Kunnen kiezen voor gentechvrij voedsel
Tn Bedrijf
Elke huisarts
verlaat het
Tinkend schip
.eiden verliest juridische strijd tegen Driestar
Leiden Regio
JNDERDAG 14 DECEMBER 2000
e stroom 'kritiëse' artikelen
en pamfletten op kringloop-
pier gaat gelijk op met de
Y |i groeiende stapel glanzende
la's en rapporten van over-
den bedrijfsleven. Terwijl in
biotechnologie miljarden
igaan, moeten organisaties
;ei het Nederlands Platform
je ntechnologie het doen met
vrijwillige bijdragen van do-
leurs. Maar de felheid en in-
isiviteit waarmee de gentech
rdt bestreden zijn vergelijk-
met de overtuiging achter
acties tegen kernenergie en
u nbéwapening.
le( de door de vasthoudend-
dvan de actievoerders
edt de discussie over nut en
"(JJ udzaak van gentechnologie
j, hevig. Supermarkten aarze-
met het opnemen van pro-
:ten in hun assortiment
arin gemodificeerde be-
nddelen zijn verwerkt. Het
Jyj «net durft nog altijd niet vol-
T( indig te kiezen voor een ruim
gunningenbeleid. En de fi-
ïciering van het weten -
lappelijk onderzoek in Ne
land steekt schril af bij de
icties elders in Europa en ze-
in Amerika.
I geeft de actievoeders moed.
ischien valt de wereld nog te
jJ |den van het kwaad dat gen-
pf b heet. En daar moet je na-
irlijk wat voor over hebben,
em Trix Kruger. Afgestu-
>rd milieukundige uit Arri-
n, onbezoldigd woordvoer-
van het Platform Gentech-
ogie. Stond op 6 april in de
is kou van de vroege morgen
len met ongeveer dertig an-
d en voor de hoofdingang a
ieca Mogen in het Leidse Bio
ince Park. Zeneca is het c
,ve >idse gentechbedrijf dat
bezighoudt met voedsel,
andere ruim dertig maken
licijnen of hulpmiddelen
ziekenhuizen en de (che-
po iche) industrie,
vla actievoerders zetten de toe-
jd gsdeur af met roodwit lint
ppi jlaatsten een bord waarop
[gekleurde vlakken was aan-
m\
Onrecht en corruptie. Tegenstanders van biotechnologie gebruiken
grote woorden om hun afkeer van genetische manipulatie kenbaar
te maken. En daar blijft het niet bij. Proefveldjes gemanipuleerde
gewassen worden 'preventief gerooid, bedrijven geblokkeerd,
vergaderingen verstoord. Wantrouwen drijft de actievoerders. „Je
lost met gentechnologie geen hongersnoden op, maar introduceert
ze juist."
Deel 5 van een korte serie over gentech in Leiden.
len heeft bij de Raad van State bak-
gehaald in het conflict over de refor-
orische school de Driestar. De ge-
inte bleef zich verzetten tegen de
ist van de school en vooral tegen de
ten die ze ervoor moet betalen. Vol-
het stadsbestuur zitten er maar zes
lingen uit Leiden op de school voor
rtgezet onderwijs en komt het me-
deel van de leerlingen uit de Bollen-
ek - waar gemeenten niets hoeven
te dragen. De Raad van State heeft
eren bepaald dat Leiden het geld
ea( r de school gewoon op tafel moet
^,en. De Driestar kost Leiden een paar
aan huisvesting.
gegeven waar in Nederland
proefvelden zijn of nog gaan
komen. Een als Amerikaanse
kapitalist uitgedoste steltloper
wees die plekken met een grote
injectiespuit aan, terwijl andere
betogers werknemers van het
bedrijf probeerden te verleiden
tot een praatje of op zijn minst
het lezen van een pamflet. Ze
kregen vrijwel geen respons. De
actievoerders mochten niet
naar binnen. Wel nodigde de
directeur hen uit voor een ge
sprek op een later tijdstip. De
actievoerders gingen daarop
overigens niét in.
Aan het einde van de ochtend
werd de 'blokkade' opgeheven
zonder aanwijsbaar resultaat.
Maar Kruger was tevreden met
het kleine beetje aandacht dat
de actie had getrokken. „Ik doe
dit naast mijn werk, want ik
vind het ontzettend belangrijk.
Ik heb het gevoel dat we in een
corrupte wereld leven. Er wor
den zoveel trucjes met ons uit
gehaald. Vier jaar geleden is ge
ruisloos genetisch gemanipu
leerde soja in Nederland geïn
troduceerd. De PR-strategie
was kennelijk om mensen ner
gens op te wijzen, dus opeens
eten we het."
Angst is niet haar drijfveer, ver
zekert Kruger. „Ik ben niet bang
dat ik van een gentechproduct
doodga. Door mijn koopgedrag
wil ik invloed hebben op het
systeem, bijvoorbeeld door bio
logisch voedsel te kopen. Maar
als het zo doorgaat kan ik straks
geen biologische producten
meer kopen. Bij 'gewone' pro
ducten is altijd na te gaan waar
ze geproduceerd zijn en met
welke ingrediënten, maar bij
gentech is dat niet meer altijd
mogelijk. Bedrijven bepalen
dus wat wij eten. Het is niet
meer mijn vrije keus om gen
techvrij te eten. Ik ben een niet-
erkend gewetensbezwaarde."
En er is meer. Het probleem is
wereldomvattend. Dat stellen
de meeste biotechnologen
trouwens ook wanneer ze doen
alsof deze moderne variant op
kruisen en veredelen louter is
bedoeld om de sterkste plant
met de hoogste opbrengst en
de beste smaak te kweken en
gezonde bestanddelen als vita
mines toe te voegen. De groot
ste triomf van de gentech tot
dusver lijkt de zogeheten gou
den rijst, die zijn gele kleur
dankt aan het door manipulatie
in de korrel opgewekte vitami
ne A-gehalte. Door een tekort
aan vitamine A in het voedsel
raken jaarlijks een half miljoen
kinderen in de Derde Wereld
blind. Ondervoeding is de
doodsoorzaak van twee miljoen
kinderen.
Maar zo prachtig als hij lijkt, is
die gouden rijst helemaal niet,
meent Kruger. „De genetische
eenvormigheid baart mij zor
gen. Het is gevaarlijk als je ge
wassen ontwikkelt die maar in
één ding goed zijn. Door het af
geven van octrooien en paten
ten komt er steeds meer macht
bij dezelfde bedrijven. En zo
krijg je nog grotere monocultu
ren, die voor problemen kun
nen zorgen omdat ze instabiel
zijn en daardoor bevattelijk
voor nieuwe ziekten en plagen.
Je lost met gentechnologie geen
hongersnoden op, maai- intro
duceert ze juist."
Kruger erkent dat het voor een
klein groepje actievoerders niet
eenvoudig is om het tij te keren.
Toch heeft ze niet de indruk dat
ze tegen windmolens vecht. Ze
weigert domweg te accepteren
dat oplossingen worden ge
zocht die de kern van het pro
bleem niet raken. „Mijn wens is
om terug te gaan naar de vraag
waardoor problemen in de
landbouw ontstaan en hoe we
die kunnen voorkomen. Dan
kun je verschillende opties
naast elkaar zetten en gelijk
waardig onderzoeken. Nu
wordt de biologische landbouw
nauwelijks ontwikkeld en kijken
fabrikanten alleen maar naar
manieren om planten bestand
te laten zijn tegen ziekten of om
bijvoorbeeld de houdbaarheid
van een product te verlengen.
Die bedrijven willen geld ver
dienen en dat snap ik best,
maar ik wil juist mensen en die
renlevens redden. Ik beschouw
het als mijn rol om wantrou
wend te zijn, omdat vrijwel nie
mand dat is. En ik pas ervoor
om te zeggen dat we geen keu
ze hebben en dat al die ontwik
kelingen toch wel door zullen
gaan."
ONNO HAVERMANS»
Wethouder Buijing maakte de beslis-
sing gisteren bekend tijdens de raads
commissie voor onderwijs. Wat de over
wegingen zijn geweest voor de Raad van
State om het bezwaar van Leiden af te
wijzen, weet hij nog niet precies. De ge
meente hield echter al rekening met een
slechte afloop. Bij de behandeling van
de zaak, twee maanden geleden, meldde
het ministerie van onderwijs al dat Lei
den volgens de wet volledig verantwoor
delijk is voor de kosten. Ondanks het
dreigende verlies zette de gemeente de
zaak toch door. Buijing: „Zowel de Drie
star als wij wilden een principiële uit
spraak hebben. Die ligt er nu en daar
moeten we mee leven."
De Driestar is een dependance van
een Goudse school. Deze mavo trekt
vooral leerlingen uit Katwijk en Lisse.
Vooral vanwege de bereikbaarheid ves
tigde de school zich in Leiden, in een
van het ROC gehuurd gebouw aan de
Faljerilstraat. Het ministerie van onder
wijs stemde in met de dependance,
maar Leiden weigerde te betalen. De ge
meente vindt dat ze voor dit strenge re
formatorisch onderwijs geen regiofunc
tie heeft en dat andere gemeenten maar
de benodigde 2,5 ton aan huisvestings
kosten moesten betalen.
Buijing benadrukt dat de verhoudin
gen met de school na enkele gesprekken
weer betrekkelijk goed zijn. „De Driestar
wordt als elke school in Leiden behan
deld, los van de strijd voor de Raad van
State." De gemeente heeft inmiddels
een overeenkomst met het bestuur van
de school gesloten waarin het definitie
ve verblijf van de school in Leiden is ge
regeld. De Driestar neemt ook deel aan
het overleg tussen alle schoolbesturen in
Leiden.
De wethouder verwacht in de naaste
toekomst een verzoek van de school om
naar een ander deel van de stad te ver
huizen. „Ze willen meer naar het noord
westen. Dan zitten ze namelijk dichter
bij de wegen uit de Duin- en Bollen
streek." Buijing kan nog niets zeggen
over de kansen van zo'n verzoek. „Dat
zal met de andere schoolbesturen be
sproken moeten worden. Zo'n plan zou
echter wel ten koste gaan van het onder
wijsbudget. Dat betekent dat er uitein
delijk minder geld overblijft voor klas
senverkleining."
fld&M Een rubriek voor zakelijk nieuws uit de regio.
Telefoon: 071-5356430, Fax: 071-5321921.
een sociaal bewogen huis
naar geneesheer-directeur
>en multinational? Het valt
jmen, volgens Herman de
„Je ziet wel vaker mensen
die switch maken van een
ïane naar een instrumente-
lertt inctie. Zo iemand is niet per
nitie asociaal, op geld be-
of minder betrokken. Het
dat je medisch directeur
iiw 'bij Nutricia wil niet met
zeggen dat je je hart niet op
uiste plek hebt." Maar toch,
medisch directeur is iets
*i ws dan een voorvechter
zwakkeren en hulpbehoe-
den.
3P de Leidse huisarts De
die 31 december na twin-
0 'ar dienst officieel afzwaait
luisarts, zette zich met heb-
en houwen in voor zijn pa
len. In 1997 probeerde hij
de media aan zijn zijde
lopvang te regelen voor
9Ë tachtigjarige patiënte. Toen
®^man in het ziekenhuis
1 opgenomen was er geen
meer voor de hulpbehoe-
le bejaarde. De Jong trok
de juiste bellen en liet de
;e staat van de gezond-
Iszorg breed uitmeten in de
itenkolommen. Het had ef-
Hij vertelt dat hij met die
'ook de schijnheiligheid
van de politiek aan de kaak wil
de stellen.
En nu, na drie jaar? „...ben ik
nog steeds betrokken, ja. Maal
ais je betrokkenheid geen uit
weg biedt in een oplossing van
de regering, dan kan je drie din
gen doen: zelf die patiënt in
huis nemen, je standpunten
wijzigen of uitstappen." En dat
laatste heeft hij gedaan. Niet uit
frustratie, niet als een vlucht,
maar meer uit een logisch ge
voel van yin en yang. Na een
periode werken in de zachte
sector, was hij klaar voor het
'hardere' werk bij Nutricia.
Zeker, hij heeft er prachtige
herinneringen aan de momen
ten dat je emoties met mensen
mag delen. De vanzelfspre
kendheid waarmee je toegang
hebt tot mensen van allerlei be
volkingslagen. Een bevoorrech
te positie waar je je pas bewust
van wordt als die is weggeval
len. Maar De Jong, die inmid
dels een jaar medisch directeur
bij de voedingsfabrikant is,
vindt dat iedereen na tien of
vijftien jaar zou moeten over
schakelen naar iets nieuws, iets
anders. Voordat hij huisarts
was, zat hij zeven jaar bij de
luchtmacht. Maar toegegeven,
van werken in de gezondheids
zorg word je ook niet echt ge-
Herman de Jong: „Vind je het gek dat huisartsen gaan staken? En dat alleen omdat de regering standpunten
betrekt die ze in Oost-Europa al bij het vuilnis hebben gezet."
FOTO HENK BOUWMAN
lukkig.
„Weet je dat er vijftig huisart
senpraktijken in Nederland te
koop zijn? Iedereen verlaat het
zinkend schip en ikzelf heb vre
selijk veel moeite gedaan om
een vervanger te vinden. Er wa
ren drie sollicitanten voor deze
functie, waarvan één Ethiopiër
die gebrekkig Nederlands
sprak. Nu gaat een jonge Ne
derlandse dokter die net uit Ne
pal is teruggekomen, mij ver
vangen." Door een combinatie
van overbelasting en onderbe
taling moet het personeel te
genwoordig uit het buitenland
worden geronseld. Verpleeg
sters komen uit Zuid-Afrika en
de Filippijnen en huisartsen uit
België. Niemand in Nederland
wil nog in de zorg. Hij heeft ge
hoord dat in het AMC veertig
procent van de bedden leeg
staat. „Veertig. En dat allemaal
door een tekort aan verpleeg
kundigen. Als uw moeder nu
een nieuwe heup nodig heeft,
moet ze een jaar wachten. Vind
je het gek dat huisartsen gaan
staken? En dat alleen omdat de
regering standpunten betrekt
die ze in Oost-Europa al bij het
vuilnis hebben gezet."
Maar laat hij vooral niet alleen
maar kritiek leveren. Dat is te
gemakkelijk. Hij ziet namelijk
ook een oplossing: particuliere
klinieken. „We zitten toch niet
in een communistisch land?
Waarom zou de marktecono
mie wel voor exportproducten
mogen gelden en niet voor de
gezondheidszorg? Zolang ze
maar geen specialisten stelen
van de algemene zorg. Dat
moet worden gegarandeerd
door de regering die daar een
raamwerk voor moet opstellen.
Dadr ligt de taak. Ik hoop alleen
dat Borst in tegenstelling tot
haar collega van onderwijs op
tijd tot inkeer komt. Nu het te
laat is, komt die met salarisver
hogingen en sabbatical years."
Goed, voor hem maakt het toch
niet meer uit. Hij zal vanmid
dag niet met een spandoek in
Amsterdam staan zwaaien. Het
is niet meer zijn economisch
belang. De Jong spreekt en on
derhandelt nu met opinion lea--
ders om hen te overtuigen van
de kwaliteit van Nutriciapro-
ducten. Kinder- en ziekenhuis
voeding is nu zijn core business.
„Maar daar zit net zo goed een
emotionele factor in. Kinderen
zijn een heel kwetsbare groep.
Dat realiseert Nutricia zich al
heel lang. Er zit bijvoorbeeld in
onze kindervoeding geen gene
tisch gemanipuleerde soja. Ik
weet dat dit een hele zorgzame
industrietak is. Ik ben ervan
overtuigd en ik zou dit verhaal
niet kunnen verkopen als we
bijvoorbeeld pilletjes op de
markt zouden brengen." En
dan betrapt hij zich. „Moet je
horen, ik spreek nu al in de Mc
Donald's wij-vorm."
LEIDEN PABLO CABENDA
Leidsch DagbladAllCHIEVIÏN
ANNO 1975
LEIDERDORP - Tijdens de plechtige eucharistieviering afgelopen zondagmorgen wijdde bisschop dr. A.
Simonis de nieuwe kerk van 'De Menswording' in. Het was de laatste fase van het gehele bouwproces en
ingebruikstelling van dit nieuwe kerkje aan het Heelblaadjespad. Tijdens de plechtigheid werd de Missa
Te Deum Laudamus' van L. Perosi uitgevoerd m.m.v. het parochieel Dames- en Herenkoor o.l.v. Kees
Buurman.
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
Maandag 15 december
ALPHEN AAN DEN RIJN - In de nacht van za
terdag op zondag zijn er uit de vogelkas van
Avifauna zes vogels verdwenen. Omdat de bui
ten hokken van de dieren geforceerd waren,
wordt vermoed dat hier sprake is van diefstal.
Het gaat om twee Princes of Wales parkieten
en vier Rode Vleugel parkieten. De vogeltjes
vertegenwoordigen bij elkaar een waarde van
4500.
REGIO - .Gezien het huidige draagvlak, de re
latief grote leegstand en het tamelijk grote in
dustrieel aandeel in de Alphense kantoren-
markt, moet een kantoor-ontwikkeling voor Al
phen op korte of middellange termijn als moei
lijk haalbaar en ook als minder wenselijk wor
den beschouwd." Aldus één van de slotopmer
kingen in het rapport 'de kantorenmarkt' dat
de Kamers van Koophandel van Den Haag,
Delft en Leiden vandaag hebben gepubliceerd.
De ontwikkeling in Leiden vertoont momen
teel een stagnatie als gevolg van o.m. het on
gunstige imago, de neergaande conjunctuur en
het onvoldoende gevarieerd aanbod van kan
toorruimten.
Wil Leiden echter op de middellange termijn
een graantje meepikken van de dan aanwezige
behoefte aan kantoorruimte, dan zal volgens
de nota het aanbod van kantoren verbeterd
moeten worden.
NOORDWIJKERHOUT-Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland hebben 'n positief advies
uitgebracht aan staatssecretaris Hendriks van
Volksgezondheid over het tot stand komen van
't zwakzinnigenexperiment 'De Hafakker' op
het terrein van Sint Bavo. Het plan van de psy
chiatrische inrichting beoogt de bouw van een
woonwijk van honderd zwakzinnigen. De be
doeling is, dat de zwakzinnigen hier in wonin
gen voor acht personen zullen worden onder
gebracht en dat daarnaast honderd medebe
woners worden uitgenodigd zich eveneens in
de wijk te vestigen. Wat de medebewoners be
treft gaan de gedachten uit naar 'een zodanig
geschakeerde groep mensen, dat de woonwijk
zoveel mogelijk het beeld van een normale
maatschappij vertoont'.
ANNO 1900
Vrijdag 14 December
LEIDEN - Zelden voorzeker gingen zoo ontzag
lijk velen op naar een bijeenkomst in de Pie
terskerk als gisteravond. Gansche drommen
van menschen, van allen rang en stand, uit
Leiden en de omstreken, stroomden naar het
groote kerkgebouw, waar veel beschikbare
plaatsen gratis mochten worden ingenomen.
Reeds spoedig waren dan ook al de zitplaatsen
bezet en werden tevens plaatsen, niet daarvoor
bestemd, als zitplaatsen gebruikt.
Velen ongetwijfeld waren enkel gekomen om
ds. H.D. Van Broekhuizen, die zou voorgaan, te
zien, en verwijderden zich dan ook na hun doel
bereikt te hebben; het meerendeel echter was
en bleef ter kerke, om met belangstelling te
luisteren naar hetgeen deze predikant, verban
nen uit Transvaal, uit Pretoria, die negen
maanden lang den oorlog heeft meegemaakt,
die vertoefde in de laagers van De Wet en Cron-
jé, te zeggen had. Gedurende zijn lezing ston
den dan ook nog de gangpaden vol hoorderes
sen en hoorders.
Foto's In deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een Ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
