Rijp en Groen Kerst in 140 voorbeeldtuinen Houtsnippers Wijnstokken om te adopteren Orchideeën Vlinderstichting werkt aan terugkeer van de 'Parel van het schrale veld' VRIJDAG 15 DECEMBER 2000 redactie rien polderman 02j Vandaag de dag maken we niet langer snippers van hout met een bijl zoals op de illustratie te zien is. Van daag de dag doet een snip- peraar het werk en die ver maalt in een mum van tijd al ons snoeihout tot fijne snippers die ongeveer tien procent van de oorspron kelijke massa uitmaken. Blijft de vraag wat te doen met de houtsnippers. Het meest voor de hand lig gend gebruik is wel als bedek king van paden op een min of meer natuurlij ke wijze. Je loopt er heer lijk over. on- kruidgroei blijft weg en hout is nu eenmaal be ter dan steen. Maar we moe ten er wel voor zorgen dat eventueel te veel aan regen water goed en snel weg kan vloeien. De grond van het d'Bu™ pad moet dus pos goed los ge- 2003 p> maakt zijn, an ders wordt de houtsnipper bedekking glibberig. Wat te doen met het reste rende deel snippers? Dat mag niet zomaar op de border, al kun je je afvragen of he^fc^rel of niet mooi is als^^Hind niet langer tusseffleplanten te zien is. Het antwoord is uiterst per soonlijk en hangt ook af van de hoeveel tijd die je beschikbaar wil stellen voor het onderhoud van de tuin. Wat het antwoord ook mo ge wezen, houtsnippers worden nooit vers en wel tussen planten en struiken aangebracht. Vers bevatten de snippers veel looizuur en dat is schadelijk voor de wortels. Daarom moeten verse snippers voor gebruik tus sen planten altijd eerst ze ker drie maanden gecom- posteerd worden. Gewoon keurig op een hoop leggen en eventueel eenmaal om zetten. Daarna kunnen ze als dikke mulch tussen de planten. Eventuele onkruidgroei wordt op deze manier goed tegen gehouden. Dat lijkt een enorm voordeel maar ook in de tuin heb je helaas niets voor niets. Behalve zaden van de gevreesde on- GREET BUCHNER geeft antwoord op kruiden zitten er ook zaden van geliefde één- en twee jarige planten in de grond. Die krijgen evenmin een kans om te kiemen onder de afdeklaag en we zijn ze dus definitief kwijt zoals ik in meerdere tuinen heb kunnen constateren. Daar om breng ik mulch alleen maar aan tussen en onder struiken en zorg ik ervoor dat er tussen de vaste plan ten grond zichtbaar is. Omdat ik principieel met mijn handen wied, kan ik de zaailingen van teunis bloem, vin gerhoeds kruid, en der gelijke een kans geven om het ko mend seizoen te kunnen ge nieten van hun bloeiwij- ze. Ook hier is het weer kie zen voor meer mooie planten dan faarlem wel voor min der werk. In dien je geregeld houtsnip pers gebruikt tussen de planten is het zinvol te we ten dat bij de vertering er van stikstof verloren gaat. Je zal dus in de loop van het groeiseizoen af en toe iets stikstofbevattende or ganische mest toe moeten dienen. Als we de paden goed be dekt hebben en ook nog wat snippermulch tussen de planten hebben aange bracht dan kan het gebeu ren dat er nog snippers over zijn. Die kunnen we met succes gebruiken op onze composthoop. Hier voor maken we de snippers door en door nat en daarna brengen we een laagje van ongeveer tien centimeter horizontaal aan op de hoop, daarop een flin terdunne laag landbouw- kalk, weer organisch afval, enzovoorts. Ook kan een composthoop worden gemaakt van alleen maar goed nat gemaakte snippers in lagen van rond tien centimeter met daar- tussén iets kalk en aarde. Het duurt zeker een jaar eer men kan beschikken over mooie rijpe compost die voor veel doeleinden kan worden gebruikt. De versiering tijdens de kerst dagen brengt dit jaar weinig grote veranderingen. Naast de oude, traditionele, romantische sfeermakers in rood en groen worden ook dit jaar weer mo derne, enigszins strakke attri buten met veel wit en zilver ver kocht. Sfeerstromingen of niet, de handel in kerstemotie is be gonnen. Wie niet weet wat hij nu weer voor nieuws in de boom moet hangen, of niet weet of er wel een boom moet worden aangeschaft, kan te recht bij de Tuinen van Appel- tem in de Betuwe. Alle alterna tieven, zelfs voor heidenen, worden daar aangereikt in maar liefst 140 voorbeeldtuinen. Een speciale kerstroute laat al lerlei kerstdecoraties zien: van een alternatieve kerstboom be staande uit boomschijven met restafval ertussen tot tafelver sieringen als „een rode kool met cranberries op een bedje van mos" als ging het om een kerstdiner. Het publiek in Appeltern is vol gens directeur Ben van Ooijen op zoek naar eenvoud: „Het zijn de echte tuinliefhebbers die decoraties willen maken van restafval uit de tuin. Dat is iets heel anders dan de consu menten die de tuincentra af gaan en daar hun versieringen kopen. Dat zijn volgens hem meer gewone consumenten dan mensen met liefde voor de tuin. Maar net als in de 'com merciële tuin' zijn ook in Ap peltern paars en lila de trend voor 2000. „Jaren geleden verwachtte vrij wel iedereen dat kerst 2000 een kille, koele en strakke boel zou worden. Maar het tegendeel is Hovenier Toon van Ooijen hangt kerstballen van prikkeldraad in de kerstboom-nieuwe-stijl. waar", vertelt D. Oerlemans, in koopster voor de 45 Europatui- nen en de inkooporganisaties voor 160 andere tuincentra in Nederland. „De ongezelligheid FOTO ANP COR MULDER die men verwachtte komt niet uit. De kerst wordt juist heel kleurrijk en romantisch. De echte boom wint het ook nog steeds veruit van de kunst boom." Ook Oerlemans ziet paars en lila tinten overheersen in de laatste dagen van het jaar. Wat de kerstballen betreft, dit jaar zijn ze vooral strak, geen opdrukken meer of tierelantijn tjes, maar gewoon effen ballen. Daarnaast is het nog steeds 'ge oorloofd' de ballen te gebruiken in schalen of op andere manie ren te verwerken in kerststukjes die steeds minder in oase wor den gemaakt. „Kerststukjes kunnen ook op een bedje van mos, op een dakpan of boom stam", adviseert Ooijen. Echt nieuw dit jaar is de ijslantaarn, een bevroren stervorm waar je een kaarsje in kan zetten. In huis blijft de ster ongeveer vier uur bevroren. Volgens A. Berends, trendwat- cher in de wereld van de plan ten en bloemen, is het de plant die helemaal terugkomt. „In de planten en bloemen zijn twee stromingen: soft snow en bohe- mian. Soft snow toont de strak kere kant in de kerst. Daarin worden harde, zilveren strakke materialen gebruikt die weer worden gecombineerd met zachte bloemen als de tulp, wit te orchidee en witte amaryllis." Bohemian staat daarentegen voor het rijke gevoel van luxe en uitbundigheid waarin veel warme en oude kleuren, zoals goud, worden gebruikt. Maar in die tegengestelde stroming wordt ook veel gewerkt met aardse kleuren, gekleurd glas, parels en kralen. De bloemen die hierin worden verwerkt zijn onder andere rozen, lelies en amaryllissen. robert verkerk* Ziekte en Schade in de tu In elke tuin ontstaat op den duur een klein ecologisch systeem en dat is dan weer geheel afhankelijk van de lig ging van de tuin, van de grondsoort, het gekozen plantenmateriaal en het heer sende klimaat in de streek waarin de tuin zich bevindt. Deze factoren bepalen in wis selwerking met levende we zens in de tuin welke planten gedijen, welke overleven en welke achteruit gaan. Een goede tuinier probeert de groei van planten te bevorde ren maar houdt daarbij reke ning met een gezond ecolo gisch evenwicht waarbij an dere levensvormen betrokken zijn. Dit is te lezen in het re cent verschenen boek 'Ziekte en Schade in de Tuin' van Pippa Greenwood en Andrew Halstead. Maar als er ziekten en plaag- dieren voorkomen dan moe ten we ons eerst afvragen of bestrijding noodzakelijk is en zo ja welke werkwijze de bes te is. Echte meeldauw op een vaste plant in de herfst heeft geen behandeling nodig. Het blad zal immers gauw afster ven en rupsen op de kool- plant kan men beter hand matig verwijderen dan met insecticiden spuiten. Uit het woord handmatig valt op te maken dat dit boek bestemd is voor de amateur tuinier, immers een kweker zal zich handmatig niet snel kunnen permitteren. Maar ja, ook de amateur kan last hebben van plagen en ziekten vooral als hij planten die niet thuishoren op deze grond en in ons klimaat! tuin wil bezitten. In dat j ie kan dit zeer uitgebreide met goede afbeeldingen r kleur verder helpen. Gelukkig worden in hetl ei vooral milieuvriendelijk» want voor belagers vanj /j insecten niet of slechts^ tijd giftige middelen a den. Deze middelen woi el niet met name genoemd n aangezien dat niet zinvc d zijn. Het assortiment op gebied wordt immers sn k groter. Maar de auteurs je melden wel hoe zo'n mi moet zijn samengesteld, ke stoffen daarin noodz di lijk zijn en in welke hoei e; heden. Let dus altijd op samenstelling die verplii .1 op elke verpakking staat Vaak ook staat achter ee paalde kwaal dat men ei ter niets aan kan doen 01 dj het probleem zich vanzi hi lost. Ook aan afwijkingen ver zaakt door gebrek aan h 0 paalde mineralen b de schrijvers de nodiger if dacht. 11 Samenvattend: Een zeer r boek voor iedereen diev weten met welke plaagt zij te maken heeft, maai liever niet met gif werkt 1 mer dat het boek nogal greet buchner Ziekten en Schade in de Tu Pippa Greenwood en Andr )f Halstead, Uitgave Schuytj Prijs 75 gulden. Niet alle dromen zijn bedrog. Daar zijn drs. Bernadette Kester en haar Franse echtgenoot Jac ques Ortet nu wel van over tuigd. Zeven jaar geleden waren ze een weekje met vakantie in de Provene en droomden er in alle rust van om van hun passie - wijn - hun levenswerk te ma ken. Dat is gelukt. Toen ze het belangrijkste be sluit van hun leven namen, was Jacques veertig en Bernadette 34. „We doen het", beloofden ze elkaar zeven jaar geleden na een vakantie in de Provence, waarin ze hadden gesproken over de mogelijkheid van een eigen wijngaard. Die belofte maakten ze in 1998 waar, na een studie viticulture en oeno- logie: ze kochten in het hart van de Provence, nabij Barjols, ten noorden van Aix-en-Provence, het wijngoed Chateau Saint Es- téve. Maar in plaats van zich te gaan gedragen als de gemiddel de introverte wijnboer, met een hek om het perceel en een grommende waakhond, beslo ten ze iets heel nieuws te gaan doen. Bernadette: „We bedachten dat het veel leuker zou zijn onze passie te delen met andere wijnliefhebbers in Nederland. Dat heeft er in geresulteerd dat mensen hier nu wijnstokken kunnen adopteren. Het con cept sloeg in als een bom. Je kunt rustig stellen dat we zijn overvallen door het succes!" Wie bij Saint Estéve vijftig wijn stokken adopteert, krijgt een maal per jaar, in september of december en in maart of juni, van 'zijn' wijngaard zestig fles sen thuisbezorgd, voorzien van een eigen etiket, met een naam naar keuze. Het is een fruitige, zon doorstoofde appellation controlée (Coteaux Varois), lek ker als aperitief of bij rood vlees. Wie een certificaat koopt voor 75 wijnstokken, kan een keus maken uit de beste wijnen die de gaarden van Saint Estéve op leveren. Dat zijn de wijnen die zijn gemaakt van één enkele druivensoort: cabernet sauvig- non, merlot, syrah of grenache. Omdat Bernadette en Jacques willen dat men in Nederland goed op de hoogte blijft hoe het hen, maar natuurlijk vooral ook het wijngoed vergaat, sturen ze de deelnemers aan het project regelmatig de nieuwsbrief 'La vigne'. Daarin beschrijven de twee inventieve wijnboeren het hele proces van het wijn ma ken, vanaf het snoeien na een oogst tot en met het bottelen van een nieuwe oogst. Berna dette: „En natuurlijk organise ren we proeverijen, want daar gaat het tenslotte allemaal om. Mensen willen vanzelfsprekend weten hoe hun wijnen smaken. Die proeverijen houden we eenmaal per jaar, in mei, in Den Haag, Amsterdam en As sen." Het contact met haar klanten vindt Bernadette het leukst. „Je adopteert in feite ook een soort levensstijl. Mensen die van wijn houden, houden ook van het goede leven, gezelligheid en gastvrijheid. Wie dus met zijn gezin of vrienden wil langsko men om zijn stokken te bewon deren, of voor een rondgang door de historische kelders van Saint Estéve, is zeer welkom. In de laatste twaalf maanden is een derde van de wijngaard uit gegeven aan zo'n 350 Nederlan ders. Bernadette: „Velen zijn hier al op visite geweest en heb ben een dagje meegewerkt in de wijngaarden. Dat leverde heerlijke momenten op, met veel vrolijkheid. Dan praatten we over wijn, over de techniek van het maken en over wijn in combinatie met gerechten." De nieuwe oogst is overigens ruim binnen en ligt al op vat. Hij belooft veel, want 2000 wordt, zoals het er nu naar uit ziet, voor heel Frankrijk een historisch wijnjaar. Bernadette ten slotte: „Er is nog niets van die droom van zeven jaar gele den voorbij. Hoewel wijn ma ken wel" wat anders is dan wijn drinken en je dus heel wat meer zorgen hebt, zijn we nog steeds enorm gemotiveerd om mooie wijnen te maken. We zeggen het nog steeds elke dag tegen elkaar: het is een genot om wijnboer te zijn!" VRAAG A NT WOO Veel dank voor de fraaie kunstfoto's v mij onbekende paddestoel welke wat w van een gigantisch elfenbankje. Ik vind prachtige foto's die me gestuurd werdei T. Poelgeest uit Haarlem. Wat leuk, de kronkelhazelaar van M.J ser Theunissen uit Voorschoten. Heeft vruchten gedragen. Die zijn zeer goede na zaaien zal er waarschijnlijk een gewi n recht toe recht aan hazelaar uit komen, toch te proberen. Overigens is het nietv zingwekkend dat er zoveel hazelnoten z was dit voorjaar geen nachtvorst en dat veel oogsten merkbaar. Een mooie foto met orchideeën in mi maat die zich met piepkleine wortels va men aan een takje. Wat hiermee te doei C. van Vliet uit Hillegom. Helaas ben il deskundig op het gebied van orchideeè indien het mijn plantjes in spe waren, d ik ze oppotten in orchideeëngrond. een sel van gelijke delen bladaarde, grof zaï perliet en fijngehakt veenmos. Dan op< me plaats, afgedekt met een transparan tic zak om ze vochtig te houden. Weet ii een beter advies dan houd ik me, namef* brievenschrijver, aanbevolen. Nadat een buxus dood was gegaan opèx de verdieping heeft M. van Gasteren Di man uit Heemstede een nieuwe planti gekocht en die krijgt gele blaadjes. Staal ji plant wellicht teveel op de tocht. Dan bi men op de een of andere manier. Waan k ker is dan dat de grond in de plastic pol is. Buxus moet zeer goed gedraine hebben. Dus zou ik de plant uit de pot! ft en kijken of de aarde goed doorlatende nat is. Anders een nieuwe pot, wat grote Sl aardewerk. Onderin een laag potschervi tl brokjes piepschuim. Dan de buxus eng r, aarde. De pot moet op stenen staan zod p tollig water weg kan. Goed beschermen vorst met noppenplastic. Zo zal het zeb lukken. greet buchner De Vlinderstichting gaat met de overheid een beschermings plan opstellen voor bedreigde veldparelmoervlinder. Deze dagvlinder, poëtisch ook wel aangeduid als 'de parel van het schrale veld', is sinds 1995 niet meer in ons land waargeno men. Midden-Limburg was de laatste Nederlandse landstreek, waar de veldparelmoervlinder nog voor kwam. Maar aan de overkant van de grens, in Bel gië, zijn er nog twee populaties te vinden. Volgens de Viinder- stichting kan met een aange past terreinbeheer aan de Ne derlandse kant van de grens de zeldzame vlinder weer naar Ne derland worden gelokt. Het be schermingsplan moet volgend jaar in werking treden. Aan het begin van de eeuw was de veldparelmoervlinder rede lijk wijd verspreid in de zuidelij ke helft van ons land, met con centraties in Limburg, Twente en de Achterhoek, langs de IJs- sel en in de duinen. Sinds de zeventiger jaren is zijn areaal beperkt tot Midden-Limburg, in het bijzonder langs het Juïi- anakanaal. Maar ook hier lijkt de soort nu te zijn verdwenen. De noodzaak van beschermen de maatregelen is des te groter omdat de veldparelmoervlinder in heel Noordwest-Europa ach teruit gaat. De vlindersoort staat op de Rode Lijst van het ministerie van landbouw, na tuurbeheer en visserij, wat be tekent dat het voortbestaan er van als ernstig bedreigd is aan gemerkt. De twee Belgische populaties kunnen als bron dienen voor een herovering van Nederland, meent de Vlinderstichting. Daartoe moet allereerst een netwerk van geschikte leefge bieden worden gemaakt. Twee gebieden komen daarvoor in aanmerking: de bermen van het Julianakanaal met aansluitend de hogere delen in het Maasdal en de Sint Pietersberg. In beide gebieden wordt al gewerkt aan natuurontwikkeling, vooral door Rijkswaterstaat en de Ver eniging Natuurmonumenten, maar ook door andere terrein beheerders als het Waterschap Roer en Overmaas en het Lim burgs Landschap. Deze kunnen de natuurontwikkeling een ex tra glans geven door bij het be heer van de gebieden rekening te houden met de veldparel moervlinder. Is het niet wat overdreven om veel tijd en geld aan een enkele Z E lH Cryptogram Horizontaal: 1De verdediging is opnieuw klaar (6); 4. Valt er niets te lachen in deze stad? (5); 5. Dus bevindt het zich in ondergoed (4); 7. Bloeit op bij de eerste reclame (5); 8. Opgetelde opgave (3); 9. Planten om ook te wegen (6); 10. Kleverig spul voor de jacht (6). Verticaal: 1. Besmettelijk rookgerei (9); 2. Geen vrolijke Oostenrijker (5); 3. Op zichzelf is het best leuk (4); 4 Droommelodie? (7); 6. Rondje rond een familielid (3); 8. Ik begrijp datje beet hebt! (4). Oplossing van donderdag: HORIZONTAAL: 1 Red; 4. puf; 6. piano; 9. carrier; 11. sa; 12. olm; 13. ek; 15. clan; 17. fair; 19. act; 20. tsa, 21. lier; 23. jota; 24. pu; 25 asa; 27. am; 28. maanvis; 32. liaan; 34. pst; 35. Leo VERTICAAL: 1 Rp; 2. DPA; 3 ear!; 4. Poe; 5. ff; 7. iron; 8. nimf; 9. calcium; 10. reistas; 11. scalp; 14. kraam; 16. Ate; 18. ato; 22. raai; 23. Java; 26. snap; 29. alt; 30. inl; 31. lp; 33. lo. vlindersoort te besteden? Nee, vinden de Nederlandse over heid, de terreinbeheerders en De Vlinderstichting. De veldpa relmoervlinder is namelijk een 'keurmerk' voor de gehele le vensgemeenschap van droge, schrale graslanden. Ook andere bedreigde plant- en diersoorten zullen profiteren van maatrege len voor het herstel van de veld parelmoervlinder. De veldpa relmoervlinder is afhankelijk van schrale en bloemrijke vege tatie met een gevarieerde struc tuur waarin smalle weegbree voorkomt. Door vermesting, verzuring en het verdwijnen van kleinschali ge variatie in het landschap is het typische leefgebied voor de vlindersoort zeldzaam gewor den. De situatie verslechterde verder door de teloorgang van bloemenrijke wegbermen en. graslanden. Maar volgens de Vlinderstichting is het betrekke lijk gemakkelijk om terreinen weer geschikt te maken voor de veldparelmoervlinder. De over heid en terreinbeheerders moe ten daartoe zorgen voor vol doende schrale grond, variatie in de korte en ruige vegetatie en zonnige, beschutte plekjes. In Vlaanderen is de veldparel moervlinder vooral te vinden in rommelige overhoekjes en ge varieerde bermen die door kleinschalig maaibeheer ont staan. Wanneer serieus werk gemaakt wordt van de ontwikkeling van leefgebieden bij de Sint Pieters berg en langs het Julianakanaal en de Grens maas, dan is er een goede kans dat we over enige jaren de veld parelmoervlinder weer tegen komen, meent de stichting. De Vlinderstichting is een na tuurbeschermingsorganisatie die zich inzet voor behoud en herstel van de vlinders en libel- 1 len in ons land. Vlinders bellen zijn namelijk uits graadmeters voor de kvv van natuur en landscha| Vlinderstichting werkt v - mogelijk samen met and tuurbeschermingsorgan om haar doelstellingen! ken. Het adres van de sd is Postbus 506, 6700 AM ei ningen, tel. 0317-467346 n 0317-420296. E-mail: inl e vlinderstichting.nl Homepage: www.vlinde 0 ting.nl rien polderman HET WEER Buien met winterse lading Een depressie, vanochtend met een kern- druk van 977 hectopascal(millibar) boven het Skagerrak, trekt morgen sterk in beteke nis afnemend via de Oostzee naar de Balti- sche staten. Het lagedrukgebied veroor zaakt morgen boven onze omgeving een west- tot noordwestelijke luchtstroming waarmee relatief koude, onstabiele lucht wordt aangevoerd. Daarin komen buien tot ontwikkeling. Sommige buien hebben een winterse la ding: in onze regio hoofdzakelijk hagel, in 's lands hogere delen - zoals de Veluwe en de Limburgse heuvels - is er ook kans op smeltende sneeuw. Naast buien is er echter ook ruimte voor wat zonneschijn. De wind sterkte is over land meest matig, langs de kust nog enige tijd krachtig. De tempera tuur komt uit op maximaal 6 graden, in buien is het vaak maar 3 tot 4 graden. Op de Britse eilanden valt de wind weg en kan het de komende nacht plaatselijk tot matige (stralings)vorst komen. Bij ons is er pas in de nacht van zondag op maandag kans op temperaturen rond het vriespunt. Dan is er dankzij hogedruk weinig wind en nauwelijks bewolking. Ook zondag overdag is het redelijk weer. Waaien doet het nauwelijks meer, het blijft droog en zo nu en dan komt de zon erdoor. Tussen een hogedrukgebied boven het noorden van Europa en oceaandepressies die tot over het zuidwesten van Eufl dijen, gaat de wind na het weekeind oostelijke richtingen waaien. Daarn wordt relatief koude lucht aangevoe de nacht en ochtend kan het tot liet komen, overdag zakt het kwik naar den. Of het tot een vorstperiode kol vooralsnog twijfelachtig. Wel koelen noorden en oosten van Europa stee der af en dat is een belangrijke vooi om het op termijn ook bij ons te lati teren. Vooral gisteravond en de afgi nacht is de buienactiviteit in onze 0 ving sterk toegenomen. Het vliegvel Rotterdam ving 13, Valkenburg 10 n ter op.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 8