Een nascholingsdag vol vakbondstaai
Leiden
dialect
Leiden Regio
Kiepelton
geëist voor huisbaas
vergiftiging door geiser
arige Leidse kamerver-
is verantwoordelijk ge-
or een onveilige geiser.
een bewoner op 10
vorig jaar een ernstige
loxidevergiftiging op
stelde officier van jus-
ioersma voor de Haag-
Jank. Zij eiste tegen de
s maanden cel, de
straf die de wet voor
mogelijk maakt,
ie koolmonoxidevergif-
•P een 28-jarige kamer
een ernstige hersen-
iging op, waardoor het
teker nooit meer goed
zal komen. Ruim een
de vergiftiging wordt de
"ui nog steeds ver-
Zijn toestand is licht
d maar buiten het
'n met zijn ogen is hij
communicatie met de
ereld n staat. Hij is
dek en heeft reeds en
en longontsteking ge-
r van justitie Boersma
Leidenaar verantwoor-
ior de vergiftiging om-
leiser in de badkamer
jde. De binnen de bad-
?eplaatste geiser be-
üet over een afvoer en
'ntilatie. Daardoor ble-
gassen in de douche,
defiaanden tevoren had
allateur de geiser in de
afgekeurd. Plaatsing
nieuwe geiser stuitte
Huisartsenvak steeds zwaarder door maatschappelijke veranderingen
DDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
eel. Persberichten en wijkbladen kunnen worden
u-d naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden.
S 071-5321921; e-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
IVUK René Diekstra geeft woensdag 20 december een le-
rzijn nieuwe boek 'De kwestie van geluk'. De lezing wordt
bij boekhandel Kooyker Ginsberg, Breestraat 127, aan-
30 uur. Wel graag even reserveren: telefoon 5160500.
yUK 'Universele symboliek' is de titel van de lezing die
[Theosofisch Genootschap (Point Loma-Covina) wordt
•nop dinsdag 19 december. Mensen hebben altijd wat
iheilig was uitgedrukt in symbolentaal. Die symbolen ver-
ordigen de onzichtbare, geestelijke wereld. Hoewel ze in
Ier tijden verkeerd begrepen en misbruikt zijn, blijkt hun
ikelijke betekenis universeel te zijn. De lezing wordt ge-
n de Lokhorstkerk, ingang Pieterskerkstraat 1en begint
j uur precies. De toegang is gratis en er is gelegenheid tot
in van vragen. Voor nadere informatie kan worden gebeld
rkmaat-Joosten, telefoon 3617417 of 5141787.
p Het Leidse Volkshuis verzorgt vrijdag 5 januari een le-
r beeldend kunstenaar Kees Buurman. Na de lezing volgt
bezoek aan de overzichtstentoonstelling van deze beken-
e kunstenaar in stedelijk museum De Lakenhal. De lezing
iats in het Leidse Volkshuis aan de Apothekersdijk 33a en
m 14.00 uur. Docent is Cécile Verburg. De kosten bedra-
ilden, exclusief entree voor De Lakenhal, maar inclusief
eiding. Inschrijven kan nog tot en met 21 december. Voor
Drmatie: 5149180.
IWUK In het Van der Willigenhof is woensdag 20 decern -
15.00 uur een kerstsamenzang met het jeugdkoor Voor
ledereen is van harte welkom in het zorgcentrum aan de
an 264. Informatie telefoon 5761200.
ZEN Voor 55-plussers is er zondag om 14.45 uur een ont-
jsmiddag in Rijn en Vliet met een kerstoptreden van het
lofkoor. Er wordt een kerstverhaal verteld en er zullen
leren gezongen worden. De zaal is vanaf 14.15 uur open.
ing bedraag 2,50 gulden inclusief een kopje koffie of thee.
Tiet staat aan de Aaltje Noordewierlaan 1.
I/ARTIER De afdeling Rijnland van de Nederlandse vereni-
Belangstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen ver
ensdag 20 december een bijeenkomst over trams in Oost-
De val van de Berlijnse muur heeft daar veel veranderd,
kundige Maurits van der Toom vertoont dia's en vertelt
lelangrijkste gebeurtenissen. De voor iedereen toeganke-
IS-avond wordt gehouden in de Connexxion-zaal, Rijns-
eg 1 Aanvang 20.00 uur. De toegang is voor leden drie
Tiet-leden betalen een gulden meer.
VARTIER Jongeren van 6 tot 11 jaar kunnen woensdag 20
irvan 13.30 tot 15.00 uur met de IVN Kindernatuurclub bij
shuis in de Leidse Hout een mooie kerstversiering maken,
kmet natuurlijk materiaal. De kosten bedragen 2,50 gul-
chtingen bij Els Witte, telefoon 5213620 of Cobie van Rijn,
5221111
I Bingoliefhebbers kunnen zondag naar buurtcentrum de
nen voor een speciale kerstbingo. Er worden 10 rondes en
onde bingo gespeeeld. De zaal in het buurthuis gaat om
open, om 13.00 uur gaan de balletjes rollen. Voor 55-
is er woensdag 20 december een bingo. De bingo is in een
niimte, maar voor rokers worden pauzes ingelast. Buurt -
de Kooi staat aan de Driftstraat 49, telefoon 5221197.
sfeervolle Leidse binnenstad is woensdag 20 december, 10
luari, 7 en 21 februari een avondwandeling onder leiding
gids. Deze snerttocht begint om half zeven bij restaurant
linerva aan de Boommarkt met een stevige erwtensoep,
leling eindigt om ongeveer half negen bij de open haard in
shuis bij de Burcht met warme chocolademelk. De kosten
135 gulden, inclusief erwtensoep en chocolademelk. In-
bij de VW Winkel, Stationsweg 2D, telefoon
22.333 (99 cent per minuut).
PAUL DE TOMBE
,,De nood is hoog, zeer hoog.
De kwaliteit en de continuïteit
van de huisartsenzorg staan op
de tocht. Als er niet snel maat
regelen worden genomen gaat
die zorg naar de knoppen, en
wij erbij. U hoeft alleen maar te
kijken naar de rekening van de
premie voor de arbeidsonge
schiktheidsverzekering die deze
week in de bus viel. Die moet
gecompenseerd worden, en
snel. Wij hebben een prachtig
vak en dat willen we houden.
Maar dan wel met goede ar
beidsvoorwaarden. Daarvoor
zijn toezeggingen van minister
Borst, maar toezeggingen beta
len de premie niet. Daarom
zeggen we: eerst zien, dan gelo
ven. We willen zien dat de op
leidingscapaciteit voor huisart
sen wordt uitgebreid, dat er een
goede regeling komt voor
avond-, nacht- en weekend
diensten, een adequate vergoe
ding voor de praktijkkosten en
dat het inkomen van de huis
arts wordt bijgesteld. Wordt aan
die eisen niet voldaan, dan
gaan we over tot harde acties."
Het was pure vakbondstaai
die Piet Klinkhamer, huisarts in
Breda en bestuurslid van de
Landelijke Huisartsenvereni-
ging (LHV), gisterochtend sprak
in het Gorlaeuslaboratorium en
het Holiday Inn in Leiden. Daar
waren 1050 van zijn collega's
verzameld voor het volgen van
een nascholingscursus, die sa
menviel met de 'stakingsbijeen
komst' van huisartsen in de
Amsterdamse RAI. De cursus
kon niet meer worden ge
schrapt en de landelijke pro
testactie kon alleen gisteren
worden gehouden ('omdat er
op een andere dag geen grote
zaal beschikbaar was'), reden
waarom Klinkhamer als be
stuurslid van de LHV met zijn
aanwezigheid een brug sloeg
tussen Leiden en Amsterdam.
In het 'Gorlaeus' werden vi
deobeelden geschoten van zijn
kernachtige toespraak en de
navolgende bijval. Die frag
menten werden 's middags in
de RAI vertoond. „Als een soort
Dokter Jan Verhage met een assistente tijdens de 'zondagsdienst' in Gezondheidscentrum Merenwijk.
adhesiebetuiging voor de aan
wezigen daar", aldus Klinkha
mer die tijdens zijn missie
voortdurend kon constateren
dat de huisartsenstaking breed
werd gedragen. „Dat merken
we via alle kanalen. Het water
staat heel veel collega's echt tot
aan de lippen. Er is sprake van
jarenlang achterstallig onder
houd op het gebied van inko
men en praktijkkosten en de gi
gantische verhoging van de
premie voor de arbeidsonge
schiktheidsverzekering was de
druppel die de emmer deed
overlopen. Huisartsen zijn niet
gewend te staken, maar ze zijn
nu echt zeer boos. Zowel de ou
deren, die altijd bescheiden zijn
geweest, als de jongeren voor
wie het door de huis- en grond
prijzen en de kosten onmoge
lijk wordt gemaakt een praktijk
te beginnen."
De huisartsen zijn zelfs zo
kwaad dat bij de LHV een heel
pakket acties in voorbereiding
is die worden uitgevoerd als
rond de voorjaarsnota niet aan
hun eisen is voldaan. „Dan
zouden we weieens kunnen
stoppen met het invullen van
keuringsformulieren en op ge
wone dagen zondagsdiensten
kunnen invoeren, in estaffette-
verband door het hele land,"
waarschuwt Klinkhamer op
voorhand.
Weekenddiensten, waarbij al
leen aan spoedgevallen aan
dacht wordt besteed, werden
ook gisteren gedraaid in de lan
delijke huisartsenpraktijken. Bij
het Gezondheidscentrum Me
renwijk, waar er drie gevestigd
zijn, was het dan ook bijzonder
rustig.
Met twee afspraken en een
visite, kende dokter Jan Verhage
een ongewone ochtend voordat
hij rond het middaguur afreisde
naar de RAI en een collega zijn
dienst overnam. „Normaal ge
sproken heb je tijdens week
enddiensten de helft van de
veertig tot vijftig contacten die
je gewoonlijk per dag hebt,
maar nu is het bijzonder stil,"
aldus Verhage.
Zelf begrijpt Verhage volledig
waarom de huisartsen in Ne
derland tot actie overgaan. Hij
werkt parttime, „maar zelfs nu
ik voor zeventig procent in
dienst ben, maak ik al 53 uur in
de week, inclusief de avond- en
de nachtdiensten. We werken
hier met z'n tweeën voor 2850
FOTO HIELCO KUIPERS
patiënten en samen maken we
toch snel 75 uur. Als je dat in je
eentje zou moeten doen, denk
je al gauw dat je in het bedrijfs
leven beter af bent. Daar zit ook
de grootste onvrede in de be
roepsgroep. Bij die niet aflaten
de werkdruk. De combinatie
van overdag en 's avonds en 's
nachts werken, wordt alom als
steeds zwaarder ervaren. Na
tuurlijk zijn er avonden dat je
niet door de stad hoeft te zwer
ven, maar er zijn ook nachten
dat je constant gebeld wordt en
er op uit moet. En dan moet je
de volgende ochtend toch weer
om acht uur klaarzitten voor
het spreekuur.
Het is, volgens hem, mede
een gevolg van de veranderde
maatschappelijke verhoudin
gen. „Vroeger was de drempel
om de dokter 's nachts te bellen
veel groter", weet de 47-jarige
huisarts. „Je moest zo ongeveer
half dood zijn voordat je dat
deed. Maar dat is allemaal an
ders geworden door de veran
derde verhoudingen, de 24
uurs-economie en de mobiel
tjes. Mensen denken: we bellen
gewoon, want daar zit die man
voor. Dat is een maatschappe
lijke tendens. Die kun je moei
lijk keren, maar daardoor raakt
de pijp bij veel huisartsen wel
leeg. Ze krijgen een burn-out,
stoppen of gaan parttime wer
ken. Maar ook dat begrip heeft
een andere lading gekregen."
„Kijk", zegt Verhage, „ik vind
mijn vak nog steeds leuk en het
is hier in dit centrum ook goed
geregeld. Binnen de huisartsen
groep heb ik af en toe een
weekenddienst en twee avond
diensten in de drie weken.
Maar je hebt ook nog een
avond in de week nascholing,
zodat je toch minimaal een
paar avonden in de week met je
beroep bezig bent. Dan ben je
op vrijdag moe te noemen, ja.
Vooral omdat het allemaal veel
anders en veel drukker is ge
worden in de diensten en in het
spreekuur. Het vak is intema-
tionaler geworden nu we ook
met de zorg in asielzoekerscen
tra te maken hebben, Neder
land vergrijst en de vraagstel
ling van patiënten is veranderd.
Je moet tegenwoordig veel
meer uitleggen dan vroeger.
Niet slecht natuurlijk, maar het
kost wel meer energie en meer
tijd. En tijd kun je niet maken."
„Een groot probleem is ook
de verschuiving van de zorg",
vervolgt hij. „De thuiszorg
functioneert niet adequaat
meer en de mantelzorg is an
ders geworden. Vroeger sprong
een van de tien kinderen bij als
een ouder ziek werd, nu ge
beurt dat niet meer en de maat
schappij springt daar niet op in.
Instellingen en ziekenhuizen
raken verstopt. Als je ziet hoe
wij vaak moeten leuren met een
hartinfact, daar heb je geen
weet van. Je bent ontzettend
veel tijd kwijt om die mensen in
ziekenhuizen onder te bren
gen."
op bezwaren vanwege de prijs
van zevenhonderd gulden. In
plaats daarvan liet de Leidenaar
door een bekende voor een be
drag van 150 gulden een oude
geiser uit zijn eigen keuken in
de badkamer plaatsen.
„Voor een besparing van 550
gulden is een leven verwoest",
zei de officier van justitie. „Als
je huisbaas wordt, krijg je een
extra zorgplicht. Die geldt niet
slechts voor een prettig maar
ook voor een veüig woonge
not." Een verwijzing van de
man naar de monteur van de
geiser en de gemeente Leiden,
die het huis enkele maanden
tevoren had geïnspecteerd,
werd door de officier aange
merkt als het afschuiven van
verantwoordelijkheid.
Advocaat M. Evers van de ka
merverhuurder legde de verant
woordelijkheid voor de geiser
wel bij de gemeente en de
monteur.'De gemeente heeft na
de inspectie geen aanschrijving
doen uitgaan om de geiser uit
de badkamer weg te halen. De
monteur, die de geiser voor een
vriendenprijs plaatste, spreekt
volgens de advocaat niet de
waarheid. Om zijn eigen straat
je schoon te vegen, zegt de
monteur de Leidenaar voor de
onveilige geiser gewaarschuwd
te hebben. Zelf zegt de kamer
verhuurder als restauranthou
der geen verstand van geisers te
hebben. Advocaat Evers pleitte
voor vrijspraak.
Uitspraak volgt einde volgen
de wèek.
Even wat post van lezers afhandelen. Ik schreef
een paar weken geleden over de Stijfselbaan, het
traject tussen Rapenburg en Station, 's Zondags
liepen daar de jongens en de meisjes te flaneren
in de hoop sjans te krijgen: „Nee hoor, fout", rea
geerde mevrouw Siera-Lunenburg. „De Stijfsel
baan was toen ik jong was - ik ben nu 72 - alleen
op de Stationsweg. Laten we zeggen, vanaf waar
nu de Bruine Boon is tot aan de Kamer van
Koophandel. De Breestraat was voor de kan
toormeisjes. Voor de bete
re klasse, dus. Er was dui
delijk sprake van stands
verschil. Dat is na de oor
log wel veranderd."
Ik dacht dat de Stijfsel
baan zo genoemd werd
omdat de meisjes geste
ven bloesjes droegen.
Maar mevrouw L.A.C- van
den Berg (uit 1926) weet
zeker dat stijfsel verwijst
naar 'de naar boven ge
kamde kuif van de jon
gens, met een slag erin en
met gel op z'n plaats ge
houden.' Weer een andere
lezer weet nog een andere
verklaring. „Er werd nogal
wat gevrijd door sommige
stoutmoedigen. Vrijen
dan in de huidige beteke
nis. Naar mijn idee heeft
stijfsel hier de betekenis
van mannelijk zaad. Of is
dat te ver gezocht?"
Ik weet het niet. Mis
schien komen we er wel
nooit uit. Maar ik hou me
aanbevolen voor andere oplossingen. Waar ik
wel uit ben, is de kietelton. Dat moet niet kietel-
ton zijn, maar kiebelton of kiepelton of kieperton
(volgens H. Schellingerhout en Heieen Hassel-
bach). Ik laat mevrouw J. Vreeken hierover aan
het woord. „Mijn schoonmoeder is geboren in
Amsterdam. Ze vertelde vaak dat er vroeger, be
gin 1900, op gezette tijden een kar rondkwam
waarop de volle ton uit de houten poepdoos
werd geladen. Je kreeg dan een schone en uiter
aard lege ton terug. Zelf herinner ik me (ik ben
van 1921) dat er bij ons thuis een boer kwam om
de gierput van onze houten poepdoos te legen.
We woonden in een klein dorp en hadden nog
geen riolering. Het stonk geweldig! De inhoud
ging dan in een grote ton op wielen die om z'n as
kon draaien en zo leeggegooid kon worden. Vol
gens mij heette die ton een kiepelton."
Hans van Biezen kent kiepelton voor een 'afval
bak', in het bijzonder voor etensresten van bij
voorbeeld restaurants. Hij wijst erop dat Van
Dale ook nog de vorm kiebelton kent en dat dit
woordenboek vermeldt dat kiebelton of kiepelton
is samengesteld uit kiepe of kib dat 'korf bete
kent en ton. Het zou dus niets met het 'omkiepe
ren' van de ton te maken hebben. Maar de kiep
elton was vroeger van vlechtwerk gemaakt.
'Hij zit bij mijn in de perremetasie' betekent 'hij
is nog familie van me'. H.P. Ruijsenaars uit Sas-
senheim reageerde met een paar spottende, ge
heimzinnige regeltjes. 'Schoon ik (nog) niet bij u
in de perremetasie sta, permitteer ik mij deze op
merking: geen familie
band, maar wel in een
goed blaadje staan. Wat
bedoelt hij hiermee? 'Hij
staat bij mij in de perre
metasie' betekent niet 'hij
is nog familie van me',
maar 'hij staat bij mij in de
gunst'." Dat is ook de me
ning van mevrouw Kruyt
uit Katwijk.
Waarom twee zo heel ver
schillende betekenissen
van een en hetzelfde
woord! Dat is vrij eenvou
dig. Perremetasie familie'
is afkomstig van het Fran
se woord parrentage Ver
wantschap'. En de beteke
nis 'gunst' is in verband te
brengen met permitteren
toestaan'.
Tot slot de minneman
voor een 'nieuwsgierig
knaapje'. Dat heeft niks te
maken met min in de zin
van 'laag' weten de heren
H.J. Dingejan en L. Mier-
met. Nee. „Op de Heren
gracht - Oostzijde, vlak bij de Groenesteeg, was
een instelling van christelijke zijde voor alleen
oude mannen. Thans is het verbouwd tot appar
tementencomplex. Als de oudjes buiten kwa
men, waren zij gekleed in een zwart, lakens pak
met een zwarte lange jas. Zij droegen een hoedje.
In de volksmond werden ze de minnemannen
genoemd. Dat oudeliedenhuis heette het minne-
huis. Vandaar."
Henri Dingjan kent het woord hazetazen voor
'heel gehaast bezig zijn', maai- weet niet of het
echt Leids is. Kent een van de lezers het mis
schien?
HANS HEESTERMANS
Reacties en tips voor deze rubriek kunt u stu
ren naar de redactie van deze krant, postbus
54, 2300 AB Leiden, onder vermelding van de
rubrieksnaam 'Leids dialect'. E-mailen naar de
auteur kan ook: heestermans@inl.nl
Leidsch Dagblad iRCHlliVliN
ANNO 1900
Zaterdag 15 December
VOORSCHOTEN - In Augustus jl. werd alhier aanbe
steed, door het R.-K. parochiaal kerkbestuur, het
maken van een gebouw voor de Jongelingsvereeni-
ging, waarin tevens de afd. Voorschoten van den
Ned. R.-K. Volksbond haar intrek zal nemen. Het ge
bouw is geplaatst vlak naast de pastorie van de R.-K.
kerk. De schoone voorgevel, in het midden onder
een baldakijn het beeld van den H. Aloysius, en aan
weerskanten in den gevel gegrift, de namen van de
H.H. Aloysius en Willibrord vertoonend, trekt ieders
aandacht. De oppervlakte is 30 x 8 meter. Bij den
ingang in een groote vestibule, waarin links een ka
mer voor de leesbibliotheek van den Volksbond,
rechts het ruime buffet; dan komt men in de ruime
zaal, met haar prachtig houten verwulf, en plaats
voor ruim 300 personen. Aan het einde een flink
tooneel met kleedkamer, en een bestuurskamer.
ALGEMEEN - Het eerst 'Krüppelheim' of Tehuis
voor gebrekkige en mismaakte kinderen' in ons land
is te Arnhem geopend in het huis 'Bethanië', behoo-
rende tot het Protestantsche Diakonessenhuis al
daar.
ANNO 1975
OEGSTGEEST - In het kader van het 20-jarig bestaan van het Rijnlands Lyceum was er gisteravond een
jazz-concert van Hans Dulfer en zijn negenmans-formatie, waarvoor veel belangstelling was.
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
Maandag 15 december
BEILEN - Aan een slopend drama dat drie mensen
het leven heeft gekost, kwam pas een einde na 290
uur, de langste gijzelingsactie uit de Nederlandse
geschiedenis, waaraan tot het laatste toe 23 mensen
zijn blootgesteld geweest. De Zuidmolukse terroris
ten legden omstreeks tien minuten over twaalf giste
ren hun wapens neer, nadat de vier Zuidmolukse be
middelaars ir. Manusama, mevrouw Soumokil en de
heren Delima en Kuhuwael met hen hadden gespro
ken. Waarom zij zich hebben overgegeven zal voorlo
pig onduidelijk blijven, maar aangenomen mag wor
den dat de kou, waarop minister Van Agt steeds de
nadruk heeft gelegd, een belangrijke factor is ge
weest. De trein zag gisteren helemaal wit van de
vorst, de bloemen stonden op de nog gedeeltelijk
dichtgeplakte ruiten; het had plaatselijk zes graden
gevroren.
VOORSCHOTEN - De opslagplaats van de textiel
handel Fa. Zeeman aan de Kalkoenstraat in Voor
schoten is gistermiddag totaal uitgebrand. De
brand, waarvan de oorzaak nog niet bekend is, brak
om twee uur uit. De brandweer, die met alle ploegen
uitrukte, kon de brand beperken tot de opslagruim
te. De bewoners van de kamers boven de opslag
ruimte konden tijdig worden gered. De politie moest
één van de'kamerbewoners wekken. Deze had niet
gemerkt dat de opslagruimte onder zijn kamer in
lichterlaaien stond. De winkel aan de Schoolstraat
werd gespaard. Over de schade valt nog weinig te
zeggen. Een recherche-team van de politie stelt van
daag een onderzoek in.
LANGERAAR - Zaterdag heeft de Stichting Jeugd-
gebouw 'Schakel' haar gebouw officieel in gebruik
genomen. Onder grote belangstelling werd een voor
deze gelegenheid ontworpen plaquette onthuld door
Loek Sassen, een actief lid van de jongerenvereni
ging 'De Schakel'.
Van het gemeentebestuur was niemand aanwezig.
De burgemeester van de gemeente Ter Aar, mr. H.J.
van de Poel had een bericht van verhindering ge
stuurd, waarin hij de jongerenvereniging veel geluk
toewenste met het nieuwe gebouw.
Fold's In dew? rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen 11a plaatsing een ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gidden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, |>osthus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
in KcemaER
ïWm: msMTsemMTijn
sexorcn m eey landelijke
psrfrtjovswms
osmLL^ ZllNnl/
