fl
Geloof Samenleving
h'f n
li
f :1
jni
1
'Niet omdat het moetmaar omdat je hart het ingeeft
Ton ophoesten als multiculturele daad van inburgering
ZATERDAG 16 DECEMBER 2000
VANDAAG
^Vandaag 286 jaar geleden, op 16 december 1714,
werd in Engeland George Whitefield (1714-1770)
geboren. Hij zou één van de meest vooraan
staande leiders worden van het methodisme.
Dat is een protestante kerk waarin alleen de Heilige Schrift,
de apostolische geloofsbelijdenis en innerlijke beleving als
leidraad in het leven worden aanvaard. De 'Methodist
Church" heeft wereldwijd tegenwoordig ongeveer 25 mil
joen aanhangers en bracht het Leger des Heils en de vele
Holiness Churches in de VS voort.
Zestien december is tevens de sterfdag van Adelheid de Hei
lige (931-999), Duits keizerin, dochter van Rudolf II van
Bourgondië en vrouw van Lotharius II van Italië en later van
keizer Otto 1. Vanaf 983 was zij regentes voor haar kleinzoon
Otto III.
1 Vandaag 13 jaar geleden, op 17 december 1987,
stierf kardinaal Bernardus Johannes Alfrink (geb.
1900). Begin jaren zestig was Alfrink lid van het
presidium op het Tweede Vaticaanse Concilie en
fungeerde hij als één van de woordvoerders van de progres
sieve vleugel. Hij stond bekend als een vernieuwer en voor
stander van de oecumenische samenwerking met andere
kerken. Maar hij bleef tegelijkertijd altijd loyaal aan Rome.
Luxemburgse en Duitse rooms-katholieken eren vandaag
de heilige non Jolanda van Marienthal (1220-1283). Ze
breidde haar klooster in Marienthal uit, richtte een biblio
theek in en verwierf kostbare relikwieën.
Leider katholieken Oekraïne overleden
kiev Kardinaal Miroslav Ivan Ljoebatsjivski, geestelijk leider
van de vijf miljoen katholieken in de Oekraïne, is op 86-jarige
leeftijd overleden in zijn woonplaats Lviv. De kardinaal bracht
als balling 44 jaar in Rome door nadat Sovjetdictator Stalin de
Grieks-Katholieke Kerk in 1946 had verboden. De kerk heeft pa
de onafhankelijkheid van Oekraïne in 1991 haar wettelijke sta
tus had. De Grieks-Katholieke Kerk is lang een centrum geweest
van het Oekraïens nationalisme. Nadat Stalin de kerk had ver
boden, werden haar bezittingen in beslag genomen en werden
duizenden priesters en gelovigen naar Siberië verbannen.
Sluiers shoppen voor einde Ramadan
1 4 n
'sm
kuala lumpur Een vrouw bekijkt de jurken en hoofddoeken op
een bazaar in Kuala Lumpur. Tijdens de heilige vastenmaand
Ramadan biedt de markt een uitgebreide selectie aan ritueel
voesel, kleding, gebedsmatten en andere religieuze artikelen.
Het is in Maleisië, net als in veel andere islamitische landen, ge
bruikelijk het naderende einde van de Ramadan kort na de kerst
uitbundig te vieren. Dat gebeurt met het ld al-Fitr, het verbre
ken van het vasten. Veel moslims steken zich daarbij in het
nieuw. foto afp jimin lai
Kerstgroepen in Noordwijkerhout
noordwukerhouïRondom de kapel van de Rijngeestgroep lo
catie Noordwijkerhout (voorheen St. Bavo) aan de Langevelder-
weg 27 worden vanaf vandaag circa tweehonderd kerstgroepen
tentoongesteld. De expositie duurt van 16 december tot en met
1 januari 2001. De tentoonstelling is dagelijks geopend van
13.00 tot 16.00 uur en op tweede kerstdag en nieuwsjaarsdag
van 11.00 tot 17.00 uur. Eerste kerstdag en 31 december is de
expositie gesloten. De toegangsprijs bedrag 2,50 gulden. Kinde
ren hebben gratis entree.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Kamperveen, G. Boer,
kand. te Stolwijk.
Lemmer (nadere beslissing).
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Elspeet en te Rotter
dam-Zuid, A. Vermeij te Zwijn-
drecht.
Facelift voor sociaal gezicht van dekenaat Leiduinen
Het sociale gezicht van de rooms-katholieke kerk in
Leiden en de Bollenstreek behoeft een facelift. De wil
om mensen in nood te helpen is er best wel, maar in
de praktijk komt het voor dat veel parochies geld
oppotten of het eerder naar de derde wereld brengen
dan in de eigen omgeving weggeven. Deken Hans
Ammerlaan en zijn rechterhand Truus Wüts willen dat
veranderen. Ammerlaan: „Katholieken noemen het
verhaal van de barmhartige Samaritaan belangrijk.
Maar dat moet dan in de praktijk wél blijken."
"E
if)
noordwukerhouï*
afke van der toolen
De beleidsnota van het bisdom
Rotterdam over de diaconie,
Wanneer hebben wij U gezien?,
stelt: „De diaconie moet van de
marge van het kerkelijk leven
opnieuw in het hart ervan wor
den geplaatst."
Mankeerde er zo'n honderd
jaar geleden niet veel aan het
diaconale gezicht van de katho
lieke kerk, een recent rapport
van sociaal-wetenschappelijk
onderzoeksinstituut Kaskr toont
een heel ander beeld. Deze So
ciale Kaart van het dekenaat
Leiduinen signaleert dat er voor
diaconaal werk geen 'achter
ban' is in de Leiduinse paro
chies. Een mentaliteitspro
bleem, stellen de onderzoekers.
De parochies zijn naar binnen
gekeerd, teveel op liturgie, ver
kondiging en catechese gericht,
en aan diaconie komt men wei
nig toe.
Vanwaar nu deze inhaalslag?
Ammerlaan: „Dat heeft alles te
maken met een stukje bezin
ning over de vraag waar we als
kerk voor staan. Zijn we niet te
veel met onszelf bezig? Diaco
nie behoort tot het hart van de
kerk, van het christen zijn. Zo
staat het ook in de recente nota
van het bisdom over diaconie.
'Die-en-die doet niets aan het
geloof betekent in de praktijk
te vaak: Die gaat niet naar de
kerk. Zó is dat versmald. Terwijl
geloven ook is met het verhaal
van de barmhartige Samaritaan
onder je arm de straat opgaan.
De diaconie was van oudsher
een ontzettend belangrijke taak
in de katholieke kerk. Maar wat
is er gebeurd? Er is sociale wet
geving ontstaan. Daardoor is de
rooms-katholieke diaconie op
de achtergrond geraakt; het is
overgenomen door de over
heid."
Wüts: „Men denkt: het is niet
meer nodig. En als je al van
goede wil bent, dan weet je de
weg niet. De aard van de noden
is ook veranderd. Vluchtelin
gen, daklozen, waar zitten die?
De caritatieve instellingen van
de parochies hebben geld ge
noeg, maar ze weten vaak on
voldoende hoe ze het kunnen
besteden."
Protestanten doen het vaak heel
wat beter doen. Wat kunnen zij
wat de rooms-katholieken niet
kunnen?
Ammerlaan: „De hervormde en
gereformeerde kerken hebben
die voeling wel weten te behou
den. Ten eerste ligt het aan hun
organisatie; zij hebben er een
apart ambt voor, de diaken, die
de opdracht heeft om op dit
vlak attent te zijn. Daarnaast is
het zo dat de rooms-katholieke
kerk vroeger volop pastoraal
personeel had, dat dit op zich
nam. Als gelovige hoefde je er
zelf niks aan te doen. Die grote
De heilige Laurentius, patroon van het bisdom Rotterdam waar
ook Leiduinen onder valt. Hij was een geestelijke met een warm
hart voor de diaconie. Hij stierf in de derde eeuw na Christus als
diaken de marteldood in Rome.
illustratie archief bisdom rotterdam
groep personeel is echter weg
gevallen."
Maar de aanstelling van een de
kenaal diaconaal werker, die dit
gat zou kunnen vullen, kwam
een tijdje terug niet van de
grond.
Wüts: „Het rapport wijt dat aan
een gebrek aan solidariteit van
de 'buitenparochies' met die in
de Leidse binnenstad, en ik
denk dat dat waar is. Er vindt
vanuit de dorpen een 'export'
plaats van de problemen naar
Leiden, maar je bent als dorpen
geneigd dit niet te zien. Je ziet
het niet omdat je de mensen
niet ziet. Die dekenaal diaco
naal werker moest mede dooi
de 'buitenparochies' betaald
worden, maar ik heb begrepen
dat ze er niet genoeg geld voor
over hadden."
Ammerlaan: „We gaan er nu
opnieuw voor om die aanstel
ling alsnog gerealiseerd te krij
gen. De taak van zo'n diaconaal
werker zal dan zijn te stimule
ren dat men diaconaler gaat
denken én handelen."
Waarom zou het nu wel luk
ken?
Ammerlaan: „We hebben nu dit
rapport. We gaan bijeenkom
sten organiseren om elkaar
voor een nieuwe visie te win
nen. Daarna kan een praktische
vertaalslag plaatsvinden."
Kan de top van het bisdom het
niet gewoon opleggen
Ammerlaan: „Je kan het wel op
leggen van bovenaf, maar dan
gebeurt er vervolgens niets. Op
het gebied van gezag is daar
voor teveel fundamenteel ver
anderd."
Wüts: „Bovendien, als je het
diaconale werk tot het hart van
je kerk wil maken, dan kan je
het niet dwingend voorschrij
ven. Je moet het niet doen om
dat het moet, maar omdat je
hart het ingeeft."
In hoeverre is deze hernieuwde
aandacht voor de diaconie een
vorm van overlevingsstrategie
van de kerk?
Wüts: „Een overlevingsstrategie
zit hier niet achter. Zeker niet."
Ammerlaan: „Maar wil je als
kerk toekomst hebben, dan kan
je niet zonder, dat is wel zo."
Wüts: „Je hebt die kerk toch
niet om samen gezellig te co
coonen?"
Professor De M
'Geen theoli
mogelijk zoi
hebreeuwse
kampen anp
Geen theologie zon
breeuws, zei de
hoogleraar dr. J.C.
gisteren in zijn afschei
ge. Het hebreeuws
plicht vak staat bij de
gische opleidingen
druk. Een theoloog
Oude Testament eet
uitleggen zonder ten
de beginselen van
breeuws te kennen,
Moor.
Hij was sinds 1971
raar aan de Theo
Universiteit Kampen
vakken hebreeuws,
sche oudheden, 5
talen en cultuurgeso
van het Nabije Oostei
De Moor illustree
stelling aan de hand
bijbelgedeelten met
niem grammaticaal
waarvan de lezer van
derne bijbelvertaling
flauwste vermoeden I
ben. Toch kan zo'n
de uitleg radicaal
den.
Wie het hebreeuws
plicht onderdeel van
logische opleiding
breekt met een refo
sche traditie van b
honderd jaar, zei D
Luther zag al in dat es
tige theologische reds
om op de grondtaks
bijbel terug te grijpen
De Moor noemdi
factoren waardoor
breeuws onder dn
Vanuit de behoefte 11 ,t
denten te trekken ho
meeste theologische
teiten en faculteiten
algemene variant in
geroepen. Die varians
neert naast de zog/
klassieke opleiding
men geen Grieks,
Hebreeuws hoeft te
Een Koerdische familie uit Zevenaar heeft een
ton subsidie gevraagd aan de gemeente. De fami
lie zit - samen met een andere familie - gevan
gen in een cyclus van moorddadige wraaknemin
gen. Het gaat om eerwraak. De eer van
een vrouwelijk familielid is geschonden
<- en daarmee de eer van de familie - en
de eer kan alleen hersteld worden als de
schender en zijn familie een bloedig lesje
Jlr* wordt geleerd.
In de strijd zijn al vier mensen ver-
moord. De Koerdische familie wil dat er
Zeen eind komt aan de moordpartijen
over en weer. De behoefte aan wraak
hoeft niet uitsluitend te worden bevre-
digd door mensenleven. Ook financiële
QQ genoegdoening is een mogelijkheid. Die
mogelijkheid onderzoekt de Koerdische
X familie. Om verder bloedvergieten te
voorkomen wil ze de familie waarmee ze
oorlog voert honderdduizend gulden
bieden.
Zelf heeft de Koerdische familie dat niet.
LL Daarom heeft ze bij de gemeente aange-
klopt. Die heeft al eerder bemiddeld. De
gemeente wil niet met het geld over de
brug komen. Wat kan ze anders doen?
Eerwraak strookt totaal niet met de Ne-
derlandse mentaliteit en het Nederland-
<se rechtsgevoel.
Moet de burger van Zevenaar dokken
om mede-ingezetenen van allochtone
herkomst te weerhouden van verder barbaars ge
drag? Nee toch? Nee. Een ton subsidie voor dit
soort zaken kan echt niet. Maar misschien had
het 'nee' iets minder categorisch kunnen zijn
door er een 'oprot-premie' van te maken.
De gemeente had kunnen zeggen: we betalen,
want een mensenleven - ongeacht om wie het
gaat - is ons veel ge(d waard, maar
we verbinden daaraan de voorwaar
de dat iedereen die bij de eerwraak
betrokken is geweest teruggaat naar
Turkije, inclusief de aanhangende
familie. Immers, de subsidie zonder
meer betalen is een premie op eer
wraak, een premie op volstrekt on
gewenst gedrag.
Als het zo gemakkelijk is geld te ver
dienen (door de gekwetste familie),
c.q. publiek geld te laten weggeven
(door de kwetsende familie) ont
staan het gevaar dat het aantal eer-
wraak-gevallen uiteindelijk alleen
maar toeneemt. Om dat tegen te
gaan, zouden de strijdende families
wel degelijk zelf een prijs moeten betalen; voor
goed terug naar Turkije.
Dat kan natuurlijk helemaal niet volgens het Ne
derlandse rechtssysteem. Ons rechtssysteem gaat
niet uit van collectieve misdaden; misdadigers
zijn bij ons individuen die op hun eigen gedrag
worden beoordeeld en gestraft. En dat is maar
goed ook. Maar het maakt het vinden van een af
doende antwoord, juridisch en maatschappelijk,
op misdaden die om culturele redenen worden
gepleegd - zoals eerwraak - tot een ingewikkelde
zaak.
De rampzalige consequenties van het denken in
termen van eerwraak staan klip en klaar beschre
ven in het bijbelstuk van deze week, Genesis 32:
4-36:43. Tussen het beroemde ver
haal van Jacob die met de engel
vecht en het verhaal over hoe Jacob
van God zelf de nieuwe naam Israel
krijgt, zit de vertelling gepropt over
de verkrachting van Dina.
Sjchem, een Kanaaniet uit de gelijk
namige plaats, verkracht de enige
dochter van Jacob. Maar is niet al
leen een overweldiger. Hij houdt zo
veel van het meisje dat hij Jacob
laat vragen of hij haar mag trouwen.
Jacob zegt geen 'ja', geen 'nee', hij
zwijgt. Hij wacht tot zijn zonen, die
blijkbaar niet elke nacht naar huis
terugkeren, uit de velden met de
kudden zijn teruggekeerd.
Alle zonen zijn des duivels over de verkrachting,
maar dat laten ze niet merken aan Chamor, de
vader van Sjchem. Chamor schildert de voorde
len van een binding tussen Jacobs familie en de
inwoners van Sjchem. Jacobs zonen horen hem
aan en noemen dan een voorwaarde; alle inwo
ners van Sjchem moeten worden besneden.
Anders dan je zou verwachten hebben de inwo
ners van Sjchem daar totaal geen probli
mee. Ze laten zich besnijden nadat Cha
hen in nog veel mooiere kleuren de voo
van een pact met Jacob heeft uiteengez
Jacobs zonen willen helemaal geen pac
len eerwraak.
Twee van hen, Simon en Levi slachtten
nen van Sjchem af; die zijn verzwakt do
snijdenis, die een fluitje van een cent is
acht dagen oude baby (de joodse traditi
een pijnlijke aangelegenheid bij oudere
en mannen. De overige broers halen al
de kudden, de kinderen en de vrouwen
buit.
De moderne commentator W. Gunthei
vindt de reactie van hun vader daarop I
helemaal niks. Jacob is namelijk slecht!
voor zijn eigen hachje en dat van zijn fi
op zijn sterfbed vervloekt hij Simon en
'werktuigen van geweld', want 'hun tot
heftig en hun woede te onverzettelijk.
Met andere woorden, gevangen in hun
en hun versie van de waarheid - „We ki
ze zuster toch niet als een hoer laten bi
len" - verliezen zij de menselijke verho
uit het oog en vermoorden mensen die
daan hebben, maar toevallig een bindi
met de schender van de eer. Dat was t(
is nu zo in Zevenaar. Als de Turkse en 1
gemeenschap het geld nu eens ophoes
een multiculturele daad van inburgerii
een oplossing?
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Zaterdag nog bewolkt en af en toe
sneeuw. Daarna vooral in het zui
den droog en ook wat zon. Maxi
ma dalend naar -10 graden in het
noorden, in het zuiden tot rond
het vriespunt.
Zweden:
Meest bewolkt en van tijd tot tijd
wat sneeuw, in het zuiden meest
regen. Middagtemperatuur in het
zuiden net boven het vriespunt,
in het noorden dalend tot -10
graden.
Denemarken:
Veel bewolking en perioden met
regen. Zondag geleidelijk droog
en misschien wat zon. Middag-
temperatuur ongeveer 4 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
In Ierland en Schotland nog kans
op een bui, in de bergen mogelijk
met sneeuw. Verder perioden met
zon en meest droog. Middagtem
peratuur tussen 4 en 9 graden.
België en Luxemburg:
Af en toe zon, maar ook kans op
een bui, in de Ardennen mogelijk
met sneeuw. Middagtemperatuur
dalend tot 4 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en van tijd
tot tijd regen of buien, in de ho
gere streken in het oosten ook
sneeuw. Middagtemperatuur van
7 graden langs Het Kanaal tot net
boven nul de oostelijke departe
menten.
Zuid-Frankrijk:
Aan de Cote d'Azur zaterdag
droog en zonnige perioden en in
het Rhhnedal waait de Mistral.
Verder meest bewolkt en af en toe
regen, in bergstreken sneeuw.
Middagtemperatuur tussen 5 en
12 graden
Spanje:
In het noorden bewolkt en perio
den met regen. In het midden en
zuiden droog en geregeld zon.
Maxima uiteenlopend van een
graad of 8 in het binnenland tot
18 aan de zuidoostkust.
Portugal:
Perioden met zon en droog. Zon
dag in het noorden meer bewol
king en kans op wat regen. Maxi
ma van ongeveer 7 graden in het
noorden tot 16 in het zuiden.
Duitsland:
Meest bewolkt en vooral zaterdag
van tijd tot tijd buien, in hogere
streken vanaf zo'n 500 meter met
sneeuw. Middagtemperatuur in
het laagland rond een graad of 5.
Oostenrijk:
Vrij veel bewolking en van tijd tot
tijd buien, vanaf zo'n 700 meter
sneeuw. Maxima in de dalen om
streeks 3 tot 8 graden, zondag
wat lager.
Zwitserland:
Af en toe zon, maar ook steeds
kans op wat regen, vanaf zo'n
700 meter sneeuw. Maxima in de
d^len omstreeks 5 graden.
Italië:
In het zuiden zaterdag nog kans
op een bui. Verder droog en gere
geld zon. Maxima in het noorden
rond 6 graden, elders 12 tot 16
graden.
ZONDAG 17 DECEMBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.44 Zon onder 16.27
Maan op 00.00 Maan onderl3.06
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.11 20.25 7.44 19.58
Laag 03.35 15.45 3.16 15.26
MAANDAG 18 DECEMBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 08.45 Zon onder 16.28
Maan op 00.11 Maan onderl3.27
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.16 21.34 8.49 21.07
Laag 04.36 16.45 4.17 16.26
Weerrapporten 15/12, 07.00 u
Eindhoven regen
Den Helder zwaar b<
Rotterdam regenbu
Twente regen
Vlissingen regenbu
Maastricht zwaar tx
Aberdeen zwaar tx
Athene licht be\
Barcelona zwaar tx
Berlijn regen
Cyprus
licht bew.
Dublin licht bew.
Frankfurt zwaar bew.
Genève zwaar bew.
Helsinki zwaar bew
Innsbruck regen
Istanbul half bew.
Klagenfurt regen
Kopenhagen regenbui
Las Palmas onbewolkt
Lissabon zwaar bew.
Locarno zwaar bew.
Londen licht bew,
7 6 13.0
25 16 0.0
16 10 4.0
bewolkt
onweer
V warmtefront
regen
opklaringen
hagel
y koufront
lagedruk
1*
mist
zonnig
19
windrichting
temperatuur
hogedruk
luchtdruk in
1000 hecto pascal
13 7 24.3
6 -1 40.0
16 10 12.0
Buenos Aires licht bew.
Casablanca onbewolkt
Johannesburg licht bew
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54, 2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr.18.00—19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
H. Schneider (adjunct)
REDACTIE
A- Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
Advertenties: 071-5j*j j™.
Familieberichten: 023- 531/
023- 5320 216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071- 53155
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag v<
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTEf
Maandag t/m vrijdag van 8.30g:
071-5143 545
ABONNEMENTE)
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
het automatisch afschrijven van Ir
abonnements- geld, ontvangen f
betaling.
VERZENDING PERK
Voor abonnementen die per post
worden verzonden geldt een tori
aan portokosten per verschijndag
LEIDSCH DAGBLAD OP CAS!
Voor mensen die moeilijk lezer»
hebben of blind zijn (of eei
leeshandicap hebben), is ei
van het regionale nieuws u
Dagblad op geluidscassette bes
informatie 0486-486486 1
(Centrum voor Gesproken Lectil
K E N H U I
ongeva1.lendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezond
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
