Cultuur Kunst
1 'xk ben een echte nichtenmoeder
Bachkoor Holland wonderbaarlijk
-dereen een kunstschat op zolder
tttvtct
Eigenlijk zijn de
Blue Diamonds gestorven
recteur Zeeuws Museum
ijgt gouden handdruk
je Maar: meeste bezoekers
RDAG 23 DECEMBER 2000
)ENItalië geeft binnenkort de obelisk van Axum aan Ethio-
isd^enïCidb'ouwc^gCiisaüevan'de v^^n^fden^nhet Imca Marina in de voetsporen van de Zangeres zonder Naam
aim van Rome. Italiaanse militairen roofden de gedenk- ~W a a A
jkwijzer informeert over geweld
[ERDAM Nederland krijgt als eerste land ter wereld een alge-
in classificatiesysteem voor bijna de hele audiovisuele sec-
Onder de noemer Kijkwijzer informeert het systeem ouders,
en film, televisieprogramma of computerspel schadelijk kan
voor kinderen jonger dan zestien jaar. Het systeem wordt
2 februari volgend jaar geïntroduceerd in de bioscopen,
af half maart volgt de invoering op televisie. Pictogrammen
in één oogopslag zien of een productie geweld, seks, grof
;ebruik of discriminatie bevat. Uit een vorig jaar gehouden
Kijk- en Luisteronderzoek blijkt dat meer dan 80 procent
de ouders behoefte heeft aan een dergelijke service.
euwe cd van Michael Jackson
burg* De nieuwe cd van popster Michael Jackson ligt 26
rt in de Europese winkels. De dag daarop kunnen de Ame-
nen het album kopen, zo meldt het officiële Jackson-blad
k White op zijn website. Hoe de nieuwe cd gaat heten, is
meegedeeld. Het laatste schijfje met nieuwe songs, Blood
The Dance Floor: History In The Mix, kwam drie jaar gele-
uit. Een eerdere cd van Jackson, Thriller, is met 47 miljoen
ochte exemplaren de bestverkochte cd aller tijden.
lië geeft obelisk terug
LI DY VAN DER SPEK
Weihnachtsoratorium door Bachkoor Hol
land en het Concertgebouw Kamer Or
kest. o I v Daniël Reuss. m m v Ulrike
Hofbauer, sopraan. Judith Nemeth. alt,
Marcel Reijans, tenor en Wolf Matthias
Friednch, bas. Gehoord 22/12, Pieters
kerk, Leiden.
Daniël Reuss is een verhalen
verteller in hart en nieren. En
als Reuss kiest voor een verhaal
van Johann Sebastian Bach,
waarin woorden en muziek on
navolgbaar aaneengesmeed
zijn, dan is de uitwerking won
derbaar.
Zo laat Reuss de zes cantates
van het Weihnachtsoratorium
meebeleven op de eeuwen ge
leden geheiligde grond van de
Pieterskerk. De ontroering en
extase die hij opwekt hebben
veel te maken met zijn uiterst
zorgzaam gekozen tempi, de
constant aanwezige verende ca
dans, de diepgang van zijn to
taal transparante opvatting.
In cantates 1 en 3 melden de
pauken en trompetten grote
blijdschap 'die alle volken we
zen zal', niet door een heleboel
herrie te maken maar in verhe
ven stralend samenspel. Het
koor juicht zonder een zweem
van bombarie, het stamelen
'lallen' heel letterlijk genomen.
De steeds weer spannende
dialoog tussen ceLli en contra
bas, de ijle, wendbare vraag en
wedervraag van eerste en twee
de viool in het duet voor so
praan en bas, de schitterende
weke hobo in de echo-aria, de
wonderbaarlijke gloed van de
hoorns in het begin van de
nieuwjaarscantate, het is alles
'Schatz, Licht und Sonne'. Alsof
Johan Kracht zelf het kind in
zijn armen wiegt, zo lieflijk en
innig speelt hij in de alt-aria
'Schliesse, mein Herz'.
Het koor sluit zich organisch
aan bij deze instrumentale
weelde. In groot vreugdebetoon
blijft Bachkoor Holland in alje
toonaarden doorzichtig. De vier
verschillende stemsoorten zijn
vitaal, duidelijk van elkaar te
onderscheiden, niettemin voor
beeldig homogeen. Wiegend in
Het Bachkoor Holland zorgde gisteravond onder leiding van Daniël Reuss de Pieterskerk voor een schitte
rend optreden. foto mark lamers
een vederlicht pianissimo
wordt 'der Jungfrau'n Kind im
finstern Stall' verwarmd. Bij
kans gewichtsloos zingen deze
aardse engelen het 'Ehre sei
Gott in der Höhe'. Als een stra
lende komeet schittert het ko
raal nummer 33, wellicht een
getal dat iets te betekenen
heeft, 'Opstaan vol vreugde
voor eeuwig'.
Alle solisten overtuigen maar
de bas Wolfgang Matthias
Friedrich het meest. Zijn woor
den gloeien en krijgen stuk voor
stuk inhoud, warmte en zeg
gingskracht.
De dramatiek die Reuss voor
ogen staat blijkt keer op keer
functioneel, fijnzinnig en door
en door integer.
zichzelf respecterende Nederlandse of
:he kunsthandelaar moet vertegenwoor-
jn op de grote kunstbeurzen in ons land.
e belangrijke beurzen voor oude kunst in
and zijn TEFAF in Maastricht, onlangs nog
praak gekomen door frauduleuze praktij-
pAn Amsterdam, gehouden in het hoof-
-jke RAI-complex. Tijdens deze beurzen
eel unieke kunst en bijzonder antiek ge
en alles is te koop. pAn Amsterdam is pas
len. De champagne vloeide er overvloedig,
aat geld om, dat moge
jk zijn.
indhouders komen van
Boon van Boon Gallery,
Igische galerie met vesti-
in Knokke en Brussel,
geen bijzonder werk bij
als hij naar Nederland komt. „Het kan wel
Nederlanders van Hollandse landschap-
iden, maai' daar zoek ik mijn schilderijen
uit. Ik neem gewoon het beste mee wat ik
schien is dat maar beter ook; op pAn Am-
n stikt het van de landschappen, het is
bet meest vertegenwoordigde genre in de
teerde schilderkunst. De Hollandse schil-
I ie zo'n honderd jaar geleden aan deze
rijen werkten zullen bij leven in de verste
iet aan zoveel geld hebben durven denken
voor hun doeken gevraagd wordt. Op de
'romen de miljoenen als het water waar-
zaten te schilderen.
Boon gaat het allemaal om eerlijk ver-
eld en gegarandeerd originele kunst. In
der deze maand verschenen boek 'De
vJ 1 O JL
ZAKEN
Kunstmaffia' van Henk Schutten" zegt Thomas
Hoving, oud-directeur van het New Yorkse Me
tropolitan Museum, dat bijna de helft van alle
kunst in musea vals is. Kunstkenner Hoving be
studeerde in vijftien jaar bijna vijftigduizend wer
ken en kwam tot deze schokkende conclusie.
Kunsthandelaar Boon reageert furieus op de uit
spraken van Hoving. Na een fikse scheldpartij in
sappig Vlaams legt hij precies uit wat hem dwars
zit. „Zo'n man van het Metropolitan ziet alleen
nog maar vliegtuigen waar ook vogels te zien
zijn. Hij is paranoïde en
heeft waarschijnlijk niet zo
veel vakkennis. Dat soort
mensen wordt benoemd
omdat ze uit goede families
komen. Al die verhalen over
zwart geld zijn zo opgebla
zen. Als je zwart geld hebt dan wissel je dat om in
dollars, dat is een goede belegging. Dat ga je toch
niet in kunst steken?!"
I„Mensen kopen al die landschappen natuurlijk
uit nostalgie", zegt Pieter-Gerrit Binkhorst, direc
teur van het Leidse veilinghuis Onder de Boom
pjes. „Ik vind het zelf ook heerlijk om lekker weg
te dromen in zo'n ongerept landschap, zonder
flats en elektriciteitsmasten." Binkhorst merkt
dat vooral werken van de Haagse en Leidse
school te maken hebben een 'waarderingsrevival'
zoals hij dat noemt. „Er wordt niet alleen meer
gekocht, er wordt ook meer aangeboden. Mis
schien heeft dat te maken met wat het Tussen
Kunst en Kitsch-effect genoemd wordt: iedereen
denkt opeens dat hij misschien wel een kunst
schat op zolder heeft liggen. Dan ben ik vaak de
boodschapper van het slechte nieuws."
Een bezoeker op de pAn Amsterdam kijkt naar een zeefdruk van koningin Beatrix van de hand van Andy
Warhol. Het werk moest 25.000 gulden opbrengen. foto anp
Op de laatste kijkdag voor de veiling is het al
vroeg druk in veilinghuis Onder de Boompjes in
Leiden. De belangstellenden wurmen zich tussen
de antieke dressoirs en vitrines met veilenswaar-
dig kleingoed door en bekijken taxerend de schil
derijen en litho's aan de overvolle muren. „Eens
in de twee maanden hebben we een veiling. Zes
weken lang zijn we hier bezig om de zaal zo vol
mogelijk te krijgen", zegt veilingdirecteur Pieter-
Gerrit Binkhorst. „Daarna wordt alles zo hoog
mogelijk geveild." Onder de boompjes werkt
vooral met stukken in de wat lagere prijsklasse.
Binkhorst: „Een topstuk bij ons levert zo'n 25.000
gulden op. Maar het is natuurlijk niet zo dat ik
geen onbekende Rembrandt zou willen veilen. Ik
zit er elke dag op te wachten tot iemand zo'n
klapper binnenbrengt."
Het is natuurlijk ook in het voordeel van de por-
temonnaie van Binkhorst als een nietsvermoe
dende persoon zijn zeldzame meesterwerk wil la
ten veilen. „Het stuk blijft eigendom van degene
die het aanbiedt. Nadat het stuk geveild is, vra
gen wij als veilinghuis 25% bovenop de prijs; op
geld noemen we dat."
Hoewel veel galeriehouders en kunsthandelaren
eensgezind naar de veilinghuizen wijzen als het
om zwart geld en vervtilsingen gaat, schuift Bink
horst de zwarte piet door. „Dat zal dan waar
schijnlijk bij grote huizen zijn. Het is handig als
je daar ineens een half miljoen kunt witwassen.
Het komt hier vast wel voor, ik kan niet controle
ren of mijn klanten met duizend gulden zwart
geld betalen. Oude kunst is heel handig om van
zwart geld te kopen. Je kunt namelijk altijd zeg
gen dat je een schilderij al jaren in huis hebt als
je het verkoopt. De fiscus vist achter het net."
Ruud de Wolff 1941 - 2000
Het was een evergreen uit
1927, een Engelse wals, maar
de Blue Diamonds maakten er
in 1960 een gigantische hit
van. Tot op de dag van van
daag is 'Ramona' het eerste
lied dat iedere Nederlander in
gedachten springt bij het ho
ren van de naam Blue Dia
monds.
Jan de Winter en Jacky Bulter-
man van het platenlabel Dec-
ca hadden eind jaren vijftig
met de ontdekking van de
Blue Diamonds een gouden
greep gedaan. De Indorock
bands, zoals de Tielman Bro
thers, waren in groten getale
naar Duitsland getrokken,
maar er bleef grote behoefte
aan Indo-muziek bestaan.
Ruud en Riem de Wolff uit
Driebergen werden op één
van de talloze talentenjachten
ontdekt, waar zij de Everly
Brothers imiteerden. Het lag
dan ook voor de hand om als
eerste single een cover van de
succesvolle Amerikaanse
broers uit te brengen. Het
werd 'Till I kissed you'.
De grote klapper kwam echter
met 'Ramona', een hit die
zelfs de 72-ste plaats van de
Amerikaanse Top-100 wist te
bereiken. Ook in Duitsland
werd deze single (vertaald in
het Duits) een kassucces. Een
volgende hit was 'Little ship'.
In de populariteitspolls van
muziekbladen als Tuney Tu
nes en Muziek Express eindig
den de Blue Diamonds stee
vast op de eerste plaats, boven
hun grote voorbeelden, de
Everly Brothers.
Net als bij Don en Phil vorm
de rond 1963 de militaire
dienst voor Ruud en Riem het
breukpunt in hun glansrijke
carrière. Nederland leek hen
vergeten, totdat zij een paar
jaar geleden weer boven kwa
men drijven op de nostalgi
sche golven van de Indorock.
Afgelopen maandag overleed
Ruud, 59 jaar oud. Hij bleek al
geruime tijd ziek, maar bleef
desondanks met zijn twee jaar
jongere broer Riem in het land
optreden, de laatste keer op 3
november in Helmond.
Met de dood van Ruud de
Wolff zijn eigenlijk ook de
Blue Diamonds overleden.
Wat blijft is de herinnering
aan een duo dat veel heeft be
tekend voor de acceptatie en
integratie van de Indische Ne
derlanders. De naam van het
duo was doelbewust gekozen:
'Blue' ('blauw') was immers
de symbolische omschrijving
voor de Indo's in Nederland.
Het is uitgegroeid tot een ere
titel, een geuzennaam.
Ruud de Wolff is vandaag in
besloten kring gecremeerd.
8~
gaat goed met de economie. Naast mobiele telefoons, dure auto's en allerlei andere luxe
g icten kopen de welvarende mensen meer kunst. In een serie artikelen geven we een indruk
it wereldje van galeries, exposities, kunsthandelaren en collectioneurs in Leiden en de regio.
I IVat verkoopt beter: oude of hedendaagse kunst? Ingewikkeld of toegankelijk? En is de
wereld de ideale plek om uw zwarte geld te dumpen nu de euro komt? Vandaag aflevering 4:
14 over veilingen, kunstbeurzen, landschappen en het Tussen Kunst en Kitsch-effect.
heb wel eens gewaarschuwd
dat ze het niet te gek moeten
maken met hun uitdossingen
tijdens de Gay Parade. Prachtig
hoor, een man met een veer in
z'n kont of grote tatoeages.
Maai' als je er veertigduizend bij
elkaar hebt, denken de mensen
dat ze in Sodom en Gomorra
zijn beland. Gelukkig hebben ze
nu pas op de plaats gemaakt.
Die uitwassen heb ik niet meer
gezien tijdens de laatste Gay
Parade."
In de voormalige discotheek
Roxy heeft ze het ook wel an
ders meegemaakt tijdens optre
dens. „Wat ik daar gezien heb:
met geen pen te beschrijven.
Daar is Fellini niets bij. Er liep
bijvoorbeeld een vent rond met
alleen een ballon aan zijn pie
mel, verder niks aan en geen
hond die ernaar keek! Dat was
daar helemaal niks bijzonders.
Dat vind ik excessen. Voor mij
hoeft dat niet zo."
Bijna elke avond treedt Imca
op, vaak ook voor een goed
doel. „Ook al heb ik hoofdpijn
voordat ik de bühne op moet,
als het optreden is afgelopen
voel ik me als herboren. Ik hou
ervan om mensen blij te ma
ken, dat geeft me energie.
Laatst heb ik een benefietoptre
den gedaan voor Stichting So-
ho, die zich inzet voor sociale
honden die blinden en gehan
dicapten bijstaan. Dries van Agt
was daarbij en die zei: 'Mens,
wat heb jij een power, dat je al
die stijve harken onder de tafel
zingt'."
Ook over populariteit onder
jongeren heeft Imca niet te kla
gen, vertelt ze. „Laatst vroeg
een jong meisje of ik nog eens
Harlekino wilde zingen, want
dat vond ze zo mooi. Ik dacht
dat ze me in de maling nam,
maar ze meende het serieus!
Willeke Alberti ook, die zei
laatst nog tegen me: 'Ik weet
niet wat me overkomt. Ze kus
sen m'n voeten!' Het is denk ik
te danken aan de huidige be
langstelling voor de jaren ze
ventig dat wij zo'n aanhang on
der de jeugd hebben. Na de ja
ren zestig zijn nu de jaren ze
ventig aan de beurt."
Imca Marina is de nieuwe koningin-moeder van de Ne
derlandse homo's. Ze krijgt de onderscheiding van de
Nederlandse Gay Diskjockey Vereniging omdat ze een
belangrijke bijdrage leverde aan de acceptatie van ho
mo's. De zangeres uit het Noord-Hollandse Oudendijk
volgt Willeke Alberti op.
eur Ineke Spaander van
eeuws Museum krijgt bij
ertrek op 1 april een gou-
anddruk mee van 800.000
Dat is uit betrouwbare
rernomen. Zelf wil Spaan
ets zeggen over de hoogte
tar afkoopsom,
bedrag is deze week ge-
1 in de besloten zitting
e Statencommissie alge-
bestuur. Een dag later
en het dagelijks provin-
tuur en het bestuur van
eeuws Museum tot een
rd met Spaander en haar
ch adviseur. De muse-
ecteur heeft eervol ont-
evraagd en gekregen, na
ar was gebleken dat on-
inde vertrouwen bestond
L ar managementkwalitei-
B provinciebestuur zal het
Baarschijnlijk moeten zoe-
i de algemene reserves,
i an het museum het be-
ïet opbrengen. Ter verge-
uit het Beleidsplan
1997-2001 blijkt dat de totale
personeelskosten van het
Zeeuws Museum in 2001 wor
den geraamd op ruim anderhalf
miljoen gulden.
Een stuurgroep van provincie
en museum is inmiddels bezig
met een toekomstvisie voor het
Zeeuws Museum. Uiterlijk 1
april moet dat leiden tot een
beleidsplan, een bedrijfsplan en
een verboLiwingsplan.
De Statenfractie van Groen-
Links besloot daar een eigen
strategische visie naast te leg
gen. De partij gaat zelfs zover
dat ze iedereen oproept die
ideeën heeft over de toekomst
van het Zeeuws Museum die
via fax of e-mail aan het fractie-
kantoor kenbaar te makgn. „Wij
zijn bang dat de provinciale
stuurgroep eerst -gaat verbou
wen, om zich dan pas af te vra
gen wat er in die vernieuwde
ruimtes moet gebeuren", ver
klaart fractievoorzitter F.H. van
Kollem zijn initiatief. „Wij vin
den dat je in alle openbaarheid
eerst moet bepalen wat je met
je museum wil."
OUDENDIJK GPD
Onder voortjagende wolken ligt
een klassieke stolpboerderij aan
een dijk in weids Noord-Hol
lands landschap. In de voortuin
staan heggen strak in 't gelid
volgens Engels voorschrift. Im
ca Marina opent de deur met
verwarde haardos, zo te zien
nog niet zo lang uit bed. ,,'t Was
laat vannacht, halfvier", meldt
ze ten overvloede. Aan de keu
kentafel komt de make up te
voorschijn en haalt ze een bor
stel door haar roodbruin ge
verfde haren. Een likje crème,
een veeg oogschaduw en daar
verschijnt de zangeres zoals we
haar kennen.
Last van pretenties heeft ze
niet, en Imca heeft nooit ver
huld gewoon een wichie uit
Hoogezand te zijn. Ze is trots
op haar Groningse roots en
overweegt terug te keren naar
de 'laatste onontdekte provin
cie van Nederland', zoals ze
Groningen graag noemt. Ze
zoekt al enige tijd naar een ge
schikt huis, maar dat wil nog
niet zo lukken. „Als ze weten
dat je uit het Westen komt,
schroeven ze direct de prijs op.
Laatst ben ik wezen kijken naar
een huis, dat stond er ogen
schijnlijk 'pront bie', maar het
was een puinhoop. Meer dan
een miljoen wilden ze ervoor
hebben. Ook in Groningen is
het inmiddels wel gedaan met
de lage huizenprijzen, hoor."
Haar barokke huiskamer
heeft ze naar eigen ontwerp in
gericht en geschilderd. Op het
vele tinten blauwe plafond zijn
engeltjes geschilderd, her en
der staan manshoge Mariabeel
den en engelen. Een van de
wanden wordt geheel in beslag
genomen door een triptiek, dat
ze samen met haar 'leermees
ter' Jeroen Jansen heeft geschil
derd. De royale eettafel is ge
dekt als kersttafel, met joekels
van gouden kerstballen, ge
droogd fruit en zelf vervaardig
de namaaktaartjes van brood
deeg. En alles is in harmonie.
Haar verkiezing tot koningin-
moeder van de homobeweging
heeft haar zeer vereerd, maar
niet verrast. „Ik kwam vroeger
al bij de COC, toen daar nog
helemaal geen vrouwen moch
ten komen. De enige drie vrou
wen die er kwamen, waren
Adèle Bloemendaal, Nelly Frij-
da en ik."
Maar helemaal zonder slag of
stoot ging dat niet. „Ik kwam
daar eens binnen voor een op
treden, word ik tegengehouden
door zo'n relnicht. 'Komen we
pottenkijken?', vraagt ie. Ik zeg:
'Hoor eens, deze scène heb ik al
eens meegemaakt. Ik ben Imca
Marina en ik kom voor jullie
zingen'." Haar hand verschikt
behaagziek iets aan haar kapsel
in een komische persiflage.
„Zegt die jongen: 'Ach meid,
ben jij het. Loop maar door
hoor'."
„Ik ben een echte nichten
moeder", vindt ze. Ze heeft al
tijd al iets met homo's gehad, al
toen ze klein was. „Ik had een
buurjongetje dat met poppen
speelde. Dat was een echte
nicht. Hij kreeg wel eens een
auto, maar die gaf-ie dan weg.
Hij kwam uit een heel christe
lijk gezin, maar dat was daar
helemaal geen probleem. He
laas leeft hij niet meer, ik mis
hem nog elke dag." Maar ook
hebben jongens bij Imca in
huis gewoond, die worstelden
met hun seksuele identiteit.
„Met de meesten is het goed
gekomen, maar helaas zijn ze er
niet allemaal goed uitgekomen.
Ze hebben het niet allemaal
overleefd."
Homoseksualiteit is hartstik-
Maar haalde het afgelo-
aar de meeste bezoekers
is concerten. Mojo Con-
telde liefst 173.634 men
ie kwamen luisteren naar
totaal 22 optredens van
lopviertal dat na zestien
weer samenkwam. Als
t(ement scoorde Night of
gProms het hoogst met
113.000 bezoekers. Daar-
oet wel worden aangete-
dat dit festival elf avon-
ieslaat. In de jaarlijst van
:rtorganisator Mojo staat
o Borsato op de tweede
Zijn 33 concerten trok-
n totaal iets meer dan
00 bezoekers. Tina Tur-
g" net in het voorprogram-
ma John Fogerty, haalde het
hoogste aantal met één optre
den: in Groningen kwamen
bijna 62.000 bezoekers.
Rene Froger deed het ook
goed. Zijn optreden in De
Kuip trok 46.000 fans. Drie
grote optredens van de Friese
band De Kast trokken bijna
88.000 bezoekers. Gevestigde
evenementen als Pinkpop,
North Sea Jazz en Lowlands
hadden traditiegetrouw veel
gasten; respectievelijk 66.299,
65.983 en 57.500. Dynamo
Open Air, anders altijd goed
voor ongeveer 50.000 hard-
rockfans, moest het vanwege
een gedwongen verhuizing
naar een andere locatie met
beduidend minder bezoekers
doen: 19.000.
ke gewoon, betoogt Imca. Bij
dieren komt het ook voor, zo
weet ze uit ervaring. „Ik heb
twee hanen gehad, Jansen en
Tilanus, die deden het alleen
met elkaar. Voor de kippen
hadden ze totaal geen belang
stelling. En toen de een dood
ging, volgde een paar dagen la
ter de ander. Zo waren ze aan
Imca Marina:
„Laatst vroeg
een jong meis
je of ik nog
eens Harlekino
wilde zingen,
want dat vond
ze zo mooi. Ik
dacht dat ze
me in de ma
ling nam, maar
ze meende het
serieus!"
foto gpd
emiel van lint
elkaar gehecht."
Maar homo's moeten er wel
voor waken dat ze de mensen
niet tegen zich in het harnas ja
gen met hun extravagantie. „Ik
