tuur Kunst
Koninklijk bloed vloeit rijkelijk
KUNST
Mimicri zet Neil Simon verzorgd op de planken
ij ruidvat organiseert nu ook concerten
Met Stef Bos de wereld rond
'Mensen gaan nog steeds naar
Ikea voor een ingelijste poster'
ZAKEN
Ramuze
stroomt
over van
muzikaliteit
The Nylons schuwen
het plastic bepaald niet
<KÜ 9 DECEMBER 2000
raspenning favoriet bij publiek
THEATER RECENSIE
WUNAND ZEILSTRA
Voorstelling. 'Op blote voeten in het park' van Neil
Simon door toneelvereniging Mimicri. Regie Loes
van den Berg. Gezien 8/12, Theater Warenar, Was
senaar Aldaar nog te zien. vanavond.
Een pas getrouwd stel gaat wonen op
een slecht onderhouden bovenwoning.
Kleine irritaties leveren al gauw de eer
ste huwelijksperikelen op. Hiermee kan
Neil Simon in zijn inmiddels beroemde
stuk heel makkelijk uit de voeten. Sterk
punt in de enscenering van de Wasse-
naarse groep Mimicri is het gewone spel
zonder kluchtig aangezette overdrijving.
Die valkuil waartoe dit ogenschijnlijk
eenvoudige stuk nogal eens leidt, is dus
gelukkig vermeden. Alleen Willem Al
kemade als de excentrieke bovenbuur
man overdrijft een beetje. Maar dat past
bij zijn rol en hij krijgt hiermee moeite
loos de lachers in de zaal op zijn hand.
Het andere komische element moet
van (schoon-)mama komen. Wil Bors-
boom probeert de licht ironische op
merkingen van haar personage zo tref
fend mogelijk te plaatsen. Van het jonge
stel moet Marco van Gijlswijk de brom
beer spelen en Annelies van Polanen de
enthousiaste jonge vrouw. Beiden doen
dat naar behoren. Voor de pauze ligt de
nadruk bij de bijfiguren die voor de vro
lijke noot dienen te zorgen. Dat blijkt
aan te slaan.
Na de pauze komt het jonge stel in de
schijnwerpers te staan. De beide acteurs
profiteren van de sfeer, die daarvoor in
het stuk is ontstaan. Hun spel krijgt
meer pit. Eén van haar verwijten slaat
op vermeende saaiheid van zijn kant.
Om aan dat bezwaar tegemoet te komen
Ei-win Olaf: vlijmscherp commentator op sensatiezucht
)EN»_ Bij het Centrum Beeldende Kunst (CBK) in Leiden was
en met 3 december de tentoonstelling 'Collectie Leiden' te
hl »n. De tentoonstelling, met werken van diverse Leidse kunste-
jo ars, was een voorselectie van de jaarlijkse aankoopronde van
CBK ten behoeve van de Kunstuitleen. Van de 60 werken
uiteindelijk 20 werken aangekocht. Ook de bezoekers kon-
nhun voorkeur kenbaar maken door een stem uit te brengen
hun favoriete kunstwerk. De meeste stemmen van het pu-
ekzijn gegaan naar het werk 'Acid Light' van Maurice Bras-
nning. Dit kunstwerk wordt ook door het CBK aangekocht.
FOTO PR
•erdam» De drogisterijketen Kruidvat gaat concerten organi-
'P en. Gemakkelijk toegankelijke klassieke muziek voor een
eed publiek en tegen een lage prijs, is de formule die moet
nsluiten bij het succes van de cd's waarvan Kruidvat duize-
gwekkende aantallen verkoopt. Pieter van Winkel zet die na
succesvolle, door hem geproduceerde cd's nu ook de con-
tserie op, samen met de Amsterdamse impresario Rob
een. Er zijn contacten gelegd met concertzalen in Amsterdam
oncertgebouw), Utrecht (Vredenburg), Rotterdam (de Doe-
i), Groningen. Eindhoven en Nijmegen.
ESTHER BARFOOT
ert 'Nu' door Stef Bos Gehoord:
8/12, Leidse Schouwburg.
MUZIEK RECENSIE
zo gehaast om op tijd in de
puwburg te zijn? Na het
ini c geërgerd in de file ge-
n? Aardappels, vlees, groen-
,ai aar binnen gewerkt. Toetje?
»ar n tijd. Waar zijn de kaartjes?
'i ef Bos begrijpt dit. Hij kent
wereld die alsmaar door-
ïit. De hectische week en de
resste vrijdag-die zijn pu-
achter de rug heeft. Hij
int zijn programma. ,'Nu'
een weldadige douche die
drukte van het publiek af-
lt. Een gedicht over de
ht van de stilte in een we-
vol kwetterende mensen
'andaag alles al hebben ge
en alles uitgelegd. Daarna
ipelt hij het publiek onder
en harmonieuze ballade die
thema van de avond onder-
ept: reizen.
e reis is ver. De landen lig-
mijlen uiteen. Tussen een-
ïe gitaarklanken zoeft Stef
zijn publiek over een lege
ïway in Arizona. Gaande-
Ui voegen hij en zijn muzi-
ten steeds meer smaken toe
de Ry Cooder-achtige mu-
Een accordeon komt erbij
bongo's. Arizona verdwijnt
de horizon. Ineens bevindt
publiek zich in Louisiana te
den van een Cajun festival.
Cajun-country reist de zaal
r een dorpje ergens aan de
Dan ineens zijn de muzi
kanten in Zuid-Afrika, met hun
'suikerbossie' (liefje) in het
maanlicht. En welk land bezoek
je na Zuid-Afrika? Natuurlijk
Albanië. Stef Bos vertelt over
een autobiografische reis naar
een zigeunerdorp. De muziek
werkt als een teletijdmachine
en brengt het publiek in ver
voering. Het is lekker om de
winterkou te .ontvluchten. Om
op te warmen in de woestijn-
zon of aan een kampvuur tus
sen dansende zigeuners. En de
belichting van het toneel helpt
het publiek fantaseren.
'"ThTiet dorp aan zee prikken
'de"zonnestralen door de wol
ken. Maar wat doet Stef Bos? Is
hij op zoek naar zichzelf in de
steeds gekker wordende we
reld? Of is hij een wereldburger
die ons toont wat hij reeds lang
heeft gezien? Hij zingt: "Ik voel
mij thuis in alle landen. Heb
mijn eigen weg gevonden. Ik
ben geboren als een zwerver.
Ben maar even hier. Ik ben een
rivier." Maar Stef Bos is vooral
een Hollandse jongen. Temid
den van de melodieuze, afwis
selende wereldmuziek is zijn
zangstijl wat staccato. Zijn into
natie steeds dezelfde. Hij ver
toont ook oer-Hollandse trek
jes. Hij is niet bevreesd voor
een moralistische toontje. Hij
zingt: "Op jacht naar het geld
dat hun leven vergalt" en "De
wereld waar we zijn geboren:
de verzuurde gezichten, de be
rekenende woorden.". En uit
eindelijk komt Stef Bos toch
weer thuis waar het allemaal
begon. Bij papa.
Een paar dagen na de ope
ning van de tentoonstel
ling van Erwin Olaf in Re
flex Modern Art Gallery is
al een flink aantal foto's
verkocht. In zijn nieuwe
series 'Royal Blood' en
'Fashion Victim' doet Olaf
(1959) aan maatschappij
kritiek met behulp van rij
kelijk stromend bloed en
niets verhullende erotiek.
Maar dankzij de verfijnde
esthetiek en originaliteit
van zijn gemanipuleerde
beelden, verheft hij zich als
altijd moeiteloos boven el
ke verdenking van opper
vlakkig effectbejag. Als
vlijmscherp commentator
op sensatiezucht en plat
consumentendom zijn de
kwaliteiten van Olaf nog
steeds ongeëvenaard.
AMSTERDAM FRANQOISE LEDEBOER
Uitgangspunt van zijn serie
'Royal Blood' is de ziekelijke
fascinatie van het 'grote pu
bliek' voor personen met een
koninklijke status die een dra
matisch leven hebben geleid.
Het spreekt vanzelf dat prinses
Diana als meeste recente voor
beeld van sensatiezucht dienst
doet: toen ze in 1997 aan de zij
de van haar minnaar stierf in
een Parijse autotunnel, was ze
immers niet alleen jong en
mooi, maar had ze bovendien
heel wat veelbesproken leed te
verduren gehad. Olaf manipu
leerde een foto van Diana in
'blote' baljurk met zijn compu
ter digitaal zodanig dat in haar
bebloede rechter bovenarm het
sterlogo van een Mercedes staat
gegrift. Saillant detail is het
bloedspatje in haar blonde haar
vlakbij een glinsterende tiara.
En dan die arme Jacqueline
Kennedy, ook nog jong en mooi
toen haar chronisch ontrouwe
echtgenoot in 1963 door moor
denaarshand stierf in Dallas.
Olaf verbeeldde op een twee
luik hoe ze in de open limousi
ne naar de vader van haar twee
jonge kinderen toe klimt: haar
kleren op de eerste foto nog
schoon, op de tweede is haar
Chanel-pakje bezaaid met
bloedspatten en zelfs een stukje
uit zijn hersenpan.
Voor zijn geschiedenisboek
selecteerde hij ook Caesar (in
44 voor Christus vermoord
door zijn vrienden), Poppaea
(in het jaar 65 hoogzwanger
doodgetrapt door haar echtge
noot keizer Nero), Marie-Antoi-
nette (de Franse koningin die in
1793 werd onthoofd), keizerin
Sissi (in 1898 neergestoken
door een Italiaanse anarchist)
en de laatste tsarina Alexandra
(in 1918 samen met haar fami
lie doodgeschoten in Jekateri-
nenburg).
Het knappe aan deze gema
nipuleerde foto's vol gapende
wonden, kogelgaten en bloed
spatten is dat ze geen moment
zo'n diepe huiver opwekken dat
de neiging tot wegkijken op
welt. Olaf heeft ze het karakter
van 'demonische engelen' ge
geven en probeerde op die ma
nier ook een antwoord te vin
den op de vraag naar het waar
om van de publieke fascinatie
voor het lot van deze vrouwen.
In de catalogus beschrijft Jona
than Turner bloemrijk wat er
allemaal mis was aan de karak
ters van deze vrouwen (veel) en
toch wekken ze elk op hun
beurt ook medelijden op. De
behoefte aan tranen trekkende
iconen uit de wereld van glitter
en glamour is in de geschiede
nis kennelijk onuitroeibaar.
Ondanks de schoonheid van
deze Royal Blood-serie blijft
toch de nieuwsgierigheid kna
gen naar de motivatie van de
kopers bij wie deze 'realisti
sche' foto's straks boven de
bank hangen. Dat gevoel dringt
zich ook op bij het bekijken van
de al even mooie Fashion Vic-
tim-serie, waarin Olaf de hyste
rische hedendaagse consumen-
tenjacht aan de kaak stelt met
gaat hij bij wijze van reactie op haar op
merkingen 'op blote voeten door het
park' wandelen. Pas als hij in haar ogen
zijn saaiheid heeft weerlegd, is de ver
zoening nabij.
De opbouw van deze scènes zit helder
in elkaar. Bovendien is het decor doel
treffend en blijkbaar tegen een stootje
bestand. Zelfs de beroemde scène in de
dakgoot wordt hier overtuigend uitge
werkt. Het past bij de verzorgde indruk
die Mimicri met deze productie achter
laat.
let gaat goed met de economie. Naast mobiele telefoons, dure auto's en allerlei andere luxe
ducten kopen de welvarende mensen meer kunst. In een serie artikelen geven we een indruk
het wereldje van galeries, exposities, kunsthandelaren en collectioneurs in Leiden en de regio.
Wat verkoopt beter: oude of hedendaagse kunst? Ingewikkeld of toegankelijk? En is de
istwereld de ideale plek om uw zwarte geld te dumpen nu de euro komt? Vandaag aflevering
twee over oude en hedendaagse kunst.
woonkamer van hun statige pand aan de
irhaavelaan in Leiden hangt vol met schilde-
d i van het oude soort. De kinderen spelen tus-
tó de Hollandse landschappen en lijken daar
koud of warm van te worden. Stêven Braat
olanda de Pater hebben een kunsthandel aan
Ze specialiseren zich in Nederlands werk
de periode 1850-1950. „Hoewel het'in praktijk
ok inlijk neerkomt op kunst
na 1875", zegt Jolanda de
er. „Schilderijen uit de jaren
ivoor beginnen echt onbe-
baar te worden. Net als
k van de Leidse school, daar
den nu prijzen voor betaald
tot voor kort alleen voor moderne kunst wer-
i neergeteld."
en paar keer per jaar houden Braat en De Pa-
exposities, verder is de 'showroom' van de
isthandel op afspraak geopend. Ze bemidde-
ook voor particuliere verzamelaars en bedrij-
De Pater: „Soms worden we gebeld door ie-
nd die een schilderij heeft en zegt dat het wel
voor ons is. Het bekende verhaal van de ou-
omaatjes met een vergeten stuk op zolder. Ie-
een wil graag horen dat ze een grote schat in
1 bezit hebben. Vaak is het rotzooi, maar soms
I' ïr wel eens iets bijzonders tussen."
'riden zijn kunsthistorici met een .voorliefde
•r de oudere Nederlandse kunst. Daarom was
keuze voor een kunsthandel geen moeilijke.
„Het is liefdewerk oud papier", zegt Steven
Braat. „Van alle galeries en kunsthandels in Ne
derland zijn er maar vijftig die genoeg verdienen
om van te kunnen leven, maar omdat we alles
thuis doen, is het goed te combineren met een
andere baan. En het is een interessante aftrek
post!"
„We hebben een heel aparte groep kopers",
zegt De Pater. „Oude kunst
is geen kunst die je meteen
mooi vindt. Mensen groeien
ernaar toe. Veel van onze
kopers zijn veertigplussers
van wie de kinderen het huis
uit zijn, en die nu geld en
tijd hebben om zich met kunst bezig te houden."
Hedendaagse kunst is evenmin gemakkelijk te
begrijpen en volgens Piet Franzen van Sidac Stu
dio ook niet eenvoudig te verkopen. „Je zou zeg
gen dat mensen vandaag de dag sneller kunst ko
pen, maar uiteindelijk gaan ze, als ze iets aan de
muur willen, nog steeds liever naar Ikea voor een
ingelijste poster."
Sidac Studio is een galerie voor hedendaagse
kunst aan de Hogewoerd in Leiden. „Het klimaat
voor beeldende kunst vind ik in Leiden niet bij
zonder goed", zegt Franzen. „In Haarlem bij
voorbeeld is het veel beter. Daar zie je ook dat de
kunstuitleen zonder subsidie draait: in Leiden
moet er geld bij. Waarschijnlijk komt dat door de
geschiedenis van de stad. Door de industrie is in
De woonkamer van Braat en De Pater: een kunsthandel aan huis.
FOTO DICK HOGEWONING
Leiden een vrij grote volkse bevolkingsgroep ont
staan, terwijl in Haarlem en Bloemendaal een
veel rijkere middenklasse woont. Dat zijn de
mensen die kunst kopen."
Sidac Studio is nauwelijks commercieel te noe
men. Franzen is zelf kunstenaar en ziet het werk
aan zijn galerie vooral als hulp aan zijn collega
kunstenaars. „We zijn een echte 'kunstenaarsga
lerie'. We werken vrij idealistisch en merken dat
kunstenaars hier graag willen exposeren." De
agenda van Sidac Studio zit dan ook vol tot hal
verwege 2002. „Kunstenaars kunnen bij ons voor
weinig geld de expositieruimte huren. Wij rege
len de mailing, de hapjes en zo voor tijdens de
opening. Verder vragen we 20 procent provisie
op de verkochte werken, en dat is niet veel."
Diana in 'blote'
baljurk met in
haar bebloede
rechter bovenarm
het sterlogo van
een Mercedes
gegrift.
FOTO GPD/
ERWIN OLAF
enorme erecties en gezichten
die bedekt zijn met tasjes met
dure merknamen. Vallen de
fans van Olaf voor zijn vakman
schap, of zijn ze net zo gefasci
neerd door 'Geweld en Passie'
(de titel van deze expositie) als
de grote massa die Olaf met zijn
foto's vlijmscherp onderuit
haalt?
'Violence and Passion' in Re
flex Modern Art Gallery, Wete
ringschans 79a, Amsterdam,
t/m 16 januari, di. t/m za. van
11.00 tot 18.00 uur. De catalo
gus kost 45 gulden.
MUZIEK RECENSIE
LI DY VAN DER SPEK
Concert: Symfonieorkest Ramuze
o.l.v Stephan Pas. m.m.v Niels Blok
ker, piano Gehoord 8/12, 't Anker',
Hazerswoude-Rijndijk.
Het Rijnlands Amateur Mu
ziek Ensemble, oftewel Ra
muze, speelde gisteravond
voor een bomvolle zaal. Be
langstellenden uit de hele re
gio waren toegestroomd om
zich vol te laten lopen met
plaatselijke cultuur. En Ra
muze, bijgestaan door de
fantastische amateur-solist
Niels Blokker, stroomde over
van energie, muzikaliteit en
goede wil.
Als vooraf is gekozen voor
de welbekende ouverture
van Mozarts 'Clemenza di
Tito'. Een kanjer van een
opening, om alle instrumen
ten op temperatuur te bren
gen, om te melden waartoe
Ramuze in staat is. Tot heel
veel, soms té veel. De en
thousiaste dirigent Stephan
Pas kan het nog steeds niet
laten om van fortissimo dub
beldik fortissimo te maken;
en dat blijft jammer. Met na
me de pauken en het grote
koper zijn bij tijd en wijle
oorverdovend.
Veel spannender is bij
voorbeeld zo'n beeldige me
lodie voor fluit en hobo die
daar even tussendoor zwiert
en met zachte staccatonoot
jes weer in het orkest be
landt, of een achtervolging
van hobo en klarinetten. Alle
eer komt vervolgens toe aan
Niels Blokker die het pres
teert om Beethovens eerste
Pianoconcert in C voor z'n
rekening te nemen. Prachtig,
met weinig pedaal laat hij de
gebroken akkoorden klate
ren, de chromatische melo
die op fluwelen voetjes afda
len, het tempo niet versagen.
Bij kleine 'versprekingen'
neemt hij de draad doodge
moedereerd weer op en zijn
cadens wordt een knappe
tour de force.
Ramuze begeleidt met wis
selend succes. In het allegro
zitten de celli er even flink
naast, wat weer helemaal
goed gemaakt wordt in het
statige largo. In een mooi ve
rende cadans, een warm co-
loriet en een aangenaam ge
doseerde dynamiek eindigt
het rondo. En na de pauze
gooit Ramuze zich in
Haydns Symfonie no 104, de
Londense, waar de pauk het
weer (té hard) voor 't zeggen
heeft. Ook hier draait het or
kest op volle toeren. Voor de
violen zijn de moeilijkste
momenten de plekken waar
met z'n allen langzaam en
zacht 'gesoleerd' moet wor
den. Maar Pas houdt zijn
muzikanten voortreffelijk in
de hand, trekt ze van fout in
geslagen zijsporen doeltref
fend op de dynamische snel
weg zonder tolpoorten.
„Met een galerie duurt het lang voordat je je
draai gevonden hebt en voordat je naam geves
tigd is. Daar gaat zo vier tot zes jaar overheen,
terwijl dat bij een winkel meestal een jaar of drie
duurt. In het begin specialiseerden we ons vooral
in grafiek en ontwerp, maar dat was niet vol te
houden. Nu hebben we veel schilderkunst en
soms ook installaties en kleine objecten."
Het kan volgens Franzen heel lonend zijn om
op dit moment een galerie te beginnen. „Als je
met yuppen om kunt gaan, red je het wel. Die
kopen kunst om mee te pronken en betalen daar
graag veel geld voor. Ik heb er altijd moeite mee
op zo'n manier met kunst om te gaan."
COEN POLACK
MUZIEK RECENSIE
SUSANNE LAMMERS
Concert: The Nylons, kerstspecial Ge
hoord: 8/12, Stadsgehoorzaal, Leiden
Hun allerbekendste, en waar
schijnlijk ook beste, nummer is
'The lion sleeps tonight'. Met
dat onvergetelijke begin van die
kwaaie roepi-roepi-vogel en
andere jungle-geluiden die
zachtjes en dreigend overgaan
in een constant herhaald 'awi-
mawee', waarin duizend sferen
en stemmingen aan de orde ko
men. Alleen maar die basis,
aangevuld met een paar ac
centjes en een stel listige sa
menklanken. The Nylons zijn
niet flauw. Wie voor dat num
mer gekomen is, komt aan zijn
trekken.
Het klinkt helemaal zoals
toen, ook al is van de oorspron
kelijke bezetting nog maar een
man, bariton Claude Morrison,
over. The Nylons zijn wel melig.
Tussen de nummers door wor
den er eindeloos gebbetjes ge
maakt en half-ironische ver
kooppraatjes gehouden, en ook
de nummers zelf zijn vaak 'ton
gue in cheek'. Niet in de laatste
plaats door de glitterende pre
sentatie en de pasjes en ge
baartjes die voluit jaren zeven
tig zijn - en die dus lijken te pa
rodiëren.
De groep begint strak, met
een paar prachtige Motown-
-achtige nummers vol aanste
kelijke sjoebidoebi's en veel
soul. Het dan volgende 'Time of
the season' echter klinkt klef.
Te veel ritme-box en teveel
bombast. Veel beter is weer de
jive die op de Comedian Har
monists geënt lijkt, maar ge
schreven is door tenor Garth
Mosbaugh.
Maar gaandeweg schuift de
close-harmony steeds verder
naar de achtergrond en blijken
The Nylons toch meer een pop-
-band, die weliswaar weinig in
strumentale begeleiding van de
band tapt, maar wel veel ritme-
-box. Het ergste is dat bij 'Let it
be', dat in hun versie met een
reggae-dreuntje een soort fina
le van de Henny Huis
man-show wordt. De melodie
wordt nog net gezongen, verder
is er een simpel achtergrondje:
een tweede stem kon er niet
meer vanaf. Veel leuker is de
groep in klassiekers als 'So hap
py together' en 'Fire', en in een
schattig liedje als 'Up on the
roof waarin Garth Mosbaugh
beeldschoon en indrukwek
kend al zijn kunnen etaleert.
Naast hun normale werk zin
gen de heren ook december-re-
pertoire. Fraai zijn het onge-
neerd swingende 'Joy to the
world' en een eigenzinnige in
terpretatie van de Tidings of
comfort and joy' waarin ze de
oude tekst onopgesmukt maar
meerstemmig zingen. Maar de
meeste klinken als vrolijke en
onbekommerde popliedjes - en
ook hier schuwen The Nylons
het plastic bepaald niet.
