'De schilder kunnen we
vandaag wel afbellen
Basisschool De Zeehonk is van de hele buurt
dialect
Duin Bollenstreek
Pokémon in Space Expo
Werkstraf na uitgaansgeweld
Aansaas
Neem een proefabonnement, WEKEN VOOR 41,00
BEL 071-5128030
uit de Leidsch DagbladAllCHIEVliiX7
ANNO 1900
Zaterdag 29 December
NOORDWIJKERHOUT - De arbeider Michiel Smit,
alhier, vond voor een paar dagen bij het delven in de
nabijheid van de ruïne van het slot Teylingen, diep
in den grond, een Kannetje, dat, naar wordt ver
moed, werd gemaakt door gravin Jacoba van Beieren
tijdens haar verblijf aldaar. Het is ongeschonden en
blijkbaar handwerk. De indrukken van vingertoppen
in den voet zijn duidelijk zichtbaar. Is het kannetje
echt, dan zou het ongeveer 500 jaar oud zijn.
LEIDEN - Prof. Dr. M.J. De Goeje, te Leiden, is de
eer te beurt gevallen door de 'Academie des Inscrip
tions et Belles-Lettres' van het 'Institut de France'
te zijn gekozen als één der acht 'membres associés
étrangers', ter voorziening in de vacature, ontstaan
door het overlijden van prof. Max Muller te Oxford.
Behalve wijlen prof. Cobet, was nimmer te voren een
Nederlandsch geleerde deze hooge onderscheiding
deelachtig geworden. Sedert 1886 was prof. De
Goeje 'membre correspondant'.
WOUBRUGGE- In navolging van de Dames-Ver-
eeniging 'Dorcas' heeft nu ook de Jongedochters-
Vereeniging haar jaarlijksche uitdeeling gedaan. Tal
van behoeftige luitjes zijn bij het einde van het jaar
nog aangenaam verrast geworden met de hun thuis
bezorgde kleedingstukken en andere passende arti
kelen.
ANNO 1975
VRIJDAG 29 DECEMBER 2000 976 17
—l
NOORDWUK ROZA VAN DER VEER
,,We willen wel weer op maan
dag 8 januari beginnen." Di
recteur B. Hendriks van de
Zeehonk kijkt met een bezorgd
gezicht naar burgemeester Van
der Sluijs. Een paar meter ver
derop is de brandweer met
man en macht bezig het vuur
te blussen. Ondanks de schrik
is de schooldirecteur alweer
bezig met de toekomst: het on
derwijs na de kerstvakantie
moet weer gewoon beginnen.
Hendriks werd vanmorgen
vroeg door kleuterleidster Mie-
ke uit zijn bed gebeld dat de
school in brand stond. „Je
kunt dan even het ene been
niet voor het ander zetten",
zegt hij terwijl hij naar de
vlammen staart. Eerder dit jaar
werd zijn collega-schooldirec
teur van de Witte School ge
troffen door brand en nu zijn
school. Hij heeft geen idee hoe
de brand is ontstaan, maar
hoopt dat de lokalen van de
laagste groepen straks nog ge
bruikt kunnen worden. „De
voorste lokalen van de groe
pen vijf tot en met acht zijn
verloren. Ik weet echt niet hoe
het nu verder moet." Even la
ter stapt hij naar de burge
meester om te overleggen. Een
computer heeft hij dan al vei
liggesteld. Later op de ochtend
krijgt hij te horen dat de leer
lingen waarschijnlijk over ver
schillende plekken worden on
dergebracht. „Het streven is
om alle leerlingen in één ge
bouw te krijgen. Maar dat zal
zeker in eerste instantie niet
lukken", aldus de woordvoer
der van de gemeente Noord-
wijk.
Bij kleuterleidster Mieke
heerst vanmorgen vroeg vooral
verslagenheid. Zij zit bij een
van bewoners van de Tromp
straat in huis. Ze geeft al twin
tig jaar les in Zeehonk. „En nu
is alles weg. Ik had net de
kerstdecors en versieringen
opgeruimd. We hadden dit
jaar een hele kerststal van pa
pier voor op het raam gemaakt
en opgeslagen. En omdat we
een extra kleutergroep krijgen,
de negende groep op de
school, hadden we ook alle
maal nieuwe kasten en prik
borden gekregen. Die zouden
vandaag worden afgeschil
derd, die man moet ik maar
even bellen. Die zal ook wel
schrikken." Een beetje wrang
constateert ze dat de nieuwe
inventaris voor de extra kleu
tergroep nog niet was gearri
veerd. „Maar dat is natuurlijk
maar een druppel op de gloei
ende plaat. We mogen wel
sponsors gaan zoeken om alles
te vervangen."
NOORDWUK MAARTEN RITMAN
Spaceshuttles, Pikachu en kin
deren. De Space Expo heeft
deze dagen alles in huis. Naast
de normale tentoonstelling is
er sinds 26 december de Poké
mon Liga. Liefhebbers kun
nen tegen elkaar spelen en
kinderen kunnen de regels
van het spel leren. „Want" zo
stelt trainer Rutger Veen „de
kaarten zijn er om mee te spe
len, niet alleen om te verza
melen."
Iedereen heeft weieens ge
hoord van de grootste rage
van dit jaar onder de jeugd.
Pokémon is een fenomeen,
met een eigen serie op tv en
de talloze kaarten, knuffels en
andere hebbedingen. Maar de
bedoeling van de kaartjes is
dus om het spel te spelen. „En
binnen een kwartier hebben
kinderen alle basisregels door
en gaan ze mij uitleggen hoe
het moet" lacht Veen.
De hele dag door komen tien
tallen kinderen bij Veen en
zijn collega's op bezoek. Voor
aan is een stand waar de kin
deren hun kaartencollectie
aan kunnen vullen, daarna
staan de speeltafels al klaar.
Een videohoekje is ingericht
om nog even naar een afleve
ring te kijken. „Mam, kom
nou kijken. Kom nou!" roept
een jong knulletje. Eerst rent
hij naar de videohoek, om op
het allerlaatste moment af te
wijken naar een grote paarse
knuffelversie van Pikachu. Hij
komt niet eens tot de middel
van zijn stoffen held. De moe
der legt twee Pokemontasjes
weg en neemt een foto van
haai' lachende zoontje.
Met een grote glimlach op het
gezicht overziet Veen de situa
tie. „Zulke kinderen leren heel
snel. We hebben er een speel
veld bij om het makkelijk te
maken voor ze, maar je kunt
ook zonder. Ze hebben de
kaarten wel, maar kennen de
regels niet van het spel. En dat
is zonde, als ze die kaarten bij
wijze van spreken alleen maar
tegen de muur gooien terwijl
ze er ook een spel mee kun
nen spelen." Een kind gaat bij
hem aan tafel zitten, klaar
voor de strijd. Zijn Machop,
Dratini, Rattata en Diglett in
de aanslag om met zijn ener-
giekaaren de aanval te openen
op de trainer. „Ik stuur die
naar boven en doe een poi-
sonkaart op die van jou. En de
volgende keer gooi ik wel kop
en dan ben je wel verdoofd."
Pittige taal voor een klein
ventje, maar Veen weet het ze
ker. Hij zit tegenover een erva
ren Pokémonspeler. Uiteinde
lijk weet hij de strijd winnend
af te sluiten, maar het was
geen gemakkelijke zege.
„Soms komt er een kind aan
de andere kant zitten die kaar
ten bij zich heeft die ik niet
eens ken, terwijl ik bij de im
porteur voor Nederland werk.
Maar er zijn wel vijfhonderd
kaarten. Maar dan verlies je
snel hoor, als er kaarten bij
zitten die veel punten waard
zijn. Je kunt zelf je pak kaarten
samen stellen, dus ervaren
spelers hebben een uitgeba
lanceerd deck bij zich. En dan
wordt het soms even slikken"
legt Veen uit.
De volgende opponent stelt
hem voor minder problemen.
Met vrij veel gemak weet hij
de winst binnen te halen. Zijn
tegenstander is niet uit het
veld te slaan door deze neder
laag onder de ogen van zijn
vader. „Het is toch maar een
spelletje", besluit hij na zijn
kansloze missie. En hij loopt
naar een andere tafel om zijn
geluk bij leeftijdsgenoten te
beproeven.
Dat is ook een succes bij Po
kémon, denkt Veen. „Een kind
met Pokémonkaarten loopt zo
op een onbekend kind af als
die ook kaarten heeft. Het
brengt ze bij elkaar. Ze gaan
hun kaarten vergelijken en be
ginnen het spel. Het is eigelijk
verbroederend, Pokémon."
Morgen wacht Veen de finale,
die om twaalf uur zal begin
nen. „Dan houden we een
open toernooi, de kinderen
moeten zelf hun kaarten mee
nemen."
Maandag 29 december
LEIDEN - Als B. en W. de reinigingsrechten met
dertig procent willen verhogen, staan sommige men
sen op hun achterste benen. Het gemiddelde Leidse
gezin van vier personen zet per week ongeveer twee
plastic zakken met zeven kilo huisvuil langs de
stoep. Twee keer per week komen alle straten bij de
ophaaldienst aan de beurt. Een kostbare zaak.
Een kijkje bij de reiniginsdienst leert trouwens dat
er in een stad ais Leiden onnoemelijk veel rommel
valt op te ruimen. Behalve dat de 87 man van de
buitendienst per jaar bijna 30.000 ton huisvuil ver
sjouwen, wat de gemeente 2,9 miljoen gulden kost,
halen ze ook nog meer dan 200 ton grofvuil op, en
dat kost zo'n 900.000 gulden.
Overigens doet de reinigingsdienst nog veel meer
om te zorgen dat elke dag de stad schoon blijft. Daar
hebben ze drie boten voor, twee kolkenwagens, drie
endertig wagens van allerlei maten en soorten en
vier bakfietsen. De drie motorvisvletten scheppen
jaarlijks bijna 2000 kubieke meter afval uit het wa
ter op, waaronder kadavers, fietsen, een enkele roei
boot en rond de jaarwisseling steeds weer honder
den kerstbomen. De straten worden aangeveegd met
bezemauto's, zelfopnemende veegmachines (een
soort grote stofzuigers) en bezems: het ouderwetse
maar onmisbare 'handveegwerk'.
Tot 1959 werd al het vuil met grote schuiten naar
de Nieuwkoopse plassen gebracht: daar waren grote
moerasgebieden waar de bodem jarenlang is blijven
zakken onder de aangevoerde hoeveelheden huis
vuil. Daarna werd er vuil gestort in de Zwetterpolder
in Noordwijk. Deze vuilstortplaats is nu helemaal be
groeid en van drie meter hoogte langzaamaan inge
zakt tot ongeveer 1 meter boven maaiveldhoogte.
LEIDEN - Ter ere van de opening van haar nieuwe clubhuis, de verbouwing van de kleedkamers en de,
gedeeltelijke renovatie van haar velden op Pomona gaf de w Leiden een receptie. De vice-voorzitter van
de Sportstichting Gerrit Prevo reikt Leiden-voorzitter Geenjaar de blauwe kaart uit, dit in verband met de
toenemende omzet van sterke drank in kantines. foto archief leidsch dagblad
r Schooldirecteur Hendriks stelt een computer uit de Zeehonk in veiligheid. foto henkbouwman
s JNOORDWUK ROZA VAN DER VEER
ng
^De technische recherche moet
nog aan het werk, maar de om
wonenden van de Zeehonk we-
.d^]ten het vanmorgen vroeg alle
maal zeker. De brand in de
a iNoordwijkse basisschool is
gaaangestoken. Zij worden al
o avonden en nachten lang opge
schrikt door de knallen van rot
jes die op en rond de protes
tants-christelijke school wor-
jden afgestoken. „Het is altijd
logedonder hier", vertolkt D.
Hoogeveen uit de Trompstraat
de mening van haar buurtgeno
ten.
Iedereen staat in het donker
icjen de kou toe te kijken hoe de
brandweer probeert het vuur in
de Zeehonk onder controle te
vi£#uijgen. Er heerst een verslagen
Sfeer, want iedereen heeft wel
Euwat met de school die tussen de
nuizen van de Trompstraat, Ju-
Jianastraat, Schoolstraat en
Toekomststraat zit ingeklemd.
:oiJedereen heeft of had kinderen
op de school, of heeft er zelf op
school gezeten. Hoogeveens
jongste dochter van zeven jaar
zit op de school. Zelf was ze zes
jaar actief in de oudercommis
sie. „Daar op dat zoldertje dat
nu in brand staat, liggen alle
kostuums en decorstukken die
we in de loop van de jaren heb
ben gemaakt. De school is na
melijk bekend om de feesten
die worden georganiseerd.
Maai- nu is alles weg", verzucht
ze. Haar dochter heeft ze op
bed laten liggen. „Die zal straks
wel janken dat haar mooie vul
pen is verbrand", vermoedt de
Noordwijkse.
De kinderen van I. Smit uit de
Zoutmanstraat zijn wel wakker
geworden van de brand. Ze zit
ten voor het raam naar het vuur
te kijken terwijl hun ouders
buiten staan. „De oudste van
zeven is echt verdrietig. Die is
bang dat ze niet meer naar
school kan want dit kost vast
wel duizend gulden, zei ze. Kin
deren hebben daar nog geen
besef van. Verder is ze vooral
bezorgd over de spulletjes van
haar vriendinnetje die haar la
tje niet had dichtgedaan. Het is
echt verschrikkelijk".
Smit werd niet, zoals veel an
dere omwonenden, door de po
litie en brandweer uit bed ge
haald. Dat gebeurde wel met G.
van Roon uit de Julianastraat.
„En dan sta je te shaken naast
je bed, hoor. Dat kun je gerust
zeggen." Zijn kinderen hebben
op de school gezeten. „Maar je
bent toch nog bij de school be
trokken want die kinderen zor
gen toch voor een gezellige
sfeer. Dat zei ik ook altijd tegen
de directeur. Die man. die heeft
het nou zwaar hoor. Hij was al
tijd op school."
De 94-jarige mevrouw Haze-
noot die al 91 jaar in de Tromp
straat woont, zit in ochtendjas
bij haar overbuurvrouw. Ze is
slecht ter been en is door haar
dochter, die nog steeds rond
loopt in een nachtpon met een
jas erover, en een politieman
uit huis gedragen. Een grote
blauwe plek op haar arm ge
tuigt van de stevige grip van de
agent. Maar dat deert haar niet.
Ze moppert vooral over die
'kwajongens' die altijd bij de
school rondhangen. „Ik heb ze
weieens een gloeiende krant
onder de voordeur zien schui
ven. Niks dan ellende en katte-
kwaad met die grote jongens.
En als je niet uitkijkt, krijg je
zo'n grote sneeuwbal met een
steen erin tegen de ruit. En bij
die gemeente krijg je ook niks
voor elkaar."
Haar buurvrouw G. Bulk zit
met haar de poes op schoot te
knikken. „Het was gewoon te
verwachten. Eigenlijk is het een
wonder dat het nou pas is ge
beurd. Altijd zitten er jongeren
op het schoolplein, tot midden
in de nacht. Stickies roken, en
nou dag en nacht vuurwerk af
te steken. Vroeger ging mijn
man er nog wel eens heen,
maar ik probeer hem tegen te
houden. Je weet het maar
nooit." Andere buren vallen
haar bij. „En we hebben het
over jongens van 12 en 13 jaar
hoor. Op tijdstippen dat ze al
lang op bed hadden moeten
liggen. Ik begrijp die ouders ook
niet", constateren de straatge
noten gezamenlijk.
M. van Eeden uit de Tromp
straat die zijn driejarige dochter
bij opa en oma heeft gebracht
en zelf met zijn vrouw en een
krat vol fotoboeken bij een van
de overburen aan de koffie zit,
gaat nog wel eens naar de jon
geren toe. „Meestal kun je het
sussen, want iedere keer de po
litie bellen heeft toch geen zin.
Ik vind dit alleen zo'n raar tijd
stip. Gisteravond om tien uur
hoorde ik nog wel rotjes. Maar
zo 's morgens vroeg?" Volgens
Hoogeveen is vaak gevraagd om
het schoolplein 's avonds af te
sluiten. „Maar dat kan niet vol
gens de gemeente. Het is een
openbaar terrein. En voor de
kinderen in de buurt is het de
enige plek om te spelen."
Ze hadden slechts hun burger
plicht gedaan, stelden gisteren
twee Noordwijkers van 18 en 19
jaar bij de Haagse politierech
ter. Die burgerplicht bestond in
dit geval uit het mishandelen
van een Brit die zich eind sep
tember had misdragen bij café
De Bok.
Beide Noordwijkers gingen
op 25 september achter de man
aan, die zich vervelend had ge
dragen bij cafe De Bok. Hij had
daar onder meer gespuugd.
Toen zij op weg naar huis de
man door de Hoofdstraat zagen
rennen, gingen zij achter hem
aan. Daarbij kwam het slachtof
fer ten val en kreeg liggend op
de grond klappen van de 19-ja-
rige. De gewaarschuwde politie
zag nog net hoe hij de Brit een
vuistslag gaf. Door de mishan
deling liep de man een gezwol
len oog, een bult op het achter
hoofd en diverse schaafwonden
op. „Ik heb hem op het terras
bij de Bok zien spugen en wist
dat de politie naar hem op zoek
was", gaf de 19-jarige Noord-
wijker gisteren als excuus voor
zijn handelwijze.
Zijn jongere maat beriep zich
op zijn burgerplicht om iemand
aan te houden die heeft ge
spuugd. Politierechter Donker
legde beide mannen uit dat het
een goede zaak is je burger
plicht te vervullen, maar dat
spugen geen reden is om ie
mand op deze wijze aan te hou
den. Hij hield beide mannen
verantwoordelijk voor het ge
pleegde geweld omdat zij op
straat samen achter iemand
aan zijn gegaan. Beiden kregen
van hem daarom een werkstraf
van zestig uur. Daarnaast hangt
de 19-jarige Noordwijker een
celstraf van twee maanden bo
ven het hoofd als hij opnieuw
in de fout gaat. De 18-jarige
werd tot een voorwaardelijke
straf van een maand veroor
deeld.
Officier van justitie Steen had
tegen de twee Noordwijkers
respectievelijk vier maanden
(waarvan twee voorwaardelijk)
en twee maanden cel (waarvan
een voorwaardelijk) geëist.
iq
oeEr doet zich een merkwaardig verschijnsel voor
in het Leids, vertelden mij Wim en Ank Koore-
*nan. We laten soms woorden of stukken van een
woord weg of voegen er juist een lettertje aan
toe. Of we halen de lidwoorden door elkaar. Of
We verwarren het een en ander in de woordsoor
ten. Zo zeggen we niet apart
igfnaar ampart, met een m-tje er-
f In. En datzelfde zien we bij
57jfambriek in plaats van fabriek.
isflHet grote 40-delige Woorden
boek der Nederlandsche Taal
0 vermeldt dat fabriek eigenlijk
aaieen vrouwelijk zelfstandig
naamwoord is, maar dat het
y gewestelijk, vooral in de
volkstaal' meestal onzijdig is.
n qDe volkstaalschrijfster M.
Scharten-Antink heeft het in
haar boek 'Sprotje' uit 1909
over 'Op 't fabriek verdiende ze
dadelijk veertien (stuivers) en je
n dom gauw op'. (Ik kan u vanuit
5] de grond van mijn hart aanbe-
ïte velen deze roman te lezen en
ook de vervolgen 'Sprotje heeft
ovjeen dienst' (1911) en 'Sprotje's
)0-verdere leven' (1910): u houdt
uw ogen niet droog. Ik heb zel-
ïn1den zoveel leed bij elkaar gezien). Nu twee voor
dbeelden van weglating. Een echte Leienaar zegt
(ahiet ik ga naar mijn werk, maar ik ga naar werrek.
rajMijn verdwijnt. Waarom dat gebeurt is niet erg
duidelijk. De taalgebruiker heeft nu eenmaal de
(viieiging om met de taal te jongleren. Vaak is dat
it dom het uitspreken van een woord wat gemakke-
ofuijker te maken. In het Nederlands kennen we bij
voorbeeld heel wat woorden die met sp begin
nen: spiegel, spatlap, sport, spugen enz. In Van
-5pale (19..) nemen de sp-woorden bijna 48 blad-
tijden in beslag, van spa tot spuwsel. Omdat we
enzo gewend zijn aan die sp maken we van woor-
u pen die met ps beginnen ook sp-woorden. Zo
nswordt psychiater vervormd tot spychiater en
lnfpseudoniem tot speudoniem. Misschien is dat
verdwijnen van mijn ook wel aan gemakzucht te
vawijten. Een voor mij helemaal onverklaarbare
in\ verkorting van een woord is aans voor aan
stonds. Van de 9 letters zijn er maar 4 blijven
staan. En sommige Leienaars verzekeren mij dat
zij nog verder gaan met dat weglaten. Ze zeggen
niet aans maar aas: ik kom aas, ik kom zo met
een. En dan gebeurt er ook nog iets prachtigs,
maar moeilijk te begrijpen, met de betekenis.
Stel, iemand vraagt u: 'ga je
vanavond nog naar de kroeg?'
En u vindt dat een vrijwel on
begrijpelijke vraag. Natuurlijk
gaat u vanavond naar het café.
Dat doet u toch elke avond? In
het Standaardnederlands zou u
antwoorden: 'ja, natuurlijk'of
'dat spreekt voor zichzelf. Maar
in Leiden kan je als reactie ho
ren: aans niet (aas niet) en ook
dat betekent: ja, wat dacht je
dan? Eigenlijk zeg je dus 'aan
stonds niet', maar je bedoelt:
'vanzelfsprekend'. Die beteke
nisovergang vind ik boeiend,
maar ik kan haar met de beste
wil van de wereld niet verkla
ren. Aanstonds is ontstaan uit
de verbinding aan stonden, dus
'in de nabijheid van deze ston
de, van dit ogenblik. Heel gauw
dus. Maar dat brengt me nog
niet veel verder. Of moeten we uitgaan van: aan
stonds, niet? ik ga meteen, is 't niet? De verwar
ring binnen de woordsoorten wordt duidelijk in
het volgende verhaaltje van Coby Goddijn. Zij
stond als klein kind bij de slager keurig op haar
beurt te wachten. Maar, wat gebeurt er? Je bent
klein, je wordt over het hoofd gezien en de vol
wassenen kruipen de een na de ander voor. Ze
werd het zat en liet dat luidkeels weten. 'En nou
is 't genoeg. Ik ben aan de beurt.' En wat was de
reactie van het winkelmeisje? - Mè, wat is er me
zén dan? Zèn (zijn) in plaats van haar. Mooi, hè.
Reacties en tips voor deze rubriek kunt u stu
ren naar de redactie van deze krant, postbus
54, 2300 AB Leiden, onder vermelding van de
rubrieksnaam 'Leids dialect'. E-mailen naar de
auteur kan ook: heestermans@inl.nl
