De artistieke Römer-dynastie
r
ZATERDAG 23 DECEMBER 2ÖÖÖ
Vijf kinderen voelen zich niet het B-merk van vader Piet
Een hechte familiaire
eenheid in de
verscheidenheid van
artistieke begaafdheid.
Gemeenschappelijk
kenmerk: spitse
humor. Römer
in zesvoud
aangenaam, vader en
vijf kinderen zonder
uitzondering
werkzaam in de
wereld van theater en
er nooit sprake
geweest van een
maatschappelijke
competitie met als
inzet 'wie is de beste'.
Wij gunnen elkaar het
De familie Römer, een artistieke dynastie waarvan de rol nog lang niet is uitgespeeld. foto's ronpichel
Piet Römer, 72 jaaracteur.
*6
Anne Römer, 53 jaar; had.
diverse baantjes, nu souf-
fleuse bij Toneelgroep Am
sterdam.
Han Römer, 52 jaar; ac
teur.
aat niemand denken dat het gezinsleven
J van de Amsterdamse familie Römer een
groot schouwtoneel is. Privé wordt er
nooit een rol gespeeld. De Romers zijn thuis volko
men zichzelf. „Als kind vond ik het heel gewoon
dat vader regelmatig op tv kwam", zegt Han. „Op
de lagere school was ik de zoon van die toneelspe
ler. Ik vond dat eerder prettig dan hinderlijk."
In de beleving van Anne, de oudste - en boven
dien de enige dochter - was vader Piet in haar
jeugd alleen 's avonds tussen acht en elf in de
schouwburg iemand anders. „Het enige dat erover
kan worden gezegd, is dat de sfeer niet burgerlijk
was. Er kwamen collega's van vader over de vloer.
Maar bovenal lieten en laten onze ouders hun on
voorwaardelijke liefde voor ons blijken. Watje ook
deed of doet. Voor mijn ouders is het heel gewoon
dat na een scheiding ex-schoonkinderen over de
vloer blijven komen. Omdat ze ook van hen zijn
gaan houden."
Zelf vindt Römer dat hij meer een broer van zijn
kinderen was. Hij gaf wel zakgeld, maar verder
slokten theater en tv zo veel van zijn tijd op, dat
echtgenote Penien de opvoeding deed. „Zij heeft
het bewijs geleverd dat het onbezoldigde beroep
van huisvrouw schaamteloos wordt onderschat."
k
k k
Tot groot vermaak van Römer senior wordt zijn
oudste zoon Han tegenwoordig bij herhaling ge
vraagd of collega Piet een broer is. Bart denkt te
weten waarom. „Wij Romers lijken jong. Mijn va
der speelde op zijn vijftigste jeune premier-rollen.
Ik moest nog jonge knulletjes neerzetten, terwijl ik
al drieëndertig was en vader van twee kinderen."
Hoewel met zijn 72 jaar al aardig op jaren ge
raakt, voelt Piet Römer zich nog fit genoeg om als
vertolker van inspecteur De Cock dxaaidagen van
tien uur vol te houden. Per seizoen gaan er tien af
leveringen 'Baantjer' doorheen. In een cyclus van
drie weken opnemen en een week rust. Anne
waagt zich met hoorbare bewondering af hoe haar
vader het allemaal opbrengt. „Zo veel uren achter
elkaar draaien. En dan ook nog op een tochtige lo
catie. Zoals ik dat mijn hele leven al doe, kijk ik er
naar als de toeschouwer van het gezin. Misschien
dat er aan mij een enorm toneeltalent verloren is
gegaan, maar uit angst om op de planken te gaan
staan heb ik nooit de aanvechting gehad. Als enige
heb ik geen tot de verbeelding sprekende carrière
gemaakt. Ik heb vanaf mijn twintigste een kind op
gevoed en daarna tot mijn tevredenheid via uit
zendbureaus gewerkt."
Zo werkte ze voor de stichting Olympische Spe
len Amsterdam 1992. Nadat de IOC-leden in meer
derheid de voorkeur hadden uitgesproken voor
Barcelona, polste Anne vervolgens de toenmalige
Holland Festival-directeur Ad 'sGravesande of hij
werk voor haar had. Zij mocht van hem mede het
Holland Dance Festival opzetten, hoewel Anne
voordien nooit iets met ballet had. Bij Nature Con
servation Films was zij, ten dienste van de in Tan-
zanya filmende cineast Herman baron Van La wiek,
als producer verantwoordelijk voor het transport
van camera's en films. En bij Cinekid hield ze zich
bezig met de ontwikkeling van een keurmerk voor
kindervideo's „Ik ben het type dat zichzelf hele
maal uitpakt, om er daama ineens mee op te hou
den."
Wat dat betreft is het voor haar een verademing
om nu de souffleuse van Sigrid Koetse te zijn. Haar
vriend Hans Pieksma, inspeciënt bij Toneelgroep
Amsterdam, attendeerde haar erop dat werd ge
zocht naar een voorzegster/coach van de hoofd
rolspeelster in 'Bernhard'. „Het is allemaal gezellig,
niet zo hectisch. Zo ben ik toch nog aan het toneel
gekomen."
k
k k
Onafhankelijk van elkaar zijn Anne, Han, Peter,
Bart en Paul best bereid te geloven dat er onbe
wust aan artistieke kruisbestuiving is gedaan. Maar
het is nooit van verkleedpartijen en voordrachten
tussen de schuifdeuren gekomen. „Ben je gek",
zegt Bart namens zus en broers. „Er is wel sprake
van geleid toeval. Als schrijver heb ik een aantal of
ficieren op een onderzeeboot gevraagd of ze daar
vanuit een vrije beroepskeuze waren terechtgeko
men. Ja natuurlijk, was het antwoord. Later sprak
ik ze nog eens individueel. Bleken ze allemaal zo
nen van marinemensen. Ik bedoel maar."
Te hunner en eigen vermaak nam vader Piet zjn
kinderen mee naar repetities in theater of tv-stu-
dio. Anne ging als zevenjarige al aan zijn hand
mee. Peter kreeg als negenjarig Petertje zelfs een
rolletje in de serie 'De Proemei'. En ook Bart kan
nog lyrisch vertellen over een uitstapje met zijn va
der. „Voor mij zijn bovenal de repetities in Felix
Mentis in Amsterdam van het stuk 'De Vrede' rele
vant geweest. Ik herinner me het bouwsel van een
vliegende mestkever, waarop mijn vader zat. Als er
aan een hendel werd getrokken, vielen de mestbal-
len uit de mestkever. Toen wakkerde mijn liefde
voor toneel aan."
Om zo vroeg mogelijk naar de toneelschool te
kunnen, besloot hij voor het havo en niet voor het
atheneum te kiezen. „Maar ik werd met mijn ze
ventien jaar te jong en te rebels bevonden. Terwijl
de anderen zwijgend wuivend gras uitbeeldden,
informeerde ik bij docent Cas Enklaar naar de be
tekenis van de opdrachten. Ik kon gaan. Voor mij
toen de grootste teleurstelling in mijn leven."
Maar een echte Römer doet niet zo maar afstand
van een gedachtegoed dat al jaren in het hoofd zit.
Met bravoure besloot Bart zich telefonisch aan te
bieden. Bij het Publiekstheater. „De reactie was
even sympathiek als nul. Maar drie maanden later
viel in het door Eric Schneider geregisseerde stuk
'List en Liefde' van Schiller een plek onderaan de
rij. De rol van lakei/politieagent. Mijn tekst be
stond uit één briljante zin: 'Hofmaarschalk Von
Calb'. Al met al heb ik vijftien jaar op het toneel ge
staan. Toen kreeg ik er genoeg van in niet zelf uit
gekozen stukken te moeten spelen. Ik wilde meer
invloed, maar achtte me niet in de wieg gelegd om
te regisseren. Ik ben gaan acteren op televisie. Ik
ging ook schrijven. Hoorspelen. En scripts."
k
k k
Als auteur kwam hij met de tv-wereld in aanra
king. Hem werd gevraagd om in plaats van een
script een programma voor de AVRO te maken
over de historie van de televisie. Bart had nooit iets
gedaan op dat gebied, maar zei brutaal ja. „Vijf mi
nuten later was ik eindredacteur. Na verloop van
tijd ben ik me bij die omroep gaan bezighouden
met programma-ontwikkeling. Ik had echt het
idee mijn salaris voor niets te krijgen en daar
schaamde ik me voor. Laat ik het zo zeggen: ik
kwam wel met programmavoorstellen, maar van
wege de trage omlooptijd kwam er nooit iets van
op het scherm. Ik heb een briefje gestuurd naar
John de Mol, die net bezig was de afdeling Pro
gramma-ontwikkeling op te' zetten. Reken maar
dat drie jaar werken bij een commercieel bedrijf
een enorme druk op iemand legt. Ik vond dat mijn
gezin niet goed functioneerde, vandaar dat ik be
sloot weg te gaan. Ik had geen werk, mijn vrouw
gelukkig wel. Na enige tijd las ik in de krant dat bij
KRO-tv een hoofd amusement werd gevraagd. Tot
mijn verbazing werd ik aangenomen."
Paul was fysiotherapeut, toen hij bij de TROS
solliciteerde naar de functie van redactielid voor
het tv-programma 'Jongbloed en Joosten'. „Ik had
genoeg van het masseren van pijnlijke nekken die
de 'last van het huwelijk niet meer konden dragen.
Het zal best geholpen hebben dat ik een Römer
was, maar daama heb ik het allemaal zelf moeten
doen."
Net als Bart heeft Peter de toneelschool, die Han
wel met succes afrondde, nooit van binnen gezien.
„Vroeger is vaak gezegd dat ik op de kruiwagen
van mijn vader ben binnengehaald. Onzin. Gaat
trouwens ook op voor de veronderstelling dat ik als
producent van Baantjer mijn vader bij wijze van
spreken op zijn rollator heb voortgeduwd naar de
rol van De Cock. Het is ook niet zo dat mijn zus,
broers en ik zijn B-merk zijn. Tijdens mijn zoek
tocht naar de hoofdfiguur in 'Baantjer' heb ik juist
alle schijn willen vermijden van de ene Römer
speelt de andere de bal toe. Maar op een dag zat
vader toevallig naast me op de driezits. En ja, of ik
wilde of niet, ik zag in hem De Cóck in eigen per
soon." v
k
k k
Piet weet niet van wie hij het artistieke talent heeft.
Maar hij kan zich niet heugen dat zijn vader hem
en tweelingbroer Paul de creatieve begaafdheden
heeft aangereikt om een veel gevraagd acteur, res
pectievelijk gewaardeerde tv-regisseur te worden.
„Ik heb wel begrepen dat grootvader van moeders
kant als violist door Europa trok met een woonwa
gen."
In de vroege jaren vijftig werd Römer na drie
maanden van de toneelschool gestuurd. Officieel
wegens gebrek aan talent, al dacht de directie van
toneelgroep Puck daar niet zo veel later anders
over. „De anderen die de opleiding volgden, waren
veel jonger. Ik had al twee kinderen en die moes
ten wel eten', 's Morgens om zeven uur zat ik al op
de kolenbakfiets. Daama kwam ik tijdens de
spraakles op de toneelschool adem tekort. Het
groeide me allemaal boven het hoofd."
Ze hebben nooit met z'n allen op toneel gestaan,
Piet, Han, Peter en Bart. Het hoeft met name voor
Han in de toekomst ook niet. „Een familiereünie
op de planken zie ik als een oneigenlijke reden om
een voorstelling te houden."
Wel heeft Han zijn vader geregisseerd. Het betrof
een kerstvoorstelling van het RO-Theater in Rot
terdam. Opgevoerd werd een uit het Engels ver
taald Winnie de Poeh-achtig stuk. „Mijn vader had
al een hele tijd geen toneel meer gespeeld, maar ik
heb hem toch uitgenodigd voor de heer Bommel
achtige rol van pad. Hij heeft zich echt in de rol
moeten vechten, uiteindelijk heeft vader het ge
weldig gedaan. Als regisseur was ik absoluut niet
zijn zoon. Hij moest naar mij luisteren. Op een ge
geven moment stond hij met een collega grapjes te
maken tijdens de repetitie. Ik greep meteen in. Dat
ging van hou je kop en blijf erbij. Dat werd geac
cepteerd, heel professioneel."
k
k k
Een wezenskenmerk van de Romers, ze roepen het
onafhankelijk van elkaar, is het debiteren van spit
se humor en het verspreiden van gezelligheid. Zo
maar een voorval, gegrepen uit een rendez-vous
op een tijdstip dat de dag nog druilerig in ochtend
humeur verkeert: klokke half twaalf besluit Piet de
eerste pils uit de koelkast te halen. Het komt hem
op quasi-bestraffend gemonkel te staan van echt
genote Penien. „Luister meid, van een alcoholpro
bleem is pas sprake als de drank niet kan worden
betaald."
De artistieke dynastie-Römer, oftewel een fami
lie van individualisten die zonder familieziek te
zijn zich nog geregeld behaaglijk voelen in de nest-
warmte van het ouderlijk huis. Niet dat ze met
kerst allemaal bij elkaar hokken, wel lopen ze el-
kaars verjaardagen af. „Ook die van neven en nich
ten, onze kinderen hebben er recht op hun ooms
en tantes te zien", verduidelijkt Bart. „We kunnen
het allemaal goed met elkaar vinden", zegt Paul.
„Ik kijk uit op de tuin van onze ouders. Bart en ik
wonen naast elkaar. Maar eerlijk gezegd leef ik lie
ver met mijn familie samen dan dat ik ermee sa
men werk."
Op zijn beurt heeft Han het over een familie met
een grote hang naar samenklonteren. Recht tegen
over hem woont sinds een paar maanden Anne.
Alleen Peter woont buitenaf, in Haarlem. De Ro
mers zijn uitermate goed op de hoogte van eikaars
artistieke bezigheden. Maar als eikaars critici zijn
ze gewend de toon mild te houden, volgens Han.
„Wij vormen een compromissengezin."
Oprecht vertelt Paul dat de gang naar bepaalde
theatervoorstellingen, waaraan Han meedeed, niet
zelden beleefdheidsbezoeken waren. „Zeker in de
periode waarin hij in voor mij niet te verteren zwa
re stukken speelde."
k
kk
Het was de tijd dat Han vond dat zijn vader artis
tiek de verkeerde weg insloeg met zijn keuze voor
de televisie na.zestien jaar prachtige rollen te heb
ben gespeeld bij toneelgroep Centrum. „Tv-ac-
teurs en toneelspelers zijn geen strijdende partijen
meer, maar ik ben het nog altijd oneens met mijn
vader. Hij vindt dat toneelspelen een vak is, niet
meer en niet minder. Het komt mij voor dat ik er
inhoudelijk meer mee bezig ben. Het is niet alleen
maar kunstzinnig een ambacht uitoefenen, er
komt ook inspiratie aan te pas. Als je de mensen in
de zaal in een desnoods verpakte boodschap kunt
meegeven hoe de wereld in elkaar steekt, is dat
heel mooi."
Vader Piet bevestigt met zijn zoon een behoorlijk
verschil van mening te hebben gehad over het
werk in het theater. „Han zat toen bij Baal, en
speelde daar rollen in van die zware bloed en bo
dem-stukken. Hij nam toen vooral stelling tegen
Peter en mij. Dat zal best aanleiding hebben gege
ven tot een zekere verwijdering. Ik heb altijd wel
het gevoel gehad dat het zou bij trekken. Dat is ook
gebeurd. Toen ik bij Centrum speelde, mocht ik
van de directie niet in Stiefbeen en Zoon spelen.
Dat was beneden- peil. Elke schnabbel, een rot
woord trouwens, moest bij een speciaal daarvoor
aangestelde juffrouw worden gemeld. Ik was een
vrijgevochten jongen en zei dan ook tegen mijn
opdrachtgevers: bel me rechtstreeks. Ja, er moest
wel brood op de plank komen."
k k
Peter: „Han heeft mij verweten dat ik net als vadef
bezig was mijn talent in de uitverkoop te doen. Ik
zat zestien jaar bij Centrum, dat later is opgegaan
in Toneelgroep Amsterdam. Ik was daar acteur, re
gisseur, toneelschrijver. Mede omdat er twijfel be
stond over het voortbestaan van het gezelschap
heb ik de stap gezet naar televisie. Dat werd als
verraad, als een knieval voor geld gezien. Mijn goe
de vriend Jack Gadelaa heeft wel eens gezegd: 'Te
genover principes staan vaste lasten'. Daar zit na
tuurlijk veel in. Misschien dat bepaalde dingen
niet zijn uitgesproken om de goede vrede te bewa
ren, maar tussen Han en mij is het nooit ongezellig
geworden. Wat me wel bijstaat is dat hij me eens
door de telefoon heeft gevraagd of ik niet wat voor
hem kon regelen."
Paul bedacht Big Brother. Vader en moeder von
den dat aanvankelijk drie keer niks. Maar de jong
ste Römer weet zeker dat zijn ouders nu verslaafd
zijn aan hun dagelijkse portie gluurtelevisie. Han
moet er niets van hebben. „Met hem heb ik wel
eens over de moraliteit en de esthetiek van Big
Brother gediscussieerd", zegt Paul. „Da's heel ge
zond."
Het succes wordt Paul van harte gegund. Bij
John de Mol Producties heeft hij toch maar mooi
carrière gemaakt, terwijl de jongste Römer geens
zins voor het artistieke vak in de wieg scheen ge
legd. „Als gedelegeerd producent verzin en ver
koop ik programmaformats. Big Brother wordt nu
in tien landen uitgezonden. Het is niet zo dat het
succes van het programma in mijn portemonnee
te merken is, ik ben in loondienst. Daar ga ik niet
over emmeren, ik heb niks te klagen."
Piet is trots dat al zijn kinderen zo goed zijn te
rechtgekomen. Om Peter na te spreken staat hij
onderhand aan de top van de piramide van een ar
tistieke dynastie. Nienke en Thijs, de kinderen van
Peter, staan op het punt gediplomeerd de toneel
school te verlaten. Nederland is nog lang niet van
de familie Römer af.
GERARD VAN PUTTEN
Peter Römer, 48 J
acteur, nu schrif
hoofd drama bij
Mol Produkties
Bart Römer, 43 jc L
acteur, nu hoofd c
ment bij KRO-tv.
Paul Römer, 38 ji
fysiotherapeut, nu
geerd producent
de Mol Produkties
ker van Big Broth
gelopen week bem
Managing Direct
tainment van
Produkties.
i John<
televisie. Variërend
van Brechts
Driestidversopera, De
Cock met C O CK tot
Big Brother. „Bij ons is
