Themadagen
stapelen zich op
Meer dan prakken
Ziekendag
liet gezond
meer
Hoofdluis te lijf
Anti als
drijfveer
TkHHhHH
Aandacht weggetrokken
ZATERDAG 16 DECEMBER 2000
landelijke open kloosterdagen, de Annie MG Schmidtdag, dag van de
gevangenen, landelijke voetpadendagen, nationale luizendag, nationale
atspeeldag, dag van de daklozen.... Het is jlink dringen op de jaarkalender.
even, en 'de dag van de themavrije dag' moet in het leven worden geroepen
om tenminste één keer per jaar rust te hebben.
De agenda van de themadagen van dit jaar.
door ILSE THOONSEN
Januari
Jubeljaar Vaticaan
Wereld wiskundig jaar
Jaar van het carrousel
Jaar van de ouderen
27. Wereld-lepradag
29. Aardappel achtdaagse
Februari
1. Begin nationale
isolatie weken
(tot einde v/d maand)
5. Marktdag
12. Begin van het
sterrenkijkweekeinde
28. Internationale RSI
bewustwordingsdag
29. Wereldburgerdag
Razend enthousiast zijn ze bij
het Nederlands Instituut voor
Afzetbevordering van Akker
bouwproducten (NIVAA). Die
aardappelachtdaagse, dat is een
succes. Dus komt er in de toe
komst ook een 'uiendag'. Het
NIVAA staat
tenslotte niet
voor niks in
de volksmond
bekend als het
'aardappel- en
uienbureau',
meent promo
tiemanager
Madelinde
Daane.
Met de
aardappel kan
je meer dan
prakken bij
groenten of
vlees. Dat is volgens Daane de
gedachte die tijdens de acht
daagse wordt uitgedragen. „Je
hoeft niet per se een Indische
rijsttafel te maken als je je vrien
den een bijzonder gerecht voort
wilt zetten. De aardappel is op
zich wel bekend, maar moet met
zijn tijd mee. Er is veel concur
rentie van producten als maca
roni, rijst en tarwe."
Bijna vijf jaar geleden werd de
achtdaagse geïntroduceerd, met
als uitgangspunt een campagne
in de eerste week van februari.
Daane: „We brengen een berei
dingswijze onder de aandacht,
bijvoorbeeld via recepten in ver-
pakldngen of
op de toon
bank van win
kels." Daarbij
komen nog de
nodige com
mercials op tv
en in bladen,
waardoor de
kosten flink
oplopen. Het
NIVAA trekt
'meer dan een
ton' uit voor
pieperpromo
tie, schat
Daane. „We meten na de acht
daagse ook het effect. We vragen
consumenten bijvoorbeeld of ze
de aardappel lekker of gezond
vinden en of ze ermee kunnen
variëren. Daaruit blijkt dat onze
acties aanslaan. Zo vond eerst 71
procent van de mensen dat er
met piepers valt te variëren, te
genover 84 procent né de acht-
Maart
3. Wereldgebedsdag
8. Internationale
vrouwendag
13. Begin van de week
vande psychiatrie
15. Begin van de
boekenweek
19. Landelijke open
kloosterdag
21. Internationale dag ter
bestrijding van racisme
en discriminatie
22. Waterdag
24. Boomfeestdag
25. Scoutingdag
29. Anti-agressiedag
7. Wereldgezondheidsdag
10. Begin van de week van
gehandicaptensport
15. Begin museumweekend
15. Begin van de
kampeerdagen
18. Begin van de
bioscoopdagen
20. Secretaressedag
22. Aardedag
23. Werelddag van het boek
en van het auteursrecht
23. Begin van de hersenweek
Nationale boomfeestdag. Scholie
Rijn.
i werden dit jaar betrokken bij aanplant in het nieuwe Utrechtse stadsdeel Leidsche
FOTO ARCHIEF ANP
De themadag is als verschijnsel verre van
nieuw. Zo bestaat de boomplantdag sinds
1919, werd dierendag in 1930 geïntrodu
ceerd en de molendag in 1973 uitgeroepen. De dag van
de arbeid maakt een goede kans op de titel 'oudste the
madag': die stamt uit 1890. In die periode, eind negen
tiende eeuw, liggen volgens volkenkundige Eveline Doel
man ook de wortels van de themadag als fenomeen.
Doelman doet onderzoek naar de feestcultuur voor het
Meertensinstituut, een bureau voor onderzoek en docu
mentatie van de Nederlandse taal en cultuur.
Doelman koppelt het ontstaan vein themadagen aan de
toename van belangengroeperingen in die tijd.„Toen
kreeg de emancipatie van allerlei groepen vorm, zoals de
verzuiling, de vrouwen- en de arbeidersbeweging." Be
langengroepen willen aandacht voor hun thema, en een
eigen dag uitroepen is één van de middelen die hen daar
voor ter beschikking staan.
„Ze willen bewustmaken, de publieke opinie beïnvloe
den, discussie op gang brengen, op vergeten groepen wij
zen", somt Doelman op. „Om hun doel te bereiken ont
plooien ze activiteiten, voeren pr en werven leden. Daar
bij horen vaste rituelen zoals vergaderen, nieuwsbulletins
verspreiden of het organiseren van jaarlijkse manifesta
ties. En hieruit ontstaat soms de organisatie van een the
madag. Die kan uitgroeien tot een traditie, en zelfs in sa
menwerking met zusterorganisaties in het buitenland tot
een Europese of wereldthemadag."
Het aantal 'dagen in het teken van' neemt toe. Doelman
legt een verband met de steeds kleiner wordende rol van
de overheid. „De verschuiving van verantwoordelijkhe
den naar particulieren, de toenemende emancipatie en
democratisering lijken de belangrijkste factoren. In een
samenleving die steeds complexer wordt, hoeft deze op
komst van groepen en 'dagen in het teken van' niet te
verbazen."
Doelman signaleert behalve een komen, ook een gaan
van themadagen. Sommige dagen zijn in de loop der ja
ren een stille dood gestorven, zoals de burgerdag die in
de jaren zestig werd gevierd. Op die dag kregen nieuwe
kiesgerechtigden uitleg over het functioneren van bij
voorbeeld gemeenteraden. De nationale schoonmaakdag
verdween van het toneel wegens een reorganisatie bij be
denker Stichting Nederland Schoon.
Soms verandert het karakter van een themadag na ver
loop van tijd. „Tradities leven zolang ze een functie heb
ben. Maar functies veranderen of vervagen. Er zijn dagen
die van 'dag van aandacht' overgaan in een feestdag voor
de commercie", schetst Doeleman. „Een voorbeeld daar
van is moederdag. Ook de invulling van een dag veran
dert al naar gelang de geest van de tijd. Zo hebben bij
voorbeeld de activiteiten op dierendag sinds de jaren
dertig, zich ontwikkeld van het meenemen van huisdie
ren naar school, via de keuring van huisdieren naar het
houden van open huis door dierenasiels."
Met verbazing ziet de volkenkundige hoe de kalender
met themadagen volloopt. „De commerciële lijken het te
gaan winnen van de sociale en idealistische dagen. Dat is
een ontwikkeling die niet is tegen te gaan. Iedereen mag
ze uitroepen. Of dat inflatie betekent? Het is wel goed dat
je met weinig moeite mensen kan mobiliseren als je er
gens actie voor wilt ondernemen."
1. Dag van de arbeid
3. Wereld astmadag
3. Dag van de strandjutters
6. Internationale
anti-dieetdag
8. Internationale
Rode Kruisdag
9. Dag van Europa
12. Dag van de verpleging
12. Wereld ME-dag
13. Landelijke fietsdag
13. Molendag
20. Annie MG Schmidtdag
20. Metrologiedag
20. Begin kinder-
boerderijweekeinde
24. straatspeeldag
24. Voorleesdag
25. Afrikadag
26. Aids Memorial Day
26. Hortusdag
25. Internationale
Hanzedagen (t.m. 28)
31 Anti-rookdag
13. Begin van de
oogmeetweken
Juni
4. Dag van de vermisten
5. Wereldmilieudag
19. Begin van de maag-,
lever- en darmweek
24. Roze zaterdag
Juli
1. Begin van de
Gay Pride Week
1. Dag van de architectuur
9. Dag van de gevangenen
0. RK-wereldjongerendag
5. Dag van de vuilnisman
een ziekte of er is wel een dag
voor geprikt. Mocht er toch
kwaal over het hoofd zijn ge-
i, dan biedt de algemener
ikende nationale ziekendag
;omst. Maar misschien niet
meer. De ziekendag wordt
zijn voortbestaan bedreigd,
enlijk wil organisator De Zon-
iloem er na zesentwintig jaar
laf.
de eerste jaren werd er tij-
is de nationale ziekendag een
tiale kerkmis voor zieken en
landicapten gehouden, die op
visie kwam. Omdat lokale
inebloem-afdelingen, ver
eg- en ziekenhuizen op die
graag iets extra's willen
is de ziekendag verworden
een dag waarop zieken en ge-
idicapten een bloemetje krij-
verzucht voorlichter René
ers van De Zonnebloem,
ij zijn er niet meer van ge
smeerd. Het gebaar van
Jemen voor de zieken' is er
gzaam ingeslopen, maar dat
niet wat we willen. Het zou
i zo moeten zijn dat zieken
bloemetje overhandigen aan
mensen die aandacht aan hen
en."
Een meisje op controle bij de GGD Den Haag, die op de
nationale luizendag haren kamde en voorlichting gaf.
FOTO ARCHIEF ANP
Brrr, luizen. Alleen al er over praten veroorzaakt jeuk.
Toch zou er vaker over de hoofdluis gesproken moe
ten worden, vindt Joke van Wieringen van het Utrechtse
Wilhelmina Kinderziekenhuis. Dus kwam er dit jaar een
nationale luizendag. „We hebben daar alle televisiezen
ders mee gehaald. De hoofdluis is bespreekbaar gewor
den. Zodra er op het achtuur-journaal grapjes over wor
den gemaakt, is het taboe er
af."
Van Wieringen werd dit jaar
ingezet voor het project Luis te
lijf, waar de luizendag onder
deel van uitmaakte. Op de dag
gaven plaatselijke GGD-afde-
lingen informatie over hoofd
luis en de bestrijding ervan.
Van Wieringen: „Veel ziekten
hebben we onder controle, maar er is nog steeds geen
goede oplossing voor hoofdluis. De dag was bedoeld om
aan te geven dat luis een groot probleem is waar mensen
'gek' van worden. Je wordt niet ziek van ze, maar mensen
ervaren het als vies."
Onnodig, benadrukt Van Wieringen. Want het krijgen
van de kriebeldieren heeft niets met slechte hygiëne te
maken. „Het is meer een sociaal dan een medisch pro
bleem. Veel mensen schamen zich en lopen er niet mee
te koop dat zij of hun kinderen luis hebben. Maar als je
dat niet zegt, kan je anderen besmetten. We hebben al
heel wat gewonnen als mensen er over durven praten."
1. Begin van de
groene maand
8. Kanker-herdenkingsdag
8. Begin van de week
van het leren
9. Begin open
monumentendagen
10. Ziekendag
11. Begin van de week van
de panda
12. Gebed- en boetedag
15. Begin van de week van
het platteland
16. Begin weekeinde van
de 19e eeuw
16. Alleen-staandendag
19. Begin van de week van
het landschap
21. Tuinontwerpdag
22. Begin van de week van
de dagbladbezorger
24. Autoloze dag
24. Wereld hartdag
23. Begin van de
junior museumweek
24. Begin van de
voetpadendagen
24. Begin internationale
reflexologieweek
29. Dag tegen het geweld
30. Begin van de
jeugd natuurweek
Dagen vóór iets zijn er in over
vloed. Maar dagen tégen iets
zijn dun gezaaid. Zoals de niet-
winkeldagen de anti-dieetdag.
De niet-winkeldag is overge
waaid uit Canada. Daar werd hij
in 1992 bedacht door ene Ted
Dave die de Buy Nothing Day
uitriep, tegen het haast grenze
loos consumeren om hem heen.
In Nederland werd deze dag in
1995 overgenomen door Omslag,
een Eindhovense werkplaats
voor duurzame ontwikkeling.
De niet-winkeldag valt in Ne
derland op de laatste zaterdag
van november. „Er heerst in de
ze tijd vlak voor kerst een enor
me koopwoede", verklaart Dick
Verheul van Omslag. Op de dag
zelf worden mensen via affiches
en straattheateracts opgeroepen
om te 'consuminderen' voor een
beter milieu. Verheul is in zijn
nopjes met de afwijkende naam
van de themadag. „Daarmee kun
je opvallen. Het is in deze wereld
bijzonder als je iets niet doet, dat
moetje altijd uitleggen. De naam
alleen al wekt verbazing."
Ook de Nederlandse Obesitas
Vereniging heeft de keuze ge
maakt voor een anti-dag: de an
ti-dieetdag. Achter de keuze voor
de vaste datum 6 mei zit een
droevige reden, attendeert Janny
Weijenberg van de vereniging.
„Op die dag pleegde een meisje
in Engeland zelfmoord omdat ze
zichzelf met maatje 40 te dik
vond. Een Engelse ex-anorexia-
patiënt was zo verontwaardigd
dat ze 6 mei tot anti-dieetdag be
noemde. Wij hebben die datum
twee jaar geleden overgeno
men." Op die dag wordt tijdens
een bijeenkomst een minuut stil
te gehouden voor de dodelijke
slachtoffers van afvalpogingen.
Weijenberg: „Ons doel van de
dag is, om mensen er van te
weerhouden op allerlei onver
antwoorde diëten te gaan. Je
wordt bestookt met allerlei kuren
en een slankheidsbeeld waar je
aan moet voldoen. In 1999 - we
ten we - lieten drie mensen het
leven bij een maagbandoperatie.
Dat je een afvalpoging met de
dood moet bekopen, gaat te
ver."
Oktober
1. Begin van de week van
de toegankelijkheid
1. Begin van de wereld
missiemaand
1. Begin van de wijnweek
1. Internationale
ouderendag
2. Begin van de
hepatitisweek
2. Begin van de week van
de toegankelijkheid
4. Dierendag
4. Dag van de warme
bakker
4. Begin van de week van
het studeren in
het buitenland
5. Dag van de leraar
6. Begin van de
brandpreventieweek
7. Begin van de wereld
borstvoedingweek
7. Internationale dag
van het kind
7. Wereldmissiedag
7. Begin van de
kinderboekenweek
7. Begin van de
wetenschaps- en
techniekweek
8. Groene grensdag
11. Luizendag
14. Politiedag
15. Begin van de
vredesweek
16. Wereldvoedseldag
16. Internationale dag van
de witte stok
21 Grootouder-kleinkind
natuurdag
21. Galerie weekend
22. Jeugd theaterdag
24. Europese obesitasdag
25. Begin van de week
van de lingerie
28. Dag van het oor
30. Begin van de
week van de
buitenschoolse opvang
November
1Begin van de maand
van de kinderrechten
1. Wereld veganisme dag
4. Begin van de week van
de chronisch zieken
6. Begin van de open
naturistische zwemweek
9. Multiple sclerose dag
9. Internationale dag
tegen facisme
en anti-semitisme
10. Dag van de mantelzorg
11Dag van het chronisch
zieke kind
12. Begin van de
migrantenweek
14. Wereld diabetesdag
16. Internationale dag van
de tolerantie
17. Dag van de daklozen
20. Internationale dag
van rechten
van het kind
24. Wereld aktiedag
tegen armoede
en vervuiling
25. Internationale niet
winkeldag
25. Ecokidsdag
December
1. Wereld aids-dag
3. Internationale dag van
de gehandicapten
7. Vrijwilligersdag
10. Internationale dag van
de rechten van de mens
10. Internationale gedenkdag
voor gestorven kinderen
14. Dag van het mobiel bellen
18. Internationale dag
van solidariteit
met migranten
20. Internationale
vluchtelingendag
29. Internationale dag van
de biodiversiteit
Januari
2001
Europees jaar van de talen
Jaar van de vrijwilliger
Je prikt een datum, organiseert
een gezellige ontwerpwedstrijd
voor basisscholieren en zoekt
publiciteit met een enthousiast
persbericht. Alle ingrediënten lij
ken aanwezig om de metrologie
dag in de schijnwerpers te krij
gen. Maar soms is alle moeite te
vergeefs, merkte pr-medewerker
Claudia Mulder van het Neder
lands Meetinstituut.
„Onze metrologiedag kreeg af
gelopen jaar toch wat minder
aandacht in de media", conclu
deert Mulder droogjes wanneer
ze terugblikt op het evenement.
„Het probleem was dat de dag
samen viel met de Enschede-
ramp en de periode dat prins
Bernard in het ziekenhuis lag.
Het is ook logisch dat dat be
langrijker was, hoor."
Afgelopen 20 mei was de eer
ste keer dat de metrologiedag
werd gevierd, ter ere van de
125ste verjaardag van de meter.
In 1875 ondertekenden zeven
tien landen de Meterconventie,
waarmee de officiële standaard-
maat van honderd centimeters
werd geïntroduceerd.
„Metrologie is heel belangrijk,
maar niet zo bekend", verklaart
Mulder het nut van de dag.
„Mensen weten vaak niet hoe
groot de invloed van metrologie
op hun dagelijks leven is. Meten
en wegen spelen overal een rol."
Mulder zit dan ook vol ambitie
om dat uit te dragen. „We willen
er naar toe dat mensen weten
dat 20 mei metrologiedag is, net
als 4 oktober dierendag."
