Vrees voor meer aanslagen
Gebouwen bij brand een dodelijke val
Servische regering staat voor enorme opgave
Buitenland
Vastgelopen schip lekt olie
Russisch ruimtestation
Mir een etmaal lang zoek
Spectaculaire nederlaag
justitie in zaak-Goesinski
Toespraak koning Spanje
valt slécht in Baskenland
)ENSDAG 27 DECEMBER 2000
enin voor Russen man van de eeuw
tskou Vladimir Lenin is
Rus van de 20ste eeuw.
it is de uitkomst van een
liniepeiling waarvan de
tkomst zondag bekend
?rd gemaakt. Lenin kreeg
eitien procent van de
•mmen. Op nummer 2
iat, ondanks dat hij door
meeste Russen als een
><J-ede dictator wordt be-
houwd. Jozef Stalin met
r gen procent en op 3 de
rngeleerde en dissident
idrej Sacharov met acht
ocent. Voor het onderzoek
irden 1.500 Russen uit het
le land ondervraagd. Op
immer 4 en 5 staan res-
ctievelijk Joeri Gagarin, de
rste man in de ruimte, en
vjet-hervormer Michail
irbatsjov. foto ap
audiër doodt elf familieleden
idah Een man in de Saudi-Arabische stad Jeddah heeft giste-
i tijdens een huiselijke ruzie elf leden van zijn familie en
lri ïoonfamilie doodgeschoten. Onder de slachtoffers zijn de
ie dochters en de vrouw van de dader. De andere zeven
chtoffers zijn familieleden van de vrouw. Na de schietpartij
een huis vluchtte de man met twee kinderen als gijzelaars,
dens een achtervolging door politieagenten schoot de moor-
ia naar zichzelf door het hoofd. Een Saudische krant wist te
elden dat de man tot de massamoord overging omdat hij een
idische strijd over echtscheiding dreigde te verliezen. Zijn
in )uw had de rechter verteld dat hij aan de drugs was.
hina en Vietnam tekenen akkoord
n iing China en Vietnam hebben na tientallen jaren hun
'nsconflict over de Golf van Tonkin bijgelegd. Maandag heb-
I0 n de beide landen een akkoord getekend over afbakening van
zeegrens en een overeenkomst over de visserij. De Chinese
isident Jiang Zemin zette zijn handtekening samen met zijn
tnamese ambtgenoot Tran Due Luong. De Vietnamese presi-
nt is op staatsbezoek in China. Het is het eerste officiële be-
k van Luong aan China sinds de betrekkingen tussen de lan-
n in 1991 genormaliseerd werden. Politieke waarnemers
eken van een historisch akkoord. Toch zijn niet alle proble-
de Golf van Tonkin opgelost. Er is nog geen overeen-
mming bereikt over de Spratly- en Paraceleilanden in de
id-Chinese Zee. China en Vietnam maken beide aanspraak
de Spratlyeilanden.
ijken gevonden bij Britse luchthavens
iDENOp een landingsbaan op de Britse luchthaven Gatwick
riaandag het lijk van een man gevonden dat uit een vliegtuig
is gevallen. Dat heeft de Britse politie bekendgemaakt. Het
igtuig was net opgestegen voor een vlucht naar Cancun in
ixico. De politie vermoedt dat de man zich als verstekeling in
landingsgestel had verstopt. Eerder maakten de Britse auto-
liten bekend dat een boer zondagavond op zijn akker zo'n
•rtig kilometer ten zuiden van Londen eerrdode man had
Migetroffen. De jongeman was vermoedelijk ook een versteke-
g die uit een vliegtuig is gevallen. Volgens de politie komen
verwondingen van de man overeen met een val uit een vlieg-
n g. Volgens een woordvoerder van Gatwick zijn er geen aan-
n zingen dat de twee ongevallen verband met elkaar houden.
usland zingt weer oud volkslied
skou Rusland zal bij officiële gebeurtenissen weer het oude
kslied aanheffen dat in 1943 door de communistische leider
lin is ingevoerd. President Poetin zette gisteren zijn handte-
ling onder de wet die de oude hymne uit 1943 weer in ere
stelt. Hij deed dit nadat begin december het Russische parle-
11 nt en daarna de Federatieraad, de Senaat, met grote meer
heid voor het herstel van het volkslied hadden gestemd. Wel
jesloten dat de oorspronkelijke tekst van het lied zal worden
|V ïgepast. Het Kremlin schrijft binnenkort een wedstrijd uit
>r een nieuwe tekst. Uitgelekt is dat Sergei Mikhailkov (87),
schrijver van het oorspronkelijke lied, reeds een nieuwe tekst
E ?ft klaarliggen.
'inochet nog niet ondervragen'
itiagoHet Chileens hooggerechtshof heeft gisteren bepaald
oud-dictator Pinochet pas door de rechter mag worden on-
vraagd nadat hij een medisch onderzoek heeft ondergaan,
rspronkelijk zou de oud-dictator al vandaag door rechter
zman aan de tand worden gevoeld. Maar het hoogste rechts-
lege van het land besloot met vier stemmen tegen een dat
verhoor moest worden uitgesteld. Een medisch onderzoek
at gepland op 22 januari, maar mogelijk komt het nu eerder,
de ondervraging had plaatsgevonden, dan zou Guzman Pi-
het opnieuw hebben kunnen aanklagen wegens een aantal
litieke moorden in 1973 en hem onder huisarrest kunnen
lien. Guzman heeft Pinochet deze maand al eerder in staat
beschuldiging gesteld, maar werd vervolgens door een
htbank waar de advocaten van de oud-dictator beroep had-
aangetekent, teruggefloten.
ome onderzoekt chaos op luchthaven
aan De Italiaanse regering stelt een onderzoek in naar de
los op de luchthaven Milaan-Malpensa op eerste kerstdag,
or sneeuwval moesten honderden vliegtuigen aan de grond
ren en konden vele duizenden passagiers niet weg. De con-
nentenorganisatie Adusbef hekelde gisteren de exploitant
de luchthaven voor het niet verstrekken van voedings- of
telvouchers aan gestrande passagiers. Luctvaartbonden zei-
n dat het vliegveld onvoldoende voorbereid is op de 'beperk-
sneeuwval. De exploitant spreekt zelf van 'hevige en langdu-
sneeuwval op een heel druk moment'. Gisteren kwam het
ïgverkeer vanaf Malpensa weer op gang.
rte otesten tegen Britse vossenjacht
idenDe traditionele vossenjacht is gisteren in heel Groot-
Ni ttannië verstoord door protesten. Dierenvrienden hebben
''9 ir eigen zeggen geprobeerd om de helft van de driehonderd
3 f htgezelschappen te hinderen bij het jagen. De ruiters - in to-
1 gingen er op de jaarlijkse 'Boxing Day' meer dan 300.000 op
ht - werden uitgescholden en met eieren bekogeld. Critici
emen de jacht waarbij een meute honden de vossen opjaagt,
gruwelijk tijdverdrijf van de elite. Peilingen wijzen steevast
dat een meerderheid van de Britten tegen de vossenjacht is.
irstanders zeggen echter dat de protesterende stadsmensen
oi t snappen dat de vossenstand op peil wordt gehouden dank-
de jacht. Bovendien, zeggen ze, zijn het niet alleen aristocra-
i die jagen, maar doen ook de boeren eraan mee. In het Britse
rlement gaan steeds meer stemmen op voor een verbod op
traditionele vossenjacht.
uitse neonazi's steken man neer
lun Drie jonge neonazi's hebben gisteren in het Oost-Duit-
Guben een man in de rug gestoken vanwege zijn Aziatische
erlijk. Een van de daders stond vorige maand nog terecht in
band met de moord op een Algerijnse asielzoeker. Het
chtoffer, een Duits staatsburger, liep een drie centimeter die
steekwond op. Voor de in 1999 gepleegde moord op de Alge
moesten vorige maand elf verdachten voor de rechter ver-
ijnen, van wie er drie werden veroordeeld tot gevangenis-
iffen. Zes verdachten kregen een voorwaardelijke veroorde-
en twee verdachten kwamen er* vanaf met een waarschu-
Einde vastentijd in Indonesië verloopt tot nu toe rustig
De eerste dag van de viering van het einde van de islami
tische vastenperiode is in Indonesië tot nog toe rustig
verlopen. De autoriteiten vreesden voor nieuwe bom
aanslagen maar die zijn op de eerste dag van Idul Fitri,
zoals het feest hier heet, uitgebleven. Het was vanoch
tend en vanmiddag wel erg stil in de straten van de In
donesische hoofdstad Jakarta; veel mensen bezochten
met hun gezin pretparken.
jakarta theo haerkens
correspondent
Gisteravond echter negeerden
duizenden mensen de oproep
van politieke en religieuze lei
ders om niet de straat op te
gaan. Net als anders werd het
einde van de vastenmaand
luidruchtig gevierd met veel ge
knal van vuurwerk en tromge
roffel.
De autoriteiten hadden dui
zenden manschappen ingezet
om godshuizen te bewaken na
dat op kerstavond in negen
plaatsen in de archipel bom
men ontploften bij christelijke
kerken. Vijftien mensen kwa
men om, ongeveer honderd
raakten gewond. De bommen
explodeerden duizenden kilo
meters van elkaar binnen een
half uur tijd. Andere bommen
werden net op tijd onschadelijk
gemaakt. Gevreesd werd dat op
de eerste dag van Idul Fitri mo
gelijk ook moskeeën doelwit
zouden zijn van aanslagen. Dit
zou een golf van geweld in het
hele land kunnen uitlokken.
De aanslagen zijn niet opge
ëist, maar worden toegeschre
ven aan conservatieve krachten
in de omgeving van oud-dicta
tor Soeharto. Politiek en geeste
lijkheid waren het er snel over
eens dat de golf aanslagen geen
aanval was van moslims op
christenen maar een poging om
de wankele regering van Wahid
onderuit te halen. Een leger-
woordvoerder heeft politici en
andere gezagsdragers opgeroe
pen niet te speculeren over de
daders omdat dit het publiek
maar tot rare gedachten zou
kunnen brengen. De Indonesi
sche minister van veiligheid
Yudhoyono zei al eerder geen
aanleiding te zien voor betrok
kenheid van het leger.
De politie in Jakarta heeft
haar excuses aangeboden, om
dat ze de explosies bij vijf ker
ken in de hoofdstad niet heeft
kunnen voorkomen. Zij wil de
medische kosten van de slacht
offers voor haar rekening ne
men.
MOSKOU FRANK HENDRICKX
CORRESPONDENT
Het verouderde Russische
ruimtestation Mir is tijdens de
kerst bijna een etmaal lang
zoek geweest. Er was ruim 20
uur geen radiocontact met het
afgeschreven station. Het ge
vaar dreigde dat de Mir onge
controleerd zou neerstorten
op aarde. Gistermiddag kon
den de Russen weer bepalen
waar het gevaarte rondzweeft.
Een mankement aan de ac
cu's in het onbemande ruim
testation zou oorzaak zijn van
het probleem. Normaal ge
sproken heeft het Russische
controlecentrum twee maal
per dag contact met de Mir,
maar eerste kerstdag verloren
de wetenschappers het 130
ton wegende station volledig
uit het oog. Zonder sturing
vanaf de aarde zou het bijna
15 jaar oude station zonder
enige controle op aarde neer
storten. Na twintig uur maak
te het controlecentrum giste
ren bekend dat de situatie
weer onder controle is.
Er is een missie van twee
kosmonauten in voorberei
ding om een stuurmechanis
me op de Mir aan te brengen,
waarmee het ruimtevaartuig
naar de aarde kan worden te
ruggeleid. Het is de bedoeling
dat de Mir in een geleidelijke
baan dichter naar de aarde
wordt toegebracht, zodat een
grootste deel van het 40 meter
lange ruimtestation in de
dampkring zal verbranden. De
restanten zullen dan 'gecon
troleerd' op zo'n 1500 tot 2000
kilometer van Australië in de
Stille Oceaan storten.
Het zoveelste probleem met
de Mir toont opnieuw aan dat
de voormalige trots van de
Sovjetunie hopeloos verou
derd is. Na jarenlang uitstel
moet de Mir eind februari de
finitief uit roulatie gaan. De
Mir is dan trouwens drie keer
zo lang in de ruimte geweest
dan waar oorspronkelijk van
was uit gegaan. De Mir zou na
de lancering in 1986 maar drie
tot vijf jaar in de ruimte blij-
Affaire heeft politieke consequenties
Lissabon Mensen kijken vanaf de kust naar een vastgelopen Chinees vrachtschip. Het schip liep maandag in de buurt van de Portugese haven
plaats Viana do Castelo op een rotsbodem en lekt sindsdien olie. De 22 bemanningsleden zijn met een helikopter van de Portugese luchtmacht
van boord gehaald. Het schip, dat hout vervoerde, had meer dan zeshonderd ton brandstof aan boord, waarvan een klein deel is weggelekt.
foto reuters manuel roberto
moskou frank hendrickx
correspondent
De maandenlange juridische
campagne tegen de Russische
mediamagnaat Vladimir Goes-
inski lijkt voorbij. Een Moskou-
se rechtbank heeft de aanklacht
wegens fraude tegen Goesinski
gisteren ongegrond verklaard.
Het Russische openbaar minis
terie reageerde verbijsterd op
de uitspraak en dreigt in beroep
te gaan.
Het verrassende oordeel van
de rechtbank zou het einde
kunnen betekenen van het
huisarrest van Goesinski in
Spanje. De zakenman bracht
verscheidene dagen door in de
Spaanse gevangenis, nadat de
Russische autoriteiten om uitle
vering hadden gevraagd. Na het
betalen van een borgsom van
ruim 5,5 miljoen dollar mocht
hij vorige week vrijdag terugke
ren naar zijn kapitale villa aan
de Costa del Sol, waar hij onder
huisarrest werd geplaatst.
Het team van Goesinski rea
geerde euforisch op de uit
spraak. ,,Er zijn nog mensen bij
de Russische justitie die niet
buigen voor de druk van de au
toriteiten", meende Dmitri Os-
talski, woordvoerder van Media
Most, het bedrijf van Goesinski.
Medestanders van Goesinski
menen dat de zaak bedoeld is
om het kritische en onafhanke
lijke Media Most de nek om te
draaien. Het televisiestation
NTV van Goesinski behoort tot
de weinige massamedia in Rus
land die harde kritiek leveren
op president Poetin en de oor
log in Tsjetsjenië.
De affaire heeft in Rusland
grote politieke consequenties.
President Poetin lijkt liberale
politici van zich te hebben ver
vreemd. Vooraanstaande verte
genwoordigers van de twee li
berale partijen toonden zich de
afgelopen dagen bereid voor
Goesinski te getuigen. De aan
klacht tegen Goesinski is een
politieke afrekening, menen ze.
De vrees bestaat dat Poetin
sterker zal gaan leunen op
krachten uit de Russische ge
heime dienst nu de democraten
zich van hem afwenden.
Feestdagen roerig verlopen
barcelona henk van den boom
correspondent
De traditionele kerstbood
schap van de Spaanse koning
Juan Carlos is in de deelpro-
vincie Baskenland niet goed
gevallen. De Baskische natio
nalisten verwijten de monarch
dat hij aan de leiband loopt
van premier Aznar. „We had
den een open en brede visie
van de koning op de proble
men in Spanje verwacht", zei
gisteren Inaki Anasagasti, de
woordvoerder van de gema
tigde Baskische Nationalisti
sche Partij (PNV).
Juan Carlos toonde in zijn
toespraak een opvallend opti
misme over de politieke en
economische toekomst van
zijn land. De ETA, zo voor
spelde hij, 'bestaat nog wel
maar ze zal niet lang meer le
ven'. „Het einde is in zicht."
De Baskische nationalisten
vinden deze profetie niet erg
realistisch. „De regering zegt
al 25 jaar dat de ETA zal ver
dwijnen, maar ze bestaat nog
steeds." Ze verwijten Juan
Carlos dat hij vrijwel letterlijk
de woorden gebruikte, die
premier Aznar een paar dagen
eerder tijdens de Europese top
in Nice had gebezigd. „We
verwachten van een koning
een eigen visie, die boven de
partijen staat", aldus Anasa
gasti.
Overigens werd de bood
schap van Juan Carlos in Bas
kenland niet uitgezonden
door de Baskische staatstele
visie. Een motie in het parle
ment van de deelstaat om de
toespraak wel uit te zenden,
werd genegeerd. De niet-na-
tionalisten hebben om het
ontslag van de directeur van
de televisiezender gewaagd.
Het was tijdens de feestda
gen in Baskenland weer zeer
roerig. Aanhangers van de
ETA gooiden in verschillende
steden molotovcoctails naar
banken en kantoren van poli
tieke partijen. Op verschillen
de plaatsen brak brand uit.
Honderden doden in Chinees winkelcentrum
peking gert-jan broere
correspondent
De brand in een winkelcentrum
in de Chinese stad Luoyang,
waarbij op Eerste Kerstdag 309
mensen om het leven kwamen,
is een nieuw bewijs van de le
vensgevaarlijke toestanden in
openbare gebouwen in China.
Volgens een lokale krant vol
deed het gebouw niet aan de
veiligheidsvoorschriften en was
daarom vorige week afgekeurd.
Veel van de vluchtwegen waren
geblokkeerd met materiaal dat
winkeliers niet meer in hun
winkels kwijt konden.
De inspectie van het gebouw
op brandveiligheid heeft waar
schijnlijk samengehangen met
renovatiewerk op drie plekken
tegelijk. Ondanks de werkzaam
heden en de slechte veiligheid
bleef de danszaal op de vierde
verdieping gewoon in gebruik.
Op het moment dat om 's
avonds half tien de brand op de
begane grond uitbrak, vierden
200 mensen, meest jongeren,
een kerstparty. Ze raakten
evenals veel bouwvakkers op de
tweede en derde verdieping in
gesloten door het vuur. Een en-
Brandweerlieden bekijken de uitgebrande Chinese disco. foto epa
keling ontsnapte aan de dood
door uit het raam te springen.
Openbare gebouwen hebben
in China een slechte reputatie
als het gaat om de veiligheid.
Het is meestal terug te voeren
op het niet naleven van veilig
heidsvoorschriften en bouwver
ordeningen. Begin deze maand
kwamen in de Zuid-Chinese
stad Dongguan volgens officiële
cijfers acht mensen om het le
ven toen een winkel instortte.
De eigenaar wilde zonder ver
gunning een extra verdieping
op het winkelpand plaatsen,
maar daar bleek de bestaande
constructie niet tegen bestand.
In november kwamen drie
bouwvakkers in Shenzhen om
het leven toen een brug in aan
bouw als een kaartenhuis in el
kaar klapte. Uit onderzoek
bleek dat de ramp het gevolg
was van constructiefouten.
De Chinese premier Zhu
Rongji verzuchtte al eens na
opnieuw een brand met dode
lijke gevolgen, dat veel gebou
wen in China zijn gemaakt van
bordkarton. Maar ook Zhu
heeft weinig kunnen verande
ren aan de onveiligheid van
met name de al wat oudere ge
bouwen. De moderne kooppa
leizen die in de grote steden
verrijzen, kunnen op het gebied
van de veiligheid de vergelijking
met hun Westerse tegenhan
gers moeiteloos doorstaan.
Maar juist de gebouwen van
voor de jaren tachtig verande
ren bij een brand direct in een
dodelijke val.
Een belangrijke reden voor
het negeren van de voorschrif
ten heeft direct te maken met
winstbejag. Door corruptie blij
ken eigenaren van gebouwen
handhaving van de regels af te
kunnen kopen. Het omkopen
van een inspecteur is altijd nog
goedkoper dan het modernise
ren van een verouderd pand.
boedapest hans gertsen
correspondent
De Servische kiezers hebben, zoals verwacht, een
dikke streep getrokken onder het Milosevic-tijd-
perk. De Democratische Oppositie van Servië
(DOS), een coalitie van achttien anti-Milosevic
partijen, haalde afgelopen weekeinde bij de Ser
vische parlementsverkiezingen ruim 65 procent
van de stemmen en meer dan tweederde van de
250 zetels in het nieuwe parlement. Milosevic'
socialisten (SPS) kregen slechts veertien procent
van de stemmen en zijn de komende jaren tot
een figurantenrol veroordeeld.
Hoewel de uitslag van de verkiezingen op voor
hand vaststond, is ze daarom niet minder histo
risch. Voor het eerst sinds ruim vijftig jaar maken
socialisten of communisten niet langer de dienst
uit in Servië, de belangrijkste deelrepubliek van
het federale Joegoslavië. Het dagblad Politiko,
amper twee maanden geleden nog een spreek
buis van het Milosevic-regime, sprak maandag
licht triomfantelijk van 'de grootste verandering
in Servië sinds de Tweede Wereldoorlog'.
De kans is groot dat Slobodan Milosevic nog veel
meer rampspoed te wachten staat. Zijn dagen als
partijleider lijken geteld na de enorme nederlaag.
DOS-leider Zoran Djindjic, de gedoodverfde
nieuwe premier, zei maandag bovendien dat zijn
regering Milosevic voor het gerecht wil zien. Vol
gens Djindjic heeft Milosevic zich onder meer
schuldig gemaakt aan corruptie, verkiezingsbe
drog en het geven van moordopdrachten.
De nieuwe, door DOS te vormen Servische rege
ring kan volgens Djindjic medio januari aan de
slag gaan. Dat is geen dag te vroeg, want het land
kampt met enorme en acute problemen, zoals
tijdens de Kerstdagen opnieuw bleek. Maandag
zaten grote delen van de hoofdstad Belgrado en
diverse andere steden 12 tot 22 uur zonder
stroom.
De energievoorziening in Servië is door jarenlan
ge verwaarlozing van het electriciteitsnet en door
de NAVO-bombardementen van vorig voorjaar in
rampzalige staat. De situatie wordt nog verergerd
door extreem lage waterstanden waardoor de be
langrijkste waterkrachtcentrales van het land
nauwelijks stroom kunnen opwekken.
Minder acuut maar niet minder ernstig is een se
rie andere problemen die de nieuwe regering van
Milosevic erft. Zo moeten Djindjic en de zijnen
de door toedoen van Milosevic totaal verstoorde
relatie met de zusterrepubliek Montenegro zien
te verbeteren om te voorkomen dat Montenegro
voor onafhankelijkheid kiest. Dat zou het einde
van het federale Joegoslavië (Servië en Mon
tenegro) betekenen en van de razend populaire
Joegoslavische president Vojislav Kostunica een
ambteloos burger maken.
Een ander heet hangijzer is de Presevo-vallei in
het zuiden van Servië. Een deel van die aan Kos
ovo grenzende vallei is in handen van zwaar be
wapende etnische Albanezen die het gebied bij
KosoVo willen trekken. De internationale ge
meenschap probeert de separatisten tot inbin
den te bewegen, maar als dat niet lukt, is een
nieuwe, gewapende confrontatie tussen het Joe
goslavische leger en etnische Albanezen niet uit
gesloten. Dat zou catastrofaal zijn voor het imago
van het nieuwe, democratische Joegoslavië.
De status van Kosovo is een ander explosief the
ma. Formeel is Kosovo nog altijd een Servische
provincie, maar de facto is het een vrijwel uitslui
tend door etnische Albanezen bewoond interna
tionaal protectoraat. De overgrote meerderheid
van de Kosovaren wil op termijn een eigen staat,
waarin ze niets meer met Belgrado heeft te ma
ken.
De oplossing zou een nieuw Joegoslavië kunnen
zijn: een zeer los verband (confederatie) van drie
onafhankelijke staten: Servië, Montenegro en
Kosovo. Het is een idee dat binnen de internatio
nale gemeenschap steeds meer aanhang wint,
maar voorlopig lijken de geesten in Belgrado,
Pristina (de hoofdstad van Kosovo) en Podgorica
(de hoofdstad van Montenegro) er nog niet rijp
voor.
De Servische premier Zoran Djindjic en de Joe
goslavische president Vojislav Kostunica, de twee
belangrijkste leiders van DOS, hebben kortom
over een gebrek aan werk voorlopig niet te kla
gen.
