Daklozenfees
start Culture]
Hoofdstad
Universiteit leent Penningkabinet unieke collectie
Central Museum
koopt 'Moesman'
De hemel gaat een beetje open
Cultuur Kunst
Striphelden centraal in Maritiem Museum
Huiselijkheid
bij Sidac
Hollywood ziet eindelijk Oscarkandidat<|
DINSDAG 19 DECEMBER 2000
Ulvsses terug naar Ierland
londen Een gesigneerd en handgeschreven hoofdstuk van Ja
mes Joyce's roman Ulysses heeft 3,75 miljoen gulden opge
bracht. De Ierse nationale bibliotheek kocht het manuscript op
een veilig van Christie s in New York. Het hoofdstuk uit de Cir-
ce-episode telt 27 handgeschreven bladzijden en verschilt aan
merkelijk van de uiteindelijke roman. De bibliotheek was ver
heugd dat het handschrift van de belangrijkste Ierse schrijver
'voor een koopje' terugkeert naar Dublin. Intussen draait in Zu
rich toevalligerwijs een expositie die geheel is gewijd aan de ro
man van Joyce. Op de foto neemt een bezoeker de maxi-uitvoe-
ring van het boek in ogenschouw. foto ap
Spaanse politie ontdekt vervalsingen
Barcelona De Spaanse politie heeft 3000 vervalste schilderijen
ontdekt. De schilderijen stellen werken voor van onder anderen
Pablo Picasso, Salvador Dali, Marc Chagall, Roy Lichtenstein en
Andy Warhol. De politie arresteerde zeven mensen. De verval
sersbende was actief in Barcelona, Madrid en Bilbao.
Dichter/vertaler Brockvvay overleden
den haag De Engelse dichter en vertaler James Brockway is op
84-jarige leeftijd in zijn woonplaats Den Haag overleden.
Brockway, die op jonge leeftijd naar Nederland kwam, heeft ve
le werken van Nederlandse dichters in het Engels vertaald. In
1966 kreeg hij de Martinus Nijhoff Prijs. Brockway schreef ver
der in het Algemeen Handelsblad en de Nieuwe Rotterdamse
Courant over modern Engelse proza. In 1997 werd hij onder
scheiden met een ridderorde.
coen po lack
Het Rijksmuseum Koninklijk Penning
kabinet krijgt een 14.000 munten tel
lende verzameling in bruikleen van de
Universiteit van Leiden. De onder
wijsinstelling heeft dat gisteren laten
weten.
Belangrijk onderdeel van de verza
meling is de 150 jaar oude collectie-
Pilaer, die bestaat uit 2600 Portugese
en koloniaal-Portugese munten. De
collectie wordt als de op één na be
langrijkste verzameling Portugese
munten en penningen in de wereld
gezien. Alleen de verzameling van de
Centrale Bank van Portugal wordt ho
ger aangeschreven.
„De rest van de verzameling bestaat
uit munten en penningen uit alle tij
den en alle landen", zegt directeur M.
Scharloo van het Koninklijk Penning
kabinet. „Van de Romeinse tijd tot nu.
Vooral het buitenland is goed verte
genwoordigd in deze verzameling.
Van der Chijs, de conservator die hier
in de eerste helft van de 19e eeuw
voor de universiteit aan werkte, kreeg
veel Nederlandse ambassadeurs in
het buitenland en buitenlandse am
bassadeurs in Nederland zover om de
nieuwste en bijzonderste munten op
te sturen. Hierdoor hebben we nu veel
unieke en zeldzame munten in deze
collectie."
Over de waarde van de collectie laat
Het Koninklijk Penningkabinet niets
los. Scharloo: „Het is vooral een col
lectie met historisch belang."
De universiteit speelt al sinds het
begin van de jaren negentig met het
idee om de collectie aan Het Konink
lijk Penningkabinet in bruikleen te ge
ven. Er was toen alleen geen geld voor
onderzoek, conservering en registratie
van de munten. Met een subsidie van
ruim tweehonderdduizend gulden
van het ministerie van OC W eic0
Mondriaan Slichting is dat nu
mogelijk.
Annette Los van Het Koniiib
Penningkabinet: „Bij het Pennin t£
binet hebben we een speciaal beu
systeem waardoor de munten a
luut onaangetast blijven. Het kost
geld om deze collectie in dat sysj
op te nemen." Het Penningkal ge
hoopt de verzameling binnenkort gr£
het publiek te kunnen tonen.
Rotterdam 2001 is kritiek beu
Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001 begint 1 ja
met een groot feest voor daklozen in de Laurens
'Eurodak' is het eerste van 333 onderdelen van het
gramma dat gisteren is gepresenteerd. Op 26 jai
wordt het culturele jaar geopend, waarschijnlijk in
wezigheid van koningin Beatrix.
utrecht anp
Het Centraal Museum in
Utrecht heeft zijn verzameling
schilderijen van J.H. Moesman
(1909-1988) in één klap verdub
beld. Het afgelopen weekeinde
wist het museum twee doeken
van de in Utrecht geboren sur
realist aan te kopen. Het gaat
om de erotische werken Aange
komene (1933) en Les Mariages
(1933).
Het museum had tot nu toe
twee topstukken van Moesman,
Ontmoeting uit 1932 en Zelf
portret uit 1935. De jongste
aankopen werden gedaan met
steun van de gemeente Utrecht,
de Mondriaan Stichting en het
VSB Fonds. Met de transacties
is naar verluidt circa 5,5 ton ge
moeid. De twee nieuwe aan
winsten zijn op dit moment te
zien voor het publiek.
Het Centraal Museum aast
nog op het schilderij Het Ge
rucht, dat de instelling betitelt
als het belangrijkste werk van
Moesman. Het kunstwerk is in
bezit van biermagnaat Freddy
Heineken, een verwoed verza
melaar van naaktschilderijen.
In de jaren zestig liep een po
ging om het werk te kopen vol
gens het museum mis, omdat
de gemeenteraad geen toe
stemming wilde verlenen. Het
ging de politici te ver dat op het
schilderij een blote dame op
een fiets te zien is.
De Utrechtse kunstinstelling
heeft behalve de schilderijen,
een collectie erotische tekenin
gen van Moesman in bezit. De
ze mogen volgens het museum
pas over vijftig jaar aan het pu
bliek worden getoond.
Ook Kapitein Rob staat centraal in het Maritiem Museum in Rotterdam.
rotterdam anp
De wereld van bekende stripfiguren instap
pen en avonturen op het water meebele
ven. Dat kan in het Maritiem Museum Rot
terdam waar de tentoonstelling 'Alle Haai-
en!-Striphelden op zee' is opgebouwd rond
tien striphelden als Popeye, Kapitein Rob,
Corto Maltese, Kuifje en Thorgall.
De kijk- en doe-expositie biedt meer dan
mooie decors met uitvergrote momenten
uit stripalbums. Er wordt stilgestaan bij het
taboe dat vlak na de Tweede Wereldoorlog
rustte op het lezen van stripverhalen. „Dat
zou niet goed zijn voor de tere kinderziel.
Tegenwoordig zijn we al blij dat kinderen
strips lezen en niet de hele dag achter de
computer zitten of voor de televisie han
gen", menen de samenstellers van de ten
toonstelling.
In hoekjes achter panelen van stripfigu
ren wordt ingegaan op thema's. Te zien is
hoe een strip wordt getekend en Wie de Vi
kingen waren. Ook de rol van vrouwen in
de stripverhalen, van 'Miëp stereotiep' tot
'girl power', wordt belicht.
Bezoekers komen ook iets te weten over
de band tussen schrijvers en hun striphel
den. Zo blijkt dat de vader van schrijver
Marien Toonder model stond voor de ver
halen van Kappie. Vader Toonder was kapi
tein op de grote vaart. En de belevenissen
van Kapitein Rob blijken avonturen te zijn
die tekenaar Pieter Kuhn, een fervent zeiler,
graag zelf had willen meemaken. Ook lijkt
Kapitein Rob uiterlijk veel op Kuhn, zo
blijkt uit de foto van de tekenaar die naast
de stripheld hangt.
De tentoonstelling belicht verder het
taalgebruik in strips en in een vitrine staan
inheemse voorwerpen die verwijzen naar
reizen van Hugo Pratt, de maker van de
Corto Maltese. Een skelet van een dodo, uit
het album Douwe Dabbert en de Dappere
Dodo, ontbreekt evenmin. Zoals ook een
duikerspak uit een avontuur van Kuifje en
een schaakspel van Asterix en Obelix wor
den getoond.
Expositie Alle Haaienl-Striphelden op zee.
Tot 16 september 2001. Maritiem Muse
um, Leuvehaven 1 Rotterdam.
ROTTERDAM ANP
Burgemeester Ivo Opstelten
van Rotterdam nam in het stad
huis het eerste exemplaar van
het programmaboek in ont
vangst. Dat gebeurde onder
toeziend oog van onder ande
ren een als Erasmus uitgedoste
acteur en met een optreden van
een Fado-groep.
Rotterdam is in 2001 samen
met de Portugese havenstad
Porto Culturele Hoofdstad van
Europa. In de
aanloop kwa-
men ongeveer
duizend idee-
en voor activi
teiten bij de
organisatie
binnen. Daar
van zijn er 333
overgebleven.
Het motto luidt: Rotterdam is
vele steden.
De organisatie werkt met een
budget van 51 miljoen gulden,
in totaal is met het evenement
175 miljoen gulden gemoeid.
Volgens Rotterdam 2001, dat
gedurende het jaar drie miljoen
bezoekers verwacht, is de be
groting dekkend.
De afgelopen weken nam de
kritiek toe, mede omdat enkele
opvallende programmaonder
delen werden afgelast. Zo is een
Arabische toneelvoorstelling
van het stuk Aïsja afgelast en
speelt dj Ronald Molendijk niet
samen met het Rotterdam
harmonisch Orkest.
Het programma zou vi
plaatselijke critici geen
menten van international!
re hebben. Het meest op\
de onderdeel op dat punt
grote overzichtstentoons!
over Jeroen Bosch in mu
Boijmans Van Beuninge
kunstinstelling die het hei
in de steigers staat en bi
open is.
Voorzitter Paul Nouwe
Rotterd
2001 vii
negatie
bliciteit
'Reken
ons af op
onze daden
hand
tjes.
verder
Rotterd
hoe
siaster men lijkt te zijn
Rotterdam Culturele
stad", zei hij gisteren, w
op touroperators in binm
buitenland die het eveni
in hun programma opril
„Reken ons af op onze
en doe dat in 2002. Hé
vertrouwen", sprak Nouw
de critici.
In de stad zijn inmidd
eerste tekenen van het
ment zichtbaar. Als ondjj
van het project Going
zijn op de gevels van enke
drijfspanden kunstwerke
projecteerd.
recensie beeldende kunst
bernadette van der goes
Expositie: 'Het goede leven', schildenjen
van Janna Hopman en keramiek van An-
ne-G Lankers. Prijzen: f 400,- tot en met
f. 4.500- Te zien: t/m 31/12, vrij. t'm
zo. 13.00-17 00 'jur. Sidac Studio. Hoge-
woerd 77, Leiden.
In deze decembermaand ko
men we ze om de haverklap te
gen. In advertenties, etalages,
bij familie, vrienden en in ons
eigen huis: overal staan feeste
lijk gedekte tafels. Sidac Studio
kon daarom geen beter mo
ment kiezen om de schilderijen
van Janna Hopman tentoon te
stellen. Hopman schildert inte
rieurs met tafels, stoelen, lam
pen, serviesgoed en bestek.
Geen werkelijk bestaande ka
mers waar je bij wijze van spre
ken zo zou kunnen binnenstap
pen, maar zorgvuldig samenge
stelde composities van voor
werpen.
Daarbij houdt zij zich niet aan
de vormen en kleuren die deze
dingen in werkelijkheid heb
ben. Integendeel, Hopman
speelt met het perspectief zoals
ook Picasso en de andere kubi
sten dat deden, rekt vormen uit
en voorziet ze van zachte, war
me tinten. Toch blijft alles goed
herkenbaar. En dat is nodig,
want Hopman heeft wat te ver
tellen. Namelijk het verhaal van
de dingen die een ziel hebben.
Of het nu gaat om een boter
ham die uitnodigend op een ta
fel ligt te wachten, een theepot
die verliefd overhelt naar een
mok of twee stoelen en een ta
feltje die met elkaar zijn ver
smolten, steeds lukt het haar
met enkel en alleen voorwer
pen een intieme, huiselijke
sfeer op te roepen. Mensen
ontbreken op deze schilderijen.
En het gekke is dat je ze hele
maal niet mist.
Anders is het bij het werk van
Anne-G Lankers, die door Hop
man werd uitgenodigd samen
met haar te exposeren. Lankers
maakt beelden van keramiek,
waarbij zij zichzelf de haast on
mogelijke taak stelt de elemen-
DEN HAAG GPD
Na de uiterst moeizame verlo
pen presidentsverkiezing in
Amerika begon men de laatste
weken in Hollywood te vrezen,
dat het kiezen van de beste
filmprestaties van het jaar op
net zo n loterij zou uitdraaien.
De uitreiking van de Oscars
hoeft weliswaar pas over drie
maanden plaats te vinden,
maar de films die voor de Aca
demy Awards in aanmerking
komen, dienen deze week in
Amerikaanse première te zijn
gebracht. En men had nog niets
gezien dat met kop en schou
ders boven de rest uitstak.
In het toonaangevende vak
blad Variety constateerde Dade
Hayes twee weken terug, dat
het aanbod dit jaar uitzonder
lijk schraal is geweest. Het na
jaar bracht voornamelijk tegen
vallers, terwijl de zomer tradi
tiegetrouw alleen maar pop-
corn-producties te zien had ge
geven. Vorig jaar hadden latere
winnaars als American Beauty,
The Insider en Cider House Ru-
les zich al in november aange
diend als serieuze kandidaten.
In 1998 was La Vita Bella al in
mei bekroond in Cannes en
draaide Saving Private Ryan al
sinds augustus in de bioscopen.
Zou in 2001 de hoogste eer
dan toch geschonken moeten
worden aan een spektakelstuk
als Gladiator? Of was het res
pectabele Erin Brokovich (uit
gebracht toen de vorige Oscars
nog moesten worden uitge
reikt) dan uiteindelijk toch de
beste film van het jaar? Was het
wellicht heel slim geweest van
de makers van Wonder Boys
(geflopt in april) om vorige
maand hun uitsluitend door de
critici gewaardeerde film nog
eens onder de aandacht te
brengen met een nieuwe pre
sentatie? Variety-columnist Ti
mothy M. Gray vond geen ab
surde gedachte dat de Academy
Award voor beste 'feature film'
in de richting zou gaan van de
kung fu-film Crouching Tiger of
de geanimeerde kleikippen van
Chicken Run.
Bosjes Oscars dienen van
oudsher eigenlijk terecht te ko
men bij mooie, emotioneel ge
acteerde films met een diepzin
nig, liefst humanistisch onder
werp en een bijzondere, al dan
niet ingetogen vormgeving.
Maar de enige door nogal wat
critici de hemel in geprezen de-
cemberfilm was tot dusver het
door Philip Kauffman geregis
seerde Quills. En dat blijkt in
derdaad een echt interessant en
prachtig gemaakt dr^ma, al
heeft hij een onderwerp waarin
menig stemgerechtigd lid van
de Academy zich zal verslikken.
Ongelooflijk mooi zoals Geof
frey Rush hier de Markies De
Sade neerzet als een soort Han
nibal Lecter van de wellust en
tegelijk compassie weet te wek
ken voor de man. Het sublieme
camerawerk werd overigens
verzorgd door de Nederlander
Rogier Stoffers, die eerder de
fotografie had gedaan voor Mi
ke van Diems Oscar winnende
film Karakter.
Maar Hollywood kan opge
lucht ademhalen. In het laatste
rijtje films dat net voor het
scheiden van de markt de bio
scopen bereikt, zitten volgens
de Amerikaanse recensenten
nog vier werkstukken met Os
car-kwaliteiten, van regisseurs
die ook al gewend zijn hoofd
prijzen te winnen.
Steven Soderbergh lijl
beste papieren te hebbel
Traffic, een film die een
licht werpt op gebruik, vi
deling en bestrijding van
drugs in Amerika. In Casl
zit Tom Hanks vrijwel
film op een onbewoon<
als een moderne Rol
Crusoë. Regisseur is Robi
meckis, die zes jaar J
met dezelfde hoofdrolspé
Oscars bijeensleepte voo
rest Gump. Gus van San
senteert Finding Forreste
Sean Connery als een li
rische schrijver die ee
deelde, jonge, zwarte lit(
liefhebber onder zijn
neemt. En tenslotte is ei
colat van Lasse Hallströi
negen maanden gelede
The Cider House Rules
prijzen zag vallen. Hij
naar het schijnt, thans ee
rukkelijke zedensatire i
Juliette Binoche als banfc
ster chocolaatjes verkoop
een buitengewoon stimiï
effect op het sexleven
bewoners van een
Frans stadje in de jaren
MUZIEK RECENSIE
Jana Hopman - acryl op doek.
ten vuur en water weer te ge
ven. We zien harten waaruit
vlammen oplaaien, een bootje
dat dobbert op zee, een minia
tuurkerkje dat door een golf
wordt meegesleurd. Ondanks
het kleine formaat van deze ob
jecten is het natuurgeweld on
ontkoombaar. Terwijl Hopman
in haar schilderijen de voorwer
pen koestert en naar haar hand
zet, zijn de dingen bij Lankers
wreed aan hun lot overgelaten.
De expositie heeft als titel 'Het
goede leven'. Voor het werk van
Hopman is dat te begrijpen. Bij
haar draait het immers om het
genieten van de kleine dingen.
De kunst van Lankers is daar
moeilijker in te passen. Tenzij
we haar objecten zien als span
nende verhalen, die je elkaar
vertelt aan een feestelijk gedek
te tafel.
LIDY VAN DER SPEK
Adventsconcert door de Leidse Cantorij
o.l v. Hans Brons, m.m.v Henrik-Jan
Houtsma en Gert-Jan Loot, baroktrom-
pet, Liesbeth Boertien, fluit en Theo Vis
ser, orgel Gehoord 17/12, Hooglandse
kerk, Leiden.
De Leidse Cantorij zingt prach
tig. Een 'gewoon' kerkkoor dat
één keer per maand de dienst
van de Centrumgemeente op
luistert en regelmatig naar En
geland gaat om zich te meten
met typical English choirs'. En
dan elk jaar weer het advent-
concert midden in de winter
nacht. Dan gaat de hemel een
beetje open.
In feestelijk rode toga's komen
ze op. Gregoriaans is dit jaar
bon ton. Langs de ene wand
treden de monniken aan,
klankvol en zuiver zingend, in
een deinende dynamiek. Aan
gene zijde volgen de nonnen,
iets minder overtuigend. Een
maal samen gekomen, onder
de hoede van Hans Brons weer
klinkt het ene kerstlied na het
andere. Latijnse, Engelse, Ne
derlandse en Duitse teksten
wisselen elkaar af.
De Leidse Cantorij gaat dit jaar
voor kwaliteit en vaart. Indruk
wekkend voorbeeld van kwali
teit is Arvo Parts 'Magnificat'.
Hel en immens worden de lan
ge rechte lijnen door de sopra
nen uitgezet, door de alten ver
sierd, door tenoren en bassen
uitgediept en verbreed tot
klankzeeën. Schrille dissonan
ten 'Puerem Suum' prikken het
gehoorbeen, als God het op
neemt voor Israël, zijn knecht.
Traag verlopen de kleuren in
uitgestrekte harmonievelden.
David Willcocks Carols stralen
en wekken de meest prettige
nostalgische gevoelens op. Als
de herders hun schapen hoe
den en alle glorie 'God on high'
toekomt, dan is de cantorij niet
meer te stuiten, vallen de ster
ren bijkans van de hemel.
Hoewel de Franse taal op stal
blijft, mag Francis Poulenc
meedoen in een fraaie latijnse
kerstgedachte. Opvallend mooi
articuleren de bassen in de 'op
maat'. De houten fluitjes van
Liesbeth Boertien
sprankelend bladgoud oi
les wat ze tegenkomen
kersttrip. Over het orgel ii
manns Partita nr 4, ov
cantorij in het heerlijk ja
'Puer natus in Bethlehet
Praetorius, over de same
en zelfs over twee glansrij
lende baroktrompetten
koor in Schelles 'Von Hi
kam der Engelschar' le
terzijde staan.
Theo Visser mag even
eentje door het kerstlint g
een reidans van kinder
de kribbe van Willem
Aanvankelijk wat slordig,
zijn spel springerig
schuddend als een
cakewalk op de kermis.
