte ziet, gaat er toch min stens een belletje rinkelen", zegt entomoloog George Boett- ner. Hij noemt het hoe dan ook onverstandig een natuurlijke vijand uit te zetten met zo'n breed scala aan mogelijke gast heren. „Je moet altijd voorzich tig zijn bij de introductie van nieuwe soorten om plagen te beheersen, omdat makkelijk ongewenste neveneffecten kun nen ontstaan." PETER DE JAEGER* REDACTIE: RIEN POLDERMAN 023-515026 Computer tast handschrift aan De computer vermindert het pengebruik, maar dat gaat niet in rap tempo. 'De Nederlan der' is duidelijk minder gaan schrijven dan zo'n vijftien jaar geleden, vooral thuis, maar sinds een jaar of vijf lijkt het schrijfgedrag zich weer te sta biliseren. Het bureau Market- Response onderzocht in op dracht van schrijfwarenfabri- kant Edding uit Lochem het schrijfgedrag van tweehon derd Nederlanders van 15 jaar en ouder. De functie van de pen blijkt ook veranderd. Kort gezegd wordt de pen zowel op kantoor als thuis vooral gebruikt voor het vormen van gedachtegoed, een snelle krabbel, terwijl de perso nal computer wordt gebruikt om grote stukken tekst snel te verwerken. Bij het noteren van een telefoonnummer, het be schrijven van een ansicht of aantekeningen maken voor werkbesprekingen, grijpen de meesten nog steeds naar de balpen (67 procent). De vulpen (7 procent), enkele jaren gele den erg in trek, is voorbijge streefd door de fineliner (10 procent). Aldus MarketResponse. Maar goede conclusies zijn pas te trekken als een vergelijking valt te maken met uitkomsten van eerdere onderzoeken. Statis tisch is niet bekend hoeveel ge bruik van de pen er tien of vijf- Gemiddeld 34 pennen in de la "We' mogen dan met z'n allen minder zijn gaan schrijven de afgelopen vijftien jaar, de pen is nog steeds verzamelobject; de gemiddelde Nederlander heeft er 34 in de la liggen; ter wijl hij er op het werk 'maar1 acht heeft. Vooral jongeren zijn ware 'pennenvreters'. In het onderzoek in opdracht van Edding geeft twee derde van de jongeren tot dertig jaar aan pennen van kantoor mee naar huis te nemen. tien jaar geleden werd gemaakt. Het onderzoek van MarketRes ponse geeft wel een indicatie. Een kwart geeft aan thuis nog net zoveel te schrijven, 45 pro cent schrijft minder en 30 pro cent meer dan vijftien jaar gele den. Deze gegevens zijn ook vergeleken met vijf jaar gele den. Negenenvijftig procent schrijft dan nog evenveel, 19 procent meer en 22 procent minder. Kortom, 'we' zijn door de jaren heen minder gaan schrijven, maar de laatste vijf jaar veranderde er niet veel. Thuis blijken de aanschaf van een pc en het afronden van stu die of cursus 'verantwoordelijk' voor een daling van de schrijf- frequentie. Maar daar staan een grotere administratieve romp slomp en meer corresponden tie tegenover, terwijl kinderen het pengebruik ook stimuleren. De groep die op het werk juist meer is gaan schrijven, is 41 procent (minder: 38 procent). Betrokkenen kregen een baan buitenshuis of een nieuwe functie. Waarom is er eigenlijk naar het schrijfgedrag van 'de Nederlan der' niet eerder onderzoek ge daan? Managing director Sem- melink van Edding in Lochem: „Er zijn binnen de schrijfwa- rensector hoe dan ook maar heel weinig marktgegevens be kend. Alleen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Bo vendien heeft Edding nog maar kort een eigen vestiging in Ne derland. Het doel van dit on derzoek, dat over enige tijd her haald wordt, was om te kijken wat er waar was van ideeën over het 'papierloze kantoor' en wat dat dan voor onze markt zou betekenen." Semmelink toont zich verrast over de uit komsten. Want zelfs bij het uitwerken van grote lappen tekst, zoals versla gen en rapporten, gebruikt meer dan de helft van de on dervraagden (54 procent) nog steeds een pen, terwijl 48 pro cent de pc aanzet. En ook de hoofdlijnen van een plan, brief of rapport vinden nog voor 61 procent hun weg via de pen naar het papier. Hoewel de helft van de onder vraagden het belangrijk vindt welke pen hij of zij gebruikt - het ding moet lekker in de hand liggen, niet vlekken en soepel schrijven - is het niet meer dan een gebruiksvoorwerp. Func tionaliteit blijkt vooral onder mannen te leven ('die pen moet het gewoon goed doen'), terwijl vrouwen vrezen voor vlekken op hun vingers. Jongeren beschouwen het schrijfinstrument meer als een hebbeding. Jongeren zijn een belangrijke doelgroep, zegt Se mmelink, hoewel jongeren be neden de 15 niet zijn onder vraagd en betrouwbare conclu sies over deze leeftijdsgroep dus amper zijn te trekken: Driekwart van de door MarketResponse onder vraagde Nederlanders vindt dat de Nederlander slechter schrijft dan vijf tien jaar geleden, terwijl ze aan schrijfvaardigheid bijna zonder uitzondering erg veel waarde hechten. Het merendeel vindt dat de computer hieraan de bet is. Het slechtst komt het handschrift van de huis arts er af; onleesbaar en slordig. Het handschrift van de leraar krijgt hoge cijfers met netjes, duide lijk en leesbaar. Volgens de ondervraagden zelf zegt een handschrift veel zegt over iemands karakter. Achter een slordig hand schrift zou een gehaast, ongeïnteresseerd of ge makzuchtig iemand schuilgaan. „Maar jongeren willen zich graag onderscheiden. Bekend zijn de agenda's, waarvan er ni meer zijn dan dat er jongeren op een school rondlopen, maa dat geldt nu ook al voor etuis. Dus waarom niet die hoog waardige vulpen of 'coole' mar ker?" SANDRA BOUCK Eigenzinnig, zorgvuldig non chalant, draagbaar, vrouwelijk en charmant. In 1982 begonnen de vriendinnen Trix Hoogveld (40) en Resi van Kraaij (42) hun eigen kledinglijn 'Trix en Rees'. En sindsdien zijn hun 'grote, wijde broeken' niet meer uit het straatbeeld verdwenen. In ieder geval niet in Arnhem, bakermat en woonplaats van Trix en Resi. Maar ook elders, zelfs in het buitenland, trekken steeds meer vrouwen een grote broek aan. In Arnhem is 'Trix en Rees' een begrip. Wie er niet in loopt, kent in ieder geval de eigenzin nige ontwerpen van de twee te gendraadse onderneemsters. De winkel in Amsterdam trekt ook een vaste schare fans, die in Haarlem is een paar maan den geleden gesloten. „Daar hadden we meer sores dan lol van", aldus Trix. En dan houdt bij Trix en Resi het verhaal op. Als het niet meer leuk is, stop pen ze ermee. Maar ze stoppen absoluut niet met 'Trix en Rees', want de zaak draait pri ma. Trix en Resi leerden elkaar in 1982 kennen op de kunstacade mie in Arnhem. Daar volgden ze allebei de richting mode en al snel ontstond het plan samen een collectie te ontwerpen. Overdag werkten ze, 's avond zaten ze op de academie en links en rechts verkochten ze kleding. Het oorspronkelijke plan was om hun collectie bij andere winkels onder te bren gen, maar toen zag Trix een winkelpand te huur staan, in het hartje van Arnhem. „Dat vonden we veel leuker en dus begonnen we een winkel. We maakten zelf de kleding en hadden hulp van een paar thuisnaaisters. De zaak liep meteen heel goed, we werden begeleid door onze ontwerpdo- cent en konden het prima com bineren met onze studie. We verkochten ook sieraden van collega-studenten. Maar toen kregen we een nieuwe ont- werpdocent en die was niet zo enthousiast. Hij vond ons ei genlijk al wat te praktisch bezig. We zijn daarom gestopt met de studie en hebben gekozen voor de winkel. En dat doen we nog steeds." Trix en Resi ontwerpen nog steeds zelf de collectie. Hun uit gangspunt is dat ze het zelf graag willen dragen. „Dus ook al is alleg bijvoorbeeld getail leerd en houden wij daar niet van, dan doen wij dat niet. We volgen helemaal onze eigen stijl en smaak en hebben de mazzel dat het aanslaat." Al in de eerste collectie zat de bekende Trix- en Reesbroek. Een wijd geval dat met een bre de riem wordt aangesnoerd of een elastische tailleband heeft. De broeken zijn er in twee leng tematen en meer niet. Past al tijd. Zelfs als je zwanger bent, want dan kun je hem met een paar bretels dragen. Aan het modebeeld van Trix en Rees is sinds 1982 wel wat ver anderd - zo is de broek veel wij der geweest - maar toch is de kledinglijn altijd hetzelfde ge bleven. Zorgvuldig nonchalant, draagbaar, wijd, vrouwelijk en charmant. Trix: „We kiezen voor ingetogen kleuren en laten de stoffen vaak maken. Het is de bedoeling dat de kleding lang mee kan. Het is toch ook fijn dat je een kledingstuk waar je je goed in voelt heel lang kunt blijven dragen?" „In onze broeken kun je zwan ger zijn, een boswandeling ma ken, een sollicitatiegesprek voe ren of naar een feest gaan. En niemand ziet er ooit hetzelfde uit. De broek is een belangrijk onderdeel uit de collectie. Als we die een jaar overslaan, krij gen we klachten van onze klan ten." Toen Trix en Resi kinderen kre gen, begonnen ze met het ma ken van een kindercollectie. „Er wordt vaak gevraagd waarom we geen mannenlijn maken. Maar dat gaat niet, want we hebben geen mannenlijf. We maken in principe alleen dat wat we zelf zouden willen dra gen." De kindercollectie is groten deels een afspiegeling van de vrouwenkleding, alleen in klei nere maatjes. Ieder jaar trekken de twee ontwerpsters zich vier keer een week terug in een huisje in het bos in Hoenderlo. Daar werken ze ongestoord aan de nieuwe vrouwen- of kinder collectie. „We nemen onze naaimachine en stoffen mee. Bij de winkel hadden we in het begin geen aparte werkruimte en thuis met de kinderen over de vloer ging het ook niet. Toen zijn we ons gaan afzonderen en dat doen we nog steeds. We vinden het hartstikke fijn." Van tevoren laden de dames zich op met een uitje. Zo zijn ze nu met z'n tweeën naar Floren ce geweest. Als ze de collectie klaar hebben, duiken ze er de winkel in Arnhem mee in. Dan komt het personeel kijken en doorpassen en soms gaan de klanten zich er ook mee be moeien. „Dat vind ik altijd het spannendste moment", bekent Trix. „Soms weet je na zo'n week niet meer of het nu echt wel leuk was, maar dan hoor je aan de reacties in de winkel dat het goed zit." „Personeel en klanten hebben ook inspraak maar uiteindelijk doen we wel wat wij willen. Maar we houden wel rekening met de medewerksters, die ko men soms ook met wensenlijst - jes van klanten. Kijk, zij zien de klanten. Wij niet. En omdat we met korte lijnen werken, kun nen we best tijdens het seizoen dingen aanpassen of extra bij laten maken." Als de proefmodellen de test hebben doorstaan worden ze in het buitenland in productie ge nomen. Gemiddeld worden er van een ontwerp 250 exempla ren gemaakt hoewel er broeken zijn waarvan er 500 worden ge maakt en andere ontwerpen waar er uileindelijk 80 exem plaren van in de winkels liggen. 'Trix en Rees' is geen massa- produkt. Ze zijn trouwens nooit met iets blijven zitten. „Soms loopt iets niet zo snel, maar we raken alles altijd kwijt." Geen winkeldochters bij Trix en Rees. De feiten die Trix oplepelt zijn op zijn minst verbazing wekkend. De onderneming is succesvol en heeft de uitstraling van een grote familie. Toch zit er geen keiharde zakenstrategie achter, maai' 'gewoon doen wat je leuk vindt'. Trix: „We hadden eerst het ro mantische idee om overal win kels te openen, maar daar zijn we van afgestapt. Nu hebben we er twee en dat is wel zo overzichtelijk. Verder zijn we begonnen met groothandelen. We hebben nu drie keer een collectie uitgezet bij andere winkels en dat loopt ook heel goed." Hoeveel mensen ze nu precies in dienst hebben, weet Trix ei genlijk niet. „Dat merken we wel met Oud en Nieuw, als we ons jaarlijkse feest houden", grapt ze. „Dan huren we een hotel en komt iedereen met zijn partner. Eerst lekker eten en ge zellig stappen. Dan kunnen we meteen even tellen hoeveel mensen er nu bij ons werken." Intussen zit Resi op de achter grond druk te rekenen en zij komt op vijftien werknemers. Er zitten veel part-timers bij. En geen enkele man, want er wer ken alleen maar vrouwen bij 'Trix en Rees'. „Het is momen teel heel moeilijk om leuk per soneel te vinden en toen er in Amsterdam twee mensen ver trokken, hebben we besloten om Haarlem en Amsterdam in elkaar t'e schuiven. Het perso neelsprobleem gaf uiteindelijk de doorslag om Haarlem te sluiten. Vroeger zetten wé een piepklein advertentietje en kwam vervolgens de PTT met een zak met enveloppen, nu hebben we op een oproep in de krant geen enkele reactie gehad." Inmiddels heeft Trix en Rees een groep van 5500 vaste fans in een klantenbestand zitten. De kopers komen van heinde en ver. In Australië en Nieuw- Zeeland wonen vrouwen die via familie of rechtstreeks via de winkel de spullen op laten stu ren. Ook uit Frankrijk en België komen regelmatig vrouwen naar Amsterdam of Arnhem om in te kopen. Trix vertelt over een Engelse mevrouw die met een lege kof fer de overtocht maakte om hem in Arnhem te vullen met 'Trix en Rees'-aankopen. Een flinke financiële aderlating, want de kleding is niet goed koop. Een broek kost gemid deld f 250, een t-shirt f 100. „Maar je krijgt er ook wel wat voor", vindt Trix. Sommige mensen vergelijken onze prij zen met Hennes en Maurits en dat is natuurlijk onredelijk. We kunnen het niet goedkoper la ten maken. En bovendien kun je jaren met de spullen toe. Wé krijgen soms vrouwen in de winkel die een jurk uit onze be| gintijd aan hebben. Bovendien kost een dure spijkerbroek oolc al snel f200." Het groothandelen van Trix en Resi is ook een beetje een reacJ tie op de wijdverbreide kopieei praktijk. 'Hun' broek is in tallo ze goedkopere varianten te krij gen. Daar word je natuurlijk niet vrolijk van. Trix: „Het orig nele ontwerp is van ons. Wij maken niks na. Dat is ook niet leuk. We weten ook wel dat er driftig gekopieerd wordt en als het te gek wordt dan schakeler we onze advocaat in." „Al onze modellen zijn geregi streerd en meestal is een waar schuwing genoeg. We zitten ook echt niet te wachten op ee rechtszaak, hoewel we wel zo ver zijn gegaan. Maar dat kost je zoveel energie en levert zo veel ergernis op. Als we kopieë signaleren, geven we het uit handen. Daar willen we onze tijd niet aan besteden. Dan is ontwerpen veel leuker." MARJA BOONSTRA Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL: 1. Conversatie; 8. land; 10. indianentent; 12. deel v.e. boom; 14. voorvoegsel; 15. tijdperk; 16. personal computer; 17. moment; 19. scheepstouw; 21. soort papegaai; 22. Zijne Koninklijke Hoogheid; 23. Europeaan; 25. gevangenis; 26. bolgewas; 27. Noorse godheid; 28. Frans voegwoord; 30. van geringe breedte; 32. stroomstoot; 34. iemand die iets te leen geeft; 36. gezeten zijn. VERTICAAL: 2. Ratelpopulier; 3. ambacht; 4. familielid; 5. korting; 6. Griekse letter; 7. atmosfeeroverdruk; 9. enz.; 11. tussentijds; 13. stipje; 18. water (Fr.); 20. machinepistool; 24. ontvangkamer; 25. deel van het bestek; 26. wisselgebruik (It 29. aansporing; 31. Engels bier; 33. stonde; 35. deel van een Franse ontkenning. Oplossing van vrijdag: Horizontaal: 1. Schild; 4. kraan; 5. daar; 7rkoers; 8". was; 9. porteè;T0. laster. Verticaal: 1. Stalenros; 2. hands; 3. lama; 4. kijkspel; 6. ras; 8. weer. HET WEER Sneeuw maakt plaats voor regen Het leek een gelopen race. Tot het midden van de maand was het nog nooit zo zacht geweest. Toen volgde een 'fluwelen om slag'. Na half december werd gaandeweg drogere en koudere lucht aangevoerd re sulterend in plaatselijk matige vorst aan de vooravond van en deels tijdens de kerstda gen. Uiteindelijk kwam het ook tot sneeuw met diktes tot meer dan 15 centimeter in het noordoosten. De opmerkelijke thermische terugval tij dens de tweede helft van december heeft de gemiddelde temperatuur met ongeveer 5 graden doen dalen. December komt in De Bilt uit op gemiddeld 5,1 graad (voorlo pig cijfer) tegen normaal 3,2. Aan het 'kerstwintertje van 2000' lijkt met ingang van het nieuwe jaar een einde te ko men. Het toch al op een wankele drukver- deling stoelende winterse weer wordt na melijk aangepakt door een diepe oceaan depressie. Fronten veroorzaken op Nieuw jaarsdag regen (mogelijk voorafgegaan door sneeuw) waarna het kwik zich op dinsdag en woensdag opwerkt naar 7-8 graden. De jaarwisseling lijkt zelf droog te verlopen. Vandaag opnieuw buien. De tempera tuur loopt in een noordwestelijke luchtstroming op tot 5-6 graden. Oude jaarsdag nemen de neerslagkansen af, lai de zon zich geregeld zien en het waal overdag nauwelijks. De temperatuur lood in de middag op tot 4 graden. Vanaf donderdagavond zijn er zwad (sneeuw)buien gevallen. De vlokken had den een enorme omvang. Het leken w kleine zakdoekjes. Bovendien waren er en kele imposante donderslagen. In Den Ha der viel totaal 20, in Hoofddorp 5 en d Nieuw-Vennep 4 mm. In onze regio steld hét sneeuwdek overigens weinig voor. Tu dens de middaguren was de temperatuu op Valkenburg nog gestegen tot 5,5, j Hoofddorp tot 4,2 graden. Plezier in grote broeken. PUBLICITEITSFOTO CPD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 20