Directe verbinding China en Taiwan
Plitvice: zestien meren en een oorlogsmonument
Buitenland
Winter veroorzaakt chaos
Rumsfeld voorstander
Amerikaans raketschild
China gelast sluiting
van onveilige disco's
J DAG 29 DECEMBER 2000
Autoritaire vader veroordeeld
Een Fransman die zijn 11 -jarige dochter midden in de
cht naakt buiten in de regen liet staan 'om haar een lesje te
ten', is veroordeeld tot twaalf maanden gevangenisstraf. Een
chtbank in Versailles achtte Yves Hautbout woensdagavond
jhuldig aan mishandeling van een minderjarige en veroordeel-
I hem tot twaalf maanden cel waarvan tien maanden voor-
mardelijk. Zijn vrouw Isabelle kreeg zes maanden voorwaarde-
i. Het echtpaar verklaarde dat ze hun dochter Stephanie wil-
n straffen omdat ze zou liegen over een papieren servet dat
ouders verscheurd in een lade hadden gevonden.
Jjhili levert chef geheime dienst niet uit
jTAGODe hoogste rechter van Chili heeft gisteren bepaald
t de voormalige chef van de geheime dienst, Manuel Contre-
|j niet wordt uitgeleverd aan Italië, waar de generaal bij ver
in -k tot twintig jaar gevangenisstraf is veroordeeld vanwege be-
u^)kkenheid bij een aanslag op de vroegere Chileense vice-pre-
gljlent Bernardo Leighton. Het is nog niet duidelijk of Rome in
jroep zal gaan tegen de uitspraak. Leighton was een tegen-
nder van het militaire regime van Augusto Pinochet, die Chili
a 1973 tot 1990 regeerde. Leighton en zijn vrouw raakten bij
aanslag, die in 1975 op hen werd gepleegd toen ze in balling-
ap in Rome leefden, zwaar gewond. De Italiaanse justitie
•ft vastgesteld dat Pinochets beruchte geheime dienst D1NA
iter de aanslag zat. Contreras zit al enkele jaren gevangen
tr de moord op een andere tegenstander van Pinochet. Vol-
yi hde maand komt hij vrij.
mnesty biedt excuses aan
L^dapest De Nederlandse afdeling van Amnesty International
eft de Hongaarse regering haar excuses aangeboden voor een
liajvertentie waarin zij de politie van het Oost-Europese land be-
"ïti^iuldigt van kindermishandeling. Dat hebben kranten in Hon-
Hrije gisteren gemeld. In een advertentiecampagne in Neder-
idse kranten begin december stelde de mensenrechtenorga-
latie dat de Hongaarse politie tanden van zigeunerkinderen
uitslaan. Volgens de autoriteiten in Boedapest is dit nooit
eurd. Het Hongaarse ministerie van binnenlandse zaken
ilde dat de campagne kan leiden tot ongegronde vooroorde-
Hongarije's behandeling van zigeuners is een gevoelige
restie. Internationale organisaties hebben het land veelvuldig
Beschuldigd van discriminatie van de Roma. In Hongarije wo-
-^in ongeveer 800.000 zigeuners.
echter aanvaardt wens tot executie
nvEREen federale rechter in de Verenigde Staten heeft giste-
a ingestemd met de wens van de ter dood veroordeelde Ti-
)thy McVeigh alle beroepsprocedures in zijn zaak te staken
snel een datum voor zijn executie vast te stellen. De rechter
ed dit laatste echter niet direct en besloot de bommenlegger
n Oklahoma nog tot 11 januari de tijd te geven van gedachten
veranderen. McVeigh (32) wacht de doodstraf voor de bom-
laslag in 1995 op een federaal overheidsgebouw in Oklahoma
Hij wil alleen zijn recht om gratie te vragen behouden. De
was in 1997 schuldig bevonden aan de verwoestende aan-
op het gebouw, dat als gevolg van de explosie nagenoeg he-
liaal instortte. Door de aanslag kwamen 168 mensen om het
en en liepen ruim vijfhonderd anderen verwondingen op.
ankenstaking Zuid-Korea beëindigd
Bul Werknemers bij twee grote banken in Zuid-Korea heb-
Ti gisteren aangekondigd hun staking die al zeven dagen
brde te beëindigen. De stakers, die tegen de fusieplannen
■sen de twee zijn, kregen te weinig steun van-vakbonden bij
pere banken. Bovendien besloten werknemers op eigen
latje weer aan het werk te gaan, waardoor van eensgezind -
Lid geen sprake meer was. Bij Housing and Commercial Bank,
Tarin ING sinds een jaar een belang van 10 procent heeft, en
bkmin Bank, de grootste zakenbank van Zuid-Korea, begon
(staking vrijdag. In het weekeinde ging die over in een bezet-
b. De stakers, zo'n 16.000 in getal, zijn het oneens met de fu-
plannen van de twee banken. Velen vrezen voor hun baan.
olitie laat zoon Soeharto ontglippen
De Indonesische politie heeft ongeveer twee weken
^ëden'Tommy' Soeharto gearresteerd, maar de jongste zoon
I m ex-president Soeharto wist uiteindelijk weg te komen. Dat
Jft president Wahid vandaag bekendgemaakt. Hutomo 'Tom-
<tm' Mandala Soeharto is veroordeeld tot achttien maanden cel
''^ens corruptie, maar hij poogt al geruime tijd aan zijn gevan-
aneming te ontkomen. Volgens Wahid vroeg Tommy na de
estatie door een politieman in Oost-lava om een onderhoud
i it Wahid. Hij zei een compromitterende geluidsopname te
bben van een gesprek met Wahid waarvan het staatshoofd
a moeten weten. De politieman Jiet Tommy vervolgens een
Inblik alleen in een kamer om contact op te nemen met Ja-
ta. In de tussentijd wist Soeharto's zoon door een raam te
kvtsnappen. Volgens Wahid bestaat er geen geluidsopname.
/olli
ter(an landt vliegtuigje bij paleis
|den De politie van Londen heeft gisteren een man aange-
vgiden die met een ultralicht vliegtuigje op het voorterrein van
wrkingham Palace was geland. Dat heeft een woordvoerder -
E} het Britse koninklijk huis meegedeeld. Een helikopter van
fjfcolitie volgde het vliegtuigje boven het centrum van Londen
Jjprdat het landde. Volgens Britse media is de man een 36-jari-
EJrcUistraliër, die de aandacht wilde vestigen-op een internetbe-
gffif. Koningin Elizabeth II en andere leden van de koninklijke
^(ïilie verblijven niet in het paleis. Zij zijn in Sandringham, het
n het oosten van Engeland waar zij de kerstdagen
Igen door te brengen. De actie van gisteren doet denken aan
j/lucht van de halfnaakte Amerikaan Jim Miller in februari
|4. Hij landde op het dak van het paleis in Londen.
Handel noopt vijanden tot samenwerken
Op het laatste nippertje heeft China gisteren ingestemd
met het opzetten van directe verbindingen tussen de
Taiwanese eilandjes Kinmen en Matsu en de steden Fuz-
hou en Xiamen op het Chinese vasteland. Voor het eerst
sinds 1949, toen troepen van de Chinese generaal Tsjang
Kai-sjek zich terugtrokken op Taiwan en de scheiding
met het communistische vasteland tot stand brachten,
zijn er op 1 januari weer officiële post-, transport- en
handelsverbindingen tussen de twee kemphanen.
Peking gert-jan broere aanvankelijke eenmansactie
van Taiwan was vooral bedoeld
om de al veel langer bestaande
correspondent
Matsu, eilanden gelegen op
amper een paar kilometer van
China, wordt in steeds grotere
mate gedicteerd door handel
met het vasteland. Vissers van
Kinmen nemen vaak zelfs de
moeite niet meer om uit te va
ren, maar kopen hun waar di
rect in bij Chinese collega's.
Taiwan hoopt ook de vele
smokkelaars die de kust afstro
pen, de wind uit de zeilen te
kunnen nemen.
China had in eerste instantie
niet zo veel op met de eenzijdi
ge operatie, die Taiwan een
aantal maanden geleden aan
kondigde. Dat is deels terug te
voeren op het enorme wan
trouwen dat Peking koestert ten
opzichte van de Taiwanese pre
sident Chen Shuibian. De be
leidsmakers in Zhongnanhai,
China's Kremlin, zijn er nog
steeds van overtuigd dat hij uit
is op de onafhankelijkheid van
Taiwan.
Het tot stand brengen van de
'minilinks' is niet veel meer dan
een schijnbeweging. Als Chen
oprecht is in zijn wens de rela
tie met China te verbeteren, zo
is hun redenatie, dan hadden
de directe contacten niet be
perkt moeten blijven tot Kin
men en Matsu, maar moeten
gelden voor heel Taiwan.
Op Taitoan zijn velen daar
helemaal nog niet aan toe, de
militairen voorop. Die vrezen
dat hun met Amerikaanse steun
zorgvuldig opgebouwde verde
diging langzaam verdampt,
wanneer bijvoorbeeld burger
vliegtuigen vanuit China recht
streeks op de Taiwanese hoofd
stad Taipei zouden mogen vlie
gen. Zelfs de 'minilinks' zitten
de militaire top niet lekker. De
afgelopen weken is de verdedi
ging van Kinmen en Matsu,
vooruitlopend op 1 januari, ver
sterkt met een aantal batterijen
raketten.
Het is vooral de druk vanuit
het bedrijfsleven die Chen voelt
in de discussie over het laten
varen van de restricties op con
tacten met China. Niet zo
vreemd, want Taiwanese be
drijven hebben zwaar op het
vasteland geïnvesteerd. Maar
alle handel loopt noodgedwon
gen via Macao, Hongkong of
een derde haven. Dat brengt
onnodige kosten met zich mee
en ondermijnt de concurrentie
positie van de bedrijven.
Bush benoemt minister van defensie
WASHINGTON ANP-DPA
Donald H. Rumsfeld is een
pleitbezorger van een nationaal
raketschild. Het controversiële
raketafweersysteem moet de
Verenigde Staten behoeden
voor aanvallen van 'schurkach
tige staten' zoals Irak. Rumsfeld
was twee jaar geleden voorzitter
van een commissie die tot de
conclusie kwam dat dreigingen
van dergelijke landen worden
onderschat. George W. Bush
benoemde de 68-jarige Rums
feld gisteren tot zijn minister
van defensie.
,,Dit is een man met een uit
stekend inzicht. Hij heeft een
duidelijke visie. Hij wordt een
fantastische minister van de
fensie", aldus Bush. Rumsfeld
is een oude bekende in Was
hington. Hij vertegenwoordigde
de staat Illinois in het Huis van
Afgevaardigden en was onder
president Gerald Ford ook al
defensieminister.
Rumsfeld is 9 juli 1932 in Chi
cago geboren als zoon van een
rijke makelaar. Hij studeerde
aan de prestigieuze universiteit
van Princeton. Van 1954 tot
1957 diende hij als piloot bij de
marine. Hierna ging de Repu
blikein Rumsfeld de politiek in.
Na zijn thuisstaat Illinois in
het Congres te hebben verte
genwoordigd werd Rumsfeld
begin jaren zeventig onder
Nixon ambassadeur bij de
NAVO in Brussel. In 1974 en
1975 was hij stafchef van het
Witte Huis onder president
Ford. Zijn plaatsvervanger was
destijds Richard Cheney, de
toekomstige vice-president.
Hierna werd Rumsfeld de jong
ste minister van defensie in de
geschiedenis van de Verenigde
Staten. Hij bleef op deze post
tot 1977.
Na zijn ministerschap stapte
Rumsfeld over naar het be
drijfsleven. Hij bleef echter ac
tief in Washington. Zo was hij
onder meer van 1982 tot 1986
lid van een presidentiële com
missie voor wapenbeheersing.
Onder president Reagan was hij
Naast overlast levert het winterweer in Europa ook mooie plaatjes op. Zoals hier bij Stormont Castle in Bel
fast. In Noord-lerland is op sommige plekken meer dan 18 centimeter sneeuw gevallen.
foto ap» peter morrison
londen-washington
anp-dpa-afp
Zware sneeuwval en ijzel heb
ben gisteren in Groot-Brittan-
nië tot grote verkeersproble
men geleid. Ook het zuiden en
zuidwesten van de Verenigde
Staten lijden onder winters
noodweer. Hier zijn al achttien
doden gevallen bij auto-onge
lukken.
Vooral de staten Oklahoma,
Texas, Arkansas en New Mexico
hebben last van ijzel en
sneeuwval. De Amerikaanse
president Bill Clinton heeft
voor delen van de staten Ar
kansas en Oklahoma de nood
toestand afgekondigd. Meer
dan een half miljoen huizen en
bedrijven zitten hier zonder
stroom. Hulpdiensten van de
Nationale Garde delen overle-
vingspaketten, water, dekens en
generators uit.
In Engeland en Schotland
zijn verschillende luchthavens
tijdelijk gesloten. De politie
heeft automobilisten opgeroe
pen niet de weg op te gaan. Het
ijzelt en de wegen zijn slecht
begaanbaar. Een aantal snelwe
gen is afgesloten door ongeluk
ken. Ook rijden er minder trei
nen en is een aantal lijnen van
de Londense metro uitgevallen.
Ook in andere delen van Eu
ropa is het slecht weer. Het ver
keer in het midden en het noor
den van Spanje werd donder
dag gehinderd door zware
sneeuwval.
Het zuiden van Italië heeft
last van overvloedige regenval.
In de regio Campania rond Na
pels bestaat angst voor mogelij
ke nieuwe overstromingen,
vooral in gebieden die twee jaar
geleden reeds door noodweer
zijn getroffen.
PEKING Rtf-ANP
De Chinese regering heeft de
onmiddellijke sluiting gelast
van dansgelegenheden die niet
voldoende beveiligd zijn.
Maandag kwamen in de stad
Luoyang ruim driehonderd
mensen om bij een brand in
een gebouw met winkels, be
drijven en een danszaal. De
Chinese overheid wil ook snel
alle hotels, winkels, ziekenhui
zen en scholen gaan controle
ren op brandgevaar. De ramp
was de ergste in China sinds
december 1994 toen 310
schoolkinderen omkwamen bij
een brand in een bioscoopthea
ter:
De meeste slachtoffers van
afgelopen maandag bevonden
zich in de overvolle - illegale -
danszaal en zijn gestikt door de
rook. De disco had maar twee
nooduitgangen, waarvan er één
verscholen zat achter de bar. Er
waren geen sprinklers of rook-
alarminstallaties.
Nabestaanden zijn furieus en
demonstreerden gisteren in
Luoyang. Ze eisen een officiële
verklaring over hoe de brand is
ontstaan. Zo'n duizend demon
stranten blokkeerden een krui
sing in het centrum van de
stad. Zij droegen spandoeken
en plakkaten met de tekst: „Ge
rechtigheid voor de doden."
De nabestaanden zijn woe
dend omdat de discotheek drie
jaar geleden al als een onveilig
gebouw is aangemerkt. De eige
naars onttrokken zich steeds
aan de brandvoorschriften zon
der dat ze werden gestraft. De
demonstranten eisen dat een
topfunctionaris van de ge
meente hen persoonlijk toe
spreekt.
De nabestaanden zijn ook
kwaad over de trage reactie van
de hulpdiensten op de brand.
De brandweer was niet snel ter
plaatse en kon weinig doen. De
slachtoffers in het danslokaal
hadden nog ruim de tijd om via
hun mobiele telefoons om hulp
te vragen.
De politie maakte gisteren
bekend dat de brand vermoe
delijk is veroorzaakt door
bouwwerkzaamheden op een
andere verdieping van het ge
bouw. Vier lassers zijn inmid
dels opgepakt.
Zij zouden de brand hebben
aangestoken toen er vonken
van het lassen terecht kwamen
op meubels en stoffen. De
werklieden zijn vervolgens weg
gegaan zonder alarm te slaan.
Ook is een aantal werknemers
van winkels in hetzelfde ge
bouw als de disco aangehou
den.
in 1983 en 1984 speciale afge
zant voor het Midden-Oosten.
De laatste jaren was hij voorzit
ter van het bestuur van het bio
technische concern Gilead Sci
ences Inc. Daarvoor werkte hij
bij grote firma's als Gulfstream
en Searle.
De keuze van Bush voor
Rumsfeld komt als een verras
sing. Hij gold als grote favoriet
voor de functie van directeur
van de geheime dienst, de CIA.
Rumsfeld is getrouwd en heeft
een zoon en twee dochters.
Regeringscoalitie
Montenegro
uiteengevallen
podgorica afp
De regeringscoalitie van drie
partijen in de Joegoslavische
deelstaat Montenegro is uiteen
gevallen. Gisteravond stapte de
Volkspartij (NS) van Dragan Soc
uit de regering van president
Djukanovic. Djukanovic' De
mocratische Partij van Socialis
ten (PDS) en de Sociaal-Demo
cratische Partij (SDP) van Zarko
Rakcevic blijven in de rege
ringscoalitie achter.
De NS is het oneens met de
voorstellen van gisteren die de
regering over de hervorming
van de Joegoslavische federatie
heeft gedaan. Die komen neer
op een gemeenschap van twee
onafhankelijke staten. De Mon-
tenegrijnse regering moet nu
kijken of ze als minderheidsre
gering doorgaat of vervroegde
verkiezingen houdt.
Sinds 1992 is Montenegro de
enige overgebleven deelstaat
van Joegoslavië naast Servië.
Door onenigheid tussen de her
vormingsgezinde regering van
Djukanovic met regime van
Milosevic zijn beide deelstaten
feitelijk al lang uiteen. Door de
val van Milosevic moet nu wor
den besloten of 'de scheiding'
wordt geformaliseerd of dat
Servië en Montenegro een aan
gepaste federatie gaan vormen.
plitvice cees van zweeden
correspondent
Normandië heeft Omaha Beach, de Peloponnesus be
schikt over de Baai van Navarino. Toeristen die het
strand moe zijn, snuiven gaarne wat oorlogshistorie op.
Wat stranden betreft, was Kroatië met zijn 5.790 km
lange kustlijn (eilanden inbegrepen) altijd al onver
slaanbaar. Maar de laatste jaren is het aantal oorlogs
monumenten ook wat opgevijzeld. Plitvice eert met een
monument de eerste dode in de Balkanoorlogen van de
jaren '90.
Halverwege tussen Zagreb en Split ligt een streek die
uniek is in de wereld. In een overweldigende natuur van
valleien en ravijnen strekt zich een lint van 16 turquoise
meren uit, die onderling worden verboden door honder
den watervallen. Nergens op de aardkloot heeft de natuur
een dergelijk wonder tot stand gebracht.
Maar er is nog een reden waarom de Plitvice Meren uniek
zijn. Het is het enige nationale park in de wereld waar een
oorlog begon. Op de mistige ochtend van 31 maart 1991
schoot een Servische nationalist in het park een Kroati
sche politieman dood, wat het startsein was voor een
reeks Balkanoorlogen die 200.000 levens zou eisen en mil
joenen mensen uit hun huizen zou verdrijven.
„Helemaal toevallig was het niet dat hier de eerste dode
viel", zegt Vinko Bartolac, directeur toerisme van het ge
bied. „De Plitvice Meren vormen het grootste en mooiste
nationaal park in het voormalige Joegoslavië. Dat was
precies waarom de Serviërs het wilden hebben. Het park
trok 700.000 toeristen per jaar. De Serviërs dachten dat ze
met het park een permanente bron van inkomsten zou
den hebben om hun oorlogen te financieren."
In februari 1991 had Kroatië, dat toen nog niet onafhan
kelijk was, een politiepost in het park gestationeerd. Voor
de Serviërs, die in de regio de meerderheid vormden,
werkte die post als een rode lap op een stier. De post, be
mand door etnische Kroaten, was onderdeel van een heel
netwerk van nieuwe politieposten in de in meerderheid
Servische delen van Kroatië.
Serviërs togen eerst met spandoeken naar Plitvice om te
betogen, en vervolgens met wapens om te schieten. Een
grote eenheid van gewapende Serviërs drong het park
binnen, en nam de macht over. Het management, onder
wie Vinko Bartolac, werd afgezet.
De deelregering van Kroatië ontplofte. De rebellie in Plit
vice was 'de meest extreme schending van de constitutie
en de wet van Kroatië'. De rebellen kregen bevel Bartalac
en zijn mensen hun banen terug te geven, op straffe van
een politionele interventie.
Die interventie kwam op 31 maart, om vijf uur 's och
tends. Het was Pasen, en de hotels in het park zaten vol
met honderden nietsvermoedende Italiaanse toeristen.
Een sliert politiewagens en pantservoertuigen reed het
park binnen, waar de Serviërs in een hinderlaag lagen.
Een granaat trof een bus met politiemannen, maar explo
deerde niet. De Kroaten beantwoorden het vuur, en een
gevecht van een kwartier volgde.
„De Serviërs hadden zich daar verschanst", zegt Bartolac
met een gebaar naar een klein gebouw dat ooit als post
kantoor had dienst gedaan. „Ze waren met z'n zestigen,
maar waren ver in de minderheid. Plotseling kwam een
Serviër naar buiten met een machinepistool, en schoot
een agent dood. De politie had daarop alle Serviërs kun
nen doden, maar ze hadden het bevel om een bloedbad
te voorkomen. Ze schoten alleen de aanvaller neer."
De onfortuinlijke agent, Josip Jovic, was het eerste slacht
offer in een reeks van oorlogen die de wereld verbijsterde.
Op de plek waar hij viel, staat nu een monument. De tekst
luidt: 'Gestorven voor het vaderland'. Voor de gevallen
Serviër, Rajko Vukadinovic, is geen gedenkteken.
De wereld was nog in de ban van de Golfoorlog, maar in
Joegoslavië ontketenden de doden een schokgolf. De toon
was gezet voor de ergste eruptie van geweld in Europa
sinds de Tweede Wereldoorlog.
Plitvice eert de eerste dode in de Balkanoorlogen van de jaren
negentig met een monument, foto gpd cees van zweeden
„Die dag veranderde alles", zegt Helena Petrovice, sedert
21 jaar gids in het park. Petrovice woonde met haar man
en kinderen in Jezerce, een nederzetting van 300 zielen in
het park. Ze had als Kroatische altijd goede banden gehad
met de Serviërs in haar dorp, maar die dag wist ze dat het
tijd was haar valiezen te pakken.
„We waren in Jezerce met slechts dertien Kroatische ge
zinnen, een minderheidzegt ze. „Enkele uren na het
vuurgevecht waren we allemaal vertrokken." Tot op de
dag van vandaag begrijpt zelfs de gids niet waarom, maar
die dag liepen zelfs de Servisch-Kroatische huwelijken in
haar dorp stuk. „Mensen die van elkaar hielden, gingen
van de weeromstuit uit elkaar. Hij nam één kind mee, zij
het andere."
Reizigers plachten Sarajevo aan te doen om de plek te
zien vanwaar een Bosnische nationalist in 1914 met enke
le welgemikte schoten de Eerste Wereldoorlog had ontke
tend. De stad had ten behoeve van de toerist zelfs de voet
stappen van de moordenaar van kroonprins Franz Ferdi
nand in het trottoir gegraveerd.
Gevraagd of de Plitvice Meren om soortgelijke redenen
een extra cachet zouden kunnen krijgen als toeristische
bestemming, antwoordt Petrovice: „Van de buitenlandse
toeristen die hier komen, weet 99 procent niets. Ze weten
niet waar de oorlog om ging, ze weten niet dat Kroatië nu
een onafhankelijk land is, ze weten soms zelfs niet eens
dat de oorlog voorbij is. De NAVO-bombardementen op
Joegoslavië hebben ons honderdduizenden toeristen ge
kost, hoewel Plitvice honderden kilometers van Servië
verwijderd ligt."
Uit zichzelf vertelt Petrovice niets over de oorlog, als ze
haar toeristen over de 18 km lange voetpaden tussen de
watervallen door leidt. Ze zegt: „We verzwijgen niets. Als
iemand die het monument heeft gezien, een vraag stelt
over de oorlog, geeft ik een volledig antwoord. Maar zelf
kom ik er niet mee."
Ze slaat de ogen neer, en vervolgt: „Misschien dat er een
dag komt, dat we van de gebeurtenissen hier een ver
kooppunt kunnen maken. Maar daarvoor is het nu nog
veel te vroeg. De wonden zijn nog niet geheeld. Je moet er
geen zout in willen wrijven."
